Bushe Ukubapo kwa kwa Kristu Kwacindama Shani Kuli Imwe?

“Cinshi cikaba icishibilo ca kubapo kwenu ne ca mpela ya bwikashi?”—MAT. 24:3.

 1. Cipusho nshi abatumwa baipwishe Yesu ico twingatemwa ukwishiba umo calola?

IMYAKA nalimo 2,000 iyapita ilyo Yesu ali pa Lupili lwa Miolife, abatumwa bakwe bane baile kuli Shikulwibo pa mbali kabili bamwipwishe ukuti: “Ni lilali ifi fintu fikabako, kabili cinshi cikaba icishibilo ca kubapo kwenu ne ca mpela ya bwikashi?” (Mat. 24:3) Mu cipusho baipwishe, abatumwa babomfeshe amashiwi twingafwaisha ukwishiba ifyo yapilibula aya kuti, “ukubapo kwenu” e lyo na ya kuti ‘ku mpela ya bwikashi.’ Bushe ni mwi baloseshe ilyo basosele aya mashiwi?

 2. Ni mwi mwalola amashiwi ya kuti “ku mpela”?

² Twalabalilapo na mashiwi basosele pa kulekelesha aya kuti ‘ku mpela.’ Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti ‘ku mpela’ ni syn·teʹlei·a. Ishiwi lya kuti syn·teʹlei·a lipilibula “ku mpela” e lyo ishiwi limbi ilya ciGriki ilyapalana ne li ni te’los, ilipilibula “impela.” Pa kuti twishibe ubupusano bwaba pali aya mashiwi yabili, natulangilile ukubomfya icilangililo ca malyashi yalandwa mu Ng’anda ya Bufumu. Nga twatila ku mpela ye lyashi, ninshi tulelosha ku cipande ca kulekelesha umo kalanda apoosa inshita iinono ukucinkulako ibumba pa fyo acilalanda no kubalanga ifyo bengabomfya ifyo fyebo. E lyo impela ye lyashi ni lilya kalanda afuma pa cisebele. Kanshi muli Baibolo, amashiwi ya kuti ‘ku mpela ya bwikashi’ yapilibula inshita ya kulekelesha umucitika ifintu ifilanga ukuti yalapwa nomba line ukusanshako ne mpela ine.

 3. Fintu nshi fimo fimo ificitika mu nshita ya kubapo kwa kwa Yesu?

³ Nge shiwi lya kuti “ukubapo” ilyo abatumwa babomfeshe, bushe lyena lyalola mwi? Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti “ukubapo” ni pa·rou·siʹa.a Ukubapo kwa kwa Kristu, nelyo pa·rou·siʹa, kwatendeke lintu Yesu atampile ukuteka mu muulu mu 1914 kabili kuletwalilila mpaka na pa nshita akesa ku konaula ababifi mu “bucushi bukalamba.” (Mat. 24:21) Ifintu ifyalekanalekana, pamo nga “inshiku sha kulekelesha” isha buno bwikashi bwabipa, ukulonganika abasubwa, no kubuuka kwa basubwa pa kuti baye ku muulu, ficitika muli iyi yine nshita ya kubapo kwa kwa Yesu. (2 Tim. 3:1; 1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15-17; 2 Tes. 2:1) Kuti twatila “ukubapo” kwa kwa Kristu (pa·rou·siʹa) kwatendeke pa nshita imo ine ne nshita iyo abatumwa baitile ukuti ‘ku mpela ya bwikashi’ (syn·teʹlei·a).

