Bikeni Yehova pa Ntanshi Yenu Pe

“Nabika Yehova ku ntanshi yandi pe.”—AMALU. 16:8.

 1. Bushe kuti twanonkelamo shani mu malyashi yaba mu Baibolo?

MU CEBO ca kwa Yehova mwaba amalyashi ayasuma nga nshi ayalanda pa fyo Lesa alesunga abantu bakwe. Yalanda pa bantu abengi abo Lesa abomfeshe pa kufikilisha ukufwaya kwakwe. Amalyashi yaba mu Baibolo ayalanda pa fyo balya bantu balelanda no kucita tayaba kwati ni nshimi isha kuti tuleumfwa fye bwino ukubelenga, lelo kuti yalenga twapalama kuli Lesa.—Yako. 4:8.

2, 3. Bushe Amalumbo 16:8 yalola mwi?

² Ifwe bonse kuti twasambililako ifingi ku fyacitikile abantu Baibolo yalandapo abaishibikwa sana pamo nga, Abrahamu, Sara, Mose, Ruti, Davidi, Estere, umutumwa Paulo, na bambi. Lelo amalyashi ya mu Baibolo ayalanda pa bantu abashaishibikwa sana na yo yene kuti yatunonsha. Ukulatontonkanya pa malyashi ya mu Baibolo kuti kwatwafwa ukucita ifyalandile kemba wa malumbo, atile: “Nabika Yehova ku ntanshi yandi pe; apo aba ku kulyo kwandi nshakatelentenshiwe.” (Amalu. 16:8) Bushe aya mashiwi yalola mwi?

³ Kale, ilingi line umushilika aleikatila ulupanga ku kuboko kwa ku kulyo. Ici calelenga ukuti ku kulyo kwakwe kwicingililwa ne nkwela iyo aleikatila ku kuso. Lelo, alecingililwa nga ca kuti ku kulyo kuli umushilika munankwe uulelwila mupepi nankwe. E ico, na ifwe nga twabika Yehova ku ntanshi no kulacita ukufwaya kwakwe, akulatucingilila. Kanshi natumone ifyo ukutontonkanya pa malyashi ya mu Baibolo kwingakosha icitetekelo cesu pa kuti ‘tulebika Yehova ku ntanshi yesu pe.’

Yehova Alasuka Amapepo Yesu

 4. Shimikeni ilyashi limo ilya mu Baibolo ililanga ukuti Lesa alasuka amapepo.

⁴ Nga tulebika Yehova ku ntanshi yesu, akulayasuka amapepo yesu. (Amalu. 65:2; 66:19) Ifyacitikile Eliesere filenga twashininkisha ukuti Yehova alasuka amapepo. Eliesere nalimo e wali umukalamba pa babomfi ba mu ng’anda ya kwa Abrahamu, kabili shikulu wakwe amutumine ku Mesopotamia ku kufwaila Isaki umwanakashi wa kuupa uutiina Lesa. Eliesere alipepele kuli Lesa ukuti amutungulule kabili alilwike ukuti Yehova alemutungulula ilyo Rebeka anwenseshe ingamali shakwe amenshi. Pa mulandu wa kuti Eliesere ali no mute wa kupepa, alisangile umwanakashi uwaishileba muka Isaki kabili Isaki alimutemenwe nga nshi. (Ukute. 24:12-14, 67) Ca cine, umubomfi wa kwa Abrahamu ali no mulimo waibela. Na lyo line, tufwile ukushininkisha ukuti Yehova alasuka amapepo yesu!

 5. Cinshi twingalandila ukuti Yehova alasuka ne pepo ilipi ilya mu mutima?

⁵ Limo limo, tulakabila ukupepa kuli Lesa ipepo ilipi fye pa kuti atwafwe. Bushiku bumo, Imfumu Artakishashete iya bena Persia yamwene Nehemia, uwaleipeela ulukombo, alemoneka uwa bulanda. Imfumu yamwipwishe ukuti “Cinshi ico ulefwaya?” Apo pene fye, Nehemia “apepele kuli Lesa wa mu muulu.” Nehemia alekabila ukupepa fye ipepo ilipi ilya mu mutima. Kabili Lesa alimwaswike, pantu imfumu yalimwafwile ukukuula cipya cipya ifibumba fya Yerusalemu. (Belengeni Nehemia 2:1-8.) Kanshi, Lesa alasuka na mapepo ayepi, aya mu mutima.

