Mulandu Nshi Uwa Kubatishiwilwa?

“Kabiyeni, . . . kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatisha.”—MATEO 28:19.

1, 2. (a) Bushe caleba shani pa kuti abantu bamo babatishiwe? (b) Mepusho nshi yepushiwa pa lubatisho?

CHARLEMAGNE, Imfumu ya ciFrank yapatikishe abena Saxon bonse abacimfiwe ukubatishiwa mu 775–77 C.E. Kalemba wa lyashi lya kale John Lord alembele ati: “Abapatikishe ukwaluka ku kuba Abena Kristu ba mwi shina fye.” Pa numa ya kuupa umwana wa mfumu umuGriki uwa mwi calici lya Orthodox mu 987 C.E., kateka wa ku Russia Vladimir I na o atile abo aleteka bafwile ukuba “Abena Kristu.” Abikilepo icipope ca kuti abantu bakwe bonse bafwile ukubatishiwa. Abashalefwaya ukubatishiwa balebatiinya ukuti bali no kwipaiwa!

² Bushe shilya mbatisho shali fye bwino? Bushe pali umo shalolele? Bushe umuntu onse afwile ukubatishiwa?

Ulubatisho–Bushe Lufwile Ukuba Shani?

3, 4. Mulandu nshi ukusansa amenshi pa mutwe nelyo ukwitila amenshi kushabela lubatisho lwalinga ulwa Bwina Kristu?

³ Ilyo Charlemagne na Vladimir I bapatikishe abantu ukubatishiwa, balya bakateka tababombele ukulingana ne Cebo ca kwa Lesa. Na kabushe, ulubatisho talupilibula nangu cimo nga lwa kusansa amenshi, ukwitulwila amenshi pa mutwe, nelyo ulwa kwibisha umuntu mu menshi uushasambilila icine ca mu Malembo.

⁴ Moneni icacitike ilyo Yesu wa ku Nasarete aile kuli Yohane Kabatisha mu 29 C.E. Yohane alebatisha abantu mu Mumana wa Yordani. Baitwele kuli wene ukuti ababatishe. Bushe abalekele baiminina mu Yordani no kubetila amenshi yanono aya mu mumana pa mitwe nelyo ukubasansa amenshi? Cinshi cacitike lintu Yohane abatishe Yesu? Mateo ashimika ukuti ilyo abatishiwe “Yesu . . . aninine apo pene ukufuma ku menshi.” (Mateo 3:16) Ali mu menshi, apo aibishiwe mu Mumana wa Yordani. Na mutungwi umwina Etiopia uwali uwaipeelesha na o abatishiwe mu “menshi.” Amenshi ayengi yalekabilwa pantu ulubatisho lwa kwa Yesu na basambi bakwe lwali lwa kwibishiwa mu menshi.—Imilimo 8:36.

 5. Abena Kristu ba kubalilapo balebatisha shani abantu?

⁵ Amashiwi ya ciGriki ayapilibulwa “ukubatisha,” “ulubatisho,” na yambi, yalanda pa kwibisha, nelyo ukutumpika mu menshi. Icitabo ca Smith’s Bible Dictionary cisosa ukuti: “Ulubatisho lupilibula ukwibishiwa.” E co, amaBaibolo yamo yalanda ukuti “Yohane Kebisha” na “Yohane Katumpika.” (Mateo 3:1, Rotherham; Diaglott interlinear) Icitabo ca kwa Augustus Neander ica History of the Christian Religion and Church, During the Three First Centuries cisosa ukuti: “Pa kubala ulubatisho lwali kwibisha mu menshi.” Ulupapulo lwaishibikwa ku bengi ulwa ciFrench ulwa Larousse du XX^e Siècle (Paris, 1928) lusosa ukuti: “Abena Kristu ba kubalilapo babatishiwe ukupitila mu kwibishiwa konse uko bengasanga amenshi.” Kabili icitabo ca New Catholic Encyclopedia cisosa ukuti: “Cimoneka ukuti Ulubatisho mwi Calici lya kubalilapo lwali kupitila mu kwibishiwa.” (1967, Volyumu wa cibili, ibula 56) E co lelo, ukubatishiwa ukuba Inte ya kwa Yehova cintu ca kuitemenwa icisanshamo ukwibishiwa mu menshi.

Umulandu Upya uwa Kubatishiwilwa

6, 7. (a) Mulandu nshi Yohane alebatishisha? (b) Cinshi cali icipya pa lwa lubatisho lwa bakonshi ba kwa Yesu?

