Ifyo Yesu Alangile Ukuti Lesa Alilungama Sana
“Lesa apeele Kristu ukuba ilambo lya kufutilako imembu sha baletetekela mu mulopa wakwe. Ici cali pa kuti alange ubulungami bwakwe.”—ROM. 3:25.
1, 2. (a) Cinshi Baibolo itusambilisha pa fyacitikila abantunse? (b) Mepusho nshi cino cipande calalandapo?
ILYASHI lya mu Baibolo ililanda pa kupondoka kwacitike mwi bala lya Edeni lyalishibikwa ku bengi. Bonse tulapita mu fyo ulubembu lwaleta ifyalondololwa muli aya mashiwi, ayatila: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Rom. 5:12) Nangu tweshe shani ukucita icalungama, tulalufyanya, ici cilenga ukuti tulefwaya ukwelelwa na Lesa. No mutumwa Paulo ali-ilishenye ukuti: “Ifisuma ifyo mfwaya nshificita, lelo ifibi ifyo nshifwaya e fyo ncita. Yangu ne mulanda wine wine!”—Rom. 7:19, 24.
2 Apo bonse tatwapwililika, tulaipusha ifipusho fyacindama pamo nge fi: Cali shani pa kuti Yesu umwina Nasarete afyalwe uwabula ulubembu, kabili mulandu nshi abatishiwilwe? Bushe Yesu alangile shani ukuti Yehova alilungama? Ne cipusho cacindamisha ca kuti, finshi fyafuma mu mfwa ya kwa Kristu?
Ubulungami bwa kwa Lesa Bwatwishikwa
3. Bushe Satana abeleleke shani Efa?
3 Abafyashi besu aba kubalilapo, Adamu na Efa, bakeene ukulatekwa na Lesa no kusala ukulatekwa ne “cisoka ca pa kutendeka, iciitwa Kaseebanya kabili Satana.” (Ukus. 12:9) Moneni ifyo cali. Satana alitwishike nga ca kuti Yehova Lesa ali ni kateka walungama. Pa kucita fyo, aipwishe Efa ukuti: “Bushe ca cine Lesa amwebele ukuti mwilalyako ku muti onse uwa mwi bala?” Efa alandile pe funde nga filya fine Lesa abebele ukuti bekekata ku muti umo, pantu nga baikatako bali no kufwa. Satana Kaseebanya alandile ukuti Lesa alebepa fye. Atile: “Ukufwa tamwakafwe.” Akonkenyepo ukubeleleka Efa pa kuti asumine ukutila Lesa alefisa ifintu ifisuma pa kubalesha ukulya ku muti, pantu nga balyako bali no kuba nga Lesa, no kukwata ubuntungwa bwa kuisalila icisuma ne cibi.—Ukute. 3:1-5.
4. Bushe cali shani pa kuti abantunse batendeke ukutekwa no mulwani, Satana?
4 Ilyo Satana alandile aya mashiwi, aloseshe mu kuti abantu kuti baba ne nsansa nga ca kutila tabaletekwa na Lesa. Mu nshita ya kulanga ukuti ukuteka kwa kwa Lesa e kwalungama, Adamu aumfwilile umukashi wakwe kabili na o alilileko icisabo bababindile. E calengele Lesa aleke ukumona Adamu ukuti mulungami e lyo na ifwe tupyane ulubembu ne mfwa. Pa nshita imo ine, abantu batendeke ukutekwa na Satana, “lesa we sonde lino.”—2 Kor. 4:4, Icipangano Cipya; Rom. 7:14.
5. (a) Bushe Yehova afikilishe shani ifyo alandile? (b) Lisubilo nshi Lesa apeele ku bana ba kwa Adamu na Efa?