6, 7. (a) Bushe cinshi Epafra alecita ico na ifwe tufwile ukupashanya? (b) Mulandu nshi tulingile ukulapepelako bambi?

⁶ Baibolo itukoselesha ‘ukulapepelana,’ nangu ca kuti limo te kuti twishibe apo pene fye ukuti Lesa nayasuka amapepo ya musango yo. (Yako. 5:16) Epafra, “kapyunga wa cishinka uwa kwa Kristu,” alepepelako sana aba bwananyina ba mu citetekelo. Ilyo Paulo ali mu Roma, alembele ukuti: “Epafra, uwafuma muli imwe [mwe bena Kolose], umusha wa kwa Kristu Yesu, amuposha, lyonse alapilikitila imwe mu mapepo yakwe, ukuti mukasuke amwiminina abapwililila kabili abashininkisha bwino bwino muli conse ico Lesa afwaya. Cine cine ndemubele nte ukuti alamupilikitila nga nshi no kupilikitila aba ku Laodikea na ba ku Hierapoli.”—Kol. 1:7; 4:12, 13.

⁷ Iyi misumba itatu, Kolose, Laodikea, na Hierapoli yonse yali mu citungu cimo cine ica mu Asia Minor. Abena Kristu abaleikala muli iyi misumba bali mu bwafya pantu abantu abengi mu Hierapoli balepepa lesa mwanakashi Cybele, aba mu Laodikea balitemwishishe ifyuma, e lyo aba mu Kolose bena balekonka sana amano ya buntunse. (Kol. 2:8) E mulandu wine Epafra, uwafumine ku Kolose, ‘alepilikitila mu mapepo,’ ukupepelako Abena Kristu bali muli ulya musumba! Baibolo tayalanda ifyo Lesa ayaswike amapepo ya kwa Epafra, lelo Epafra talekele ukupepelako abasumina banankwe; na ifwe bene tatufwile ukuleka ukupepelako bamunyinefwe. Nangu tatuli ‘ba mulomo,’ nalimo kuti twaishiba ukuti umo mu lupwa lwesu nelyo cibusa wesu aleeshiwa sana. (1 Pet. 4:15) Ala kuti cawama nga nshi ukumupepelako ilyo tulepepa pa lwesu! Amapepo ayo abantu bambi balepepelako Paulo yalimwafwile, kanshi na ifwe bene amapepo yesu kuti yayafwa bambi.—2 Kor. 1:10, 11.

 8. (a) Twaishiba shani ukuti abakalamba ba ku Efese balishibe ukuti ipepo lyalicindama? (b) Bushe tufwile ukulamona shani ipepo?

⁸ Bushe twaishibikwa ukuti tuli ba mute wa kupepa kuli Lesa? Ilyo Paulo akumene na bakalamba ba ku Efese, “alifukeme pamo na bo no kupepa.” Lyena “bonse balalila apakalamba, no kuwila Paulo pa mukoshi, no kumutomona, ico bali no bulanda ku cebo alandile ukuti tabakamone icinso cakwe kabili.” (Imil. 20:36-38) Tatwaishiba amashina ya aba bakalamba bonse, lelo bafwile balishibe ukuti ipepo lyalicindama. Ukwabula no kutwishika tufwile ukucindamika ishuko lya kupepa kuli Lesa kabili tufwile ‘ukulaimya amaboko ya mushilo’ no kucetekelo kuti Shifwe wa mu muulu akasuka amapepo yesu.—1 Tim. 2:8.

Muleumfwila Lesa no Mutima Onse

9, 10. (a) Finshi ifyo bamwana Selofehadi bacitile ifyo Abena Kristu bafwile ukulapashanya? (b) Bushe icumfwila ca bana banakashi aba kwa Selofehadi kuti calenga Umwina Kristu umushimbe ukulamona shani icupo?

