Icipandwa 15

Yesu “Abiko Bupingushi Pano Isonde”

1, 2. Ni pa kashita nshi Yesu akalipe, kabili mulandu nshi?

CAMONEKE fye ukuti Yesu nakalipa—kabili pali umulandu wa kukalipila. Kuti mwafilwa ukwelenganya Yesu nakalipa, pantu aali uwafuuka nga nshi. (Mateo 21:5) Lelo kwena alitekele umutima icine cine, pantu ubukali bwakwe bwali ubwalungama.a Lelo cinshi cakalifye uyu muntu watemwo mutende? Cali lufyengo lwabipisha ulwalecitwa.

² Yesu alitemenwe nga nshi itempele lya mu Yerusalemu. Mwi sonde lyonse, lyali fye e cifulo capeelwe ku kupepelapo Wishi wa ku muulu. AbaYuda ukufuma mu fyalo ifingi baleenda intamfu yalepa ku kuyapepa kwi tempele. Na Bena fyalo baletiina Lesa na bo baleyako, no kwingila mu lubansa lwe tempele ulo bateyanishiwe. Lelo ku kutampa kwa butumikishi bwakwe, Yesu aingile mu ncende ye tempele kabili alisungwike pa co amwene. Cilya cifulo calemoneka ngo mushiika ukucila ukumoneka nge ng’anda ya mapepo! Mwaiswile abasuluushi na bakakaabula ba ndalama. Lelo ni pi paali ulufyengo? Kuli aba bantu, itempele lya kwa Lesa lyali fye cifulo ca kuliilapo bambi amasuku pa mutwe—no kubafinsha. Balecita shani ifyo?—Yohane 2:14.

3, 4. Kuliila pa mutwe ukwa musango nshi ukwa bufunushi kwalecitwa pa ng’anda ya kwa Yehova, kabili cinshi Yesu acitile ku kulungika ifintu?

³ Bashimapepo bapangile icipope ca kuti likobili fye ilya musango umo e lyali no kulipilwa pa kupeela umusangulo we tempele. Abalefuma kumbi balekaabula indalama shabo ukuti bakwateko ilyo ikobili. E ico bakakaabula ba ndalama babikile amatebulo yabo mu kati na nkati ke tempele, no kulalipilisha pa makaabu yonse. Ubukwebo bwa kushitisha inama na bo bwaleleta sana indalama. Abalefuma kumbi abalefwaya ukupeela amalambo kuti bashita ku musuluushi uuli onse mu musumba, lelo abalashi ba pe tempele kuti baisakaana fye abati tailingile ku kupeelwe lambo. Lelo ifya malambo baleshita mu ncende ye tempele fyena tabalekaana nangu panono. Apo balinyanyantile abantu umusango yo, aba basuluushi inshita shimo balekosha imitengo.b Ubu bwali bukwebo ubwabipisha ukucila na mu cipimo. Bwali fye bupuupu!

⁴ Yesu tali na kulekapo fye pali lulya lufyengo. Iyi yali ni ng’anda ya kwa Wishi! Acitile ica kufopwelako ca myando no kutamfya ing’ombe ne mpaanga ukufuma mwi tempele. Lyena aile kuli bakakaabula ba ndalama no kupenuna amatebulo yabo. Elenganyeni uko amakobili yaleitaika pa nshi! Akalipile balya baleshitisha inkunda ati: “Sendeni utu, tufumyeni muno.” (Yohane 2:15, 16) Cilemoneka kwati, tapali nangu umo uwapamine ukusuusha uyu muntu wakosa.

Apala Wishi

5-7. (a) Bushe ukubako kwa kwa Yesu ilyo ashilaba umuntunse kwalengele alemona shani ubupingushi, kabili cinshi twingasambilila ku fyo acitile? (b) Ni shani fintu Kristu alwisha ulufyengo lwaba pali bumulopwe bwa kwa Yehova ne shina lyakwe?

⁵ Lelo kwena, abasuluushi balibwelulwike. Ilyo papitile imyaka napamo itatu, Yesu abombeele pa lufyengo lumo lwine, uno muku ayambwile amashiwi ya kwa Yehova umwine ayalesenuka abasangwile ing’anda Yakwe ukuba “ininga ya fipondo.” (Mateo 21:13; Yeremia 7:11) Cine cine, ilyo Yesu amwene ifyo abantu mu bufunushi baleliila abantu pa mutwe no kukowesha itempele lya kwa Lesa, aumfwile nga fintu Wishi aleumfwa. Kabili ici te ca kupapa, pantu pa mintapendwa ya myaka, Yesu asambilishiwe na Wishi wa ku muulu! E calengele ukuti alemona ulufyengo nga fintu Yehova alumona. Alipalile wishi icine cine. Kanshi nga tulefwaya ukwishiba bwino imibele ya kwa Yehova iya bupingushi, inshila yawamisha kutontonkanya pa fyo Yesu Kristu acitile.—Yohane 14:9, 10.

