Ukulubuka Kuli Mupepi ku Bantu ba Kuipeelesha kwa Bukapepa!

“Yehova alishiba ifya kulubula abantu ba kuipeelesha kwa bukapepa ukufuma mu ca kwesha, no kusungila abantu bashalungama ku bushiku bwa bupingushi ku kuputulwako.”—2 PETRO 2:9, “NW.”

 1. (a) Mibele nshi iya kubombomanika ilolenkana na bantunse mu kasuba kesu? (b) Mu cilolwa ca ici, fipusho nshi twalalangulukapo?

IMPIKA sha bumi shileingilishiwako ku mutundu wa muntu onse. Ici cili ica cine nampo nga umo ekala kuntu ifintu fya ku mubili fyabe fingi nelyo uko fyaba mu kubulila. Ukubulo mutelelwe kwaba ukuli konse. Kwati imibele yabulo kushikatala iya fya bunonshi taili iyakumanina ukusakamikwako, impika shabipisha isha fyashingulukako shilesansa planeti we Sonde, ukutiinya ubumi bonse pali lyene. Ukulwala kwalyanana. Amalwele ya lwambu, amalwele ya ku mutima, ne cikuko ca kansa filesumbana. Bucisenene bwalenga icimfulumfulu ku nkuntu sha bantunse no bumi bwa lupwa. Pa mbali ya ici conse, icalo caisulamo ulukakala. Mu cilolwa ca cintu sosaite ya buntunse ilolenkene na co, mu cine cine twipusho kuti: Bushe kuliko icishinte cituntulu ica kwenekela ukulubuka kwa mu kubangilila? Nga ca kuti ni fyo, ni shani kukesa, kabili kuli bani?—Linganyeniko Habakuki 1:2; 2:1-3.

2, 3. (a) Mulandu nshi ifwe ilelo tusangile icasoswa pali 2 Petro 2:9 ukuba ica kwebekesha? (b) Ni ku milimo nshi iya kulungatika iya kulubuka iyo Baibolo isontako pamo nge cishinte ca kukoselesha?

² Icilecitika mu kasuba kesu citwibukisha ulwa nshita shimo shimbi ishakatama apakalamba nga nshi mu lyashi lya kale ilya buntunse. Umutumwa Petro aleto kusakamana ku milimo ya kulubuka intu Lesa acitile pali uto tushita kabili lyene aisa kuli iyi nsondwelelo ya kwebekesha iya kuti: “Yehova alishiba ifya kulubula abantu ba kuipeelesha kwa bukapepa ukufuma mu ca kwesha.” (2 Pet. 2:9, NW) Moneni amashiwi yashingulukako ubo bulondoloshi, pali 2 Petro 2:4-10 aya kuti:

³ “Pantu Lesa tatengele bamalaika ilyo babembwike, lelo abapoosele mu filindi umwafiita ku Tartari no kubapeelo kulindilwo kulimunwa; kabili tatengele aba pano isonde aba kale, lelo abakile Noa kabila wa bulungami na bambi cinelubali, ilyo aletele ilyeshi pano isonde pa bashipepa: kabili alengele imisumba ya Sodomu na Gomora ukube mito pa kuipingwila ku kuwishiwa, ku kuicita ica kumwenako ca filesungamino kuponena abashipepa; na Lote umulungami, uwaleba no bulanda ku mibele ya bucilende iya bapulumushi, alimupokolwele (pantu umulungami ulya pa kwikala muli bene, alalungulusho mutima wakwe ulungami ubushiku no bushiku pa kumona no kuumfwa imicitile yabo iyabindwa): [Yehova alishiba ifya kulubula abantu ba kuipeelesha kwa bukapepa ukufuma mu ca kwesha, no kusungila abantu bashalungama ku bushiku bwa bupingushi ku kuputulwako, NW]; pali bufi abakonke fya mubili mu lunkumbwa lwa kukowesha, no kusuula Bukateka.” Nga fintu aya malembo yalangilila, icacitike mu kasuba ka kwa Noa na mu nshita sha kwa Lote caisulamo ubupilibulo kuli ifwe.

