Icipandwa 3
“Nalipetama Umutima”
1-3. Bushe ni mu nshila nshi Yesu aingilile mu Yerusalemu, kabili mulandu nshi nalimo abantu bamo bamo abaletambako bapapiile?
MU YERUSALEMU muli impooma. Abantu balesekelela pantu umuntu wacindama aleisa! Ku nse ya musumba, abantu nabalongana mu mbali ya musebo. Balefwaisha ukusengela uyu muntu, pantu cileumfwika ukuti e mpyani ya Mfumu Davidi kabili e ulingile ukulateka abena Israele. Abengi beshile ne misambo ya tuncindu iya kumuposeshako; bambi na bo baleanshika ifya kufwala fyabo ne misambo ya tuncindu mu musebo umo alapita. (Mateo 21:7, 8; Yohane 12:12, 13) Abantu abengi bafwile baletontonkanya pa fyo calaba ilyo aleingila mu Musumba.
2 Bamo nakalimo baletontonkanya ukuti limbi alaingila cilumba cilumba. Bafwile balishibako bashimucindikwa bamo abaingile mu musumba mataki mataki. Umuntu umo uo baishibe ni Abishalomu mwana Davidi, uwaibilishe ukuti ni mfumu; abaume 50 e bali ku ntanshi ye celeta lyakwe. (2 Samwele 15:1, 10) Kateka wa ku Roma Julius Caesar ena alefwaya abantu bonse bamone ukuti nakuletwa; abantu ilongo balisefeshe mpaka ukuyafika uko bacilolo baletekela icilye mu Roma, kabili kwali ne nsofu 40 ishasendele amalampi! Nomba abena musumba mu Yerusalemu balelolela umuntu uwacindama sana ukucila aba bonse. Katwishi aba bantu nga nabeshiba bwino bwino ukuti, uo balelolela ni Mesia, umuntu wacindamisha pa bantu bonse abaikala pa calo. Lelo kwena ilyo uyu muntu uukaba Imfumu aleingila mu musumba, nalimo abantu bamo bapapa.
3 Takwali iceleta, nangu abantu abali pa ntanshi yakwe, nangu ni bakabalwe, nakansha nga ni nsofu shena, kuti shafuma kwi? Lelo, Yesu aleendela fye pa mpunda, iyi yine fye iisenda ne fipe.a Taipuulamike mu fya kufwala fya mutengo na pa mpunda pene apo aikele tababikilepo insalu sha mutengo. Mu nshita ya kukwata ica kwikalapo ica mutengo, aikeele fye pa fya kufwala fya basambi bakwe ifyo babikile pa mpunda. Mulandu nshi Yesu asalilepo ukwingila mu Yerusalemu ukwabula amataki, ilyo abantuuntu fye balefwaya kwaletwa ilyo baleingila?
4. Finshi Baibolo yasobele pa fyo Mesia Imfumu aali no kwingila mu Yerusalemu?
4 Yesu alefikilisha fye ubusesemo bwalembelwe kale sana ubwatile: “Angisha . . . welesha, we mwana mwanakashi Yerusalemu. Mona, imfumu yobe ileisa kuli iwe, iyalungama kabili iya kucimfya, iyafuuka kabili iyatentema pa mpunda.” (Sekaria 9:9) Ubu busesemo bwasobele ukuti bushiku bumo Uwasubwa wa kwa Lesa, Mesia, aali no kuisokolola ku bantu ba mu Yerusalemu ukuti ni Mfumu yasalwa na Lesa. Kabili inshila aali no kuyishibishishamo ukuti ni Mfumu, ne nama aali no kuniinapo, yali no kusokolola imibele yakwe iisuma sana, ne yi mibele, kufuuka.
5. Mulandu nshi citwikatila ku mutima nga twatontonkanya pa kuiceefya kwa kwa Yesu, kabili mulandu nshi cicindamine ukuti tusambilile ukulapashanya Yesu ukuiceefya?
