Mwipeela Kaseebanya Apa Kwikala

‘Mwileka [Kaseebanya] ashukile akashita kakumutwala mwi tunko.’—ABENA EFESE 4:27, Icipangano Cipya.

 1. Mulandu nshi abengi bamwena kwati Kaseebanya tabako?

PA MYAKA iingi nga nshi abantu abengi baletontonkanya ukuti Kaseebanya alikwata insengo na mabondo. Baleti afwala insalu iyakashika e lyo alikwata na cifoloko ico atunkwilako ababifi pa kubapoosa mu mulilo wa helo. Lelo ifi, te fyo Baibolo isambilisha. Na lyo line, ici cisambilisho calenga abantu abengi balemona kwati Kaseebanya tabako nelyo ukutontonkanya ukuti ili shiwi lilosha ku bubifi ubwaba mu mitima ya bantu.

 2. Bushininkisho nshi ubwa mu Malembo ubulanga ukuti Kaseebanya eko aba?

² Mu Baibolo mwaba ubushininkisho bwa kwa nsangwapo ubulangilila ukuti Kaseebanya eko aba. Yesu balemonana na Kaseebanya ilyo bali ku muulu kabili na lintu aishile pe sonde alilandile nankwe. (Yobo 1:6; Mateo 4:4-11) Nangu ca kutila Amalembo tayasokolola ishina lya ici cibumbwa, yamwita ukuti Kaseebanya (icipilibula “Uwa lwambo”) pantu alabepesha Lesa ubufi. Na kabili, etwa Satana (icipilibula “Uukaanya”), ico alakaanya Yehova. Satana Kaseebanya aletwa no kuti “icisoka ca pa kutendeka,” nalimo pa mulandu wa kuti abomfeshe insoka pa kubepa Efa. (Ukusokolola 12:9; 1 Timote 2:14) Na kabili etwa “umubifi.”—Mateo 6:13.a

 3. Lipusho nshi twalalandapo?

³ Fwe babomfi ba kwa Yehova tatufwaya nangu panono ukupashanya Satana, umulwani mukalamba uwa kwa Lesa wa cine. Kanshi, tulingile ukumfwila ukufunda kwa mutumwa Paulo ukutila: ‘Mwileka [Kaseebanya] ashukile akashita kakumutwala mwi tunko.’ (Abena Efese 4:27, Icipangano Cipya) Nomba, mibele nshi iya kwa Satana iyo tushilekabila ukupashanya?

Tekwesha Ukupashanya Wishi wa Lwambo

 4. Bushe “umubifi” abepeshe shani Lesa?

⁴ Calilinga ukwita uyu “mubifi” ukuti Kaseebanya pantu wa lwambo. Ulwambo kubepesha umuntu ubufi ica kuti mwamonawila ne shina lyakwe ilisuma. Lesa aebele Adamu ukuti: “Umuti wa kulengo kwishibo busuma no bubi te kuti ulyeko: pantu mu bushiku walyako ukufwa ukafwa.” (Ukutendeka 2:17) Adamu alyebeleko Efa ulwa ili funde lya kwa Lesa, lelo Kaseebanya abomfeshe insoka ukweba Efa ukuti: “Ukufwa tamwakafwe; pantu Lesa aliishibo kuti mu bushiku mukalyako, e mukashibulwa amenso yenu, kabili mukaba nge milungu, abaishibo busuma no bubi.” (Ukutendeka 3:4, 5) Ubu bwali bufi bwafiita fititi ubo Satana abepeshe Yehova Lesa!

 5. Mulandu nshi Diotrefe alingile ukulubulula pa lwambo alecita?

⁵ Abena Israele babakonkomeshe ukuti: “Wilapitana mu bantu bobe ku kucito lwambo.” (Ubwina Lebi 19:16, NW) Ilyo umutumwa Yohane alelanda pa muntu wa lwambo atile: “Nalembele fimo ku cilonganino, lelo Diotrefe, uwatemwa ukuba uwa ntanshi pali bene, tapokelela no mucinshi conse icifuma kuli ifwe. E ico, nga naisa, nkebukisha imilimo yakwe iyo atwalilila ukucita, pa kutubwabwatila ifyebo fya bubifi.” (3 Yohane 9, 10) Diotrefe aleamba Yohane, kanshi e mulandu wine alingile ukulubulula. Kwena takuli Umwina Kristu uwingafwaya ukuba nga Diotrefe no kupashanya Satana, wishi wa lwambo!