5 Nga fintu Yehova uushibepa asosele, Adamu na Efa bali no kufwa. (Ukute. 3:16-19) Lelo ici tacalolele mu kuti ubufwayo bwa kwa Lesa tabwakacitike. Bukacitika nangu cikabe shani! Ilyo alepingula Adamu na Efa, Yehova alilaile ukuti abana babo bali no kwikala bwino ku ntanshi. Abapeele isubilo ilyo asosele ukuti akemya “umwana” uo Satana akasuma ku citende. Lelo icitende ca uyu mwana cikapola e lyo ena ‘akafwanta Satana ku mutwe.’ (Ukute. 3:15) Baibolo yalilondolola na fimbi pali ili lyashi ilyo ilanda pali Yesu Kristu ukuti: “Ni pali uyu mulandu Umwana wa kwa Lesa amonekele, pa kuti onaule imilimo ya kwa Satana Kaseebanya.” (1 Yoh. 3:8) Lelo bushe imibele ya kwa Yesu ne mfwa yakwe fyalangile shani ukuti Lesa alilungama sana?
Umwalola Ukubatishiwa kwa kwa Yesu
6. Twaishiba shani ukuti Yesu tapyeneko ulubembu lwa kwa Adamu?
6 Ilyo Yesu akulile ali fye nga filya fine Adamu ali uwapwililika. (Rom. 5:14; 1 Kor. 15:45) Pa kuti abe uwapwililika ali no kufyalwa uwapwililika. Bushe cali shani? Malaika Gabriele alilondolwele ici bwino bwino kuli Maria, nyina wa kwa Yesu. Atile: “Umupashi wa mushilo ukesa pali iwe, na maka ya Wapulamo yakakufimba. E mulandu wine uukafyalwa aketilwa uwa mushilo, Umwana wa kwa Lesa.” (Luka 1:35) Ilyo Yesu acili fye umwaice, Maria afwile alimwebele ifishinka fimo ifyakumine ukufyalwa kwakwe. E ico inshita imo ilyo Maria na Yosefe, wishi wa kwa Yesu basangile Yesu mwi tempele lya kwa Lesa, uyu mwana abebele ukuti: “Bushe tamwaishiba ukuti mfwile ukuba mu ng’anda ya kwa Tata?” (Luka 2:49) Ukwabula no kutwishika, Yesu alishibe ukuti ali Mwana wa kwa Lesa ukutula fye ku bwaice. Kanshi ico acindamike sana kulanga ukuti Lesa mulungami icine cine.
7. Fintu nshi ifyacindeme sana ifyo Yesu akwete?
7 Yesu alangile ukuti alitemenwe sana ifya kwa Lesa pantu alesangwa ku mapepo. Apo ali na bongobongo iyapwililika, afwile aleumfwikisha fyonse ifyo aleumfwa ne fyo alebelenga mu Malembo ya ciHebere. (Luka 4:16) Kabili alikwete ne cintu cimbi icacindeme sana, ne ci mubili wakwe uwapwililika uo ali no kupeela ilambo lya kulubula abantunse. Ilyo abatishiwe, Yesu alipepele kabili nalimo pali iyi nshita aletontonkanya pa mashiwi ya kusesema ayaba pa Amalumbo 40:6-8.—Luka 3:21; belengeni AbaHebere 10:5-10.a
8. Mulandu nshi Yohane Kabatisha afwaile ukulesha Yesu ukubatishiwa?
8 Yohane Kabatisha pa kubala alefwaya ukulesha Yesu ukubatishiwa. Mulandu nshi? Pantu Yohane alebatisha abaYuda pa kulangilila ukuti nabalapila ku membu babembwike pa kukanakonka Amafunde ya kwa Mose. Apo Yohane ali ni lupwa lwa kwa Yesu, afwile alishibe ukuti Yesu ali uwalungama, e ico talekabila ukulapila. Yesu aebele Yohane ukuti calilingile ukutila abatishiwe. Alondolwele ukuti: “Nacilinga ifwe ukucita fyonse ifyalungama.”—Mat. 3:15.