⁶ Umwana wa kwa Yehova uwafyalwa eka epo aali ilyo Satana acitile ulufyengo lwa kwita Yehova Lesa ati ni kabepa no kutwishika nga ca kuti imitekele Yakwe yalilungama. We bukwakwa ububi! Uyu Mwana alyumfwile no kutunga kwa kwa Satana pa nshita imbi ukwa kuti takwali uwali no kubombela Yehova pa mulandu fye wa kumutemwa, kano pa mulandu wa bukaitemwe. Uku kutunga kwa bufi cine cine kwalikalifye umutima uulungami uwa uyu Mwana. Fintu afwile atemenwe pa kwishiba ukuti aali no kubomba umulimo ukalamba mu kulungika ifi fintu! (2 Abena Korinti 1:20) Aali no kucita shani ifyo?

⁷ Nga fintu twasambilile mu Cipandwa 14, Yesu Kristu alyaswike ukufika kuli kapeleko ubufi Satana abepeshe ifibumbwa fya kwa Yehova ati te fya mpomfu. E ico Yesu abikile icitendekelo ca kwebelwa kwine kwine ukwa bumulopwe bwa kwa Yehova no kushishiwa kwe shina Lyakwe. Yesu, pamo nge Cibombelo Cikalamba ica kwa Yehova, ali no kuleta ubupingushi bwa bulesa mu bubumbo bonse. (Imilimo 5:31) Imikalile yakwe pe sonde na yo yalangile ubupingushi bwa bulesa. Yehova asosele pa lwa wene ati: “Nkabiko Mupashi wandi pali wene, na o akabilo bupingushi ku Bena fyalo.” (Mateo 12:18) Ni shani fintu Yesu afikilishe ayo mashiwi?

Yesu Alondolola “Ubupingushi”

8-10. (a) Ni shani fintu ifishilano fya pa kanwa ifya bashimapepo ba ciYuda fyalengele abantu ukusuula sana abashali baYuda na banakashi? (b) Ni shani fintu amafunde ya pa kanwa yalengele ifunde lya kwa Yehova pa lwe Sabata ukusanguka icisendo?

⁸ Yesu alitemenwe Amafunde ya kwa Yehova kabili aleikala ukulingana na yene. Lelo bashimapepo ba mu nshiku shakwe batwele Amafunde mumbi no kuyabomfya bubi bubi. Yesu abebele ati: “Kalanda kuli imwe, mwe bakalemba na baFarise, ba bumbimunda! . . . [Mushe] fyafinako ifya Malango, ubupingushi no luse ne cishinka.” (Mateo 23:23) Calimoneke fye ukuti balya bakasambilisha ba Mafunde ya kwa Lesa tabalelondolola “ubupingushi.” Ukucila ukucite fyo, balefisa ubupingushi bwa bulesa. Balecita shani fyo? Moneni ifya kumwenako fimo fimo.

⁹ Yehova aebele abantu bakwe ukuipaatulako ku nko sha cisenshi ishabashingulwike. (1 Ishamfumu 11:1, 2) Lelo, intungulushi sha mapepo shimo inkosamitwe shakoseleshe abantu ukusuula bonse abashali baYuda. Muli Mishnah mwali ne funde ili: “Tamufwile ukusha ing’ombe ku ng’anda ya beni iyangalilwa na bena fyalo pantu catunganishiwa ukuti balalaala ne nama.” Impatila ya musango yo kuli bonse abashali baYuda yali lufyengo kabili yalipusene ne fyatubulwilwe mu Mafunde ya kwa Mose. (Ubwina Lebi 19:34) Amafunde yambi ayapangilwe na bantu yasuulile abanakashi. Ifunde lya pa kanwa lyaleti pa kwenda umukashi afwile ukuba ku numa ya mulume, te kwendela pamo no mulume iyo. Umwaume balimusokele ukuti tafwile ukulanda no mwanakashi pa cintubwingi, nangu fye mukashi wakwe. Nga filya cali ku basha, abanakashi tabasuminishiwe ukwikalilako ubunte mu cilye. Kwali fye ne pepo abaume balepepa ku kutasha Lesa pa kuti tabaafyelwe abanakashi.

