Lundululeni Ukuicefya kwa Cine Cine
“Abaicefya mukabapususha.”—2 SAMWELE 22:28, NW.
1, 2. Cinshi ico bakateka abengi baishibikilweko?
INSHISHI shimo isha mu Egupti shilanga ukuti kale kwali bakateka abatekele cilya calo. Bakateka ba kale bambi abaishibikwa sana ni Sankeribu uwa ku Ashuri, Alekesandere Mukalamba uwa ku Grisi, na Julius Caesar uwa ku Roma. Bonse aba baishibikilwe ku cintu cimo. Tabali abaicefya icine cine.—Mateo 20:25, 26.
2 Bushe kuti mwaenekela umo pali aba bakateka ukuya aletandala mu calo cakwe alefwayafwaya abalanda abalekabila icisansamushi? Nakalya! Nelyo bushe kuti mwaenekela aba bakateka ukuya mu mishi yaleikalamo abantu abatitikishiwa no kubakoselesha? Ala mwandini ifyo balemona abalanda fyalipusana nga nshi ne fyo Kateka Wapulishamo, Yehova Lesa amona abalanda!
Ica Kumwenako Cisuma Ica Kuicefya
3. Bushe Kateka Wapulishamo asunga shani abatekwa bakwe?
3 Yehova alicindama nga nshi. Na lyo line, “amenso [yakwe] yalolo ku no ku yalabebeta mu calo conse ku kuilango kuti wa maka ku kwafwa ababa ne mitima ya mpomfu kuli wene.” (2 Imilandu 16:9) Bushe Yehova acita shani nga asanga abamupepa mu cishinka balifunshike mitima pa mulandu wa mesho yalekanalekana? Kuti twatila, ‘alekala’ na ba musango yo ilyo atuma umupashi wakwe uwa mushilo “ku kupuupuutule myeo ya basokopala, no kupuupuutule mitima ya bafunshika.” (Esaya 57:15) E lyo bakapepa abapuupuutulwa balafikapo ukubombela Lesa mu nsansa. Ala mwandini Yehova ali-icefya icine cine!
4, 5. (a) Bushe kemba wa malumbo alemona shani pa nshila Lesa atekelamo abantu? (b) Amashiwi ya kuti Lesa “alenama” pa kwafwa ‘abalanda’ yalola mwi?
4 Shikulu Mulopwe ali-icefya pa kuti aleyafwa ababembu. Pa fibumbwa fyakwe fyonse tapaba uwaicefya nga ena. E mulandu wine kemba wa malumbo alembele ukuti: “Yehova natumpuka ukucila inko shonse; Ubukata bwakwe bwacile myulu. Nani waba nga Yehova Lesa wesu, Uwaikala umwasansuka? Alenama ku kulolesha pa myulu na pe sonde, Ku kwimya umulanda mu lukungu; Asumbulo mubusu ukufuma pa cishala.”—Amalumbo 113:4-7, NW.
5 Tontonkanyeni pe shiwi lileti “alenama.” Bushe ni mwi lyalola? Ishiwi lya ciHebere ilyapilibulwa ati “alenama” lipilibula ukuibwesha pa nshi ukulingana no muntu yaweyawe nelyo ukuicefya pa kubomba na bantuuntu fye. E mulandu wine mu maBaibolo yamo Amalumbo 113:6 yapilibulwa ukuti Lesa alaicefya. Ala ayo mashiwi yalalanda bwino sana pali Lesa wesu uwaicefya uubika amano ku fyo abantu abashapwililika abamupepa bakabila!—2 Samwele 22:36.
