Icipandwa 27

“Ifyo Bwafula Ubusuma Bwakwe!”

1, 2. Bwakula shani ubusuma bwa kwa Lesa, kabili Baibolo yakomailapo shani pali iyi mibele?

IFIBUSA fimo fimo ifyaishibana pa nshita yalepa nafiikala filekangabuka mu kasuba kele kalewa, balelya ica kulya pamo, ukwambaula no kuseka ilyo baleipakisha ukutamba ukuwa kwa kasuba. Kumbi ukutali sana, shibulimi alolesha mwi bala lyakwe kabili aumfwa bwino, amwentula pantu imfula yafiisha kabili yalaloboka no kulokela pa filimwa fyakwe. Kumbi na ko, umulume no mukashi bacankwa ilyo baletamba umwana wabo uko atendeka ukutankila.

² Aba bantu, nampo nga nabeshiba nelyo iyo, balemwenamo mu cintu cimo cine, ne ci cintu busuma bwa kwa Yehova Lesa. Abantu baya ku mapepo ilingi line basosa abati “Lesa musuma.” Baibolo yena yalilandikisha pali co. Itila: “Ifyo bwawama ubusuma bwakwe!” (Sekaria 9:17, NW) Lelo cimoneka kwati ilelo banono abaishiba umwalola ayo mashiwi. Bushe ubusuma bwa kwa Yehova Lesa na kuba cinshi busanshamo, kabili bushe iyi mibele ya kwa Lesa itukuma shani ifwe umo umo?

Ulubali Lwapulamo Ulwa Kutemwa kwa Bulesa

3, 4. Ubusuma cinshi, kabili mulandu nshi cingabela icalungama sana ukusosa ati ubusuma bwa kwa Yehova bwaba lubali lwa kutemwa kwa bulesa?

³ Mu ndimi ishingi lelo, ishiwi lya kuti “ubusuma” lyaba fye lya munsaunte. Lelo, nga fintu lyasokololwa mu Baibolo, ishiwi lya kuti ubusuma lipilibula imibele yawamisha. Kanshi mu nshila imbi kuti twatila ubusuma bwalyandatila Yehova. Imibele yakwe yonse—ukusanshako amaka yakwe, ubulungi, na mano—yaba iisuma umupwilapo. Lelo, kuti calungama sana ukusosa ati ubusuma bwaba lubali lwa kutemwa kwa kwa Yehova. Mulandu nshi?

⁴ Ubusuma bwaba mibele imonekela mu kucitila bambi ifintu. Umutumwa Paulo alangilile ukuti mu bantunse iyi mibele yalicilapo ukuwama pa bulungami. (Abena Roma 5:7) Umulungami kuti acetekelwa ukuti ali no kucita ififwaya amafunde umupwilapo, lelo umuntu musuma wena acita ifyacilanapo. Alaitendekelako, ukufwayafwaya inshila sha kucitilamo ifisuma kuli bambi. Nga fintu tuli no kumona, Yehova musuma mu kucite fyo. Cintu cayeba ukuti ubusuma bwa musango yo bufuma mu kutemwa kwa kwa Yehova ukwakulisha.

5-7. Cinshi Yesu akaanine ukwitwa “Kasambilisha musuma,” kabili cine nshi icacindama ashininkishe kuli co?

⁵ Yehova aliibela no kuibela ku busuma bwakwe. Ilyo Yesu alepalamina ku mfwa yakwe, umuntu umo aishile kuli wene no kumwipusha, kabili pa kumwipusha amwitile ati “Kasambilisha musuma.” Yesu ayaswike ati: “Cinshi ico wanumbwila umusuma? Tapaba musuma kano umo, ni Lesa.” (Marko 10:17, 18) Ico casuko kuti camupapusha. Cinshi Yesu alungikiile ulya muntu? Bushe Yesu, na kabushe tali “Kasambilisha musuma”?

⁶ Cilemoneka kwati, ulya muntu alebomfya amashiwi ya kuti “Kasambilisha musuma” nge lumbo lyacishamo. Lelo Yesu mu bufuuke atwele ubo bukata kuli Wishi wa ku muulu, uwawamisha ukucilapo. (Amapinda 11:2) Lelo Yesu na kabili aleshininkisha icine cacindama. Yehova fye eka e wa kulingilako icisuma. Wena eka fye e wakwata insambu shonse isha kupingula icisuma ne cibi. Ilyo Adamu na Efa bapondweke no kulya ku muti wa kwishibo busuma no bubi, bafwaile ukulaipingwila icisuma ne cibi. Yesu tali nga bene, wena mu kuicefya alekele Wishi ukuti e o alebika ifipimo.