¹⁰ Bashimapepo bafishile Amafunde ya kwa Lesa mu mafunde ne fipope fyapangilwe na bantu ifingi. Ku ca kumwenako, ifunde lye Sabata, lyaleseshe fye ukubomba pe Sabata, lyatile bulya bushiku bwali bwa kupepa, ukupembesulwa lwa ku mupashi, no kutuusha. Lelo abaFarise balengele lilye funde lyaba cisendo. Baipeele amaka ya kupingula icali no kuba “umulimo” walelandwapo. Balandile pa fintu 39 ukuti na fyo milimo, filya fyaba ukuseepa no kulunga. Ukwakanya ifi fintu mu mabumba kwalengele kube amepusho ayashaifulila. Nga ca kuti umuntu aipaya ulupantila pe Sabata, ninshi alelunga? Nga atimpula ingano sha kulya ilyo aleenda, bushe ninshi aleseepa? Nga ca kuti aundapa umulwele, bushe ninshi abomba? Pa kupwisha amafya ya musango yo, balepangilapo amafunde yashitelulwa, ayapikana.

11, 12. Finshi Yesu alandile pa kusuusha ifishilano fishali fya mu malembo ifya baFarise?

¹¹ Ni shani fintu Yesu aali no kwafwa abantu ukumfwikisha ico ubupingushi bwaba, ilyo ifintu fyali muli yo nshila? Mu misambilishishe yakwe ne mikalile, alisuushishe na maka balya bashimapepo. Intanshi, moneni ifisambilisho fyakwe fimo fimo. Ukwabula ukupita na mu mbali, alisenwike amafunde ayengi ayapangwa na bantu, ati: “[Mwasangule] cebo ca kwa Lesa ca fye ku ca cishilano cenu, ico mushilana.”—Marko 7:13.

¹² Yesu afundile na maka ukuti abaFarise balilubile pa lwe funde lye Sabata—afundile no kuti, na kuba, tabaumfwikishe ubufwayo bwa lilya ifunde. Alondolwele ati, Mesia e “Shikulu we sabata,” kanshi alikwete nsambu sha kundapa abantu pe Sabata. (Mateo 12:8) Pa kukomaila pali co cishinka, acitile ukundapa kwa cipesha amano pa lwalala pe Sabata. (Luka 6:7-10) Uko kundapa kwali cilangililo ca kundapa ali no kucita mwi sonde lyonse mu Kuteka kwakwe Ukwa Myaka 1,000. Ilya myaka 1,000 ikaba e kalume ke Sabata, ilyo abantunse ba busumino bonse bakasuka bakatuushe pa numa ya myanda ya myaka iya kucucutika no kufyambatwa ku lubembu ne mfwa.

13. Lifunde nshi lyapangilwe pa mulandu wa butumikishi bwa kwa Kristu pe sonde, kabili lyapusene shani ne lyalitangilile?

¹³ Yesu na kabili alondolwele ubupingushi ukupitila mwi funde lipya, “[ifunde, NW] lya kwa Kristu,” ilyapangilwe ilyo apwishishe ubutumikishi bwakwe pe sonde. (Abena Galatia 6:2) Ili funde lyapusana na Mafunde ya kwa Mose ayalitangilile, pantu lyene lyashintilile sana pa fishinte, te pa malango yalembwa. Lelo mwali na mafunde ya kulungatika. Limo pali aya Yesu aliitile ati “ifunde lipya.” Yesu asambilishe abakonshi bakwe bonse ukutemwana nga fintu wena abatemenwe. (Yohane 13:34, 35) Ukutemwa kwa kuipusula kwali no kuba e ca kwishibilako bonse abekala umwabela “ifunde lya kwa Kristu.”

Ica Kumwenako ca Kwikala Umwabela Ubupingushi

14, 15. Bushe Yesu alangile shani ukuti alishiba umwapeleela amaka yakwe, kabili mulandu nshi ici cabela ca kusansamusha?

¹⁴ Yesu tasambilishe fye pa lwa kutemwa. Aleikala umwabela “ifunde lya kwa Kristu.” Lyali mu mikalile yakwe. Tontonkanyeni pa nshila shitatu umo imicitile ya kwa Yesu yalondolwele ubupingushi.

