Lekeni Ukulunduluka Kwenu Kumoneke

“Ube no mute ku fintu ifi, ikala muli ifyo, ukuti ukulunduluka kobe kumoneke kuli bonse.”—1 TIMOTE 4:15.

 1. Kuti mwaishiba shani nga icisabo nacipya kabili nacilinga ukulya?

TUTILE pali icisabo mwatemwa sana—nampo nga macungwa, yembe, ipeela, nelyo icisabo cimbi. Bushe kuti mwaishiba ilyo capya ica kuti calinga ukucilya? Ee kuti mwaishiba. Ilyo mwaumfwa ifyo cilenunkila, mwamona ifyo cilemoneka, ne fyo cileumfwika nga mwacitonya, kuti mwaenekela ukuti mwalaipakisha nga nshi ukucilya. Ilyo mwasumako kanono, ifyo mwacita pa menso e fyalalanga ukuti naciwama. Cili na menshi yasuma! Kabili nacilowa! Camulenga ukuipakisha no kumusansamusha nga nshi.

 2. Bushe ukukosoka kulangwa shani, kabili kukuma shani ifyo umuntu omfwana na bambi?

² Ici cilangililo cayanguka lelo icisuma calipalako kuli fimbi ificitika mu bumi. Natulangilile, ukulunduluka uko muntu acita lwa ku mupashi na ko kulamoneka mu nshila shalekanalekana, nga filya fine fye icisabo cimoneka bwangu nga nacipya. Tuleshiba ukuti umuntu nakosoka ilyo twamona ukuti nakwata umucetekanya, ukushilimuka, amano, ne mibele imbi iisuma. (Yobo 32:7-9) Cine cine tulaba ne nsansa ukubishanya no kubomba na bantu abalanga imibele ya musango yo mu buntu bwabo na mu fyo bacita.—Amapinda 13:20.

 3. Ifyo Yesu alondolwele abantu baliko mu nshiku shakwe fyalangile cinshi pa kukosoka?

³ Kwena, umuntu kuti aba umukalamba, nomba ifyo alanda no kucita kuti fyalanga ukuti takosoka mu nkuntu na lwa ku mupashi. Ku ca kumwenako, ilyo Yesu Kristu alelanda pali bacipondoka ba mu nshiku shakwe, atile: “Yohane aishile talelya kabili talenwa, na bantu batila, Ali ne ciwa; Umwana wa muntu aisa alelya kabili alenwa, na bantu batila, Mona, muntu mufunushi kabili munwi.” Nangu balya bantu bali bakalamba, Yesu atile balecita nga “baice”—tabakosweke. E mulandu alandile no kuti: “Amano yapeelelwe nsambu ku fifumamo.”—Mateo 11:16-19.

 4. Bushe ukulunduluka no kukosoka ni mwi fimonekela?

⁴ Amashiwi ya kwa Yesu yatulenga ukumona ukuti nampo nga umuntu aba na mano ya cine cine—ayalanga ukukosoka—cimonekela ku fyo acita ne fifumamo. Ukukuma kuli ici, umfweni ifyo umutumwa Paulo afundile Timote. Pa numa ya kulanda pa fintu ifyo Timote alekabila ukukonkelela, Paulo atile: “Ube no mute ku fintu ifi, ikala muli ifyo, ukuti ukulunduluka kobe kumoneke kuli bonse.” (1 Timote 4:15) Ca cine, ukulunduluka kwa Mwina Kristu ku kukosoka ‘kulamoneka,’ nelyo ukumonwa bwangu. Kwati lubuuto lulebalika, ukukosoka kwa Bwina Kristu te cintu cishingamoneka nelyo icingafiswa. (Mateo 5:14-16) E ico, twalalanda pa nshila shibili ishacindama ishingalanga ukulunduluka no kukosoka, e kuti: (1) ukukula mu kwishiba, umucetekanya, na mano; (2) ukulanga ifisabo fya mupashi.

Buumo bwa Kutetekela no Kwishiba

 5. Bushe ukukosoka kuti kwalondololwa shani?

⁵ Amadikishonari ayengi yalondolola ukukosoka ukuti kulunduluka sana, ukufika ku bukalamba, kabili ukufika pa kapeleko ka cintu cimo. Nge fyo twacilanda pa kubalilapo, icisabo cilakosoka nelyo ukupya, ilyo cafikapo ukukula kabili imimonekele no musango wa ciko, ifyo cumfwika nga mwacitonya nelyo mwalya fyonse fifika apo ciwamisha. Kanshi ukukosoka cimo cine no busuma, ukufikapo, no kupwililika fye.—Esaya 18:5; Mateo 5:45-48; Yakobo 1:4.