⁷ Kabinge Yesu alishibe ukuti Yehova e ntulo ya fyonse ifisuma icine cine. E Kapeela wa “ca kupeelwa conse icisuma ne ca bupe conse icafikapo.” (Yakobo 1:17) Lekeni tubebete ifyo ubusuma bwa kwa Yehova bumonekela muli bukapekape bwakwe.

Ubushininkisho bwa Kufula kwa Busuma bwa kwa Yehova

 8. Bushe Yehova alanga shani ubusuma bwakwe ku bantunse bonse?

⁸ Umuntu onse uwabapo no mweo alinonkelamo mu busuma bwa kwa Yehova. Amalumbo 145:9 yatila: “Yehova musuma kuli bonse.” Finshi twingamwenako ubusuma bwa kwa Yehova kuli bonse? Baibolo itila: “Tailekele fye ukwabulo bunte ubwa kuti e Kabomba wa fisuma, uumupeele mfula ya mu muulu ne myaka ya kulobolole fisabo, no kwisushamo imitima yenu ifilyo no kusangalala.” (Imilimo 14:17) Bushe mwalyumfwapo umutima wasangalala ilyo mulelya ica kulya cisuma? Yehova ku busuma bwakwe abula ukulenga isonde na menshi ya liko ayasuma ne “myaka ya kulobolole fisabo” ifilenga kube ifilyo ifingi, nga takwaba fya kulya. Yehova apeela ubo busuma kuli bonse, te ku bamutemwa fye kweka. Yesu atile: “Alenga akasuba kakwe ukutulila ababifi na basuma, no kuleke mfula ilokele abalungama na bashalungama.”—Mateo 5:45.

 9. Bushe iapele lilanga shani ubusuma bwa kwa Yehova?

⁹ Abengi tabapoosako na mano ku busuma bwapaka ubo Yehova apeela abantunse pantu akasuba, imfula, ne myaka ya kulobolole fisabo fitwalilila fye pe. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pe apele. Mu fyalo umo imiceele ishatalalisha nelyo ukukabisha, ici cisabo caliseeka. Caliyemba, cisuma ukulya, kabili cabamo amenshi yasuma ne fyo umubili ukabila. Bushe mwalishibe ukuti mwi sonde lyonse mwaba imisango ya maapele mupepi na 7,500, ne mimonekele yapusanapusana, yambi yalikashika yambi ya mutuntula na yambi ya katapakatapa? Ubukulu na bo yalipusanapusana, yambi yanono sana yambi yakalamba sana. Nga mwaikata uluseke lunono ulwe apele mu minwe, lumoneka fye ulwa cabe cabe. Lelo ni kuli ulo luseke e kufuma umo uwa miti yawamisha. (Ulwimbo lwa Nyimbo 2:3) Lyonse muli shinde umuapele ulabalula ubuluba bwayemba; ku muloboko wa mfula ulatwala. Cila mwaka—ukufika mupepi na ku myaka 75—umuapele kuti watwala amaapele ayengesula ifibokoshi 20 ifingafina amakilogramu 19 cimo cimo!

10, 11. Bushe amaka yapusanapusana twakwata yalanga shani ubusuma bwa kwa Lesa?

¹⁰ Ku mulandu wa busuma bwakwe ubushingalingwa, Yehova alitupeela umubili ‘uwalengelwe mu musango wa kupapa,’ uwakwata amaka ya kutwafwa ukwiluka imilimo yakwe no kucankilwamo. (Amalumbo 139:14) Tontonkanyeni na kabili pa filondolwelwe pa kwiswila kwa cino cipandwa. Finshi tumona ifilenga isho nshita ukuba isha kusekelela? Ukumona utumatobo twa mwana usangalele. Imfula iilelokela pa mabala. Ukubalabata kumoneka ilyo akasuba kalewa. Ukulingana na fintu ilinso lya muntu lyapangwa, kuti lyamona ukubalabata kwapusanapusana ukucila pali 300,000! Kabili amaka yesu aya kumfwa kuti yaumfwa imyumfwikile yapusanapusana mwi shiwi lya untu twatemwa, ukupuupa kwa mwela mu mitengo, uluseko lwa kwanga ulwa kamwana. Cinshi cilenga tuleipakisha ukumona ifyo fintu no kumfwa ifyo fiunda? Baibolo itila: “Ukutwi ukuumfwa ne linso ilimona, Yehova e walenga fyonse fibili.” (Amapinda 20:12) Lelo ifyo twalandapo ni fibili fye.