⁶ Umulandu Yohane alebatishisha walipusene no mulandu abakonshi ba kwa Yesu balebatishisha. (Yohane 4:1, 2) Yohane alebatisha abantu nge cishibilo ca ku cintubwingi ica kulapila kwabo pa fyo babembukile Amalango.a (Luka 3:3) Lelo mu lubatisho lwa bakonshi ba kwa Yesu mwali icintu icipya. Pa Pentekoste 33 C.E., umutumwa Petro akonkomeshe abalekutika kuli wene ukuti: “Lapileni, no kubatishiwa onse wa muli imwe mwi shina lya kwa Yesu Kristu ku kulekelelwe membu shenu.” (Imilimo 2:37-41) Nangu ca kuti alelanda ku baYuda ne nsangu, Petro talelanda pa lubatisho lwa kwishibisha ukulapila ku babembukile Amalango; kabili talelosha mu kuti ulubatisho mwi shina lya kwa Yesu lwimininako ukufumyapo imembu.—Imilimo 2:10.

⁷ Pali ilya nshita, Petro abomfeshe umuku wa kubalilapo “imfungulo sha bufumu.” Ku kucita cinshi? Ku kusokolwela abalekutika ukwishiba pa lwe shuko bakwete ilya kwingila mu Bufumu bwa mu muulu. (Mateo 16:19) Apo abaYuda bakeene Yesu nga Mesia, ukulapila no kutetekela muli wene cali cintu cipya kabili icacindama nga balefwaya ukulekelelwa na Lesa. Kuti bapeela ubushinino bwa citetekelo ca musango yu ku cintubwingi ukupitila mu kwibishiwa mu menshi mwi shina lya kwa Yesu Kristu. Muli iyo nshila kuti baishibisha ukuipeela kwabo kuli Lesa ukupitila muli Kristu. Bonse abafwaya ukusenaminwa kuli Lesa lelo bafwile nabo ukucetekela, ukuipeela kuli Yehova Lesa, no kubatishiwa ulubatisho lwa Bwina Kristu ku kwishibisha ukuipeela kwabo no mweo onse kuli Lesa Uwapulishamo.

Ukwishiba Kwine Kwine Kulakabilwa

 8. Mulandu nshi ulubatisho lwa Bena Kristu lushabela lwa bonse?

⁸ Te bonse bafikapo ukubatishiwa ulubatisho lwa Bwina Kristu. Yesu aebele abakonshi bakwe ukuti: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo: mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.” (Mateo 28:19, 20) Ilyo bashilabatishiwa, abantu bafwile ‘ukusambilishiwa ukubaka fyonse ifyo Yesu aebele abasambi bakwe.’ E co, ukubatisha abashatetekela umwabela ukwishiba kwine kwine ukwa Cebo ca kwa Lesa kwa fye kabili takumfwana no mulimo Yesu apeele abakonshi bakwe aba cine.—AbaHebere 11:6.

 9. Ukubatishiwa “mwi shina lya kwa Tata” e kuti shani?

⁹ Ukubatishiwa “mwi shina lya kwa Tata” e kuti shani? E kuti uulebatishiwa naishiba icifulo Shifwe wa ku muulu akwata e lyo na maka akwata. E co alasumina ukuti Yehova Lesa ni Kalenga wesu, ‘uwapulamo pano isonde ponse,’ kabili Mulopwe wa Kubumbwa konse.—Amalumbo 83:18; Esaya 40:28; Imilimo 4:24.

10. Ukubatishiwa ‘mwi shina lya Mwana’ cipilibula nshi?

¹⁰ Ukubatishiwa ‘mwi shina lya Mwana’ cipilibula ukwishiba icifulo Yesu akwata na maka pamo ngo Mwana wafyalwa eka uwa kwa Lesa. (1 Yohane 4:9) Abafikapo ukubatishiwa basumina ukuti Yesu e o Lesa atupeelelamo “icilubula ca pa bengi.” (Mateo 20:28; 1 Timote 2:5, 6) Abalebatishiwa bafwile no kwishiba ifyo Lesa ‘asansabika’ Umwana wakwe.—Abena Filipi 2:8-11; Ukusokolola 19:16.