5 Ukufuuka kwaba pa mibele Yesu akwata iitupalamika kuli ena, imibele ya kuti nga watontonkanyapo, cakwikata na ku mutima. Nge fyo twasambilile mu Cipandwa 2, Yesu fye eka e “nshila ne cine no bumi.” (Yohane 14:6) Kanshi takwatala akuba umuntu nangu umo uwacindama ngo Mwana wa kwa Lesa pa bantu iminshipendwa abaikala pa calo. Nomba nangu aali uwacindama ifyo, Yesu takwete icilumba nangu panono nge fyaba abantunse abengi abashapwililika. Nga tulefwaya ukuba abasambi ba kwa Kristu, tatufwile ukuba ne cilumba. (Yakobo 4:6) Muleibukisha ukuti Yehova alipata icilumba. E ico kanshi, tulingile ukusambilila ifyo twingapashanya Yesu ukufuuka.
Aliiceefya Ukutula fye na Kale
6. Bushe ukuba uwaicefya kuba shani, kabili bushe Yehova aishibe shani ukuti Mesia aali no kuba uwafuuka?
6 Ukuiceefya, kuuba uwapetama; e lyo kabili umuntu uwaicefya taibililika kabili takwata cilumba. Ukuicefya kutampila mu mutima kabili kuti kwaishibikilwa ku fyo umuntu alanda, ifyo acita, e lyo ne fyo ampana na bantu bambi. Bushe Yehova aishibe shani ukuti Mesia aali no kuba uwaiceefya? Alishibe ukuti Umwana wakwe alemupashanya ukuicefya. (Yohane 10:15) Kabili no kumona alimwene ifyo Umwana wakwe ali uwafuuka. Amwene shani?
7-9. (a) Bushe Mikaele alangile shani ukuiceefya ilyo bakansene na Satana? (b) Bushe Abena Kristu kuti bapashanya shani Mikaele ukuiceefya ?
7 Icikomo cimo mwi buuku lya kwa Yuda cilatulondolwela icilangililo cisuma, citila: “Lelo ilyo Mikaele malaika mukalamba apusene na Kaseebanya kabili alekansanina icitumbi ca kwa Mose, tapamine ukumupingula mu miponto, lelo atile: ‘Yehova nakukalipile.’” (Yuda 9) Mikaele, lishina Yesu etwa ililangilila ukuti ni malaika mukalamba nelyo mushika wa mulalo wa bamalaika ba kwa Yehova ku muulu; ili e shina balemwita ilyo talaisa pano calo e lyo na lintu abwelelemo ku muulu.b (1 Abena Tesalonika 4:16) Lelo moneni ifyo Mikaele acitile ilyo apusene na Satana.
8 Ilyashi ilyo Yuda alembele, talyatweba ico Satana alefwaya ukucita no mubili wa kwa Mose, lelo Kaseebanya afwile alefwaya ukucita ifintu fyabipa no yo mubili. Nalimo alefwaya ukubomfya umubili wa ulya muntu wa cishinka mu kupepa kwa bufi. Na muno nshiku mwine ifya musango yu filacitika. Nangu ca kuti Mikaele alikenye ipange lyabipa ilya kwa Satana, alicitile na fimbi ifisuma ifilangilila ukuti alitekanya. Kwena Satana aalingile ukukalipilwa, lelo iyi nshita Mikaele apusene na Satana ninshi ‘talapeelwa ubupingushi bonse,’ e mulandu wine amwenene ukuti ubupingushi bwalingile fye ukufuma kuli Yehova Lesa. (Yohane 5:22) Apo Mikaele aali ni malaika mukalamba, alikwete amaka sana. Lelo, atwele uyu mulandu kuli Yehova ukuti e o apingule ukucila ukuti abombele pa cintu ico ashapeelwe amaka ya kucita. Kanshi ukulunda pa kufuuka kwakwe, alishibe no mwapelelele amaka yakwe.