¹⁵ Intanshi, Yesu alisakamene icine cine ukuti ecita lufyengo nangu lumo. Napamo mwalimona ukuti ulufyengo ulwingi lwisa nga ca kuti abantunse bashapwililika balaituntumba no kucila umo bafwile ukupelela ukulingana na maka bapeelwa. Yesu te fyo acitile. Pa nshita imo, umuntu umo abingile Yesu no kutila: “Mwe Kasambilisha, mwebe munyinane ukwakana na ine ifya cishale.” Bushe Yesu ayaswike shani? “We muntu we, nani andaashile kapingula atemwa kaakanya pali imwe?” (Luka 12:13, 14) Bushe ico te ca kupapusha? Ukulamuka kwa kwa Yesu, amaka ya kupingula, nangu fye maka Lesa amupeele tafyalingene no uli onse pe sonde; nalyo line, alikeene ukuipoosa muli uyu mulandu, pantu tapeelwe amaka ya kucite fyo. Yesu lyonse alishibe umwa kupeleela, na lintu aali ku muulu pa mintapendwa ya myaka ilyo ashilaisaba umuntunse. (Yuda 9) Ifi Yesu mu kuicefya acetekela ukuti Yehova e wingapingula no mulinganya, cisokolola ukuti alikwata imibele isuma nga nshi.

16, 17. (a) Ni shani fintu Yesu alangishe ubulungi mu kushimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa? (b) Bushe Yesu alangile shani ukuti ubulungi bwakwe bwalimo ne nkumbu?

¹⁶ Ica bubili, Yesu alangishe ubupingushi mu mishimikilile yakwe iya mbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. Taali no mucisha cinani. Lelo, aletukuta ukushimikila ku bantu ba misango yonse, aba fyuma na bapiina. Lelo abaFarise bena balekaana abapiina, abantuuntu fye no kubeta ishina lya musaalula ati ʽam-ha·ʼaʹrets, nelyo “abantu ba pa nshi.” Yesu mu bukose alifumishepo ulu lufyengo. Ilyo alesambilisha abantu imbila nsuma—atemwa ilyo alelya na bantu, ukubaliisha, ukubondapa, nelyo fye ukubabuusha ku bafwa—asumbwile ubulungi bwa kwa Lesa uufwaya “abantu bonse” ukumfwa.c—1 Timote 2:4.

¹⁷ Ica butatu, ubupingushi bwa kwa Yesu bwalimo ne nkumbu icine cine. Alefwaisha ukwafwa ababembu. (Mateo 9:11-13) Aleitemenwa ukwafwa abashali na maka ya kuicingilila. Ku ca kumwenako, Yesu taikatene na bashimapepo mu kutwishika Abena fyalo bonse. Mu nkumbu bamo alebaafwa no kubasambilisha, nangu ca kuti umulimo aishile maka maka wali wa ku baYuda. Alisumine ukucite cipesha amano no kundapa umubomfi wa kwa mushika wa mpuka ya bena Roma, ati: “Nshatala nsanga icitetekelo icakule fi nangu ni muli Israele.”—Mateo 8:5-13.

18, 19. (a) Ni mu nshila nshi Yesu atungilile umucinshi ku banakashi? (b) Ni shani fintu imicitile ya kwa Yesu yatwafwa ukumona ifyo ubukose no bupingushi fyaikatana?

¹⁸ Yesu tasuminisheko ku musango waseekele untu abaYuda balemwenamo abanakashi. Lelo wena mu bukose acitile ica mulinganya. Abanakashi abena Samaria balemonwa abashasanguluka kwati fye Bena fyalo. Nalyo line, Yesu tashimunwike ukushimikila ku mwanakashi umwina Samaria pa cishima ca Sukari. Na kuba, ni kuli uyu mwanakashi e kuntu Yesu alandile umuku wa kubalilapo apabuuta ukuti e Mesia walaiwe. (Yohane 4:6, 25, 26) AbaFarise balesosa ati abanakashi tabalingile ukusambilishiwa Amalango ya kwa Lesa, lelo Yesu apoosele nshita ikalamba na maka ukusambilisha abanakashi. (Luka 10:38-42) Kabili nangula ukulingana ne fishilano abanakashi tabengapeela ubunte bwingacetekelwa, Yesu alicindike abanakashi abengi no kubapeela ishuko lyawamisha ilya kuba e batanshi ukumumona pa numa ya kubuushiwa kwakwe. Abebele no kuyashimikila abasambi bakwe abaume pa lwa ici cintu cacindamisha nga nshi.—Mateo 28:1-10.

¹⁹ Cine cine, Yesu alondolwele ubupingushi ku bena fyalo. Ilingi line ilyo alecite fyo aleibika mu kapoosa mweo. Ifyo Yesu acitile fitwafwa ukumona ukuti pa kusumbula ubulungi bwa cine, kano uli no bukose. Calilinga kanshi ukuti aleitwa “Inkalamo ya mukowa wa kwa Yuda.” (Ukusokolola 5:5) Ibukisheni ukuti inkalamo cishibilo ca bulungi bwabamo ubukose. Lelo, nomba line fye, Yesu ali no kuleta ubupingushi bwakulanapo. Akabiko ‘bupingushi [bwine bwine] pano isonde.’—Esaya 42:4.