11. Ukubatishiwa ‘mwi shina lya mupashi wa mushilo’ kwalola mwi?

¹¹ Ukubatishiwa ‘mwi shina lya mupashi wa mushilo’ kwalola mwi? Ici cilangilila ukuti abalebatishiwa balisumina ukuti umupashi wa mushilo waba maka yabomba aya kwa Yehova, ayabomfiwa mu nshila shalekanalekana mu kumfwana no bufwayo bwakwe. (Ukutendeka 1:2; 2 Samwele 23:1, 2; 2 Petro 1:21) Abafikapo ukubatishiwa basumina ukuti umupashi wa mushilo ulabaafwa ukumfwikisha “ifyashika fya kwa Lesa,” ukubomba umulimo wa Bufumu uwa kushimikila, no kulanga ifisabo fya mupashi ifya “ukutemwa, ukusekelela, umutende, ukutekanya, icongwe, ubusuma, icishinka, ukunakilila, ukuteko mutima.”—1 Abena Korinti 2:10; Abena Galatia 5:22, 23; Yoele 2:28, 29.

Ubucindami bwa Kulapila no Kwaluka

12. Bushe ulubatisho lwa Bwina Kristu lwayampana shani no kulapila?

¹² Ukufumyako fye Yesu uwali muntu ashakwete lubembu, ulubatisho cishibilo Lesa apokelela icilangilila ukuti umuntu nalapila. Lintu twalapila, tulabipilwa pa fyo twacita nelyo ifyo twafilwa ukucita. AbaYuda ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo abalefwaya ukutemuna Lesa balekabila ukulapila pa kubembukila Kristu. (Imilimo 3:11-19) Abena fyalo bamo bamo abasumine mu Korinti balilapile pa bulalelale, ukupepo tulubi, ukwiba, na pa membu shimbi ishikalamba. Pa mulandu wa kulapila, ‘balisambilwe’ mu mulopa wa kwa Yesu; ‘balishishiwe,’ nelyo ukupaatulwa, ku kubomba umulimo wa kwa Lesa; kabili ‘balilungamikwe’ mwi shina lya kwa Kristu na mu mupashi wa kwa Lesa. (1 Abena Korinti 6:9-11) Ukulapila cintu cacindama pa kukwata kampingu musuma na pa kwilululwa kuli Lesa ku kulanguluka pa membu.—1 Petro 3:21.

13. Ukukuma ulubatisho, ukwaluka kusanshamo finshi?

¹³ Ukwaluka kufwile ukucitika ilyo tushilabatishiwa nge Nte sha kwa Yehova. Ukwaluka cintu ca kuitemenwa icicitwa no muntu uusalilepo no mutima onse ukukonka Yesu Kristu. Abantu ba musango yu balasha imyendele yabo iyalubana no kupampamina pa kucita icalungama mu menso ya kwa Lesa. Mu Malembo, amashiwi ya ciHebere ne ciGriki ayalanda pa kwaluka yapilibula ukupilibuka. Ici cilangilila ukupilibukila kuli Lesa no kufuma ku nshila yalubana. (1 Ishamfumu 8:33, 34) Ukwaluka kukabila ‘ukucita ifiyene no kulapila.’ (Imilimo 26:20) Tufwile ukuleka ukupepa kwa bufi, ukulakonka amafunde ya kwa Lesa, no kuipeela no mweo onse kuli Yehova. (Amalango 30:2, 8-10; 1 Samwele 7:3) Ukwaluka kulenga twapilibuka mu fyo tutontonkanya, mu mabuyo twakwata, na mu buntu bwesu. (Esekiele 18:31) ‘Tulapilibuka’ mu kuti tulaleka imibele ishili iya bukapepa no kupyanikapo ubuntu bupya.—Imilimo 3:19; Abena Efese 4:20-24; Abena Kolose 3:5-14.

Ukuipeela no Mutima Onse Kwalicindama

14. Bushe ukuipeela kwa bakonshi ba kwa Yesu kupilibula nshi?

¹⁴ Na kabili ilyo abakonshi ba kwa Yesu bashilabatishiwa, balingile ukuipeela no mutima onse kuli Lesa. Ukuipeela cipilibula ukupaatwilwa ku mulimo washila. Ici calicindama sana ica kuti tufwile ukweba Yehova mwi pepo ukusalapo kwesu ukwa kuipeela kuli wene eka ku ciyayaya. (Amalango 5:9) Kwena, tatuipeela ku mulimo nelyo ku muntunse lelo kuli Lesa umwine.

15. Mulandu nshi abalebatishiwa babebishisha mu menshi?

¹⁵ Ilyo twaipeela kuli Lesa muli Kristu, tulanda ukuti tupampamine pa kubomfya ubumi bwesu mu kucita ukufwaya kwa kwa Lesa nga fintu kwalondololwa mu Malembo. Mu kulangilila uko kuipeela, abalebatishiwa balebishiwa mu menshi, nga fintu fye Yesu abatishiwe mu Mumana wa Yordani ku kulangilila ukuipeela kwakwe kuli Lesa. (Mateo 3:13) Moneni no kuti Yesu alepepa pali iyo nshita yacindama.—Luka 3:21, 22.

