Yehova ‘Alapususha’ Abantu Bakwe na Muno Nshiku
“Yehova akabafwa no kubapokolola.”—AMALU. 37:40.
1, 2. Cishinka nshi pa fyo Yehova aba icitusansamusha no kutukosha?
IFINSHINGWA ifipangwa na kasuba ilyo icalo cileshinguluka, filaluka-aluka. Lelo Kabumba wa calo na kasuba ena taluka. (Mal. 3:6) Baibolo itila: “Taluka-aluka nge cinshingwa.” (Yako. 1:17) Ici cishinka icitulanga ifyo Yehova aba, cilatusansamusha sana no kutukosha maka maka ilyo twaeshiwa nelyo nga tuli na mafya. Mulandu nshi?
2 Nga fintu twasambilile mu cipande cafumako, Yehova ‘alepususha’ abantu bakwe aba ku kale. (Amalu. 70:5) Taaluka kabili alacita ifyo alanda; kanshi ababomfi bakwe muno nshiku kuti bamucetekela ukutila ‘akabafwa no kubapokolola.’ (Amalu. 37:40) Bushe Yehova apususha shani ababomfi bakwe muno nshiku? Bushe kuti atupususha shani ifwe umo umo?
Alibapokolwele ku Balebalwisha
3. Mulandu nshi twingacetekelela ukuti abalwani tabakaleshe abantu ba kwa Yehova ukulashimikila?
3 Satana nangu engesha shani, takaleshe Inte sha kwa Yehova ukulapepa Yehova, uwalinga ukupepwa fye eka. Lesa atulaya mu Cebo cakwe ukuti: “Icanso conse ico bakupangila tacakabombe, kabili ululimi lonse ulwakwimina mu bupingushi ukalwebaula.” (Esa. 54:17) Abalwani balyesha ukulesha abantu ba kwa Lesa ukulashimikila lelo balifilwa. Moneni ifya kumwenako fibili.
4, 5. Bushe abantu ba kwa Lesa babalwishishe shani mu 1918, kabili cinshi cafuminemo?
4 Mu 1918, bashimapepo basongelekenye abantu ukuti balecusha ababomfi ba kwa Yehova pa kuti baleke ukubomba umulimo wa kushimikila. Pa 7 May, ubuteko bwalembele ifipepala fya kupeela bakapokola insambu sha kwikata J. F. Rutherford, uwalelolekesha pa mulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila, e lyo na bambi abalebombela pa maofeshi yakalamba. Mu myeshi fye ibili, Munyinefwe Rutherford na bakabomba banankwe babasangile no mulandu wa bufi uwa kuti balefwaya ukwimina ubuteko kabili babapingwile ukukakwa imyaka iingi. Bushe abalwani balileseshe umulimo wa kushimikila ilyo basongelekenye ifilye ukukaka aba bamunyinefwe? Nakalya!
5 Mwilaba ubulayo bwa kwa Yehova ubwa kuti: “Icanso conse ico bakupangila tacakabombe.” Ifintu fyalyalwike mu nshita fye iinono. Pa 26 March, mu 1919, ninshi papitile fye imyeshi 9 ukutula apo babakakile, Munyinefwe Rutherford na babomfi banankwe balibafumishe mu cifungo ilyo balipile indalama ishali icikatilo ca kuti tabakafyuke. Umwaka wakonkelepo, e kutila pa 5 May, mu 1920, imilandu babapeele yalipwile. Ilyo aba bamunyinefwe bafumine mu cifungo, babikile sana amano ku kubomba umulimo wa Bufumu. Cinshi cafuminemo? Ukutula ilya nshita, abantu abengi nga nshi balisa mu kupepa kwa cine! Lesa ‘uupususha’ abantu bakwe e o tutasha pali uku kulunduluka.—1 Kor. 3:7.
6, 7. (a) Finshi abaimiine Inte sha kwa Yehova mu buteko bwa Nazi ubwa mu Germany bacitile, kabili finshi fyafuminemo? (b) Cinshi ifyacitikila abantu ba kwa Yehova muno nshiku filanga?
6 Moneni ica kumwenako na cimbi. Mu 1934, Hitler alilapile ukuti akalofya Inte sha kwa Yehova shonse mu Germany. Aya tayali malanda kanwa fye. Ilyo asosele fi, abantu abengi balibekete no kubakaka. BaNte abengi balebacusha; e lyo bambi nabo balibepeye mu nkambi sha kucushishamo abantu. Bushe Hitler alilofeshe baNte bonse? Bushe alileseshe baNte ukushimikila imbila nsuma mu Germany? Iyo! Ilyo bamunyinefwe balebacusha, balitwalilile ukushimikila imbila nsuma mu bumfisolo. Ilyo ubuteko bwa Nazi bwawile, baNte balitwalilile ukushimikila pantu nomba kwali ubuntungwa. Pali lelo mu Germany mwaba bakasabankanya ba Bufumu ukucila pali 165,000. Na pa pene, ‘uupususha’ alicitile filya fine alaile ukuti: “Icanso conse ico bakupangila tacakabombe.”