Inshita Iikalamba

 4. Bushe ifintu fyalekanalekana ifyalecitika mu nshiku sha kwa Noa fyapalana shani ne nshita ya kubapo kwa kwa Yesu?

⁴ Ishiwi lya kuti pa·rou·siʹa lilosha ku nshita iikalamba, kabili ici cilomfwana ne fyo Yesu asosele pa kubapo kwakwe. (Belengeni Mateo 24:37-39.) Yesu talingenye ukubapo kwakwe ku nshita iinono iyo Ilyeshi lya mu kasuba kwa kwa Noa lyacitikemo. Lelo, alingenye ukubapo kwakwe ku nshita iikalamba umwalecitika ifintu fyalekanalekana mpaka na pa nshita Ilyeshi lyaishile. Fimo ifyalecitika muli ilya nshita fintu pamo nga ukukuula icibwato no kushimikila imbila nsuma ukufika fye na pa nshita lintu Ilyeshi lyaishile. Calisendele imyaka iingi nga nshi pa kuti Noa apwishe ukukuula icibwato no kubomba umulimo wa kushimikila imbila nsuma. E fyo no kubapo kwa kwa Kristu kwaba, kusanshamo ifintu ifyalekanalekana ificitika ifilanga ukuti ubucushi bukalamba buli mupepi, ukubikako fye na ilya ine nshita ya bucushi bukalamba.—2 Tes. 1:6-9.

 5. Bushe amashiwi yaba mu Ukusokolola icipandwa 6 yalanga shani ukuti ukubapo kwa kwa Yesu kulosha ku nshita iikalamba?

⁵ Ukusesema kumbi ukwa mu Baibolo nako kulalanga bwino bwino ukuti ukubapo kwa kwa Kristu kulosha ku nshita iikalamba, takulosha fye ku kwisa kwakwe ku konaula ababifi. Ibuuku lya Ukusokolola lilondolola ukuti Yesu alinina pali kabalwe wabuuta kabili balimupeela icilongwe. (Belengeni Ukusokolola 6:1-8.) Ilyo bamubikile pa Bufumu mu 1914, Yesu alaya “alecimfya kabili ku kupwisha ukucimfya kwakwe.” Lyena Baibolo ilondolola ukuti ku numa yakwe kwaliba abanina pali bakabalwe balekanalekana. Ukulingana no kusesema, abaikala pali aba bakabalwe bemininako inkondo, ifipowe, ne fikuko, kabili ifi fyonse ficitika mu nshita iikalamba iyo Baibolo ita ukuti “inshiku sha kulekelesha.” Tulamona uko aya masesemo yafikilishiwa muli shino shine nshiku.

 6. Bushe Ukusokolola icipandwa 12 kutwafwa ukwishiba cinshi pa kubapo kwa kwa Kristu?

⁶ Mu Ukusokolola icipandwa 12 mwaliba ifyebo na fimbi ifilanda pa fya kulacitika Ubufumu ubwa kwa Lesa ubwa mu muulu nga bwatendeka ukuteka. Citila mu muulu mwaba ubulwi. Mikaele, ishina ilyo Yesu Kristu abomfya nga ali ku muulu, na bamalaika bakwe balwa na Kaseebanya ne fibanda fyakwe. Satana Kaseebanya ne fibanda fyakwe babacimfya kabili babapoosa pa calo. Lyena lintu Kaseebanya bamupoosa pa nshi, aba ne cipyu icikalamba, “pa kwishiba ukuti ali ne nshita inono.” (Belengeni Ukusokolola 12:7-12.) E ico, ilyo Ubufumu bwa mu muulu bwatendeka ukuteka, kwaba inshita iikalamba umulecitika ‘utulanda’ utwingi nga nshi pa calo na pa baikalapo.

 7. Bushe Amalumbo 2 yalanda pali finshi, kabili lishuko nshi yalandapo?

⁷ Mu Amalumbo 2 namo mwaliba ukusesema ukulanda pa fyo Yesu bamusansabika ukuba Imfumu pa Lupili lwa Sione ulwa ku muulu. (Belengeni Amalumbo 2:5-9; 110:1, 2.) Lelo, Amalumbo 2 yasosa no kuti bakateka ba pano calo na bantu abo bateka balibapeela inshita ya kuti banakile ku kuteka kwa kwa Kristu. Babakonkomesha ‘ukushilimuka’ no ‘kusalapuka [nelyo “ukusambilila,” NW].’ Kanshi muli ilya nshita, “balishuka bonse abooba muli wene [Lesa]” ukupitila mu kulabombela Yehova ne Mfumu iyo asala. E ico, muli yi nshita Yesu abapo mu maka ya Bufumu, bakateka na bantu abo bateka balibapeela ishuko lya kwaluka pa kuti balenakila Imfumu.—Amalu. 2:10-12.