¹¹ Amaka ya kununsha yaba bushininkisho na bumbi ubwa busuma bwa kwa Yehova. Imyona ya muntunse kuti yanunsha ifyena fyapusanapusana napamo 10,000. Tontonkanyeni fye pali fimo fimo: ukununkila kwa filyo mwatemwa ilyo fileipikwa, ukununkila kwa maluba, amabula yalukuta, ukununka kwa cushi cinono ukufuma ku mulilo tuleonta. Kabili amaka yenu aya kutonya yamulenga ukumfwa akamwela kalepuupa pa cinso cenu, ukukumbatila kwa kutemwa ukwa untu mwatemwa, ukutelela kusuma ukwa cisabo nga mwacikata. Ilyo mwasumamo, amaka yenu aya kusonda yalatendeka ukubomba. Mwaumfwa ifyo icisabo cileumfwika no kusondako umulyo wapusanapusana. Kanshi kuti twabilikisha pa lwa kwa Yehova atuti: “Ifyo bwafulo busuma bwenu, ubo mwabikila abamutiina!” (Amalumbo 31:19) Lelo bushe Yehova ‘abikila’ shani ubusuma ku bamutiina?

Ubusuma Ubuleta Ubunonshi bwa Muyayaya

12. Fintu nshi Yehova atupeela ifyacindama sana, kabili mulandu nshi?

¹² Yesu atile: “Calembwa, aciti, Te ku cilyo ceka umuntu ekalila no mweo, lelo ku cebo conse icifuma ku kanwa ka kwa Lesa.” (Mateo 4:4) Kanshi ifya ku mupashi ifyo Yehova atupeela kuti fyatuwamina sana ukucila ifya ku mubili, pantu ifya ku mupashi fitwala ku mweo wa muyayaya. Mu Cipandwa 8 ica cino citabo, twamwene ukuti Yehova alibomfya amaka yakwe aya kubweseshamo ifintu muli shino nshiku sha kulekelesha ku kuletako paradise wa ku mupashi. Icikalamba sana icaba muli uyu paradise wa ku mupashi ca kulya ca ku mupashi.

13, 14. (a) Cinshi kasesema Esekiele amwene mu cimonwa, kabili cinshi cipilibula kuli ifwe ilelo? (b) Bupe nshi ubwa ku mupashi ubwa kupeelo mweo ubo Yehova apeela ababomfi bakwe aba busumino?

¹³ Mu kusesema kwa kubweseshamo kumo ukukalamba, kasesema Esekiele alengelwe ukumona icimonwa ce tempele lyabukululwa kabili ilyakatamikwa. Kuli lilya itempele kwafumine umulonga wa menshi, uwaleya ulepabuka no kushikilako mpaka waba “umumana.” Uko konse uyu mumana wakonkolokele, kwalefuma ifisuma. Ku lulamba lwa mumana lubali uku na lubali uku kwali imiti ya fya kulya kabili iya kuundapila. Kabili uyu mumana walengele amenshi ya mucele aya Bemba Wafwa, umushaba ica mweo, ukubamo ifya mweo no mulimo ukubombwako! (Esekiele 47:1-12) Lelo bushe ifyo fyonse fyalolele mwi?

¹⁴ Ici cimonwa calelanga ukuti Yehova ali no kubukulula ukupekanya kwa kupepa kwasanguluka, nga fintu calangililwe kwi tempele Esekiele amwene. Ukupala ulya mumana wa mu cimonwa, ubupe bwa kwa Lesa ubwa kupeelo mweo ubwingi sana bwali no kukonkolokela ku bantu bakwe. Ukutula apo ukupepa kwasanguluka kwabukulukile mu 1919, Yehova alipeela abantu bakwe ifya bupe fipeelo mweo. Acita shani fyo? AmaBaibolo, impapulo shilanda pa fya mu Baibolo, ukulongana, na mabungano fyonse fyalilenga abantu abafika ku mpendwa ya mamilioni ukupokelela icine icacindamisha. Muli yo nshila, Yehova alisambilisha abantu pa lwa bupe bwacindamisha ubwa kutwala ku mweo, no bu bwaba lilambo lya cilubula ilya kwa Kristu, ubulenga ukuti abantu bengaba abasanguluka pa ntanshi ya kwa Yehova no kulenga bonse abatemwa Lesa icine cine kabili abamutiina ukuba ne subilo lya mweo wa muyayaya.a E ico, muli shino nshiku sha kulekelesha shonse, ilyo pano isonde pali icipowe ca ku mupashi, abantu ba kwa Yehova balaipakisha umutebeto wa ku mupashi.—Esaya 65:13.

15. Ni mu nshila nshi ubusuma bwa kwa Yehova bukafikila ku bantunse ba busumino mu Kuteka kwa kwa Kristu ukwa Myaka 1,000?