16. Ni nshila nshi yalinga ukulangilamo insansa shesu ilyo twamona abantu balebatishiwa?

¹⁶ Ulubatisho lwa kwa Yesu lwali cintu icacindama kabili ica kuleta insansa. E fyo no lubatisho lwa Bena Kristu ulwa lelo lwaba. Ilyo twamona abantu baleipeela kuli Lesa, kuti twalanga ukusekelela ukupitila mu kutoota bwino e lyo no kutasha. Lelo, tatucita ifintu fyapala ukwaula utupundu, ukulisha iminsooli na fimbi ifyapalako pa mulandu wa kushila kwa iyi nshila ya kulangilamo icitetekelo. Insansa shesu shilangwa mu nshila ilimo umucinshi.

17, 18. Finshi fyafwa ukumona nga ca kuti umuntu nafikapo ukubatishiwa?

¹⁷ Ukupusana na basansa abana amenshi pa mutwe nelyo abapatikisha iminshipendwa ya bashaishiba Amalembo ukubatishiwa, Inte sha kwa Yehova tabapatikisha uuli onse ukubatishiwa. Na kuba, tababatisha abashifikilepo bwino bwino lwa ku mupashi. Ilyo umuntu talaba na kashimikila wa mbila nsuma uushabatishiwa, baeluda ba Bwina Kristu balashininkisha ukuti naumfwikisha ifisambilisho fya kutendekelako ifya mu Baibolo, alekonka ifi fisambilisho, no kwasuka bwino icipusho pamo nge ci, “Bushe ulefwaya ukuba Inte ya kwa Yehova icine cine?”

¹⁸ Ilingi, lintu abantu balebombako mu mulimo wa Bufumu uwa kushimikila kabili balanda ukuti balefwaya ukubatishiwa, baeluda ba Bwina Kristu balalanshanya na bo ku kushininkisha ukuti balisumina kabili baliipeela kuli Yehova kabili nabafikapo pa fikabilwa na Lesa pa kuti umuntu abatishiwe. (Imilimo 4:4; 18:8) Ifyasuko fya uyo muntu ku fipusho fya pa fisambilisho fya mu Baibolo ukucila pali 100 fyafwa baeluda ukumona nga ca kuti uuleasuka nafikapo ukulingana ne fikabilwa mu Malembo pa kuti abatishiwe. Bamo tabafikapo na muli fyo tabasuminishiwa ukubatishiwa nga Bena Kristu.

Bushe Kuli Icilemulesha?

19. Ukulingana na Yohane 6:44, ni bani bakaba impyani pamo na Yesu?

¹⁹ Abengi abo bapatikishe ukubatishiwa mu kubatishiwa kwa bantu abengi, napamo baebelwe ukuti bakaya ku muulu nga bafwa. Lelo ilyo alelanda pa bakonshi bakwe, Yesu atile: “Takuli uwingesa kuli ine, kano Tata uwantumine amukula.” (Yohane 6:44) Yehova alikula kuli Kristu ba 144,000 abakaba impyani shinankwe mu Bufumu bwa mu muulu. Ukupatikisha abantu ukubatishiwa takushisha uuli onse ku kukwata ico cifulo ca bukata mu kutantika kwa kwa Lesa.—Abena Roma 8:14-17; 2 Abena Tesalonika 2:13; Ukusokolola 14:1.

20. Cinshi cingafwa bamo abashilabatishiwa?

²⁰ Ukutula pa kati ka ba 1930 maka maka, iminshipendwa abalesubila ukupusunsuka “ubucushi bukalamba” no kwikala pe sonde kuli pe na pe baliilunda ku “mpaanga shimbi” isha kwa Yesu. (Ukusokolola 7:9, 14; Yohane 10:16) Balafikapo ukubatishiwa pantu bakonka Icebo ca kwa Lesa mu mikalile yabo kabili balimutemwa ‘ku mutima wabo onse, umweo, amaka, na mano.’ (Luka 10:25-28) Nangu ca kuti abantu bamo balishiba ukuti Inte sha kwa Yehova ‘bapepa Lesa mu mupashi na mu cine,’ tabakonka ica kumwenako ca kwa Yesu no kulanga ku cintubwingi ukutemwa kwine kwine no kuipeelesha no mweo onse kuli Yehova ukupitila mu kubatishiwa. (Yohane 4:23, 24; Amalango 4:24; Marko 1:9-11) Ipepo lya mukoosha kabili ilya mu kulungatika pa lwa ici cintu cacindama kuti lyabalenga bafwaya no kukoseleshiwa ukukonka sana Icebo ca kwa Lesa, ukuipeela kuli Yehova Lesa no mutima onse, no kubatishiwa.