Imfumu Mesia “Abiko Bupingushi Pano Isonde”

20, 21. Mu nshiku shesu, ni shani fintu Imfumu Mesia yasumbula ubupingushi mwi sonde lyonse na mu cilonganino ca Bwina Kristu?

²⁰ Ukutula apo abelele Imfumu Mesia mu 1914, Yesu alisumbula ubupingushi pano isonde. Acita shani ifyo? Alitungilila ukufishiwapo kwa kusesema kwakwe ukwa pali Mateo 24:14. Abakonshi ba kwa Yesu pano isonde balisambilisha abantu mu fyalo fyonse icine pa lwa Bufumu bwa kwa Yehova. Nge fyacitile Yesu, na bo balishimikila ukwabula akapaatulula kabili mu mulinganya, bafwaya ukupeela bonse ishuko lya kwishiba Yehova, Lesa wa bupingushi, nampo nga baice nelyo bakalamba, aba fyuma nelyo abapiina, abaume nelyo abanakashi.

²¹ Yesu alesumbula ubupingushi na mu cilonganino ca Bwina Kristu, ico aba e Mutwe wa ciko. Nga fintu casesemwe, alipeela “ifya bupe ku bantu,” e kutila baeluda ba busumino aba Bwina Kristu abatungulula mu filonganino. (Abena Efese 4:8-12) Pa kucema impaanga shaumo mutengo isha kwa Lesa, abo baume bakonka ica kumwenako ca kwa Yesu Kristu mu kusumbula ubupingushi. Lyonse bebukisha ukuti Yesu afwaya impaanga shakwe ukusungwa no mulinganya—te mulandu ne cifulo, ukulumbuka, kabili te mulandu nga ya cuma nelyo ipiina.

22. Bushe Yehova omfwa shani pa lufyengo lwasalangana mpanga yonse mwi sonde lelo, kabili cinshi alaasa Umwana wakwe ukucita?

²² Lelo, nomba line fye, Yesu akabiko bupingushi pano isonde mu nshila iishingalinganishiwako. Ulufyengo lwalisalangana mpanga yonse muli cino calo cabipa. Umwana onse uwafwa ku nsala ninshi mulandu wa lufyengo lushingaba na mwa kulesesha, maka maka nga twatontonkanya pa ndalama ne nshita ifipooswa ku kupanga ifyanso no kuyobeka mu musamwe wa bukaitemwe uwa batemwa ukwangala. Imfwa sha mintapendwa ya bantu cila mwaka ishingacilikilwa shaba fye musango umo uwa lufyengo, kabili ifi fyonse filakolomona ubukali bwalungama ubwa kwa Yehova. Alilaasa Umwana wakwe ukwimya inkondo yalungama ukulwisha buno bwikashi bubifi bonse no kupwisha ulufyengo lonse, ukulupwishishisha.—Ukusokolola 16:14, 16; 19:11-15.

23. Pa numa ya Armagedone, ni shani fintu Kristu akasumbula ubupingushi ku ciyayaya?

²³ Lelo, ubupingushi bwa kwa Yehova te konaula fye ububifi epela. Na kabili alilaasa Umwana wakwe ukuteka nga “Cilolo wa Mutende.” Pa numa ya nkondo ya Armagedone, ukuteka kwa kwa Yesu kukaleto mutende mwi sonde lyonse, kabili akatekela “ku bupingushi.” (Esaya 9:6, 7) Lyene, Yesu akabekelwa mu kufumyapo ulufyengo lonse ulwalenga ukupelelwa ukwingi no kucululuka mwi sonde. Akasumbula ubupingushi bwapwililika ubwa kwa Yehova ku ciyayaya. Kanshi nacicindama ukuti tufwaye ukupashanya ubupingushi bwa kwa Yehova nomba. Natumone ifyo twingacite fyo.

[Amafutunoti]

Amepusho ya Kutontonkanyapo

Amalumbo 45:1-7 Mulandu nshi twingacetekelela ukuti Imfumu Mesia ikasumbula ubupingushi bwapwililika?

Mateo 12:19-21 Ukulingana no kusesema, bushe Mesia ali no kusunga shani abalanda?

Mateo 18:21-35 Bushe Yesu asambilishe shani ukuti ubupingushi bwine bwine bwabamo ne nkumbu?

Marko 5:25-34 Ni shani fintu Yesu alangile ukuti Lesa pa kupingula alalangulukako na pa mibele yabamo umuntu?

[Icikope pe bula 150]

“Sendeni utu, tufumyeni muno”!