Umulandu Yesu Aicefeshe
6. Ni mu nshila nshi Yehova alanga sana ukuicefya?
6 Inshila iyo Lesa alangishishamo ukutemwa no kuicefya ni pa kutuma Umwana wakwe ibeli uwatemwikwa nga nshi, ukwisafyalwa pano isonde no kukushiwa ngo muntunse pa kuti fye abantu bakapusuke. (Yohane 3:16) Yesu atusambilishe icine pali Wishi wa ku muulu no kupeela ubumi bwakwe ubwapwililika pa kuti asende “ulubembu lwa pano calo.” (Yohane 1:29; 18:37) Apo Yesu alepashanya Wishi muli fyonse, ukusanshako na mu kuicefya kwine, ali-itemenwe ukucita conse ico Yehova alefwaya wena ukucita. Pa fibumbwa fyonse ifya kwa Lesa, Yesu eka fye e ca kumwenako cikalamba ica kutemwa no kuicefya. Te bonse abacindamike ukuicefya kwa kwa Yesu, abalwani bakwe bena balemumona ngo “mulanda wapelekeshako mu bantunse.” (Daniele 4:17, NW) Nomba, umutumwa Paulo ena alilwike ukuti Abena Kristu banankwe bafwile ukupashanya Yesu ukuba abaicefya muli fyonse ifyo bacita na Bena Kristu banabo.—1 Abena Korinti 11:1; Abena Filipi 2:3, 4.
7, 8. (a) Bushe Yesu asambilile shani ukuicefya? (b) Bushe Yesu apaapaata shani abali no kuba abasambi bakwe?
7 Paulo akomaile pa ca kumwenako capulamo ica kwa Yesu, atile: “Mube no yu mutima muli imwe uwali na muli Kristu Yesu, uyo, nangu ca kutila aali mu cipasho ca kwa Lesa, tatontonkenye ulwa kusompole ci, ukuti alingane na Lesa. Iyo, lelo aisangwile uwa fye no kubuule cipasho ca busha kabili aishileba mu cipasho ca bantu. Lelo, ilyo aisangile mu mibele ya buntu, aliiceefeshe kabili aishileba uwa cumfwila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa pa cimuti.”—Abena Filipi 2:5-8.
8 Bamo nalimo kuti bayipusha ukuti, ‘Bushe Yesu asambilile shani ukuicefya?’ Asambilile ukuicefya pa kwampana sana na Wishi wa ku muulu pa myaka ishishibantu kabili alebomba nga “cibinda wa mulimo” ilyo Lesa alebumba ifintu fyonse. (Amapinda 8:30, NW) Ilyo abantu bapondokele Lesa mu Edeni, Ibeli lya kwa Lesa lyalemona uko Wishi aleicefya pa kubomba na bantu ababembu. Lintu aishile pe sonde, Yesu apashenye ukuicefya kwa kwa Wishi kabili apaapeete abantu ukuti: “Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pantu nalifuuka kabili nalipetama umutima, e lyo mwalasanga ukupuupuutulwa ku myeo yenu.”—Mateo 11:29; Yohane 14:9.
9. (a) Cinshi ico Yesu atemenweko ku baice? (b) Lisambililo nshi Yesu asambilishe ukubomfya umwaice?
9 Apo Yesu ali-icefeshe icine cine, abaice tabalemutiina. Baletemwa ukuba na wena. E lyo na o wine alitemenwe abaice kabili alebabikako amano. (Marko 10:13-16) Cinshi ico Yesu atemenweko ku baice? Ico atemenweko mibele yabo iisuma iyo abasambi bakwe abakalamba bashakwete. Abaice balishiba bwino ukuti balibacila ku bakalamba. Kuti mwaishibila ku mepusho ayengi ayo bepusha. Na kuba, abaice balatemwa ukusambilila ukucila abakalamba kabili tabafwaya kuba aba cilumba nge fyo abakalamba baaba. Inshita imo, Yesu abulile umwaice no kusosa ku bakonshi bakwe ukuti: “Tamwakengile mu bufumu bwa mu muulu nakalya kano mwapilibuka no kuba nga bana banono.” Kabili atwalilile ukusoso kuti: “Onse uuleicefya ngo mwana munono uyu, e mukalamba mu bufumu bwa mu muulu.” (Mateo 18:3, 4) Yesu alandile ne funde lya kuti: “Onse uuisansabika akaceefiwa kabili uuiceefya akasansabikwa.”—Luka 14:11; 18:14; Mateo 23:12.
10. Mepusho nshi twalalandapo?
10 Cilya cishinka cilenga kube amepusho ayacindama. Isubilo lya kuba no bumi bwa muyayaya lyashintilila na pa kulundulula ukuicefya ukwa cine cine. Nomba mulandu nshi Abena Kristu bafililwa ukuicefya? Mulandu nshi tufililwa ukucincintila icilumba pa kuti tube abaicefya ilyo tule-eshiwa? Kabili cinshi cikatwafwa ukulundulula ukuicefya kwa cine cine?—Yakobo 4:6, 10.