7 Ifyacitikila Inte sha kwa Yehova muno nshiku, filanga bwino bwino ukuti Yehova takaleke abantu bakwe bonse ukuloba. (Amalu. 116:15) Inga ifwe umo umo, bushe na ifwe akulatucingilila? Bushe Yehova atupususha shani ifwe umo umo?
Bushe Lesa Alatupokolola ku Mfwa?
8, 9. (a) Twaishiba shani ukuti Yehova te lyonse engatucingilila ku mfwa? (b) Cinshi tushilingile ukulaba?
8 Twalishiba ukutila Lesa talaya ukuti lyonse fye akulacingilila fwe babomfi bakwe umo umo ku mfwa. Na ifwe bene twasumina filya abaHebere batatu basumine abakene ukukontamina icimpashanya ca golde ica Mfumu Nebukadnesari. Balya balumendo abaletiina Lesa tabaletontonkanya ukuti Yehova ali no kubacingilila ku mfwa mu cisungusho. (Belengeni Daniele 3:17, 18.) Na lyo line, Yehova alibapuswishe mwi lungu lya mulilo. (Dan. 3:21-27) Nangu fye bantu ba ku kale, te lyonse Lesa alebapususha mu cisungusho. Ababomfi ba kwa Yehova abengi balibepeye ku balebalwisha.—Heb. 11:35-37.
9 Inga pali lelo? Apo Yehova ‘alapususha,’ kuti apokolola umuntu umo na umo ilyo ali mu bwafya. Bushe kuti twaishiba ukwabula no kutwishika ukuti Yehova e wapususha umuntu nelyo iyo? Awe. Na lyo line, umwine uupuswike kwempe, nalimo kuti atila Yehova e wamwafwa. Kanshi bambi nga bakaana ukuti te fyo cili, ninshi baleibililika fye. E lyo kabili tatufwile ukulaba ukuti Abena Kristu ba busumino abengi balafwa ilyo balebacusha, nga fintu cali mu buteko bwa Nazi. Bambi nabo balafwa mu masanso. (Luk. Mil. 9:11) Kuti twaipusha atuti, ‘Bushe Yehova alifililwe “ukupususha” ababomfi bakwe aba busumino abafwile ilyo bashilakota?’ Iyo.
10, 11. Mulandu nshi umuntu ashingaipusushisha ku mfwa, lelo cinshi Yehova engacita pa mfwa?
10 Tontonkanyeni pali ici: Umuntu te kuti aipusushe ku mfwa pantu takwaba ‘uwingaipokolola mu minwe ya Nshiishi.’ (Amalu. 89:48) Inga Yehova, bushe na o kuti afilwa ukucite fyo? Nkashi umo uwapuswike ilyo abaNazi balebacusha alebukisha ifyo banyina abali baNte bamwebele inshita imo pa kumusansamusha pa mfwa sha batemwikwa abalefwila mu nkambi sha kucushishamo abantu. Banyina batile: “Nga ca kuti abafwa tabakabuuke, ninshi kuti twatila imfwa yalikwata amaka ukucila Lesa, te fyo?” Cine cine imfwa te kuti ikwate amaka ukucila Lesa Intulo ya mweo! (Amalu. 36:9) Bonse ababa mu nshiishi, Yehova alabebukisha kabili akababuusha.—Luka 20:37, 38; Ukus. 20:11-14.
11 Lelo pali ino nshita, Yehova alafwa bakapepa bakwe aba busumino mu mafya bakwata. Natulande pa fintu fitatu ifyo ‘atupusushako’ muno nshiku.
Lesa Alacingilila Bucibusa Bwesu na Ena
12, 13. Mulandu nshi ukucingilila bucibusa bwesu na Lesa kwacindamina sana pali fyonse, kabili bushe Yehova acingilila shani bucibusa bwesu na ena?
12 Yehova alatucingilila ku fingonaula bucibusa bwesu na ena, kabili uku e kucingililwa kwacindamisha. Fwe Bena Kristu ba cine twalishiba ukuti kwaliba icacindamisha ukucila umweo twakwata pali ino nshita. Ne ci ni bucibusa bwesu na Yehova. (Amalu. 25:14; 63:3) Nga tatukwete bucibusa na Yehova, te kuti tuleba ne nsansa shine shine mu bumi kabili te kuti tukwate ne subilo lya kuba no bumi ku ntanshi.