Abakamona Icishibilo

8, 9. Ni bani bakamona icishibilo ca kubapo kwa kwa Kristu no kwishiba ubucindami bwa kubapo kwakwe?

⁸ Ilyo abaFarise baipwishe Yesu inshita Ubufumu bwali no kwisa, abaswike ukuti tabwakese “ne fya kumwenako ifya kucebusha” nge fyo bena baletontonkanya. (Luka 17:20, 21) Abashasumina tabakeshibe inshita Ubufumu bukesa. Na kuba, kuti baishiba shani apo tabasumina! Tabasumine no kuti Yesu ali no kuba Imfumu yabo ku nshita ya ku ntanshi. E co ni bani bali no kumona icishibilo ca kubapo kwa kwa Kristu no kwishiba ifyo ukubapo kwakwe kwacindama?

⁹ Yesu asosele ukuti abasambi bakwe bakamona bwino bwino icishibilo kwati ni filya bengamone “nkuba [yabyasha] ukufuma ku lubali lumo ulwa muulu ukufika ku lubali lubiye.” (Belengeni Luka 17:24-29.) Na kuba, ilyo Mateo alelanda pali ili lyashi pali Mateo 24:23-27, ena alandile fye mu kulungatika ukuti lintu Yesu asosele aya mashiwi, alelanda pa kubapo kwakwe.

Inkulo Iimona Icishibilo

10, 11. (a) Bushe kale ino magazini yalelondolola shani ishiwi lya kuti “inkulo” ilyaba pali Mateo 24:34? (b) Bushe abasambi ba kwa Yesu baishibe ukuti ni bani bali no kupanga ilya “nkulo”?

¹⁰ Kale, ino magazini yalondolwele ukuti amashiwi Yesu alandile pali Mateo 24:34 aya kuti “inkulo ino,” mu nshita ya batumwa yalelosha ku “nkulo ya baYuda abashasumine iyaliko pali ilya nshita.”b Ubu bulondoloshi bwalemoneka kwati bwali fye bwino pantu mu Malembo yambi ayo Yesu abomfeshemo ishiwi lya kuti “inkulo” alelosha ku baYuda abashasumine, kabili ilingi line, alebomfya ne shiwi lya kuti “ububifi” ilyalelondolola ifyo ilya nkulo yali. (Mat. 12:39; 17:17; Marko 8:38) E mulandu wine ino magazini yalelondolwela ukuti muno nshiku, amashiwi ya kuti “inkulo ino” yalosha ku “nkulo” ya bubifi iya bantu abashasumina abamona ifintu fyalekanalekana ifishibisha ukuti tuli ‘ku mpela ya bwikashi’ (syn·teʹlei·a) kabili abakabako na lintu impela ya bwikashi (teʹlos) ikafika.

¹¹ Ilyo Yesu alebomfya ishiwi lya kuti “inkulo,” ilingi line ninshi alelanda na bantu babipa nelyo pa bantu babipa abaliko pa nshita ali pa calo. Lelo, bushe ishiwi “inkulo” ilyaba pali Mateo 24:34 nalyo lilosha ku bantu babipa abaliko pa nshita Yesu ali pano calo? Mwilaba ukuti abatumwa bakwe bane baile kuli ena “ku mbali.” (Mat. 24:3) Apo Yesu talelanda ku bantu ababipa nelyo pa bantu babipa abaliko pali ilya nshita, te kuti tutwishike no kutwishika ukutila ilyo asosele amashiwi ya kuti “inkulo ino,” abatumwa balilwike ukuti bena pamo na basambi bambi e bali no kupanga “inkulo” iishali no kupita “mpaka fyonse ifi [fyacitika].”

12. Bushe ifyebo fyaba mu fikomo 32 na 33 ifya mu cipandwa 24 filanga ukuti ni bani Yesu alelandapo ilyo abomfeshe ishiwi lya kuti “inkulo”?