 6, 7. Mulandu nshi tushilingile ukwamba abanensu?

⁶ Ilingi line, ababomfi ba kwa Yehova balabamba no kubabepesha ubufi. ‘Bashimapepo bakalamba na bakalemba baliminine balapeela [Yesu] imilandu na maka.’ (Luka 23:10) Shimapepo Mukalamba Anania na bambi balibepeshe Paulo ubufi. (Imilimo 24:1-8) E lyo Baibolo ilanda pali Satana ukuti ‘alabepesha bamunyinefwe, alababepesha akasuba no bushiku ku cinso ca kwa Lesa wesu!’ (Ukusokolola 12:10) Bamunyinefwe abo babepesha ubufi Bena Kristu basubwa ababa pali lino isonde muno nshiku sha kulekelesha.

⁷ Umwina Kristu onse tafwile ukulayamba umunankwe nelyo ukumubepesha ubufi. Lelo, ici kuti cacitika nga ca kutila twatendeka ukushinina umunensu ilyo tushishibe ifishinka fyonse. Mu Mafunde ya kwa Mose, ukube nte ya bufi kwali mulandu wa kufwilapo. (Ukufuma 20:16; Amalango 19:15-19) E lyo pa fintu ifya muselu kuli Yehova paba ne “nte ya bufi iilande fya bufi.” (Amapinda 6:16-19) Kanshi, ifwe tatufwile ukupashanya wishi wa lwambo.

Tekwesha Ukupashanya iyi Nkomi

 8. Bushe Kaseebanya aishileba shani ‘inkomi ya bantu ukufuma fye pa kutendeka’?

⁸ Kaseebanya ni nkomi. Yesu atile: “Ulya ni nkomi ya bantu ukufuma na pa kutendeka.” (Yohane 8:44) Satana aishileba inkomi ilyo atunkile Adamu na Efa ukupondokela Lesa. Aletele imfwa pa bantunse ba kubalilapo na pa bana babo. (Abena Roma 5:12) Twamona ukuti ububifi ubwaba mu mitima ya bantu te kuti bukwate imibele, muntu fye e wingakwata imibele ya musango yu.

 9. Ukulingana ne fyo calembwa pali 1 Yohane 3:15, bushe kuti twaba shani inkomi?

⁹ Ifunde limo pa Mafunde Ikumi ayapeelwe ku bena Israele litila: “Wilatala misoka.” (Amalango 5:17) Umutumwa Petro alembele Abena Kristu ukuti: “Umo uwa muli imwe ecula nga kepaya.” (1 Petro 4:15) E co kanshi fwe babomfi ba kwa Yehova te kuti twipaye abanensu. Nomba nga twalipata Umwina Kristu munensu ica kutila nga afwa kuti twatemwa no kutemwa, ninshi twaliba no mulandu kuli Lesa. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Onse uwapata munyina ni kepaya, kabili mwalishiba ukuti kepaya takwete ubumi bwa muyayaya ukwikala muli wene.” (1 Yohane 3:15) Abena Israele babakonkomeshe ukuti: “Wilapata munonko mu mutima obe.” (Ubwina Lebi 19:17) Kanshi natuleyangufyanya ukupwisha ubwafya ubo twingakwata no wasumina munensu pa kuti Satana inkomi tonawile umutende waba pali ifwe.—Luka 17:3, 4.

Iminineni ndi ku Kulwisha Wishi wa Bufi

10, 11. Cinshi tulingile ukucita pa kuti twiminine ndi ku kulwisha Satana, wishi wa bufi?