13 Icawama ca kutila Yehova alatwafwa ukukanaonaula bucibusa bwesu na ena. Ifya kutwafwa ifyo atupeela, Cebo cakwe, umupashi wakwe uwa mushilo, e lyo ne cilonganino ca mwi sonde lyonse. Kuti twacita shani pa kuti ifi fintu filetwafwa? Nga tulebelenga Icebo cakwe lyonse no kubikako amano, tukakosha icitetekelo cesu no kukosha isubilo lyesu. (Rom. 15:4) Nga tulepepela umupashi wa mushilo no mutima onse, ukatwafwa ukukaana amatunko ya kucita ifingonaula bucibusa bwesu na Lesa. (Luka 11:13) Nga tulekonka ubutungulushi bwa musha wa cishinka ubo atupeela ukupitila mu mpapulo shilanda pa fya mu Baibolo e lyo na mu kulongana kwa pa cilonganino, ukulongana kukalamba, e lyo no kwa citungu, tukalalya “ifya kulya” fya ku mupashi “pa nshita iyalinga.” (Mat. 24:45) Ifi fintu filacingilila bucibusa bwesu na Lesa no kutwafwa ukupalama kuli ena.—Yako. 4:8.
14. Shimikeni cimo icacitike icilangilila ifyo Yehova acingilila bucibusa bwesu na ena.
14 Pa kuti mumone ifyo Yehova acingilila bucibusa bwesu na ena, tontonkanyeni pa bafyashi twalandilepo pa ntendekelo ya cipande cifumineko. Ilyo papitile fye nshiku shinono ukutula apo umwana wabo Theresa alubile, bapokelele ilyashi lya kuti balimwipaya.a Bawishi batila: “Napepele kuli Yehova ukuti amucingilile. Ilyo asangilwe ninshi balimwipaya, te kuti mfise, pa kubala naleipusha ico Lesa asha-asukile amapepo yandi. Kwena nalishiba ukuti Yehova tatweba ukuti akulacingilila umuntu wakwe umo na umo mu cisungusho. Natwalilile ukupepa ukuti angafwe ukumfwikisha uyu mulandu. Ukwishiba ukuti Yehova alacingilila bucibusa bwesu na ena, e kutila, alatupeela ifyo tukabila pa kuti bucibusa bwesu na ena butwalilile, kulansansamusha. Ukucingililwa muli uyu musango e kwacindamisha pantu kuti kwalenga ku ntanshi twakwata umweo wa muyayaya. Kanshi kuti twatila, Yehova alicingilile Theresa pantu alebombela Lesa mu busumino mpaka ne mfwa yakwe. Ndakoseleshiwa nga natontonkanya ukuti Yehova akamwibukisha ku ntanshi.”
Alatwafwa Ilyo Tulelwala
15. Bushe Yehova kuti atwafwa shani nga natulwala?
15 Yehova kuti atwafwa “pa busanshi bwa kulwala” nga filya ayafwile Davidi. (Amalu. 41:3) Nangu ca kutila pali ino nshita Yehova tatupususha mu cisungusho, alatwafwa. Atwafwa shani? Amafunde yaba mu Cebo cakwe yalatwafwa ukusala bwino ifyo twingondapwa e lyo ne fya kucita pa milandu imbi. (Amala. 2:6) Kuti twasanga ifyebo ifingatwafwa mu Ulupungu lwa kwa Kalinda na muli Loleni! ifilanda pa bulwele tukwete. E lyo kabili Yehova kuti atupeela “amaka yacila aya bantunse” ukupitila mu mupashi wakwe. Aya maka kuti yatwafwa ukulashipikisha no kutwalilila aba busumino te mulandu no bwafya tukwete. (2 Kor. 4:7) Nga atwafwa muli iyi nshila, ubulwele bwesu teti buletusakamika sana ica kuti twafumya na mano kuli bucibusa twakwata na Yehova.
16. Finshi fya-afwa munyinefwe umo ukushipikisha mu kulwala kwakwe?
16 Tontonkanyeni pali munyinefwe wacaice twalandilepo pa ntendekelo ya cipande cifumineko. Mu 1998, bamusangile no bulwele ubwamushile no bulebe umubili onse.b Bushe cinshi cimukosha mu kulwala kwakwe? Alondolola ukuti: “Limo cilankalipa kabili ndomfwa ububi nga natontonkanya pa kutila imfwa e ikandubula fye kuli ubu bucushi. Nga nakwata sana amalangulushi, ndapepa kuli Yehova ukuti ampeele ifintu fitatu: ukuteka umutima, ukutekanya, no kushipikisha. Imona ukuti Yehova alasuka amapepo yandi. Ukuteko mutima kulenga nalatontonkanya pa finsansamusha pamo nga ifyo cikawama mu calo cipya ilyo nkalaenda no kuipakisha ifya kulya ifisuma, e lyo no kulalanda na balupwa lwandi na kabili. Ukutekanya kulangafwa ukushishimisha ilyo ndi na mafya ayo uwa bulebe akwata. Ukushipikisha kulangafwa ukutwalilila uwa cishinka kuli Lesa pa kuti ifintu fimbi tafilelenga nafumya amano kuli bucibusa bwandi na ena. Na ine lumo lwine na kemba wa malumbo Davidi pantu na ine imona ukutila Yehova alangafwa pa busanshi bwandi ubwa kulwala.”—Esa. 35:5, 6.