Umulandu Cayafisha Ukuba Abaicefya
11. Cinshi tushisungukila nga tuletukusha na maka pa kuti tube abaicefya?
11 Nga mulatukusha na maka ukuti muicefye, te imwe mweka mucite fyo. Kale sana, mu 1920, ino magazini yalandile pa kufunda kwa mu Baibolo ukwa kuti tufwile ukuba abaicefya, yatile: “Ukwishiba ukuti Shikulu alakomaila sana pa kuicefya kulingile ukukoselesha abasambi ba cine bonse ukulalundulula ukuicefya cila bushiku.” Lyena yalandile pa cintu icicitikila ifwe bonse, yatile: “Te mulandu no ku kufunda kwa mu Malembo, ukukanapwililika kulalenga abantu abasalapo ukuba aba kwa Shikulu kabili abafwaya ukulamupashanya cilebakosela ukuba abaicefya. Balatukusha na maka sana pa kuti baicefye ukucila ne fyo bengatukusha pa kulundulula imibele imbi.” Ici cishinka cilekomaila pa mulandu umo uo fwe Bena Kristu tutukushisha na maka pa kuba abaicefya, ni co tatwapwililika kabili ici cilenga ukuti tuleifwaila amalumbo. Icalenga ukuti tube ifi ni co twafyalwa ku bafyashi besu ababembu, Adamu na Efa, abanakile ku kucite fyo balefwaya abene.—Abena Roma 5:12.
12, 13. (a) Bushe icalo cicilikila shani Abena Kristu ukuba abaicefya? (b) Nani alenga ukuti ciletukosela sana ukulundulula ukuicefya?
12 Umulandu na umbi cayafisha ukuba abaicefya wa kuti twashingulukwa na bantu abakoselesha bambi ukulaimona abacindama ukucila abanabo. Pa fyo abantu bafwaisha ukucita paba no kwikusha “ulunkumbwa lwa mubili [uushapwililika] no lunkumbwa lwa menso, na mataki ya fya mikalile ya bantu.” (1 Yohane 2:16) Ukucila ukubika amano ku lunkumbwa lwa musango yu, abasambi ba kwa Yesu bafwile ukusunga ilinso lyabo ilituntulu no kubika amano ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa.—Mateo 6:22-24, 31-33; 1 Yohane 2:17.
13 Umulandu wa butatu uulenga citwafye ukulundulula ukuicefya no kutwalilila abaicefya wa kuti uwabalilepo ukuba na matutumuko, Satana Kaseebanya, e uteka cino calo. (2 Abena Korinti 4:4; 1 Timote 3:6) Satana atunka abantu ukuba ne mibele yakwe iyabipa. Ku ca kumwenako, aebele Yesu ukuti nga ca kuti amupepa, aali no kumupeela “amabufumu yonse aya pano calo no bukata bwa yako.” Apo Yesu ali-icefya, akeene fyonse ifyo Kaseebanya alefwaya ukumupeela. (Mateo 4:8, 10) Na ino ine nshita, Satana alatunka Abena Kristu ukuifwaila amalumbo. Nomba, Abena Kristu abaicefya balatukusha ukupashanya Yesu kabili bapeela amalumbo no mucinshi kuli Lesa.—Marko 10:17, 18.
Ukulundulula no Kulanga Ukuicefya Ukwa Cine Cine
14. “Ukuiceefya kwa kabepesho” cinshi?
14 Muli kalata wakwe uo alembele Abena Kristu ba ku Kolose, umutumwa Paulo asokele Abena Kristu ukuti tabafwile ukulamoneka kwati baliicefya pa kuti fye baletemuna abantu. Aitile ukuicefya kwa musango uyu ukuti “ukuiceefya kwa kabepesho.” Abaicefya mu kabepesho te bantu ba bumupashi. Lelo, mu kukanaishiba bailanga fye ukuti ‘balaituumika.’ (Abena Kolose 2:18, 23) Yesu na o alilandilepo pa kuicefya kwa bufi ukwa musango yu. Ashimawile abaFarise pantu baleiminina pa cintubwingi pa kupepa amapepo kabili ilyo baleleka ukulya balebifya pa menso pa kuti balebamona ku bantu. Nomba nga tulefwaya Lesa alekutika ku mapepo yesu, tufwile ukulaicefya pa kupepa.—Mateo 6:5, 6, 16.