6, 7. (a) Cinshi cilanga ukuti Yehova afwaisha bakapepa bakwe bonse ukulunduluka ukufika ku kukosoka kwa ku mupashi? (b) Ukukosoka kwa ku mupashi kwayampana sana na cinshi?

⁶ Yehova Lesa afwaisha ukuti bakapepa bakwe bonse balunduluke ukufika ku kukosoka kwa ku mupashi. Pa kucite ci, alipeela ifintu ifisuma mu cilonganino ca Bwina Kristu. Umutumwa Paulo alembele ku Bena Kristu ba ku Efese ati: “Wene apeele bamo ukuba abatumwa, na bambi ukuba bakasesema, na bambi ukuba ababile mbila nsuma, na bambi ukuba abacemi na bakasambilisha, ku kuwamya abashila, ku mulimo wa kupyungila, ku kukuulo Mubili wa kwa Kristu; tusuke tufike bonse kuli buumo bwa kutetekela na ku kwishibo Mwana wa kwa Lesa, ukufika na ku bukalamba, ku mulingo wa mushinku wa mwisulo wa kwa Kristu: ukuti twiba kabili baice abasensenunwa kabili abapepelulwa ku mwela onse we sambilisho, ku kufinsha kwa bantu, incenjeshi ku kwelenganye fya kulufya.”—Abena Efese 4:11-14.

⁷ Muli ifi fikomo, Paulo alondolwele ukuti imilandu imo Lesa apeelele ifya ku mupashi mu cilonganino ya kuti ‘tufike kuli buumo bwa kutetekela na ku kwishiba,’ tufike ku “bukalamba,” no kukwata ‘umulingo wa mushinku wa kwa Kristu.’ Nga twakumanisha ifi fitatu e lyo twingacingililwa ku kusensenunwa ngo tunya twa ku mupashi ku fisambilisho na mano ya bufi. E ico twamona ukwampana kwabapo pa kulundulukila ku kukosoka kwa Bwina Kristu no kufika kuli “buumo bwa kutetekela na ku kwishibo Mwana wa kwa Lesa.” Mu kufunda kwa kwa Paulo mwaba ifishinka ifingi ifyo tufwile ukumfwila.

 8. Cinshi cifwaikwa pa kuba muli “buumo” bwa kutetekela no kwishiba?

⁸ Ica kubalilapo, apo pafwile ukuba “buumo,” Umwina Kristu wakosoka afwile ukubombela pamo no kulaumfwana na basumina banankwe mu citetekelo na mu kwishiba. Takacindamike nelyo ukupampamina pa kubomfya ifyo aletontonkanya nelyo ukusumina ifyakwe pali Baibolo. Lelo, alicetekela nga nshi mu cine icasokololwa na Yehova Lesa ukupitila mu Mwana wakwe, Yesu Kristu, na mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” Nga tulelya lyonse ica kulya ca ku mupashi icipeelwa “mu nshita iyene”—mu mpapulo sha Bwina Kristu, ukulongana, ukulongana kukalamba, na mabungano—kuti twashininkisha ukuti twakulaba muli “buumo” na Bena Kristu banensu mu kutetekela na mu kwishiba.—Mateo 24:45.