¹⁵ Lelo umumana wa mu cimonwa ca kwa Esekiele tauleka kukonkoloka ilyo buno bwikashi bwapwa. Ukatwalilila ukukonkoloka ukucilanapo mu Kuteka kwa kwa Kristu ukwa Myaka 1,000. Lyene, ukubomfya Ubufumu bwa kwa Mesia, Yehova akabomfya umutengo onse uwe lambo lya kwa Yesu, panono panono ukusumbwila abantunse ba busumino ukufika ku kupwililika. Iyo nshita tukasekelele cibi pa busuma bwa kwa Yehova!

Na Fimbi Ifilanga Ubusuma bwa kwa Yehova

16. Bushe Baibolo ilanga shani ukuti ubusuma bwa kwa Yehova bwabamo ne mibele imbi, kabili mibele nshi imo pali iyi?

¹⁶ Ubusuma bwa kwa Yehova tabwapelela fye pali bukapekape. Lesa aebele Mose ati: “Ine ndepisho busuma bwandi bonse pa cinso cobe, no kubilishe shina lya kwa Yehova ku cinso cobe.” Bulya bulondoloshi ku ntanshi bukonkanyapo abuti: “Yehova apitile pa cinso cakwe, no kubilikisha, ati, Yehova, Yehova, Lesa wa nkumbu kabili uusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse ne cishinka.” (Ukufuma 33:19; 34:6) E ico ubusuma bwa kwa Yehova bwabamo imibele isuma iingi. Natulande fye pali ibili.

17. Bushe ukusenamina cinshi, kabili Yehova akulanga shani ku bantunse fye abashapwililika?

¹⁷ “Uusenamina.” Iyi mibele itulanga ifingi pa fyo Yehova acita ku fibumbwa fyakwe. Ukucila ukuba uwakaluka, uwabulo kulangulukilako, atemwa uwa culukusu, filya ficita abantunse ba maka, Yehova alinakilila kabili wa cikuku. Ku ca kumwenako, Yehova aebele Abramu ati: “Shi sansula amenso yobe, no kulolesha ukutula apo uli, ku kapinda ka ku kuso na ku kapinda ka ku kulyo, na ku kabanga na ku masamba.” (Ukutendeka 13:14) AmaBaibolo ayengi yalifumyapo ishiwi lya kuti “shi.” Lelo abasoma ifya Baibolo abengi batila mu milembele ya mu ciHebere ili lembo lyalembeelwe, mwaba ishiwi ililenga aya mashiwi ukukanaba ikambisho lelo ukumfwika kwati kulomba kwanakilila. Kwaba na mumbi umwaba imilandile ya ifyo. (Ukutendeka 31:12; Esekiele 8:5) Taleni tontonkanyeni, Kateka wa kubumbwa konse alabikako ati “shi” pa kulanda na bantunse fye! Mu calo umo ubukalushi, ne miciika, no musaalula fyaseeka, bushe tacitusansamusha ukutontonkanya pa kusenamina kwa kwa Lesa wesu, Yehova?

18. Cinshi twingasosela ukuti Yehova ‘afulisha icishinka,’ kabili mulandu nshi ayo mashiwi yabela aya kusansamusha?

¹⁸ ‘Uwafulisha icishinka.’ Ukubulwa ubufumacumi yaba e mibele ya ba mu calo ilelo. Lelo Baibolo itucinkulako ati: “Lesa te muntu ukuti asose ubufi.” (Impendwa 23:19) Na kuba, ilembo lya kwa Tito 1:2 litila “Lesa, uushibepa.” Musuma nga nshi ica kuti teti abepe. Kanshi ifilayo fya kwa Yehova kuti fyacetekelwa nga nshi; ifyebo fyakwe, lyonse filafishiwapo nangu cafye shani. Yehova etwa no kuti “Lesa wa cishinka.” (Amalumbo 31:5) Ukulunda pa kukanabepa ubufi, Lesa alasalanganya ne cine icafulisha. Tafishilisha nelyo ukukomenena ifyebo; lelo aleshibishako ababomfi bakwe aba busumino ifya mu butala bwakwe ubwa mano.b Alabasambilisha ne fya kubomfya icine abeba mu mikalile yabo pa kuti baletwalilila ‘ukwenda mu cine.’ (3 Yohane 3) Bushe ubusuma bwa kwa Yehova bulingile ukutukuma shani pa lwesu?