15. (a) Kuti twacita shani pa kuti tutwalilile ukuba abapetama? (b) Fya kumwenako nshi ifisuma ifya kuicefya?
15 Abena Kristu balaba abapetama icine cine nga bapashanya Yehova Lesa na Yesu Kristu ababa ifya kumwenako fisuma ifya kuicefya. Pa kucite fyo bakabila ukulabelenga Baibolo ne mpapulo sha kubafwa ukusambilila Baibolo isha sabankanishiwa no “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45) Ukubelenga Baibolo ukwa musango uyo kwalicindama sana kuli bakangalila ba Bwina Kristu pa ‘kuti imitima yabo taituumine pali bamunyina.’ (Amalango 17:19, 20; 1 Petro 5:1-3) Muleetetula pa fya kumwenako fya bantu abapaalilwe pa mulandu wa kuicefya, pamo nga Ruti, Hana, Elisabeti, na bambi abengi nga nshi. (Ruti 1:16, 17; 1 Samwele 1:11, 20; Luka 1:41-43) Kabili tontonkanyeni na pa fya kumwenako ifingi ifya baume abalumbwike lelo abaicefeshe ilyo balebombela Yehova, pamo nga Davidi, Yoshia, Yohane Kabatisha, no mutumwa Paulo. (2 Imilandu 34:1, 2, 19, 26-28; Amalumbo 131:1; Yohane 1:26, 27; 3:26-30; Imilimo 21:20-26; 1 Abena Korinti 15:9) Kabili natutontonkanye na pa fya kumwenako fya bantu abaicefya abo twaba nabo mu cilonganino ca Bwina Kristu. Ukwetetula pali ifi fya kumwenako, kukaafwa fwe Bena Kristu ‘ukuikaka ubupete mu misana ku kupyungilana.’—1 Petro 5:5.
16. Bushe umulimo wa kubila utwafwa shani ukuba abaicefya?
16 Ukulabomba lyonse umulimo wa kushimikila nako kuti kwatwafwa ukuba abaicefya. Ukuba abapetama kuti kwatwafwa ukushimikila ku bantu tushaishiba abo tusanga mu mulimo wa ku ng’anda ne ng’anda na mu ncende shimbi. Na kuba, ici e cicitika nga ca kuti abene mayanda tababikile amano ku fyo tulelanda nelyo nga batusasukila. Abantu balatwishika ifyo twasuminamo, kanshi ukuicefya e kwingafwa Umwina Kristu ukulayasuka “no mutima uwafuuka na katiina.” (1 Petro 3:15) Ababomfi ba kwa Lesa abaicefya balikuukila ku ncende shimbi kabili balyafwa abantu ababa ne ntambi ne mikalile iyapusanapusana. Aba musango yo mu kuicefya balishipikishe amafya yabako pa kusambilila ululimi lumbi pa kuti fye baleyafwa sana abo bashimikilako imbila nsuma. Ala balatashiwa pa fyo babombesha!—Mateo 28:19, 20.
17. Milimo nshi iya Bwina Kristu iikabila ukuti tube abaicefya?
17 Pa mulandu wa kuicefya, abengi balibomba bwino imilimo ya Bwina Kristu, ukubika amano ku fyo bambi bafwaya ukucila ifyo bena bafwaya. Ku ca kumwenako, umufyashi akabila ukuicefya pa kulubule nshita ku milimo yakwe pa kuti apekanye no kutungulula isambililo lya Baibolo ku bana bakwe. Ukuicefya e kulenga abana ukucindika abafyashi babo no kuba ne cumfwila kuli bena nangu ca kuti tabapwililika. (Abena Efese 6:1-4) Abena Kristu abaupwa ku bashipepa ilingi line balashingwana na mafya ayakabila ukuicefya ilyo baleesha ukukolopeka abena mwabo pa kuba ne ‘myendele yabo iya musangwela pamo na katiina.’ (1 Petro 3:1, 2) Ukuicefya no kuipeelesha kulakabilwa na lintu tulesakamana abafyashi abalwalilila nelyo abakoloci.—1 Timote 5:4.