⁹ Ukulatontonkanya pali Yehova lyonse kukatwafwa ukulamumfwila, kabili ici cikalenga akatupaale. (Amala. 28:13; 1 Sam. 15:22) Pa kuti Yehova aletupaala, tufwile ukuitemenwa ukulamumfwila. Tontonkanyeni pa cacitile abana banakashi basano aba kwa Selofehadi abaliko pa nshita imo ine na Mose. Ukulingana no lutambi lwa bena Israele, abana baume e balepyana impanga ne fyuma fya bawishi. Nomba Selofehadi afwile ukwabula umwana mwaume. E co Yehova aebele bamwana Selofehadi ukuti bakapyana fyonse ifyo wishi ashile, kulila fye baupwa kuli bamwana Manase pa kuti impanga ne fyuma ifyo bali no kupyana fikatwalilile ukuba ifya mukowa ulya wine.—Impe. 27:1-8; 36:6-8.

¹⁰ Abana ba kwa Selofehadi balicetekele ukuti nga baumfwila Lesa ifintu fikaba fye bwino. Baibolo itila: “Ifyo Yehova aebele Mose, e fyo bacitile abana banakashi ba kwa Selofehadi: Maala, Tirsa, na Hogla, na Milka, na Noa, abana banakashi ba kwa Selofehadi, baupilwe ku bana baume ba kwa shibo munankwe; ku ba mu ndupwa sha bana ba kwa Manase mwana Yosefe e ko baupilwe, ne cikwatwa cabo caikele pa mukowa wa lupwa lwa kwa shibo.” (Impe. 36:10-12) Balya banakashi ba cumfwila bacitile ifyo Yehova abebele. (Yosh. 17:3, 4) Apo bankashi abashimbe abakosoka na bo balikwata icitetekelo nga cilya cali na bamwana Selofehadi, balomfwila Lesa no kuupilwa fye “muli Shikulu epela.”—1 Kor. 7:39.

11, 12. Bushe Kalebu alangile shani ukuti alicetekele Lesa?

¹¹ Tufwile ukulaumfwila Yehova no mutima onse, nge fyacitile Kalebu umwina Israele. (Amala. 1:36) Ilyo abena Israele bafumine mu Egupti mu myaka ya ba1500 B.C.E., Mose atumine inengu 12 ku kulengula icalo ca Kanaani, lelo inengu shibili fye, Kalebu na Yoshua, e bakoseleshe abantu ukuti batetekele Lesa no mutima onse no kwingila mu Calo ca Bulayo. (Impe. 14:6-9) Ilyo papitile imyaka napamo 40, Yoshua na Kalebu bali bacili aba mweo kabili baleumfwila Yehova no mutima onse, kabili Lesa abomfeshe Yoshua ukutungulula abena Israele mu Calo ca Bulayo. Lelo inengu 10 ishishali ne citetekelo nalimo shafwilile mu matololo umo abena Israele baendawike pa myaka 40.—Impe. 14:31-34.

¹² Apo Kalebu tafwilile mu matololo umo abena Israele baendawike, ilyo akotele, aebele Yoshua ukuti: “Ine nakonkele Yehova Lesa wandi no mutima onse.” (Belengeni Yoshua 14:6-9.) Kalebu uwali ne myaka 85 alombele ukuti bamupeele icalo ca mpili ico Lesa amulaile, nangu cingati muli ici calo mwaleikala abalwani abakuulile imisumba iikalamba iya malinga.—Yosh. 14:10-15.

13. Te mulandu na mesho twingapitamo, Lesa akatwafwa nga tulecita finshi?

¹³ Kalebu ali uwa cishinka kabili ali ne cumfwila kuli Lesa. Na ifwe bene Yehova akatupaala nga ‘tulemukonka no mutima onse’ nga filya Kalebu acitile. Nga ‘tulekonka Yehova no mutima onse,’ akulatwafwa nga twaba na mafya. Nomba tacayanguka ukulakonka Yehova ubumi bwesu fye bonse, nga filya Kalebu acitile. Nangu ca kutila Solomone Imfumu alekonka Yehova ilyo atendeke ukuteka, ilyo akotele abakashi bakwe bayalwilile umutima wakwe ku kulapepa balesa bambi, kabili “takonkele Yehova no mutima onse nga Dabidi wishi.” (1 Isha. 11:4-6) Te mulandu na mesho twingapitamo, lyonse natuleumfwila Lesa ne mitima yesu yonse no kumubika pa ntanshi yesu pe.