 9. Londololeni umwalola ishiwi lya kuti “ukutetekela” ilyo Paulo alembele muli kalata wakwe ku bena Efese.

⁹ Ica bubili, ishiwi lya kuti “ukutetekela” talilosha ku kushininwa uko Umwina Kristu umo umo akwata, lelo lilosha ku fintu fyonse ifyo twasumina, ukwishiba “ubufumo no kulepa no kusansama no kushika” kwa fiko. (Abena Efese 3:18; 4:5; Abena Kolose 1:23; 2:7) Na kuba, Umwina Kristu kuti aba shani muli buumo na basumina banankwe nga ca kuti asumina fye fimo fimo ifyaba mu “kutetekela”? Tatulelanda ukuti tatufwile ukusekela mu kwishiba ifisambilisho fya kutendekelako ifya mu Baibolo, ukumfwa fye panono nelyo ukukanaumfwikisha icine. Lelo, tufwile ukufwaisha ukubomfya bwino fyonse ifyo Yehova apeela ukubomfya ukuteyanya kwakwe no kusapika nga nshi mu Cebo cakwe. Tufwile ukubombesha ukwishiba icine pa kufwaya kwa kwa Lesa no kumfwikisha kwene. Ici cisanshamo ukushako inshita ya kubelenga no kusambilila Baibolo ne mpapulo shilanda pali Baibolo, ukupepa kuli Lesa ukuti atwafwe no kututungulula, ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu lyonse, no kubombako nga nshi mu mulimo wa kushimikila pa Bufumu no kupanga abasambi.—Amapinda 2:1-5.

10. Cinshi amashiwi ya kuti “tusuke tufike bonse,” nge fyo yalembwa pa bena Efese 4:13, yapilibula?

¹⁰ Ica butatu, ilyo Paulo ashilalanda pa fintu fitatu ifyo tufwile ukucita, intanshi atile “tusuke tufike bonse.” Ukulosha ku mashiwi ya kuti “bonse,” icitabo cimo icilanda pali Baibolo citila yapilibula “te kucite fintu umo umo pa lwakwe lelo bonse ukubombela pamo.” Nelyo kuti twatila, umo umo afwile ukubombesha pa kukonkelela ubuyo bwa kuba Umwina Kristu wakosoka pamo na ba bwananyina bonse. Icitabo ca The Interpreter’s Bible citila: “Umuntu uipaatula kuli bambi te kuti afike ku kukosoka kwine kwine ukwa ku mupashi, nge fyo icilundwa cimo ica mubili cishingakula bwino nga ca kuti umubili onse tauli bwino.” Paulo acinkwileko Abena Kristu ba ku Efese ukuti bali no kubombela “pamo na bashila bonse” pa kuti bomfwikishe icine.—Abena Efese 3:18a.

11. (a) Cinshi ico ukulunduluka lwa ku mupashi kushiloshako? (b) Cinshi tulingile ukucita pa kuti tulunduluke?

¹¹ Amashiwi ya kwa Paulo, kuti yatulenga ukumfwikisha ukuti ukulunduluka lwa ku mupashi te kwishiba fye ifintu nelyo ukusambilila sana. Umwina Kristu wakosoka te ulya ufwaya ukuilanga pa kuti bambi bamone ifyo aishiba. Lelo, Baibolo itila: “Inshila ya balungami yaba ngo lubuuto ulwabalika, ululeya no kubuuta kasuka akasuba kasaama.” (Amapinda 4:18) Ca cine, “inshila” e ‘ibuuta,’ te muntu iyo. Nga tulebombesha ukuti tuleendela pamo kabili twaba no kumfwikisha kwa Cebo ca kwa Lesa uko Yehova apeela abantu bakwe ukubalikilako fye, tukalunduluka lwa ku mupashi. E ico ukwendela pamo tulelanda pano kuya ku ntanshi, kabili bonse kuti twacite ci.—Amalumbo 97:11; 119:105.

Langeni “Ifisabo fya Mupashi”

12. Mulandu nshi ukulanga ifisabo fya ku mupashi kwacindamina ilyo tulefwaya ukulunduluka lwa ku mupashi?

¹² Nangu ukufika kuli “buumo bwa kutetekela na ku kwishiba” kwalicindama, na kabili calicindama ukulanga ifisabo fya mupashi wa kwa Lesa mu mikalile yesu yonse. Mulandu nshi? Pantu nge fyo tumwene, ukukosoka te cintu icishingamonwa kabili te kuti kufiswe, lelo kubamo imibele ingamonwa ukwabula ubwafya kabili iingawamina no kukoselesha bambi. Kwena, ukufwaisha kwesu ukwa kulunduluka lwa ku mupashi te kwa kufwaya fye ukumoneka kwati twaba ne mibele isuma nelyo ukumoneka fye kwati twaliba bwino pa kuti bambi batutemwe. Lelo, ilyo tulelunduluka lwa ku mupashi, ukukonka ubutungulushi bwa mupashi wa kwa Lesa, tukaaluka nga nshi mu mibele na mu micitile yesu. Umutumwa Paulo atile: “Endeleni mu Mupashi; e lyo tamwakafishepo ulunkumbwa lwa mubili.”—Abena Galatia 5:16.