9 Kwali icalengele ukuti Lesa apuutemo Yuda ukulemba ili lyashi. Ca bulanda ukuti Abena Kristu bamo mu nshiku sha kwa Yuda tabali abafuuka. Baali aba matutumuko, “balepontele fintu fyonse ifyo [bashaishibe] na kwishiba.” (Yuda 10) Ala mwandini fwe abantunse abashapwililika tulatuuma bwangu umutima! Baeluda nga bapingula ukutila fimo ficitwe mu cilonganino ifyo napamo tushishibe bwino umo filolele, bushe tucita shani? Nga ca kuti twatendeka ukulainong’onya, nangu ca kuti tatwishibe bwino bwino ifishinka ifilengele baeluda ukupingula muli iyo nshila, bushe kwena ninshi natufuuka? Natulepashanya Mikaele, nelyo Yesu, twilapingula imilandu iyo Lesa ashatupeela maka ya kupingula.
10, 11. (a) Cinshi twingapapila nga twatontonkanya pa kutila Umwana wa kwa Lesa alisumine ukwisa pano calo ku kubomba umulimo apeelwe? (b) Bushe kuti twapashanya shani Yesu ukufuuka?
10 Inshila imbi iyo Umwana wa kwa Lesa alangilile ukuti alifuuka, kusumina ukwisa pano calo. Tontonkanyeni pa cifulo ashiile ku muulu pa kwisa pano calo. Aali ni malaika mukalamba. Kabili aali ni “Cebo,” inkombe ya kwa Yehova. (Yohane 1:1-3) Aleikala mu muulu, mu “bwikalo [bwa kwa Yehova] ubwa mushilo ubwalumbuka.” (Esaya 63:15) Na lyo line, Umwana “aisangwile uwa fye no kubuule cipasho ca busha kabili aishileba mu cipasho ca bantu.” (Abena Filipi 2:7) Tontonkanyeni pa fyo cali pa kupeelwa umulimo pano calo! Yehova akuushishe ubumi bwakwe mwi fumo lya kwa nacisungu umuYuda, pa kuti akule pa myeshi 9 no kuba umwana. Aishilefyalwa akacece mu ng’anda ya kwa kabasa umupiina, atendeke ukutankila, aba kalume mpaka aisaba akalumendo. Ilyo ali umwaice, lyonse fye aleumfwa ku bafyashi bakwe abashapwililika, nangu ca kuti ena aali uwapwililika. (Luka 2:40, 51, 52) Kanshi uyu muntu aali uwafuuka icine cine!
11 Natulesumina ukubomba imilimo iyimoneka kwati yalisuulwa. Nga tulecite fyo, ninshi tulepashanya Yesu ukufuka. Ica kumwenako, umulimo wesu uwa kubila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa kuti wamoneka kwati tawacindama nga ca kuti abantu tabaletusekelela, baletuseka nelyo nga baletukaanya ilyo tulebashimimikila. (Mateo 28:19, 20) Lelo, nga twashipikisha muli uyu mulimo kuti twapususha abantu. Nomba nangu twapususha abantu nelyo tatubapuswishe, uyu mulimo ukatusambilisha sana ukufuuka, kabili tukalakonka mu ntampulo sha kwa Shikulwifwe, Yesu Kristu.
Ifyo Yesu Aiceefeshe Ilyo Aali Pano Calo
12-14. (a) Bushe Yesu alelanga shani ukuti aliiceefya abantu nga bamutasha? (b) Cinshi cilanga ukutila Yesu ali uwafuuka ku bantu? (c) Finshi ifilangilila ukuti ukufuuka kwa kwa Yesu takwali fye lutambi nangu ukwa pa menso fye?
12 Yesu aali uwafuuka muli fyonse ifyo abombele ilyo aali pano calo. Alilangilile ukuti alifuuka pantu alecindika Wishi no kumulumbanya muli fyonse. Limo limo abantu baletasha Yesu pa fyebo fyakwe ifya mano, pa fipesha mano, na pa busuma bwakwe fye. Lyonse fye Yesu alebeba ukucindika Yehova ukucila ukumucindika.—Marko 10:17, 18; Yohane 7:15, 16.