¹⁰ Kaseebanya wa bufi. Yesu atile: “Ilyo alanda ubufi, alanda ifya mu mutima wakwe, pantu wa bufi kabili e wishi wa bufi.” (Yohane 8:44) Satana alibepele Efa, lelo Yesu wena aishile mu calo ku kushimika icine ubunte. (Yohane 18:37) Fwe bakonshi ba kwa Kristu nga tulefwaya ukwiminina ndi ku kulwisha Kaseebanya tatufwile ukulabepa ubufi nelyo ukufinsha bambi. Tulingile ‘ukusose cine.’ (Sekaria 8:16; Abena Efese 4:25) “Yehova, Lesa wa cishinka” apaala ababomfi bakwe abasose cishinka. Ababifi te kuti babe ababomfi bakwe.—Amalumbo 31:5; 50:16; Esaya 43:10.

¹¹ Ifwe twalilubuka ku kubepa ubufi pantu twalishiba icine ca mu Baibolo. Nga ca kuti twalitemwa ubu buntungwa, ninshi tufwile ukulakonka ubuKristu, e kuti “inshila ya cine.” (2 Petro 2:2; Yohane 8:32) Amasambilisho ya buKristu yonse yapanga “icine ca mbila nsuma.” (Abena Galatia 2:5, 14) Ipusukilo lyesu lyashintilila pa ‘kulaenda mu cine,’ e kuti ukwiminina ndi mu cine no kulwisha “wishi wa bufi.”—3 Yohane 3, 4, 8.

Kaaneni Umusangu Mwine Mwine

12, 13. Bushe tulingile ukumona shani abasangu?

¹² Kaseebanya pa kubala ali mu cine. Yesu atile Kaseebanya “taiminine ndi mu cine, pantu muli wene tamwaba cine.” (Yohane 8:44) Uyu musangu mwine mwine aiminina pa kulwisha “Lesa wa cishinka.” Abena Kristu ba kubalilapo baliketwe “mu citeyo ca kwa Kaseebanya,” nalimo ici cacitike lintu abalufishe pa kubafumya ku cine. E mulandu wine Paulo akonkomeshe Timote ukubafunda mu kunakilila pa kuti bengafuma mu citeyo ca kwa Satana no kuba aba bumupashi na kabili. (2 Timote 2:23-26) Na kuba, cisuma ukwiminina ndi mu cine pa kuti tatwiketwe mu citeyo ca busangu.

¹³ Abantunse ba kubalilapo baishileba abasangu lintu bakutike kuli Kaseebanya no kusumina ubufi ababepele. Kanshi, tatulingile ukukutika ku basangu, ukubelenga impapulo shabo, nelyo kubelenga ifyebo ifyo batuma pa Intaneti. Nga twalitemwa Lesa ne cine ca mu Baibolo, tatwakacite ica musango yo. Tatulingile ukupokelela abasangu mu mayanda yesu nelyo ukubaposha, pantu ukucite fi kuti kwalenga ‘twakumako ku milimo yabo iya bubifi.’ (2 Yohane 9-11) Shi twikanakila ku bufi bwa kwa Kaseebanya pa kufuma mu ‘nshila ya cishinka’ no kukonka bakasambilisha wa bufi abafwaya ukuleta ‘amafundisho ya bufi’ no ‘kulatucenjesha pa kulatufunda ifyebo fya bufi.’—2 Petro 2:1-3, Icipangano Cipya.

14, 15. Kusoka nshi uko Paulo asokele baeluda ba ku Efese na Timote uo alebomba nankwe?

¹⁴ Paulo aebele baeluda ba ku Efese ukuti: “Muleyangwa mwe bene no mukuni onse, uo umupashi wa mushilo wamusontapo ukuba bakangalila, ku kucema icilonganino ca kwa Lesa, ico ashitile ku mulopa wa Mwana wakwe wine. Ninjishiba ukuti ilyo nkafumapo imimbulu ya kutakanya ikengila muli imwe kabili tayakatentembe umukuni, kabili muli imwe bene mukema abantu abakalalanda ifyapotama ku kukula abasambi babakonke.” (Imilimo 20:28-30) Mu myaka yakonkelepo, abasangu ba musango yu balimine kabili ‘balelanda ifyapotama.’