13. Kwaluka nshi ukulanga sana ukulunduluka?

¹³ Lyene, Paulo alondolwele “imilimo ya bumubili,” iyafulisha kabili “ili pa mbilibili.” Ilyo umuntu ashilaumfwikisha ifyo ififwaikwa fya kwa Lesa fyacindama, imikalile yakwe ikonka ifintu fya mu calo kabili kuti yaisulamo fimo ifyo Paulo alondolwele: “ubulalelale, ukukowela, bucilende, ukupepo tulubi, ubuloshi, ulupato, ifikansa, akalumwa, icipyu, akafindwe, akapaatulula, bucaibela, akaso, ukukolwakolwa, iciwowo, ne fyalingana ne fi.” (Abena Galatia 5:19-21) Lelo ilyo umuntu alelunduluka lwa ku mupashi, panono panono alacimfya “imilimo ya bumubili” iyabipa no kupyanikapo “ifisabo fya mupashi.” Uku kwaluka kumoneka kulanga ukuti umuntu alelundulukila ku kukosoka kwa Bwina Kristu.—Abena Galatia 5:22.

14. Londololeni amashiwi yabili aya kuti “imilimo ya bumubili” ne “fisabo fya mupashi.”

¹⁴ Tufwile ukumona amashiwi yabili aya kuti “imilimo ya bumubili” ne “fisabo fya mupashi.” “Imilimo” imonekela mu fyo umuntu acita. Kuti twatila ifyo Paulo alondolwele nge milimo ya bumubili fimonekela mu fyo umuntu acita ku mufulo nelyo pa mulandu wa mubili wa lubembu. (Abena Roma 1:24, 28; 7:21-25) Lelo, amashiwi ya kuti “ifisabo fya mupashi” yalanga ukuti imibele ilumbwilwe tailundululwa pa mulandu wa co beta ukuwamyako ubuntu nelyo imibele, lelo pa mulandu wa kuti umupashi wa kwa Lesa ulebombela mu muntu. Nge fyo umuti wingatwala ifisabo nga ulesakamanwa bwino, no muntu kuti alanga ifisabo fya mupashi ilyo umupashi wa mushilo ulebomba nga nshi mu bumi bwakwe.—Amalumbo 1:1-3.

15. Mulandu nshi cacindamina ukwangwa ku mibele yonse iya “fisabo fya mupashi”?

¹⁵ Icishinka cimbi ico tufwile ukubebeta ca kuti Paulo abomfya ishiwi lya kuti “ifisabo” pa kusansha imibele isuma yonse iyo alandile.a Umupashi taupeela ifisabo fyalekanalekana pa kuti tusalepo ifyo twatemwa sana. Imibele yonse iyo Paulo alandile—e kuti ukutemwa, ukusekelela, umutende, ukutekanya, icongwe, ubusuma, icishinka, ukunakilila, no kuteko mutima—yalicindama nga nshi, kabili yonse pamo ilenga ukuti tube no buntu bupya ubwa Bwina Kristu. (Abena Efese 4:24; Abena Kolose 3:10) E ico, nangu ca kuti nalimo kuti twasanga ukuti tulalanga sana imo imibele pa mulandu wa buntu bwesu nelyo ifyo tufwaya, calicindama ukwangwa imibele yonse iyo Paulo alandile. Nga twacite fyo, kuti twalanga ubuntu ubwapala ubwa kwa Kristu mu bumi bwesu.—1 Petro 2:12, 21.

16. Cinshi tufwaisha ilyo tulelunduluka lwa ku mupashi, kabili kuti twacita shani ici?

¹⁶ Icacindama ico twingasambilila ku co Paulo alandile ca kuti pa kufika ku kukosoka kwa Bwina Kristu, ico tufwaisha te kusambilila sana nelyo ukuba ne mibele iyaibela nga nshi. Tufwaya ukupokelela umupashi wa kwa Lesa mu bumi bwesu. Nga tuletontonkanya sana no kucita ifilingene no butungulushi bwa mupashi wa kwa Lesa, e lyo tukakosoka sana lwa ku mupashi. Kuti twacita shani ifi? Tufwile ukuleka umupashi wa kwa Lesa ukutungulula imitima no mintontonkanya yesu. Ici cisanshamo ukusangwa no kuisansha mu kulongana kwa Bwina Kristu lyonse. Kabili tufwile ukusambilila no kwetetula pa Cebo ca kwa Lesa lyonse, ukuleka ifishinte fya ciko ukutungulula ifyo tubomba na bambi e lyo no kusala no kupingulapo tucita. Lyene, ukulunduluka kwesu kukamoneka icine cine.