¹² Cinshi cingatwafwa ukushininkisha ukuti inkulo Yesu alelandapo yasanshishemo abatumwa na basambi bakwe bambi? Icingatwafwa, kubebeta bwino bwino ifyebo fyaba mu fikomo fibili, ifikomo 32 na 33, ifya mu cipandwa 24. Muli ifi fikomo, Yesu atile: “Nomba sambilileni ici cishinka ku cilangililo ca mukunyu: Cilya fye imisambo ya uko yabe iteku kabili amabuula yalemba, muleshibo kuti ulusuba luli mupepi. Ifyo fine na imwe, ilyo mwamona fyonse ifi, ishibeni ukuti ali mupepi, ali pa mwinshi.” (Linganyeniko Marko 13:28-30; Luka 21:30-32.) Lyena, pali Mateo 24:34, Yesu atile: “Ndemwebe cine cine nati, inkulo ino tayakapite nakalya mpaka fyonse ifi fikacitike.”

13, 14. Mulandu nshi twingasosela ukuti “inkulo” Yesu alelandapo yalelosha ku basambi bakwe?

¹³ Yesu atile abasambi bakwe, abali no kusubwa no mupashi wa mushilo mu nshita fye iinono, e bali no kwiluka nga bamona “fyonse ifi” fyacitika. Kanshi Yesu afwile alelosha ku basambi bakwe ilyo asosele amashiwi yaba mu cikomo 34 ayatila: “Inkulo ino tayakapite nakalya mpaka fyonse ifi fikacitike.”

¹⁴ Ukupusanako na bantu abashasumina, abasambi ba kwa Yesu tabakamone fye icishibilo, lelo bakeshiba no bucindami bwa kubapo kwa kwa Kristu. “Bakasambilila” ku fintu fyalekanalekana ifyakulacitika ifyapanga cilya cishibilo kabili ‘bakeshiba’ umulandu fyakulacitikila. Bakeshiba bwino bwino ukuti “ali mupepi, ali pa mwinshi.” Nangu cingati abaYuda abashasumine na Bena Kristu abasubilwe aba mu nshita ya batumwa bonse balimwene ukufikilishiwa kwa kubalilapo ukwa mashiwi ya kwa Yesu, Bena Kristu fye abasubilwe e basambilile ku fyalecitika, e baishibe umulandu ifyo balemona fyalecitikila.

15. (a) Muno nshiku, ni bani bapanga “inkulo” iyo Yesu alandilepo? (b) Mulandu nshi tushingeshibila ifyo “inkulo ino” yalepa? (Moneni umukululo uli pe bula 25.)

¹⁵ Muno nshiku, abashaishiba icine caba mu Cebo ca kwa Lesa bamona kwati takwaba “ifya kumwenako ifya kucebusha” ifya kwishibilako ukuti Yesu epo aba. Batila fyonse fyaba fye nga filya fine fyali kale. (2 Pet. 3:4) Lelo, bamunyina ba kwa Kristu abasubwa, abapanga ibumba lya buYohane ilya muno nshiku, balimona bwino bwino icishibilo kwati ni filya bamona inkuba nga yabyasha kabili balishiba ubucindami bwa ici cishibilo. Muno nshiku, Abena Kristu basubwa bonse fye e bapanga “inkulo” iishakapite “mpaka fyonse ifi fikacitike.”c Ici cilepilibula ukuti bamo pali bamunyina ba kwa Kristu abasubwa bakaba pa calo lintu ubucushi bukalamba ubo Baibolo yasobela bukatendeka.