9. Bushe ulubatisho lwa kwa Yesu lwalangilile cinshi?
9 Apo Yesu ali uwapwililika, napamo alitontonkenyepo ukuti, nga filya cali kuli Adamu na o wine alikwete ishuko lya kukwata abana abapwililika. Lelo Yesu talefwaya ico, pantu tacali e bufwayo bwa kwa Yehova. Lesa atumine Yesu pe sonde ku kwisabomba umulimo amupeele ngo Mwana nelyo Mesia uo alaile abantu ukuti akesa. Pa fyo ali no kucita pali no kupeela umweo wakwe uwapwililika ilyo ali pano isonde. (Belengeni Esaya 53:5, 6, 12.) Kwena ico Yesu abatishiwilwe te co ifwe tubatishiwilwa. Ico abatishiwilwe te kuipeela kuli Lesa, pantu Yesu kale kale ali mu luko lwaipeela ulwa bena Israele. Lelo ulubatisho lwa kwa Yesu lwalangilile ukuti naituula ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa nga fintu Amalembo ayalanda pali Mesia yalondolwele.
10. Finshi fyalekabilwa pa kuti Mesia acite ukufwaya kwa kwa Lesa, kabili bushe Yesu aumfwile shani pali uyu mulimo?
10 Ubufwayo bwa kwa Lesa kuli Yesu bwali bwa kuti akabilishe imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa, akalenge abantu ukuba abasambi, no kubasambilisha pa kuti bakalebomba umulimo wa kupanga abasambi ku ntanshi. Ukuituula kwa kwa Yesu kwasanshishemo ukushipikisha ilyo balemucusha na lintu balemwipaya bulukubuluku pa kuti alangilile ukuti aletungilila imitekele yalungama iya kwa Yehova Lesa. Apo Yesu alitemenwe Wishi wa ku muulu icine cine, alitemenwe sana ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa ica kuti ukupeela umubili wakwe ilambo kwalimuletele insansa nga nshi. (Yoh. 14:31) Kabili alyumfwile bwino ukwishiba ukuti ubumi bwakwe kuti bwapeelwa kuli Lesa nge lambo lya kutulubula ku busha bwa lubembu ne mfwa. Bushe Lesa alisumine ilyo Yesu aituulile ku kucita ifi fintu fyacindama? Ee alisumine!
11. Yehova alangile shani ukuti alitemenwe ifyo Yesu, Mesia walailwe, nelyo Kristu aituulile?
11 Bonse bakalemba ba mabuuku yane aya mbila nsuma balilanda ukuti ilyo Yesu alefuma mu menshi mu Mumana wa Yordani, Yehova alilangile bwino bwino ukuti alitemenwe pa fyo Yesu aituulile. Yohane Kabatisha ashimike ukuti: “Namwene umupashi uleika mu muulu nge nkunda, kabili waikele pali [Yesu] . . . Kabili nalimwene, no kushininkisha ukuti uyu e Mwana wa kwa Lesa.” (Yoh. 1:32-34) E lyo kabili, pali ilya ine nshita, Yehova alandile ukuti: “Uyu e Mwana wandi, uwatemwikwa, uo nsekelamo.”—Mat. 3:17; Marko 1:11; Luka 3:22.
Ali Uwa Cishinka Mpaka ne Mfwa
12. Finshi Yesu acitile pa myaka itatu na hafu pa numa ya kubatishiwa?
12 Pa myaka itatu na hafu iyakonkelepo, Yesu abikile sana amano ku kusambilisha abantu pali Wishi na pa kuteka kwa kwa Lesa ukwalungama. Nangu ca kuti Yesu alenaka ku nyendo sha pa makasa ukushinguluka Icalo ca Bulayo conse, taleleka ukushimikisha ubunte ku cine. (Yoh. 4:6, 34; 18:37) Yesu asambilishe abantu pa Bufumu bwa kwa Lesa. Filya mu cipesha amano aleposha abalwala, ukuliisha abantu abengi abali ne nsala, no kubuusha fye na bafwa, alelangilila ifyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukacitila abantunse.—Mat. 11:4, 5.