Muletetekela Yehova Lyonse

14, 15. Bushe ifyacitikile Naomi fyamusambilisha finshi pa kutetekela Lesa?

¹⁴ Tulingile ukutetekela Lesa, sana sana nga tuli no bulanda nga nshi ica kuti twalamona kwati ifintu tafyakatuwamine. Tontonkanyeni pa mukoloci Naomi, uwafwililwe umulume na bana baume babili. Ilyo abwelelemo ku Yuda ukufuma ku Moabu, ailishenye ukuti: “Mwinjita Naomi [e kutila “Ubusuma”], munjite Mara [e kutila “Akalanda”]; pantu Wa maka yonse andishe cibi akalanda; ine nafumine pano uwaisula, na Yehova ambwesha iminwe mikutwa. Cinshi ico mulenjitila Naomi, apo Yehova anengo bulanda, kabili Wa maka yonse ancusha?”—Ruti 1:20, 21.

¹⁵ Nangu ca kutila Naomi ali no bulanda nga nshi, ibuuku lya kwa Ruti lilango kuti alitwalilile ukutetekela Yehova. Kabili ifintu fyalyalwike icine cine! Ruti, mukamfwilwa umupongoshi wa kwa Naomi, aishileupwa kuli Boasi kabili afyele umwana umwaume. Naomi e walelela uyu mwana, kabili Baibolo itila: “Kabili abanakashi abena mupalamano bakwe bamwinike ishina, abati, Kwafyalwo mwana mwaume kuli Naomi; bainike ne shina lyakwe Obede. Wene ali ni wishi kwa Yese wishi kwa Dabidi.” (Ruti 4:14-17)) Ilyo Naomi akabuuka, akesaishiba ukuti Ruti, na o uukabuukila pano calo, aishileba icikolwe ca kwa Yesu, Mesia. (Mat. 1:5, 6, 16) Na ifwe bene te kuti twishibe, nalimo ifintu kuti fyayaluka nga filya fine cali kuli Naomi. E ico, lyonse natuletetekela Lesa nga filya fine Amapinda 3:5, 6 yatukonkomesha ukuti: “Tetekela Yehova umutima obe onse, na ku kwiluka kobe we mwine wishintililako; uko konse wenda umwishibe, na o akatambalike nshila shobe.”

Muleshintilila pa Mupashi wa Mushilo

16. Bushe umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa waafwile shani abakalamba bamo mu Israele?

¹⁶ Nga tulebika Yehova ku ntanshi yesu pe, akulatutungulula no mupashi wakwe uwa mushilo. (Gal. 5:16-18) Umupashi wa kwa Lesa wali pa bakalamba 70 abasalilwe ukwafwa Mose ‘ukusendela pamo nankwe abantu’ ba mu Israele. Pali aba baume basalilwe, abo balumbulapo fye ni Eldadi na Medadi, na lyo line umupashi wa mushilo walengele ukuti bonse balebomba bwino imilimo yabo. (Impe. 11:13-29) Ukwabula no kutwishika, bali abafikapo, abatiina Lesa, abacetekelwa, kabili abafumacumi, nga filya fine fyali abaume Mose asalile pa kubala. (Ukufu. 18:21) Iyi yine e mibele yakwata baeluda muno nshiku.

17. Bushe umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova wayafwile shani abalebomba umulimo wa kupanga ihema?

¹⁷ Umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova walyafwile sana ababombele umulimo wa kupanga ihema mu matololo. Yehova asalile Besalele ukuba intukushi nkalamba no kulaangalila umulimo wa kupanga ihema, kabili alaile ukuti ‘akamwisushamo umupashi wa kwa Lesa, ku mano na ku mucetekanya na ku kwishiba, na kuli bukabomba bonse.’ (Ukufu. 31:3-5) Abaume “aba mano mu mitima” babombele pamo na Besalele na Oholiabu, uwalemwafwa ukubomba umulimo wacindama uo Lesa amupeele. Na kabili, umupashi wa kwa Yehova walengele ukuti abantu abaitemenwe basangule imisangulo. (Ukufu. 31:6; 35:5, 30-34) Umupashi umo wine e ulenga ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku ukuti balebomba umulimo wa Bufumu apapela amaka yabo. (Mat. 6:33) Nangu ca kuti twalilamuka muli fimo, pa kubomba bwino umulimo Yehova apeela abantu bakwe muno nshiku, tufwile ukulapepela umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa no kuleka uletutungulula.—Luka 11:13.