“Loleni”

16. Cinshi ico abasambi ba kwa Kristu bonse bafwile ukucita?

¹⁶ Nga twamona icishibilo tulingile no kucitapo cimo. Yesu atile: “Ifyo ndemweba, nde-eba na bonse nati, Loleni.” (Marko 13:37) Muno nshiku calicindama sana ukuti ifwe bonse tulelola, nampo nga twalisubwa nelyo tuli ba mwi bumba likalamba. Nomba imyaka ukucila pali 90 yalipita ukutula apo Yesu atendekela ukuteka mu muulu mu 1914. Nangu cingati kuti cayafya, tufwile ukuba abaiteyanya no kutwalilila ukuba abalola. Ukwishiba ukuti Yesu epo aba, aleteka mu muulu kulatwafwa ukuba abaiteyanya no kuba abalola. Kabili ici cilenga twailuka no kuti nomba line ali no kwisaonaula abalwani bakwe “pa nshita [tushileenekela].”—Luka 12:40.

17. Bushe ukwishiba ukuti Yesu epo aba kabili kale kale alateka mu muulu kulingile ukutulenga ukumfwa shani, kabili cinshi ico tulingile ukupampaminapo ukucita?

¹⁷ Ukwishiba bwino ubucindami bwa kubapo kwa kwa Kristu kulatwafwa ukuba abacincila sana mu mulimo wa kwa Lesa. Twalishiba ukuti kale kale Yesu epo aba kabili atendeke ukuteka mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu mu 1914. Nomba line ali no kwisaonaula ababifi no kuwamya icalo conse. Kanshi tufwile ukupampamina pa kuba abacincila sana mu mulimo Yesu asobele ilyo atile: “Imbila nsuma iyi iya bufumu ikashimikilwa pano isonde ponse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo ne mpela [teʹlos] ikesa.”—Mat. 24:14.

[Amafutunoti]

Bushe Kuti Mwayasuka Shani?

• Twaishiba shani ukuti ukubapo kwa kwa Yesu kulosha ku nshita iikalamba?

• Ni bani bamona icishibilo ca kubapo kwa kwa Yesu no kwishiba ifyo ukubapo kwakwe kwacindama?

• Bushe muno nshiku ni bani bapanga inkulo iyo Yesu alandilepo pali Mateo 24:34?

• Mulandu nshi tushingeshibila bwino bwino ifyo “inkulo ino” yalepa?

[Akabokoshi pe bula 25]

Bushe Kuti Twaishiba Ifyo “Inkulo Ino” Yalepa?

Ilingi line ishiwi “inkulo” lilosha ku bantu aba mishinku yalekanalekana ababa abomi pa nshita imo nelyo pa nshita ilyo kulecitika ifintu fimo. Ica kumwenako fye, pa Ukufuma 1:6 patila: “Kabili Yosefe alifwile, na bamunyina bonse, na bonse aba nkulo ilya.” Yosefe ne ndume shinankwe balipusene imishinku, lelo bali abomi pa nshita imo ine kabili bapitile mu fintu fimo fine. Amashiwi ya kuti “inkulo ilya” yasanshamo na bamunyina ba kwa Yosefe abafyelwe ilyo ena ashilafyalwa. Bamo pali aba bafwile ninshi Yosefe alifwa kale. (Ukute. 50:24) E lyo bambi aba “nkulo ilya,” pamo nga Benyamini, bafyelwe ninshi Yosefe alifyalwa kale kabili na lintu afwile, bena nalimo balitwalilile ukuba abomi.

E ico, ishiwi lya kuti “inkulo” nga lyabomfiwa ku kulosha ku bantu abali abomi pa nshita imo ine, te kuti twishibe bwino bwino ifyo iyo nkulo ingalepa, ico twingeshiba fye ca kuti ikapita kabili te kuti papite imyaka iingi nga nshi. Kanshi lintu Yesu abomfeshe amashiwi ya kuti “inkulo ino” ayaba pali Mateo 24:34, talelanga abasambi ifyakucita pa kuti beshibe ilyo “inshiku sha kulekelesha” shikapwa. Lelo, akomaile pa kuti tabakeshibe “ulwa bushiku bulya ne nshita.”—2 Tim. 3:1; Mat. 24:36.

[Icikope pe bula 22, 23]

Ukutula apo Yesu atendekela ukuteka mu muulu, Baibolo itila ‘alaya alecimfya’

[Icikope pe bula 24]

“Inkulo ino tayakapite nakalya mpaka fyonse ifi fikacitike”