Alatupeela Ifyo Tukabila
17. Cinshi Yehova alaya ukutucitila, kabili bushe ubu bulayo bwalola mwi?
17 Yehova alilaya ukuti akulatupeela ifyo tukabila. (Belengeni Mateo 6:33, 34 na AbaHebere 13:5, 6.) Lelo tacilepilibula ukuti tufwile ukukaana ukubomba no kulalolela Yehova ukutupeela ifyo tukabila mu cisungusho. (2 Tes. 3:10) Ubu bulayo bwalola mu kuti, nga tulefwaya Ubufumu intanshi mu bumi bwesu, e lyo tulefwaya no kulabomba incito pa kuti tusange umwa kuliila, kuti twacetekela ukuti Yehova akatwafwa ukusanga ifyo tukabila. (1 Tes. 4:11, 12; 1 Tim. 5:8) Kuti atupeela ifyo tukabila mu nshila isho tushingenekela na fwe bene, napamo kuti abomfya kapepa munensu ukutwafwa nelyo ukutwingishe ncito.
18. Shimikeni cimo icacitike icilanga ukutila kuti twapeelwa ifyo tukabila ilyo twacula.
18 Ibukisheni ulya mufyashi uushaupwa, uo twalandilepo pa ntendekelo ya cipande cifumineko. Ilyo ena no mwana wakwe bakuukile ku cifulo cimbi, calimwafishe ukusanga incito. Alondolola ati: “Ulucelo naleya mu mulimo wa mwi bala e lyo akasuba naya mu kufwaya incito. Ndebukisha ifyo cali bushiku bumo ilyo naile mu kushita umukaka mwi shitolo limo. Naliminine nalolesha imisalu, lelo nshakwete indalama ya kuti nshite. Nalyumfwile ububi sana. Ilyo nabwelele ku ng’anda, nasangile umusalu uwapusanapusana mu lukungu, ku numa ya ng’anda yandi. Wali uwingi ica kuti twali no kulyapo pa myeshi iingi. Natendeke fye ukulila natasha na Yehova.” Caishilesangwa ukuti uwamuletele umusalu ni munyina balelongana nankwe uwakwete ibala lya misalu. Pa numa uyu nkashi alembeele uyu munyina no kumweba ukuti: “Nangu ca kutila nalimutashishe sana bulya bushiku, na Yehova nalimutasha pa kunanga ukutemwa ukupitila mu cikuuku cenu.”—Amapi. 19:17.
19. Mu bucushi bukalamba, finshi ababomfi ba kwa Yehova bakacetekela, kabili cinshi tufwile ukutwalilila ukucita pali nomba?
19 Twamona ukuti ifyo Yehova alecitila abantu bakwe aba ku kale, ne fyo atucitila muno nshiku filatwafwa ukucetekela ukuti ni Kafwa wesu. Nomba line, ilyo ubucushi bukalamba bukesa pali cino calo ca kwa Satana, e lyo tukafwaisha sana Yehova ukutwafwa. Na lyo line, abantu ba kwa Yehova bakamucetekela umupwilapo no kulolela ukuti abafwe. Bakenuna imitwe yabo no kusekelela apo bakeshiba ukuti, ukulubuka kwabo nakupalama. (Luka 21:28) Pali ino nshita, nangu tukwate amafya ya musango shani, natutwalilile ukucetekela Yehova, no kukanalaba ukuti, Lesa wesu uushaluka, ‘alapususha’ icine cine.
[Amafutunoti]
a Moneni icipande ca kuti: “Coping With Unspeakable Tragedy,” icali muli Awake! ya July 22, 2001, pa mabula 19-23.
b Moneni icipande citila, “Sustained by My Faith—Living With ALS,” muli Awake! ya January 2006, pa mabula 25-29.
Bushe Muleibukisha?
• Bushe Yehova kuti aba shani kapususha wa bantu abafwa ilyo bashilakota?
• Mulandu nshi ukucingilila bucibusa bwesu na Yehova kwacindamina pali fyonse?
• Bushe ubulayo bwa kwa Yehova ubwa kuti akulatupeela ifyo tukabila, bwalola mwi?
[Icikope pe bula 8]
Ilyo Munyinefwe Rutherford na babomfi banankwe babekete mu 1918, balishilebafumya, ne milandu babapeele yalipwile
[Icikope pe bula 10]
Yehova kuti atwafwa pa “busanshi bwa kulwala”