Ukulama Kabalwe No Lulimi Ku Mukobelo
Imfumu ya mano Solomone, iyatekele mu Israele wa pa kale, yatile: “Kafwalo apekanishiwilo bushiku bwa bulwi.” (Amapinda 21:31) Ifita fya pali bakabalwe fyalecimfya sana ubulwi pa myaka iingi. Ukutula na kale ifita fyalebomfya umukobelo ku kutungulula bakabalwe.
Icitabo ca Encyclopædia Britannica cilondolola ukuti umukobelo “ni ntambo ishikasha icela ciba mu kanwa ka nama ne ci cilenga umuntu ukulayalulula inama ukubomfya ishi shine ntambo.” Imikobelo ya pa kale tayapusana sana ne ya ndakai, kabili ilabomba bwino sana mu kubelesha no kwalwilako bakabalwe ilyo balebutuka.
Wishi kwa Solomone, Imfumu Davidi, yalilandilepo pa bucindami bwa mukobelo ilyo yalembele ati: “Wiba nga kafwalo, nge mfalashi umushaba mucetekanya; ifili no kulamwa ku mukobelo ne cikakilo, e fisamo fya fiko.” (Amalumbo 32:9) Lintu kabalwe bamubelesha, alaba icibusa ca cishinka. Alexander Mukalamba alicindamike sana kabalwe wakwe uwaleitwa ati Bucephalus ica kuti ainike umusumba mu India ishina lya uyu kabalwe ku kulamwibukishishako.
Ne lyo abantu babelesha bakabalwe pa myaka iingi nga nshi, balifilwa ukulama ukukanapwililika kwesu. Umusambi wa Bwina Kristu Yakobo atile: “Ifwe bonse tulaipununa imiku iingi. Ngo muntu taipununa mu cebo, uyu ninshi muntu uwapwililika, uwingalama no mubili wakwe onse ku mukobelo.” (Yakobo 3:2) Ca cine, nani pali ifwe engasosa ati tatalalandapo ifyabula mano, nelyo tatalakalifyapo bambi ku milandile yakwe?
Lyena cinshi tulingile ukwesesha na maka ukulama ululimi lwesu ulushalamwa, ulo ‘umuntu nangu umo ashingateka’? (Yakobo 3:8) Ni mu kuti abantu balaitemenwa ukupoosa inshita iikalamba na maka pa kubelesha inama pantu balishiba ukuti nga baibelesha bakaibomfya sana. Cimo cine, nga twakansha, nelyo ukulama ululimi lwesu, e lyo tukalubomfya bwino sana.
Ifyebo fisuma kuti fyasansamusha no kukoselesha bacibusa, abo tubomba na bo, na balupwa lwesu. (Amapinda 12:18) Ifyebo fya musango yo kuti fyalenga abanesu ukwikala bwino. Lelo, ululimi ulushalamwa lulaleta amafya. Baibolo itusoka ati: “Uubaka . . . ululimi lwakwe aibaka ku fya kumanama.” (Amapinda 21:23) Ilyo twabombesha ukulama ululimi lwesu ku mukobelo, tulayafwa fwe bene e lyo na batukutika.a
[Futunoti]
a Ne cawamisha ca kuti Baibolo yeba Abena Kristu ukuti ifyo basosa fyalyampana sana ne mipepele yabo. Itila: “Ngo muntu aitunga ukuba kapepa wine wine kabili talama lulimi lwakwe ku mukobelo, lelo atwalilila ukubeepa umutima wakwe wine, ninshi imipepele ya uyu muntu ya fye.”—Yakobo 1:26.
[Icikope pe bula 26]
Alexander Mukalamba
[Abatusuminishe]
Alinari/Art Resource, NY