Ukulingana na Baibolo
Bushe Baibolo Isambilisha Ukuti Abanakashi Balisuulwa?
TERTULLIAN, uwasambilile pa fya kwa Lesa, inshita imo atile “mu banakashi e mupitila Satana.” Bambi batila Baibolo isambilisha ukuti abanakashi tabacindama sana ukulingana na baume. Ici calenga abantu abengi ukulatontonkanya ukuti Baibolo isambilisha ukuti abanakashi balisuulwa.
Elizabeth Cady Stanton, uwalelandilako abanakashi mu United States uwali pano calo muli ba1800, atontonkenye ukuti “Baibolo na ba mapepo e balenga sana ukuti abanakashi babe abasha.” Inshita imo Stanton alandile pa mabuuku ya kubalilapo yasano aya mu Baibolo ukuti: “Pa mabuuku ya mu Baibolo yonse ayo naishiba, aya mabuuku e yalanda sana pa fyo umwanakashi afwile ukunakila na pa fyo asuulwa.”
Kwena nakalimo bamo bamo shino nshiku kuti balanda ukuti Baibolo ilasuusha abanakashi nga filya Santon alandile, lelo abengi na nomba batila mumo mumo Baibolo ilasambilisha ukuti abanakashi tabacindama sana. Bushe kwena e fyo caba?
Ifyo Amalembo ya CiHebere Yalandapo pa Banakashi
“Ukalafuluka umulume obe, na o akalakuteka.” (Ukutendeka 3:16, NW) Abalengulula batila ifi fyebo, bwali bupingushi bwa kwa Lesa kuli Efa kabili batila filangilila ukuti Lesa e wasuminishe abanakashi ukulanakila abaume. Lelo, aya mashiwi tayalanga ukuti e fyo Lesa afwaile ukuti abanakashi babe abasha. Lesa alelondolola fye ifyabipa ifyali no kufuma mu lubembu na mu kusuula imitekele yakwe. Ukucusha abanakashi takwali kufwaya kwa kwa Lesa lelo icalenga kukanapwilika kwa bantunse. Kwena mu fyalo ifingi, ukulingana ne ntambi abanakashi abengi abaupwa balatekwa ubusha ku balume babo. Lelo ifi te fyo Lesa afwaile.
Bonse babili Adamu na Efa babumbilwe mu cipasho ca kwa Lesa. Lesa alibapeele ne funde limo line ilya kuti fuleni, kumaneni pe sonde no kupanasha. Balekabila ukubombela pamo pa kufikilisha iyi mifwaile ya kwa Lesa. (Ukutendeka 1:27, 28) Pali ilya nshita takwali nangu umo uwalecusha umunankwe. Ukutendeka 1:31 kutila: “Lesa amwene conse ico acitile, kabili, moneni, naciwamisha.”
Mumo umo Baibolo ilanda pa banakashi, tailanda ifyo Lesa amona abanakashi. Baibolo limo kuti yashimika fye ifyo cali. Mu lyashi ililanda pali Lote ifyo apeele abana bakwe abakashana ku bena Sodomu, tabalandamo nampo nga Lesa amwene ifyo Lote acitile ukuti fyalibipile nelyo nga Lesa alipingwile Lote pa fyo acitile.a—Ukutendeka 19:6-8.
Lesa na kuba alipata abantu bonse abacusha abantu bambi sana sana abacite ico pa kuti bamwenemo. (Ukufuma 22:22; Amalango 27:19; Esaya 10:1, 2) Ifunde lya kwa Mose lyalibindile ukucenda abanakashi ukwa kubapatikisha e lyo na bucilende. (Ubwina Lebi 19:29; Amalango 22:23-29) Ubucende bwalibindilwe, kabili bonse babili umwaume no mwanakashi nga bacita ubucende baleipaiwa. (Ubwina Lebi 20:10) Ukucila ukusuula abanakashi, nga filya inko ishali mupepi na bena Israele shalecita, ifunde lyalicindike abanakashi no kubacingilila ku fyabipa. UmuYuda uwaupwa uwalebombesha balemupeela sana umucinshi kabili balemucindika. (Amapinda 31:10, 28-30) Abena Israele nga bafilwa ukukonka ifunde lya kwa Lesa ilyabebele ukucindika abanakashi, te Lesa walelenga iyo, ni bucintomfwa bwabo. (Amalango 32:5) Mu kulekelesha Lesa alepingula no kukanda abena Israele bonse pa kukanaba ne cumfwila.
Bushe Ukunakila Kulanga Ukuti Umwanakashi Alisuulwa?
Konse fye ukwaba abantu, ifintu filaba bwino nga ca kutila pali umuyano. Kufwile kwaba aba kutungulula. Nga tapali aba kutungulula, kuti kwaba fye icimfulumfulu. “Lesa wa muyano, te wa cimfulumfulu iyo.”—1 Abena Korinti 14:33.
Paulo alilanda ifyo ukunakila kwaba mu lupwa. Atila: “Umutwe wa mwaume onse ni Kristu; no mutwe wa mwanakashi mwaume; no mutwe wa kwa Kristu ni Lesa.” (1 Abena Korinti 11:3) Bonse abantu balikwata uo banakila, kano fye Lesa e ushaba no o anakila. Bushe kwena ifi Yesu anakila Lesa filangilila ukuti ninshi alisuulwa? Iyo te fyo caba! Kanshi ifi Amalembo yapeela abaume umulimo wa kutungulula mu cilonganino na mu lupwa tacilanga ukuti abanakashi balisuulwa. Pa kuti mu lupwa na mu cilonganino mube bwino kano bonse abanakashi na baume babombe imilimo yabo mu kutemwa kabili mu mucinshi.—Abena Efese 5:21-25, 28, 29, 33.
Yesu lyonse alecindika abanakashi. Alekaana ukukonka intambi no kusambilisha kwa baFarise abalesuula abanakashi. Alelanda na ku banakashi abashali baYuda. (Mateo 15:22-28; Yohane 4:7-9) Alesambilisha na banakashi. (Luka 10:38-42) Alecingilila abanakashi pa kuti bebaleka ku balume babo. (Marko 10:11, 12) Nakalimo icali iceni sana mu nshita ya kwa Yesu cali ca kuti Yesu alesuminisha na banakashi ukuba ifibusa fyakwe. (Luka 8:1-3) Yesu uwalepashanya bwino bwino Lesa, alangile ukutila bonse abaume na banakashi baba fye cimo cine mu menso ya kwa Lesa. Na kuba, ku Bena Kristu ba kubalilapo, bonse abaume na banakashi balipokelele ica bupe ca mupashi wa mushilo. (Imilimo 2:1-4, 17, 18) Ilyo ababa ne cilolelo ca kuba imfumu kabili bashimapepo na Kristu babuuka no kuya ku muulu, takwakabe ukulanda ati uyu mwanakashi nelyo uyu mwaume. (Abena Galatia 3:28) Umwine wa Baibolo, Yehova, alicindika banakashi.
[Futunoti]
[Icikope pe bula 30]
Yesu taali nga bantu bambi abaliko shilya nshiku, ena alicindike abanakashi