13 Na mu kwampana kwakwe na bantu, Yesu alilangile ukuti aliicefya. Na kuba, aliilandiile umwine ukuti taishile pano calo ukuti abantu balemubombela, lelo aishile ku kubombela abantu. (Mateo 20:28) Alimoneke ukuti alifuuka pantu ali uwa mutembo ku bantu kabili taleuminina fye pa kuti ico alefwaya cicitike. Ilyo abasambi bakwe bafililwe ukucita ifyo aleenekela bena ukucita, tabashimawile; atwalilile fye ukubafunda ifingabafika pa mitima. (Mateo 26:39-41) Ilyo ibumba lya bantu lyamupumfyenye ninshi alefwaya ukutuushako, tabatamfishe; atwalilile ukuipeelesha no kulabasambilisha “ifintu ifingi.” (Marko 6:30-34) Ilyo umwanakashi umwina fyalo atwalilile ukumupaapaata ukuti amuposeshe umwana wakwe, pa kutampa fye, amoneke kwati tapali ico alamucitila. Lelo, nge fyo tuli no kumona mu Cipandwa 14, tamukaanine mu bukali; alicitile ico uyu mwanakashi alombele pa mulandu wa citetekelo cakwe icakosa.—Mateo 15:22-28.
14 Yesu alifikilishe mu nshila fye ishingi amashiwi ayo umwine alandile aya kuti: “Nalifuuka kabili nalipetama.” (Mateo 11:29) Ukufuuka kwakwe takwali fye lutambi, nelyo ukwa pa menso fye iyo. Kwalefuma pa nshi ya mutima. E mulandu wine kanshi Yesu abikile sana amano ku kusambilisha abalemukonka ukuti babe abaiceefya!
Alifundile Abasambi Bakwe Ukuiceefya
15, 16. Mibele nshi Yesu amwene muli bakateka abena fyalo, kabili atile abasambi bakwe bena balingile ukuba shani?
15 Pa kuti fye abatumwa ba kwa Yesu basambilile ukuiceefya, calisendele inshita. E calengele ukuti Yesu aleesha libili libili ukubafunda ukuiceefya. Natulangilile, bushiku bumo Yakobo na Yohane baebele banyina ukuyabalandilako kuli Yesu ukuti abalaye ififulo fya pa muulu ilyo bakaba mu Bufumu bwa kwa Lesa. Lelo Yesu abaswike bufuke bufuke ukuti: “Ukwikala ku kwa kulyo kwandi no kwa kuso kwandi te candi ukupeela, lelo ca abo capekanishiwilwa kuli Tata.” Abatumwa bambi 10 ‘balifuliilwe’ Yakobo na Yohane. (Mateo 20:20-24) Bushe Yesu acitile shani pali ubu bwafya?
16 Alibafundile cikuuku cikuuku no kubeba ukuti: “Mwalishiba ukuti bakateeka ba bena fyalo balabatitikisha na bakalamba bomyo lupaka pali bene. Te fyo cifwile ukuba kuli imwe; lelo onse uufwayo kuba umukalamba pali imwe, afwile ukuba kapyunga wenu, na onse uufwayo kuba uwa ntanshi pali imwe, afwile ukuba umusha wenu.” (Mateo 20:25-27) Abatumwa balishibe bwino sana ukuti “bakateka ba bena fyalo” tabaleteka bwino abantu. Bafwile balemona ifyo baali ne cilumba, ifyo balefwaisha ukulateka abantu banabo, ne fyo bali abaitemwa. Yesu afundile abatumwa bakwe ukuti bafwile ukuba abaibela ukucila ukuba nga bakateka abatekele abantu ku munga we fwafwa. Balingile ukuiceefya. Bushe abatumwa balyumfwile ifyo abafundile?
17-19. (a) Ilyo kwashele ubushiku bumo ukuti afwe, cisuma nshi ico Yesu acitile pa kusambilisha abatumwa bakwe ukuiceefya? (b) Ilyo Yesu ali pano calo, ni nshila nshi asambilishishemo abasambi ukuba abaicefya iyabafikile sana pa mutima?