‘Saminweni Ubusuma bwa kwa Yehova’

19, 20. (a) Ni shani fintu Satana afwaile ukutompola ukucetekela Efa acetekele ubusuma bwa kwa Yehova, kabili cinshi cacitike? (b) Bushe ubusuma bwa kwa Yehova bulingile ukutukuma shani, kabili mulandu nshi?

¹⁹ Ilyo Satana atunkile Efa mwi bala lya Edene, mu bucenjeshi atampile ukutompola ukucetekela kwakwe mu busuma bwa kwa Yehova. Yehova aali naeba Adamu ati: “Umuti onse wa mwi bala, ukulya ulelyako.” Pa miti iingi iyali muli lilya ibala, Yehova abaleseshe fye ukulya kuli umo. Lelo, moneni ifyo Satana aipwishe icipusho ca kubalilapo kuli Efa. Atile: “Kabili Lesa asosele, ati, Mwilalyako ku muti onse wa mwi bala, mwa?” (Ukutendeka 2:9, 16; 3:1) Satana alinyongenye amashiwi ya kwa Yehova pa kuti Efa atile Yehova alebatana ifisuma. Ku ca bulanda, ulya mucenjelo walibombele. Efa atampile ukutwishika ubusuma bwa kwa Lesa, uwamupeele fyonse ifyo akwete, kabili ifyo fine e fyacita abantu ukutula ilya nshita.

²⁰ Twalipwa no kwishiba ubulanda no bucushi ubo uko kutwishika kwaleta. E ico natumfwile amashiwi ya pali Yeremia 31:12 ayatila: ‘Awe bakasaminwo busuma bwa kwa Yehova.’ Ubusuma bwa kwa Yehova cine cine bulingile ukutulenga ukusamwa. Tatufwile ukutwishika ifyo Lesa wesu uwaisulamo ubusuma aimininapo. Kuti twamucetekela ukwabula ukushako, pantu ico fye aimininapo kufwaila abamutemwa ubusuma.

21, 22. (a) Ni nshila nshi shimo mwingafwaya ukwankwilamo ku busuma bwa kwa Yehova? (b) Mibele nshi tuli no kulandapo mu cipandwa cikonkelepo, kabili yapusana shani no busuma?

²¹ Ukulunda pali fyo, ilyo twaba ne shuko lya kulanda na bambi pa lwa busuma ba kwa Lesa, tulacankwa. Amalumbo 145:7 yasosa pa lwa bantu ba kwa Yehova ati: “Iciibukisho ca bwingi bwa busuma bwenu bakacipongolola.” Ubushiku ubuli bonse, tulanonkelamo mu busuma bwa kwa Yehova mu nshila shalekanalekana. Cinshi mushingabelesesha ukutasha Yehova cila bushiku pa busuma bwakwe, ukubulumbula ubo bwine busuma? Ukulatontonkanya pali ubo busuma, ukutasha Yehova lyonse pali bwene, no kwebako bambi pali ubo busuma kukatwafwa ukupashanya Lesa wesu umusuma. Kabili ilyo tulefwaya inshila sha kucitilamo ifisuma, nga fintu Yehova acita, tuli no kulapalama kuli wene. Umutumwa mukote Yohane alembele ati: “We watemwikwa, wipashanye cibi kano icawama. Uucito busuma wa kwa Lesa.”—3 Yohane 11.

²² Ubusuma bwa kwa Yehova bwalyampana ne mibele na imbi. Ku ca kumwenako, Lesa ‘afulisho luse,’ nelyo ukutemwa kwa cishinka. (Ukufuma 34:6) Iyi mibele yaliba iya kulungatika ukucila ubusuma, pantu Yehova ailanga fye ku babomfi bakwe aba busumino. Mu cipandwa cikonkelepo, tuli no kusambilila ifyo acite fyo.

[Amafutunoti]

Amepusho ya Kutontonkanyapo

1 Ishamfumu 8:54-61, 66 Ni shani fintu Solomone atashishe pa busuma bwa kwa Yehova, kabili cakumine shani abena Israele?

Amalumbo 119:66, 68 Bushe amapepo yesu kuti yalanga shani ukuti tufwaya ukupashanya ubusuma bwa kwa Yehova?

Luka 6:32-38 Cinshi cingatukunta ku mitima ukuti tupashanye bukapekape bwa kwa Yehova?

Abena Roma 12:2, 9, 17-21 Kuti tulelanga shani ubusuma mu mikalile yesu cila bushiku?

[Icikope pe bula 272]

Yehova ‘amupeele mfula ya mu muulu ne myaka ya kulobolole fisabo’

[Ifikope pe bula 273]

Kuli ulu luseke lunono kumena umuti uwingaliisha abantu pa myaka iingi no kubalenga ukusangalala