13. Finshi Yesu asambilishe pa mapepo?
13 Yesu talefwaya ukuti abantu balecindika ena pa fyo alesambilisha no kuposha abantu, alelenga abantu baishiba ukuti uufwile ukutashiwa pa fyo alecita ni Yehova. (Yoh. 5:19; 11:41-44) Yesu na kabili alengele twishibe ne milandu iyacindama iyo tufwile ukulapepelapo. Ilyo tulepepa tufwile ukulalomba no kuti ishina lya kwa Lesa, Yehova, “libe ilya mushilo” no kuti ukuteka kwa kwa Lesa ukwalungama kukapyane imitekele yabipa iya kwa Satana pa kuti ‘ukufwaya kwa Lesa kukacitwe pano isonde nga mu muulu.’ (Mat. 6:9, 10) Kabili Yesu alitukoseleshe ‘ukulafwaya ubufumu no bulungami bwa kwa [Lesa]’ pa kuti tulecita ifintu ukulingana na ya mapepo.—Mat. 6:33.
14. Nangu ca kuti Yesu ali uwapwililika, mulandu nshi alingile ukukosa pa kucita ifyalekabilwa pa kuti ubufwayo bwa kwa Lesa bufikilishiwe?
14 Ilyo inshita yalepalama iya kuti atufwile, Yesu alile aleiluka ukuti umulimo uo ashingemwe walikulile icine cine. Ubufwayo bwa kwa Wishi no kwishibikwa ukuti mulungami fyashintilile pa kushipikisha kwakwe ilyo ale-eshiwa no kwipaiwa bulukubuluku. Ilyo kwashele inshiku 5 ukuti afwe, Yesu apepele ati: “Nomba umweo wandi wasakamikwa, nga ndeti shani? Tata mpususheni ku nshita ino. Lelo ici e co naishila ku nshita ino.” Pa numa ya kulanda aya mashiwi ayo uuli onse engalanda nga ali mu mafya, Yesu abikile amano ku mulandu uwacindeme sana kabili apepele ukuti: “Tata, cindikeni ishina lyenu.” Yehova bwangu bwangu ayaswike ukuti: “Nindicindika e lyo nkalicindika na kabili.” (Yoh. 12:27, 28) Ukwabula no kutwishika, Yesu ali-itemwe ukupita mu bwesho ubukalamba sana ubwacilile pa mesho abantu bapitamo. Lelo ilyo aumfwile amashiwi ya kwa Wishi wa ku muulu ukwabula no kutwishika alimwene ukuti takafilwe ukulanga ukuti Yehova alilungama icine cine kabili e walinga ukuteka. Kabili ifi fine e fyo acitile!
Ifyafumamo mu Mfwa ya kwa Yesu
15. Ilyo Yesu ali mupepi no kufwa, mulandu nshi asosele ukuti: “Fyonse nomba fyapwa”?
15 Ilyo Yesu apoopelwe pa cimuti ninshi ali mupepi no kuleka umweo, atile: “Fyonse nomba fyapwa!” (Yoh. 19:30) We fintu ukucindama ifyo Lesa ayafwile Yesu ukucita mu myaka itatu na hafu ukutula pa lubatisho lwakwe ukufika na ku mfwa! Ilyo Yesu afwile kwali icinkukuma icikalamba, kabili umukalamba wa bashilika ba bena Roma uwali pa ntanshi mu kwipaya Yesu asukile asosa ati: “Cine cine uyu ali Mwana wa kwa Lesa.” (Mat. 27:54)) Cimoneka kwati uyu mushilika alimwene uko Yesu balemutumfya pa fyo alelanda ukuti Mwana wa kwa Lesa. Te mulandu na macushi yonse ayo Yesu apitilemo, alitwalilile ukuba uwa cishinka, icalengele no kuti ashinine Satana ukuti wa bufi bwa kapela makufi. Satana alilanda pali bonse abatungilila imitekele ya kwa Lesa ukuti: “Conse ico umuntu akwata kuti apeelela pa mweo wakwe.” (Yobo 2:4) Filya Yesu atwalilile ukuba ne cishinka, alangile ukuti Adamu na Efa nabo bene nga balitwalilile ukuba ne cishinka pantu na kuba ubwesho bwabo bwali ubunono fye. Ne cacindama pali fyonse ca kuti, ubumi bwa kwa Yesu pano calo ne mfwa yakwe fyalengele cishibikwe ukuti ukuteka kwa kwa Yehova kwalilungama icine cine. (Belengeni Amapinda 27:11.) Bushe kwaliba na fimbi ifyafuma mu mfwa ya kwa Yesu? Ee e ko fyaba!