17 Tabaumfwile bwangu. Ilyo alandile na bo pa kuiceefya, tawali e muku wa kubalilapo nangu umuku wa kulekelesha iyo. Na pa kubala alilandilepo na bo ilyo balekansanina pa ufwile ukuba umukalamba, kabili aletele umwana umunono no kubeba ukuti bafwile ukuba nga bana banono abashakwata cilumba, abashifwaya ukuba aba ntanshi, nelyo ukuba ne fifulo fya pa muulu nga filya ciba ku bakalamba. (Mateo 18:1-4) Lelo nangu abafundile ifi, ilyo kwashele ubushiku bumo ukuti afwe, alimwene ukuti abatumwa bakwe bacili baleitutumuna. Lyena abafundile isambililo lyacindama sana. Akakile itaulo mu musana no kutendeka ukubomba umulimo wa pa nshi, uo umubomfi wa pa ng’anda alebomba umweni nga aisa. Yesu asambile amakasa ya batumwa bonse, kumo na ya kwa Yuda, uwali no kumufutuka!—Yohane 13:1-11.
18 Yesu abafwile ukumfwikisha icishinka cacindama pa lwa kuiceefya ilyo atile: “Imupeele ica kumulanga.” (Yohane 13:15) Bushe ifi fintu acitile fyalibafikile pa mitima? Taleni moneni icacitike. Pali ubu bwine bushiku batampile ukukansana na kabili pa wali umukalamba! (Luka 22:24-27) Na lyo line Yesu abatekanishishe fye no kubasambilisha bufuuke bufuuke. Lyena abasambilishe isambililo ilyacila pali yonse: “Aliiceefeshe kabili aishileba uwa cumfwila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa pa cimuti.” (Abena Filipi 2:8) Yesu aliipeeleshe ukufwa imfwa ya museebanya, kwati cipondo nangu uwa miponto. Ici cintu ico acitile e calengele ukuti uyu Mwana wa kwa Lesa abe uwaibela, pantu pa fibumbwa fyonse ifya kwa Yehova, e waicefeshe umupwilapo kabili ukuicefya kwakwe kwali ukwapwililika.
19 Nakalimo ili sambilisho pa lwa kuicefya ilyo Yesu abasambilishe pa kulekelesha mu bumi bwakwe pano calo, e lyabafikile sana pa mutima ica kuti lyonse baleibukisha. Baibolo itweba ukuti aba bantu batwalilile ukulabomba umulimo bufuuke bufuuke imyaka iingi. Inga ifwe?
Pashanyeni Yesu
20. Bushe kuti twaishiba shani nga twalifuuka?
20 Paulo atukonkomesha ukuti: “Mube no yu mutima muli imwe uwali na muli Kristu Yesu.” (Abena Filipi 2:5) Na ifwe tufwile ukuba abafuuka nga filya Yesu aali. Bushe kuti twaishiba shani nga twalifuuka? Paulo atucinkwileko ukuti, “mwicita icintu nangu cimo ku lubuli nelyo ku matutumuko, lelo mu bupete mulemona bambi ukuti balimucila.” (Abena Filipi 2:3) E ico ifyo tumona abantu bambi e fikalangilila nga twalifuuka nelyo tatwafuuka. Tufwile ukubamona ukuti balitucila. Bushe mwakulakonka uku kufunda?
21, 22. (a) Mulandu nshi bakangalila Abena Kristu balingile ukubela abaiceefya? (b) Bushe kuti twalanga shani ukuti natufwala ukuiceefya?
21 Umutumwa Petro talabile uku kufunda, na lintu papitile imyaka iingi apo Yesu afwilile. Petro asambilishe bakangalila Abena Kristu ukulabomba imilimo yabo bufuke bufuke, te kulasunga impanga sha kwa Yehova buluku buluku. (1 Petro 5:2, 3) Bukangalila tabupeela umuntu insambu ya kutuuma umutima. Lelo kangalila e ufwile ukuiceefya sana. (Luka 12:48) Nomba kwena te bakangalila fye beka abafwile ukuiceefya, Abena Kristu fye bonse bafwile ukuiceefya.