Ukuicefya Kulapwisha Amafya
18. Bushe ukuicefya kuti kwatwafwa shani ukupwisha amafya?
18 Ababomfi ba kwa Lesa bonse abantunse, tabapwililika. (Yakobo 3:2) Limo limo, Abena Kristu kuti bapusana. Umo kuti alailishanya pa fyo umunankwe amulufyenye. Ilingi line, amafya ya musango yo yalapwa nga twabomfya uku kufunda ukutila: “Twalilileni ukushipikishanya no kuitemenwa ukulekelelana nga umo ali ne ca kuilishanya ku mubiye. Ifyo Yehova amulekelela fye, e fyo na imwe mulekelele.” (Abena Kolose 3:13) Kwena, tacayanguka ukumfwila uku kufunda, lelo ukuicefya kuti kwatulenga ukucite fyo.
19. Finshi tulingile ukulaibukisha ilyo tulelanda ku utulufyenye?
19 Limo limo Umwina Kristu kuti amona kwati icilubo ico umunankwe acitile cikalamba ica kuti teti alabeko fye. Nga cabe fyo, ukuicefya kukamulenga ukuyamona uwamulufyenye pa kuti bapwishe ubwafya mu mutende. (Mateo 18:15) Umulandu umo uo amafya yakokwela pa Bena Kristu wa kuti umo nelyo bonse babili balaba ne cilumba ca kusumina ukuti balilufyenye. Nangu uwapingulapo ukuyamona umunankwe kuti alailungamika no kulengulula sana umunankwe. Nomba ukuicefya kwa cine cine kulapwisha amafya yonse ayengesako.
20, 21. Cinshi cingatwafwa sana ukuba abaicefya?
20 Icingatwafwa sana ukuba abaicefya kupepela ukwafwa kwa kwa Lesa no mupashi wakwe. Nomba muleibukisha ukuti “Lesa . . . apeela icikuuku ca bupe fye [ukusanshako no mupashi wakwe uwa mushilo] ku baiceefya.” (Yakobo 4:6) Kanshi nga namupusana no Mwina Kristu munenu, mulepepa kuli Yehova ukuti alemwafwa ukuba abaicefya pa kuti mulesumina ifilubo ifyo mwacitile nampo nga finono nelyo fikalamba. Nga ca kuti bamukalifya e lyo uwa mukalifya asosa ukuti “munjeleleko” no mutima wakwe onse, lyena mu kuicefya mweleleni. Nga ca kuti camwafya ukumwelela, pepeni ukuti Yehova amwafwe ukufumya amatutumuko mu mutima wenu.
21 Ukwishiba ubusuma bwaba mu kuicefya kulingile ukutulenga ukulundulula iyi mibele yacindamisha no kutwalilila ukuba abaicefya. Ala twalishuka ukukwata ica kumwenako cisuma ica kwa Yehova Lesa na Yesu Kristu abo tulingile ukupashanya pa kuti tube abaicefya! Shi twikalaba uku kukonkomesha kwa kwa Lesa, ukutila: “Icilambu ca kuiceefya no kutiina Yehova fyuma no bukata no bumi.”—Amapinda 22:4, NW.
Ifishinka fya Kutontonkanyapo
• Ni bani baba ica kumwenako cisuma ica kuicefya?
• Mulandu nshi cayafisha ukulundulula ukuicefya?
• Finshi ifingatwafwa ukuba abaicefya?
• Mulandu nshi cacindamina ukutwalilila ukuba abaicefya?
[Icikope pe bula 26]
Yesu ali-icefeshe icine cine
[Icikope pe bula 28]
Icalo cikoselesha abantu ukulaituumika pali bambi
[Abatusuminishe]
Icikope caba WHO icakopele ba L. Almasi na ba K. Hemzǒ
[Icikope pe bula 29]
Ukuicefya kulatwafwa ukushimikila ku bantu abo tushaishibana nabo
[Ifikope pe bula 30]
Nga twapusana kuti twapwisha ubwafya nga ca kuti mu kuicefya twafimba pali ubo bwafya mu kutemwa
[Ifikope pe bula 31]
Kwaba inshila ishingi isho Abena Kristu balangilamo ukuicefya