16, 17. (a) Cinshi calengele Yehova alemona inte shakwe ishaliko pe sonde ilyo Kristu talaisa ukuti shalilungama? (b) Bushe Yehova alambwile shani Umwana wakwe pali bucishinka bwakwe, kabili cinshi Shikulwifwe Yesu atwalilila ukucita?
16 Kwali ababomfi abengi aba kwa Yehova abali pe sonde ilyo Yesu talaisa. Lesa alebamona ukuti balilungama kabili abapeele ne subilo lya kwisabuuka. (Esa. 25:8; Dan. 12:13) Lelo cinshi calengele Lesa wa mushilo, Yehova, ukupaala abantunse ababembu mu nshila yawama ifi? Baibolo ilondolola ukuti: “Lesa apeele Kristu ukuba ilambo lya kufutilako imembu sha baletetekela mu mulopa wakwe. Ici cali pa kuti alange ubulungami bwakwe, pantu Lesa aeleele imembu ishacitilwe kale ilyo aleshishimisha. Lelo pali nomba alefwaya ukulanga ubulungami bwakwe, pa kuti abe uwalungama ilyo alelungamika uwaba ne citetekelo muli Yesu.”—Rom. 3:25, 26.b
17 Yehova abuushishe Yesu no kumulambula. Amupeele icifulo icikalamba sana ukucila pa co akwete ilyo ashilaisa pe sonde. Yesu nomba cibumbwa ca mupashi kabili alipeelwa ubukata no bumi ubushifwa. (Heb. 1:3) Apo ni Shimapepo Mukalamba kabili ni Mfumu, Yesu Kristu, Shikulwifwe alitwalilila ukwafwa abasambi bakwe ukulanga ukuti Lesa mulungami icine cine. Kabili tulatasha sana pa fyo Shifwe wa ku muulu, Yehova alambula bonse abacita ifi na bamubombela mu cishinka, abapashanya Umwana wakwe!—Belengeni Amalumbo 34:3; AbaHebere 11:6.
18. Finshi icipande cikonkelepo cikalandapo?
18 Ababomfi ba kwa Yehova bonse aba citetekelo ukutula fye pali Abele bali fibusa fya kwa Lesa pantu balitetekele ukuti Umwana uwalaiwe akesa. Yehova alishibe ukuti Umwana wakwe akaba uwa cishinka icine cine no kuti imfwa yakwe ikafimba bwino bwino pa “lubembu lwa ba mu calo!” (Yoh. 1:29) Na pali ino nshita abantu balanonkelamo mu mfwa ya kwa Yesu. (Rom. 3:26) Kanshi, mapaalo nshi ayo icilubula ca kwa Kristu caleta pali imwe? Ifi e fyo tukalandapo mu cipande cikonkelepo.
[Amafutunoti]
a Pano umutumwa Paulo ayambula amashiwi yaba pa Amalumbo 40:6-8 ukulingana ne fyo yapilibulwa mu malembo yaba muli Septuagint ya ciGriki, iyakwata na mashiwi ya kuti “mwampekanishishe umubili.” Mu fimfungwa fya Malembo ya ciHebere ifyabako pali ino nshita twamwaba aya mashiwi.
b Moneni “Amepusho Ukufuma ku Babelenga” pa mabula 6 na 7.
Kuti Mwa-asuka Shani?
• Bushe ukuteka kwa kwa Lesa ukwalungama kwatwishikwe shani?
• Bushe ulubatisho lwa kwa Yesu lwalolele mwi?
• Finshi fyafuma mu mfwa ya kwa Yesu?
[Icikope pe bula 9]
Bushe mwalishiba umwalola ulubatisho lwa kwa Yesu?