Lyonse Muleba na Katiina Kuli Yehova wa Milalo

18, 19. (a) Bushe umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa ulenga twaba ne mibele nshi? (b) Finshi mwasambililako ku fyacitile Simeone na Ana?

¹⁸ Umupashi wa mushilo ulalenga twaba na katiina akalenga ukuti tulebika Yehova ku ntanshi yesu pe. Kale Lesa aebele abantu bakwe ukuti: “Yehova wa milalo e o mutile wa mushilo, wene e o muletiina.” (Esa. 8:13) Mu nshita ya batumwa, mu Yerusalemu mwali abakoloci babili, Simeone na Ana, abali na katiina kuli Lesa. (Belengeni Luka 2:25-38.) Simeone alicetekele amasesemo yalelanda pali Mesia kabili ‘alelolela ukusansamushiwa kwa kwa Israele.’ Lesa alipongolwele umupashi wa mushilo pali Simeone kabili amulaile ukuti takafwe mpaka akamone Mesia. Filya fine amulaile e fyacitike. Bushiku bumo mu 2 B.C.E., Maria, nyina kwa Yesu na Yosefe uwali wishi pano calo, baletele Yesu kwi tempele. Umupashi wa mushilo walengele Simeone ukusobela ifyo Mesia ali no kucita kabili asobele no kuti Maria akaba no bulanda. Maria aishileba no bulanda lintu Yesu bamupopele pa cimuti ca kucushiwilwapo. Lelo elenganyeni ifyo Simeone atemenwe ilyo apakatile “Kristu wa kwa Yehova”! Ala mwandini Simone ali na katiina kuli Lesa kabili ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku bafwile ukumupashanya!

¹⁹ Mukamfwilwa Ana uwali ne myaka 84 ali na katiina kuli Lesa kabili “talepuswa pe tempele.” Alebombela Yehova umulimo wa mushilo akasuba no bushiku “no kuleko kulya ne fya kupaapaata.” Ana na o alisangilweko ilyo baletele Yesu kwi tempele. Ana alitemenwe nga nshi ukumona uwali no kwisaba Mesia! Lyena, ‘atootele Lesa no kulanda ulwa mwana kuli bonse abalelolela ukulubuka kwa Yerusalemu.’ Ana amwene ukuti calilingile ukwebako bambi iyi mbila nsuma! Na muno nshiku mwine, abakoloci balomfwa bwino sana ukwishiba ukuti nangu ca kutila bakalamba, na bo bene kuti baba Inte sha kwa Yehova nga filya fine fyali Simeone na Ana.

20. Te mulandu ne myaka tukwete, cinshi tufwile ukulacita, kabili mulandu nshi?

²⁰ Te mulandu ne myaka tukwete, tulingile ukulabika Yehova ku ntanshi yesu pe. Lyena akatupaala ilyo tulebombesha ukushimikilako bambi pa milimo yakwe iisuma no kubafwa ukwishiba ukuti ni Mfumu. (Amalu. 71:17, 18; 145:10-13) Lelo, pa kuti tucindike Yehova, tufwile ukuba ne mibele iyo atemwa. Finshi twingasambilila pali iyi mibele ilyo tulebebeta amalyashi na yambi aya mu Baibolo?

Bushe Kuti Mwayasuka Shani?

• Twaishiba shani ukuti Yehova alasuka amapepo?

• Mulandu nshi tulingile ukulaumfwila Lesa ne mitima yonse?

• Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukutetekela Yehova na lintu tuli sana no bulanda?

• Bushe umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa wafwa shani abantu bakwe?

[Icikope pe bula 4]

Yehova alyaswike ipepo lya kwa Nehemia

[Icikope pe bula 5]

Ukulaibukisha ifyo Naomi bamupaalile kukatwafwa ukutetekela Yehova