Lundulukeni Ukuti Lesa Acindikwe

17. Ukulunduluka kwayampana shani no kucindika Shifwe wa mu muulu?

¹⁷ Nga twaleka ukulunduluka kwesu kwamoneka te ifwe tutashiwa no kucindikwa lelo ni Shifwe wa mu muulu, Yehova, uulenga ukuti tukosoke lwa ku mupashi. Ubushiku ilyo Yesu ashilaipaiwa, aebele abasambi bakwe ukuti: “Muli ici e mucindikilwa Tata, nga mwatwalisha, e lyo mukaba abasambi bandi.” (Yohane 15:8) Pa kulanga ifisabo fya mupashi no kutwala ifisabo fya Bufumu mu mulimo wabo, abasambi bali no kupeela umucinshi kuli Yehova.—Imilimo 11:4, 18;13:48.

18. (a) Kulobolola nshi ukwa kulenga ukusekelela ukulecitwa lelo? (b) Milimo nshi uku kulobolola kulenga?

¹⁸ Pali lelo, Yehova alepaala abantu bakwe ilyo balebomba mu kulobolola kwa ku mupashi ukwa mwi sonde lyonse. Pa myaka iingi nomba, cila mwaka abapya nalimo 300,000 balaipeela kuli Yehova no kulanga uko kuipeela pa kubatishiwa mu menshi. Ici citulenga ukuba ne nsansa kabili no mutima wa kwa Yehova ulasamwa. (Amapinda 27:11) Lelo, pa kuti Yehova lyonse alesamwa no kulumbanishiwa, abapya bonse bafwile ‘ukwenda muli [Kristu], abalimbwa kabili abalekuulilwa muli wene, abaleikashiwa ku kutetekela.’ (Abena Kolose 2:6, 7) Ukucite fi kulenga abantu ba kwa Lesa ukuba ne milimo ibili. Uwa kubalilapo, bushe nga e lyo mwabatishiwe, mukabombesha pa kuti ‘ukulunduluka kwenu kumoneke kuli bonse’? Lyene, nga palipita inshita apo mwabatishiwe, bushe mukasumina umulimo wa kwafwa abapya mu fyo bakabila lwa ku mupashi? Muli iyi milimo ibili, caumfwika ukuti tulekabila ukulola ku kukosoka.—Abena Filipi 3:16; AbaHebere 6:1.

19. Lishuko nshi na mapaalo ifingaba ifyenu nga mwalenga ukulunduluka kwenu ukumoneka?

¹⁹ Kwaliba ifisuma ku ntanshi kuli bonse ababombesha ukulenga ukulunduluka kwabo ukumoneka. Ibukisheni amashiwi ya kukoselesha ayo Paulo alandile pa numa ya kukoselesha Timote ukulunduluka. Atile: “Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe; ikalilila muli ifi fintu; pantu pa kucite fyo, ukaipususha we mwine na balekuumfwa.” (1 Timote 4:16) Nga mulebombesha pa kulenga ukulunduluka kwenu ukumoneka, na imwe kuti mwabombako umulimo waibela uwa kucindika ishina lya kwa Lesa no kuipakisha amapaalo yakwe.

[Futunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Ukulunduluka kwa ku mupashi kuti kwalengwa shani ukumoneka?

• Musango nshi uwa kwishiba no kumfwikisha uulanga ukukosoka?

• Ukulanga “ifisabo fya mupashi” kulanga shani ukulunduluka kwa ku mupashi?

• Mulimo nshi tulingile ukubomba ilyo tulelundulukila ku kukosoka?

[Icikope pe bula 13]

Ukupya, nelyo ukukosoka, kulamonwa bwangu

[Icikope pe bula 15]

Tulunduluka lwa ku mupashi pa kulaendela pamo ne cine cisokololwa panono panono

[Icikope pe bula 17]

Ipepo lilatwafwa ukulanga “ifisabo fya mupashi”