21, 22. Milandu nshi imo ilenga abantu ukukanaipeela no kubatishiwa?

²¹ Bamo tabafwaya ukuipeela no kubatishiwa pa mulandu wa kuti baliyobeka sana mu fya calo nelyo mu kusupila icuma ica kuti tabakwata inshita ya kucita ifya ku mupashi. (Mateo 13:22; 1 Yohane 2:15-17) Kuti baba ne nsansa nga baalula imimwene yabo no buyo! Ukupalama kuli Yehova kuti kwabanonsha lwa ku mupashi, kuti kwacefyako amasakamika, kabili kuti kwabaletela umutende no kwikushiwa ififuma mu kucita ukufwaya kwa kwa Lesa.—Amalumbo 16:11; 40:8; Amapinda 10:22; Abena Filipi 4:6, 7.

²² Bamo batila Yehova balimutemwa lelo tabaipeela no kubatishiwa pantu batontonkanya ukuti nga bacitile fyo te kuti balubulule kuli Lesa. Lelo ifwe bonse umo umo tukalubulula kuli Lesa. Twashingemwe iilyo twaumfwile icebo ca kwa Yehova. (Esekiele 33:7-9; Abena Roma 14:12) Apo bali ‘bantu abasalwa,’ abena Israele ba pa kale balefyalilwa mu luko ulwaipeela kuli Yehova na muli fyo bakwete umulimo wa kumubombela mu cishinka ukulingana ne fipope fyakwe. (Amalango 7:6, 11) Ndakai, takuli uufyalilwa mu luko lwa musango yo, lelo nga ca kuti twalipokelela ukufunda kwine kwine ukwa mu Malembo, tufwile ukubombelapo mu busumino.

23, 24. Finshi abantu batiina ifishilingile ukubalesha ukubatishiwa?

²³ Umwenso wa kuti tabaishiba ifingi kuti walenga bamo ukukanabatishiwa. Lelo, ifwe bonse tufwile ukusambilila ifingi pantu ‘umuntu takeluke umulimo uo Lesa abomba ukutula pa kutendeka no kufika ku mpelelekesho.’ (Lukala Milandu 3:11) Moneni mutungwi umwina Etiopia. Pamo nge nsangu, alishibeko fimo mu Malembo, lelo takwete ifyasuko ku fipusho fyonse pa lwa bufwayo bwa kwa Lesa. Lelo pa numa ya kusambilila pa kutantika kwa kwa Yehova ukwe pusukilo ukupitila mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu, uyu mutungwi bwangu bwangu alibatishiwe mu lubatisho lwa mu menshi.—Imilimo 8:26-38.

²⁴ Bamo balashimunuka ukuipeela kuli Lesa pantu balatiina, ukufilwa ukwikalilila ku kuipeela kwabo. Monique uuli ne myaka 17 asosa ukuti: “Nshifwaya ukubatishiwa pantu ndatiina ukuti napamo nshakekalilile ku kuipeela kwandi.” Lelo, nga twalicetekela Yehova no mutima wesu onse ‘akatambalike nshila shesu.’ Akatwafwa ‘ukwenda mu cine’ nga babomfi bakwe abaipeela kabili aba cishinka.—Amapinda 3:5, 6; 3 Yohane 4.

25. Cipusho nshi cilekabila ukulandwapo nomba?

²⁵ Pa mulandu wa kucetekela Yehova umupwilapo no kumutemwa no mutima onse, cila mwaka iminshipendwa balaipeela no kubatishiwa. Kabili ababomfi ba kwa Lesa bonse abaipeela bafwaya ukuba aba cishinka kuli wene. Lelo, tuleikala mu nshita ishaibela, kabili tulolenkana na mesho yalekanalekana aya citetekelo. (2 Timote 3:1-5) Cinshi twingacita pa kwikalilila ku kuipeela kwesu kuli Yehova? Tuli no kubebete ci mu cipande cikonkelepo.

[Futunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Ulubatisho lwa Bwina Kristu lucitwa shani?

• Finshi umuntu afwile ukwishiba pa kubatishiwa?

• Finshi fitungulula ku lubatisho lwa Bena Kristu ba cine?

• Mulandu nshi bamo bashifwaila ukubatishiwa, lelo kuti baafwiwa shani?

[Ifikope pe bula 14]

Bushe mwalishiba umo calola ukubatishiwa ‘mwi shina lya kwa Tata, ilya Mwana, ne lya mupashi wa mushilo’?