¹⁵ Mu 65 C.E., umutumwa Paulo akonkomeshe Timote ‘ukulalungika bwino icebo ca cine.’ Paulo alembele ukuti: “Lelo talukako ku milandile ya buwelewele iikowesha ica mushilo; pantu bakalundulukilako fye mu kukanapepa, kabili icebo cabo cikasalangana nge mpwalonda. Humenai na Filete e bamo pali aba. Aba bene bantu balipaasuka ku cine, pa kusoso kuti ukubuuka kwa bafwa kwalicitika kale; kabili balewisha icitetekelo ca bamo.” Kanshi ubusangu bwalitendeke! Paulo alundilepo no kuti: “Pali fyonse ifyo, umufula wakosa uwa kwa Lesa walikalilila.”—2 Timote 2:15-19.

16. Nangu ca kuti umusangu mwine mwine alatubepesha ubufi, mulandu nshi twabela aba cishinka kuli Lesa na ku Cebo cakwe?

¹⁶ Ilingi line Satana alabomfya ubusangu pa kuti engakowesha ukupepa kwa cine, lelo alifilwa. Cali nalimo mu mwaka wa 1868, ilyo Charles Taze Russell atendeke ukuceceta ifisumino ifyo aba mu Kristendomu balekonka pa myaka iingi kabili asangile ukuti mwali ifilubo ifingi mu fyo balelondolola Baibolo. Russell pamo na bambi abalefwaya ukwishibe cine batendeke ukulasambilila Baibolo ku Pittsburgh, mu Pennsylvania, ku U.S.A. Ilyo papitile imyaka nalimo 140, ababomfi ba kwa Yehova balishibe sana icine kabili balitemenwe nga nshi Lesa ne Cebo cakwe. Te mulandu no bufi ubo umusangu mwine mwine atubepesha, bumupashi bwe bumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka bwalyafwa Abena Kristu ba cine ukutwalilila ukuba aba cishinka kuli Yehova na ku Cebo cakwe.—Mateo 24:45.

Mwileka Bakateka ba Muli Cino Calo Bakwate Amaka Pali Imwe

17-19. Bushe icalo icalala mu maka ya kwa Kaseebanya cinshi, kabili mulandu nshi tushilingile ukucitemenwa?

¹⁷ Inshila na imbi iyo Satana eseshamo ukuti twikatwe mu citeyo cakwe kututunka pa kuti tutemwe icalo, e kuti abantu abashalungama kabili abataluka kuli Lesa. Yesu aitile Kaseebanya ukuti ni “kateeka wa pano calo” kabili asosele no kuti: “Takwete maka pali ine.” (Yohane 14:30) Ala twikaleka Satana akakwate amaka pali ifwe! Lelo, twalishiba ukuti “icalo conse calaala mu maka ya [uyu] mubifi.” (1 Yohane 5:19) E mulandu wine Kaseebanya alefwaila ukupeela Yesu “amabufumu yonse aya pano calo” nga ca kutila fye alimupepele. Lelo, Umwana wa kwa Lesa alikeene na maka ukucite ca musango yo. (Mateo 4:8-10) Icalo icaba mu maka ya kwa Satana calipata abakonshi ba kwa Kristu. (Yohane 15:18-21) E mulandu wine umutumwa Yohane atusokela ukuti tatulingile ukutemwe calo!

¹⁸ Yohane alembele ukuti: “Mwilatemwa icalo nelyo ifya mu calo. Ngo muntu atemwa icalo, ninshi ukutemwa Shifwe tamwaba muli wene; pantu fyonse ifya mu calo, ulunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso, na mataki ya fya mikalile ya bantu, tafyafuma kuli Shifwe lelo fyafuma pano calo. Kabili, icalo cileya no lunkumbwa lwa ciko, lelo uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:15-17) Tatufwile ukutemwe icalo pantu imibele ya ba mu calo ya bumubili kabili yalipusana nga nshi ne fipimo fya kwa Yehova Lesa.

¹⁹ Nga ca kuti twalitemwe calo, cinshi tulingile ukucita? Tulingile ukupepa kuli Lesa pa kuti atwafwe ukucimfya ubu bwafya no lunkumbwa ulwaba muli ici calo. (Abena Galatia 5:16-21) Tukalaesha na maka ukuisunga “ababula akalema ku fya pano calo” nga tuleibukisha ukuti “ifimipashi fya bubifi” ifishimoneka e fiteeka icalo, e kuti abantunse abashalungama.—Yakobo 1:27; Abena Efese 6:11, 12; 2 Abena Korinti 4:4.

