Yesu—Uko Afumine

“[Pilato] aingile na kabili mwi sano lya mulashi, no kwipusha Yesu ati: ‘Ni kwi wafuma?’ Lelo Yesu tamwaswike.”—YOHANE 19:9.

PONTI Pilato, Kateka umwina Roma aipwishe Yesu ici cipusho ilyo alemulubulwisha.a Pilato alishibe icitungu ca mu Israele ico Yesu afumineko. (Luka 23:6, 7) Alishibe no kuti Yesu ali uwaibela pa bantu bonse. Bushe Pilato aletwishika nga Yesu e ko ali kale ilyo talaisa pano calo? Bushe cine cine uyu kateka umwina fyalo alefwaya ukwishiba icine no kulacita ifyo Lesa afwaya? Nampo nga alefwaya ukwishiba nelyo iyo, Yesu tamwaswike. Kabili tapakokwele calishibikwe ukuti ico Pilato abikileko sana amano cifulo akwete, te kufwaya ukwishiba icine nelyo ukuba no mulinganya.—Mateo 27:11-26.

Lelo bonse abafwaya ukwishiba uko Yesu afumine, kuti baishiba. Baibolo yalilanda uko Yesu Kristu afumine. Moneni ifyo yalanda.

▪ Uko afyalilwe Ukupenda imyaka ukwa muno nshiku kulanga ukuti Yesu afyelwe mu mwaka wa 2 B.C.E., afyalilwe mu Betelehemu iya mu Yudea. Kaisare Augusti afumishe ifunde lya kuti bonse bafwile ukulembwa. E ico nyina wa kwa Yesu, Maria, no mulume wakwe Yosefe, baile ku Betelehemu, umushi wa fikolwe fya kwa Yosefe. Pali iyi nshita, ninshi Maria “ifumo nalikula.” Apo mu musumba mwali sana abantu, Yosefe na Maria balifililwe ukusanga umwa kwikala, e co baile mwi cinka umo Yesu afyalilwe kabili bamubikile mu ca kuliilamo ifitekwa.—Luka 2:1-7.

Imyaka iingi ilyo ifi tafilacitika, Baibolo yalisobele uko Yesu ali no kufyalilwa. Yatile: “We Betelehemu Efrata, we wacepesha ica kutila tawingalinga no kupendelwa pa misumba ya mu Yuda, muli iwe e mukafuma uukaba kateka muli Israele.”b (Mika 5:2) Betelehemu ifwile yali inono sana ica kuti tabaleipendela pa misumba ya mu Yuda. Lelo ili line tauni lyacepesha lyali no kucindama sana. Mesia, nelyo Kristu, uo batile akesa, ali no kufuma mu Betelehemu.—Mateo 2:3-6; Yohane 7:40-42.

▪ Uko akuliile Pa numa ya kwikala mu Egupti inshita iinono, abafyashi ba kwa Yesu bakuukile ku Nasarete, umusumba uwali mu citungu ca Galili, amakilomita nalimo 96 ku kapinda ka ku kuso aka Yerusalemu. Pali iyi nshita, ninshi Yesu talakumanya ne myaka itatu. Muli iyi ncende iisuma, umwali abalimi, bakacema, na balondo, e mo Yesu akuliile mu lupwa ulukalamba kabili nalimo ulupiina.—Mateo 13:55, 56.

Imyaka iingi ku numa, Baibolo yalisobele ukuti Mesia akaba “umwina Nasarete.” Mateo, uwalembele ibuuku lya Mbila Nsuma atile ulupwa lwa kwa Yesu lwaikele mu “Nasarete, pa kuti cifikilishiwe icalandiilwe muli bakasesema ati: ‘Aketwa umwina Nasarete.’” (Mateo 2:19-23) Ishina lya kuti Nasarete nalimo lyafuma kwi shiwi lya ciHebere ilya kuti “ukupuuka.” Mateo afwile alelanda pa kusesema kwa kwa Esaya ukwatile Mesia ‘akapuuka’ ku cishiki ca kwa Yese, icalola mu kuti Mesia ali no kufuma mu lupwa lwa kwa Yese, wishi wa Mfumu Davidi. (Esaya 11:1) Na cine, Yesu afumine mu lupwa lwa kwa Yese, muli Davidi.—Mateo 1:6, 16; Luka 3:23, 31, 32.

▪ Uko afumine Baibolo isambilisha ukuti Yesu e ko ali kale sana ilyo ashilafyalilwa mu buntu mwi cinka lya mu Betelehemu. Ukusesema kwa kwa Mika, uko tulandilepo, kulanda no kuti “intulo yakwe ya ku kale, ku nshita sha muyayaya.” (Mika 5:2) Apo Yesu e beli lya kwa Lesa, ali cibumbwa ca mupashi mu muulu ilyo talafyalwa pano calo. Yesu umwine atile: ‘Nafuma ku muulu.’ (Yohane 6:38; 8:23) Bushe cali shani pa kuti ese afyalwe pano calo?

Ukubomfya umupashi wa mushilo, Yehova Lesa acitile icipesha amano ilyo alengele Yesu ukufyalilwa muli nacisungu umuYuda Maria pa kuti afyalwe umuntu uwapwililika.c Lesa wa Maka Yonse te kuti afilwe ukucita icipesha mano ca musango yu. Nga filya malaika waishile kuli Maria alandile, “takuli ico Lesa alanda ico engafilwa ukucita.”—Luka 1:30-35, 37.

Baibolo taitweba fye uko Yesu afumine. Amabuuku yane aya Mbila Nsuma, Mateo, Marko, Luka, na Yohane, yalatweba ifingi pa fyo alecita.

[Amafutunoti]