22 Petro talabile ubushiku bulya Yesu amusambile amakasa nangu ca kutila Petro abalile akaana. (Yohane 13:6-10) Petro alembeele Abena Kristu ukuti: “Imwe bonse, ikakeni ubupete mu misana ku kupyungilana.” (1 Petro 5:5) Ishiwi ilya kuti “ikakeni” litulangilila ico umubomfi alecita, aleikaka ica kufwala mu musana pa kuti abombe umulimo abantu basuulile. Nga twaumfwa ili shiwi kuti twaibukisha ilya nshita Yesu abulile itaulo, afukama, atampa no kusamba abasambi amakasa. Bushe batini nga tulepashanya Yesu, kuli umulimo wa kwa Lesa uo twingasuula? Ukufuuka kwesu kufwile ukumoneka kuli bonse, nga filya fine ica kufwala tufwele cimoneka ku bantu.
23, 24. (a) Mulandu nshi tushifwile ukubeela na matutumuko? (b) Icipandwa cikonkelepo cili no kutwafwa ukwishiba bwino bwino cinshi pa kuiceefya?
23 Amatutumuko yaba kwati muti uwingepaya umuntu. Nga twaleka amatutumuko yatwingilila, kuti mwafuma ifyabipa sana. Umuntu uwacindama nga atampa ukuitutumuna, awe ninshi asuulwa kuli Lesa. Lelo umuntu waiceefya ena, nangu engasuulwa ku bantu, alicindama kuli Yehova. Nga twaba abafuuka, no kwesha tuleesha apapela amaka yesu ukukonka mu ntampulo sha kwa Kristu, icilambu tukapeelwa cikawama nga nshi. Petro alembele ati: “Iceefyeni mwi samba lya kuboko kwa maka ukwa kwa Lesa, ukuti amusansabike mu nshita yalinga.” (1 Petro 5:6) Yehova alisansabike Yesu pa mulandu wa kuti aliiceefeshe umupwilapo. Na imwe bene Lesa wesu akamulambula pa mulandu wa kufuuka kwenu.
24 Lelo bamo bamona kwati umuntu uwafuuka ninshi tashipa. Ica kumwenako ca kwa Yesu kuti catwafwa ukumona ukuti ubu bufi, pantu Yesu umuntu wafuukisha pali bonse, e wali uwashipa ukucila bonse. Ili lyashi e lyo tuli no kulandapo mu cipandwa cikonkelepo.
[Amafutunoti]
a Icitabo cimo icalanda pali ili lyashi, citila ishi nama “shalisuulwa, shalishiishiita, shalitalama, ni nama isho abapiina babomfya ku milimo, e lyo no kumoneka tashimoneka bwino.”
b Nga mulefwaya ukwishiba ukuti Mikaele ni Yesu, moneni mu citabo calembwa ne Nte sha kwa Yehova ica kuti Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? pa mabula 218-19.
Kuti Mwacita Shani pa Kuti Mukonke Yesu?
● Bushe nga mwaumfwa kwati umutima wenu ulefwaya ukutuuma pa mulandu wa milimo mubombele, ica kumwenako ca kwa Yesu kuti camwafwa shani ukwishiba ica kucita?—Mateo 12:15-19; Marko 7:35-37.
● Kuti mwapashanya shani Yesu mu kubombela Abena Kristu banenu imilimo ya pa nshi?—Yohane 21:1-13.
● Bushe ukukonka ifyo Yesu ali kuti kwamwafwa shani ukukanawila mwi tunko lya kufwaya ukulumbuka no kuba aba pa muulu muli cino calo?—Yohane 6:14, 15.
[Icikope pe bula 27]
“Mona, imfumu yobe ileisa kuli iwe”