20. Mulandu nshi twingasosela ukuti “tatuli ba pano calo”?

²⁰ Yesu alandile ulwa basambi bakwe ukuti: “Tabali ba pano calo, ifyo na ine nshili wa pano calo.” (Yohane 17:16) Abena Kristu basubwa na banabo abaipeela kuli Lesa balabombesha ukuipatula kuli ici calo no kuisunga aba busaka mu mibele na ku mupashi. (Yohane 15:19; 17:14; Yakobo 4:4) Ici calo cishalungama calitupata pa mulandu wa kuti tulaipatula kuli cena kabili tuli ‘bakashimikila wa bulungami.’ (2 Petro 2:5) Ca cine, twikala pamo na bantu abalalelale, abacende, abapuupu, abapepa utulubi, aba bufi, kabili bacakolwa. (1 Abena Korinti 5:9-11; 6:9-11; Ukusokolola 21:8) Lelo ifwe tatupokelelako “umupashi wa pano calo” pantu tatutungululwa ne yi mibele yabipa.—1 Abena Korinti 2:12.

Mwipeela Kaseebanya apa Kwikala

21, 22. Bushe kuti mwaumfwila shani ukufunda kwa kwa Paulo ukwaba pa Abena Efese 4:26, 27?

²¹ Mu nshita ya kuti tuletungululwa no “mupashi wa calo,” tutungululwa no mupashi wa kwa Lesa uutulenga ukuba ne mibele pamo ngo kutemwa no kuilama. (Abena Galatia 5:22, 23) Iyi mibele ilatwafwa ukushipikisha ukusansa uko Satana aleta pa citetekelo cesu. Afwaya ifwe ‘ukukalipa pa kuti tucite ububi,’ lelo umupashi wa kwa Lesa utwafwa ‘ukuleka ubukali bweka no kutaluka ku cipyu.’ (Amalumbo 37:8, NW) Kwena, limo limo kuti twakalipa, lelo umutumwa Paulo atufunda ukuti: “Kalipeni, lelo mwibembuka; mwileka akasuba kawe mucili abakalifiwa, kabili mwipeela Kaseebanya apa kwikala.”—Abena Efese 4:26, 27.

²² Nga ca kuti twatwalilila ukukalipa kuti twasuka twabembuka, na kabili kuti twaleka Kaseebanya ukushukila aka kashita ku kuleta amalekano mu cilonganino nelyo ukutulenga ukucite cabipa. Kanshi, nga twapusana na banensu, tulingile ukupwisha ubwafya bwangu bwangu kabili mu nshila iitemuna Lesa. (Ubwina Lebi 19:17, 18; Mateo 5:23, 24; 18:15, 16) E ico, kanshi, natuletungululwa no mupashi wa kwa Lesa, lyonse ukulailama pa kuti ubukali tabutulengele ukuba ne cipyu, ukusasuka, nangu ukuba ne mpatila.

23. Mepusho nshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

²³ Natulanda pa mibele imo iya kwa Kaseebanya iyo tushilingile ukupashanya. Nomba bamo kuti balayipusha abati: Bushe tulingile ukutiina Satana? Mulandu nshi aletela ukupakasa pa Bena Kristu? Kabili kuti twacita shani pa kuti Kaseebanya tatwanshishe?

[Futunoti]

Kuti Mwayasuka Shani?

• Mulandu nshi tushilingile ukwamba abanensu?

• Ukulingana na 1 Yohane 3:15, kuti twasengauka shani ukuba inkomi?

• Tulingile ukumona shani abasangu, kabili mulandu nshi?

• Mulandu nshi tushilingile ukutemenwa icalo?

[Icikope pe bula 23]

Tatwakaleke Kaseebanya ukuleta amalekano pali ifwe

[Ifikope pe bula 24]

Mulandu nshi Yohane atukonkomesesha ukukanatemwa icalo?