Ukulingana na Baibolo
Bushe Icupo Cifwile Ukutwalilila Mpaka ne Mfwa?
MULANDU nshi uwa kwipushisha ne co icipusho? Bushe imilapo ya bwinga iya ku fyalo ifikankaala taitila icupo cifwile “ukutwalilila ilyo ifintu fiweme na lintu fibipile” no kuti cifwile ukutwalilila “ukufikila ilyo imfwa ikatupaatula”? Ca cine, imilapo ya cupo ilingi itila nabwinga na shibwinga baleingila mu cintu ico balingile ukukakililwako mpaka ne mfwa. Lelo abantu abengi tabatontonkanya ukuti balikakililwako kuli iyo milapo yacindamisha. Abaupana abengi sana balelekana—bamo pa numa ya myeshi fye inono e lyo bambi pa numa ya myaka iingi nga nshi. Mulandu nshi abantu bashilecindikila sana icupo? Baibolo ilasuka.
Shi bebeteni 2 Timote 3:1-3, kabili linganyeni ifyo mwalabelengapo ne fyo mulemona mu calo lelo. Ifyo fikomo mu mbali shimo fitila: “Mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita ishayafya. Pantu abantu bakaba abaitemwa, abatemwe ndalama, . . . abashitootela, abashashila, [ababula icitemwishi ca cifyalilwa, NW], abatalama, . . . ababulo [kutekanya, NW].” Kulya kusesema kulasungusha ifyo kwalondolola bwino ifilecitika. Iyi mibele yalyonaula no kunenuna ifyupo mwi sonde lyonse, ne ci kuti twacimwena ku cipendo cikalamba ica fyupo ifilepwa.
Cine cine, abantu abengi balileka ukucindika icupo. Pa mulandu wa iyi mibele, nalimo kuti twaipusha ukuti: Bushe icupo cifwile ukumonwa nge cakatama? Bushe kwalibako ukushila kwa cupo kulya tumfwa? Ni shani fintu Abena Kristu bafwile ukumona icupo? Bushe kwafwa nshi Baibolo yafwa abaupana ilelo?
Bushe Ifyo Lesa Amone Cupo Fyalyaluka?
Pa kutendeka, Lesa tatile icupo cali no kuba ica pa kashita akanono fye. Ifyo Lesa aufishe umwaume no mwanakashi aba kubalilapo fyalondololwa pa Ukutendeka 2:21-24, kabili ili ilembo talyalandapo ukuti abantu balikwate nsambu sha kusalapo ukulekana nelyo ukupaatukana. Lelo, icikomo 24 citila: ‘Umwaume akaleka wishi na nyina, akalambatila na ku mukashi wakwe, na bo bakabo mubili umo.’ Cinshi ili ilembo lipilibula?
Tontonkanyeni pa mubili wa buntunse, ifyo insandesande sha uko ishalekanalekana shasuntinkana bwino ne fyo amafupa yakumana mu mfyufyu ishakosa kabili ishishikwesana. We kwikatana we! We kukosa we! Lelo fintu kuba ukushikitika ilyo uyu mubili waibela wacenwa icabipisha! E co, pa Ukutendeka 2:24, ishiwi “umubili umo” likomaila pali bucibusa bwawamisha no kubelelela kwa cupo. Na kabili ilasoka mu kumfwika pa kukalipwa kwabipa ukwingafumamo nga ca kuti ico cupo capwa.
Nangu ca kuti imimwene ya bantunse yalyaluka pa myaka iingi iyapita pa mulandu wa kwaluka kwa mibele, Lesa na nomba amona icupo nge cintu umo afwile ukukakililwako ubumi bwakwe bonse. Imyaka nalimo 2,400 iyapita, abaYuda bamo baleleka abakashi babo aba ntanshi no kuupa utukashana. Lesa alisenwike ici cibelesho, kabili ukupitila muli kasesema wakwe Malaki atile: “Yangweni mu mitima yenu, na ku mukashi wa bulumendo bobe wifutikako; pantu napata ukulekana, e fyo asosa Yehova, Lesa wa kwa Israele.”—Malaki 2:15, 16.
Ukucila pa myaka 400 pa numa, Yesu akoseshe imimwene ya kwa Lesa iya pa kutendeka iya cupo ilyo ayambwile Ukutendeka 2:24 kabili atile: “Ico Lesa alundenye, umuntu elundulula.” (Mateo 19:5, 6) Mu myaka yakonkelepo Paulo afundile ukuti “umukashi teti alekane no mulume wakwe” no kuti “umulume eleka mukashi wakwe.” (1 Abena Korinti 7:10, 11) Aya amalembo yalalondolola bwino ifyo Lesa amona icupo.
Bushe kwaliba apo Baibolo isuminisha icupo ukupwa? Ee, icupo cilapwa ilyo umulume nelyo umukashi afwa. (1 Abena Korinti 7:39) Ubucende na bo kuti bwapwisha icupo nga ca kuti e fyo uwa kaele apingulapo. (Mateo 19:9) Nga ca kuti ifi fibili taficitike, Baibolo ikoselesha abaupana ukwikalilila pamo.
Ifya Kulenga Icupo Ukutwalilila Mpaka ne Mfwa
Lesa afwaya icupo ukutwalilila ica nsansa, tafwaya ukuti kuleba ukushomboka pa kuti fye citunguluke. Afwaya umulume no mukashi ukuwikishanya ilyo bakwata amafya no kuipakisha sana ukuba pamo. Icebo cakwe cilapeela ubutungulushi ubwingalenga icupo ukuba ica nsansa no kutwalilila mpaka ne mfwa. Shi bebeteni amalembo yakonkapo.
Abena Efese 4:26: “Mwileka akasuba kawe mucili no bukali.”a Umwaume umo uuipakisha icupo ca nsansa asumina ukuti ili lembo lilamwafwilisha no mukashi ukuwikishanya apo pene fye ilyo bapusana. Atila: “Nga wafilwa ukulala pa numa ya kupusana, ninshi pali icilubene. Wisuminisha ubwafya ukutwalilila.” Inshita shimo wene no mukashi balalanshanya pa mafya yabo ukufikila ubushiku. Lelo ukucite fyo kulabomba bwino. Alundapo ukuti: “Ukubomfya ifishinte fya mu Baibolo kulafumamo ifisuma.” Ukucite fi kwalenga uyu mwaume no mukashi wakwe ukuipakisha icupo ca nsansa pa myaka 42.
Abena Kolose 3:13: “Mube abashipikishanya no kubelelano luse.” Umulume umo alondolola ifyo wene no mukashi wakwe babomfya uku kufunda, atila: “Abaupana kuti bakalifyanya apabula ne cilubo cine cine, apo umuntu onse alikwata amabunake ne fibelesho ifikalifya abantu bambi. Tulashipikishanya pa kukanasuminisha ifilubo fyesu ukutupaatula.” Ukwabula ukutwishika iyi mibele yalyafwilisha aba baupana pa myaka 54 iyo baikala mu cupo!
Ukubomfya ifishinte fya Malembo ifya musango yo kulakosha icikakilo icikatanya abalume na bakashi. Kabili icupo cabo kuti caba ica buseko, ica kwikusha, kabili icingatwalilila mpaka ne mfwa.
[Futunoti]
a Ukulingana no kupima inshita ukwa ku Middle East ukwa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, ubushiku bumo bupwa lintu akasuba kawa. E co Paulo alekoselesha abalebelenga ukuwikishanya na bambi ilyo ubushiku bumo bushilapwa.