Umupashi Waanene mu Kasuba ka kwa Noa

 4. Mu kasuba ka kwa Noa, mulandu nshi Lesa amwenene isonde nge lyaonawilwe? (Ilumbo 11:5)

⁴ Ubulondoloshi bwa mu lyashi lya kale mu Ukutendeka icipandwa 6 butwebo kuti mu kasuba ka kwa Noa isonde lyalyonaike mu menso ya kwa Lesa wa cine. Mulandu nshi? Pa mulandu wa lukakala. Ici tacali mulandu wa fya kucitika fya limo limo ifya lukakala lwa misoka. Ukutendeka 6:11 kushimiko kuti “pano isonde paiswilepo [ulukakala, NW].”

 5. (a) Mibele nshi pa lubali lwa bantunse yasangwilile ku lukakala mu kasuba ka kwa Noa? (b) Cinshi Enoke asokelepo ukukuma ku kukanapepa?

⁵ Cinshi cali ku numa ya lwene? Ilembo lyambwilwe ukufuma muli 2 Petro lilosha ku bashipepa. Ee, umupashi wa kukanapepa waandatile imilandu ya buntunse. Ici cabimbilemo te misuula fye ya cinkumbawile kwi funde lya bulesa lelo imibele ya kusuusha ukulola kuli Lesa umwine wine.a Kabili lintu abantu bali aba kusuusha ukulola kuli Lesa, ni shani fintu cingenekelwa ukuti bakabomba mu cikuku no muntu munabo? Kale kale ilyo Noa talafyalwa, uku kukanapepa kwali ukwaseeka nga nshi ica kuti Yehova alengele Enoke ukusesema ukukuma ku ca kufumamo. (Yuda 14, 15) Ukusuusha kwabo ukwa kwa Lesa kwali ukwashininkisha ukuleta ukuputunkanya kwa bupingushi bwa bulesa.

6, 7. Mibele nshi ibimbamo bamalaika yali ca kusangwilako cikalamba mu mibele yabipa iyo iyalundulwikeko pa ntanshi ya Lyeshi?

⁶ Kwaliko na kabili ukusonga kumbi ukwasangwilileko ku lukakala lwa shilya nshiku. Ukutendeka 6:1, 2 kutungulula ukusakamana kuli kwene lintu kusoso kuti: “Nomba ilyo abantu batendeke ukufula pano isonde ponse, na bana banakashi bafyelwe kuli bene, e lyo abana baume ba kwa Lesa bamona abana banakashi ba bantu ifyo bawama; kabili baibuulila abakashi onse uo basalapo.” Bali ni bani abo abana baume ba kwa Lesa wa cine? Te bantunse fye. Abaume pa myanda ya myaka balemona abanakashi ifyo bawama kabili balebopa. Aba abana baume ba kwa Lesa bali ni bamalaika abafwele imibili ya buntunse. Pali Yuda 6, balondololwa pamo nga “bamalaika abashaikele mu ncende yabo, lelo bashile ubwikalo bwabo.”—Linganyeniko 1 Petro 3:19, 20.

⁷ Lintu ifi fibumbwa fyacila pa buntunse ifyafwele imibili ya buntunse nga baume fyaingile ku bana banakashi ba bantu, cinshi cafuminemo? “Mu nshiku shilya abaNefili bali pano isonde, na pa numa na po, ilyo lyonse abana baume ba kwa Lesa baingile ku bana banakashi ba bantu, na bo babafyalile abana: bene mapaka ayalipo ku kale, abaume ba lulumbi.” Ee, ubufyashi bwa kulya kulundana kushili kwa cifyalilwa bwali baNefili, amapaka ababomfeshe amaka yabo ayapulamo ku kululunkanya bambi.—Ukutendeka 6:4.

 8. Ni shani fintu Yehova ayankwileko ku mibele yabipa pe sonde?

⁸ Ni shani fintu fye imibele yabipile? Yafikile ku cipimo ca kuti “Yehova ilyo amono kuti bwafulo bubi bwa bantu pano isonde, no kuti ukulinga konse kwa matontonkanyo ya mitima yabo kwabipa fye inshiku shonse.” Ni shani fintu Lesa ayankwileko kuli ici? “Yehova aikatwo kulanguluka ico acitile abantu mu calo, no kulunguluka ku mutima wakwe.” Ici tacipilibula ukuti Lesa ayumfwile ifyo alipangile impuso lintu apangile abantunse. Ukucila, ayumfwile ukulanguluka ifyo pa numa abumbile abantunse, imyendele yabo yasangwike iyabipisha nga nshi ica kuti aali uwakakililwako ukubonaula.—Ukutendeka 6:5-7.

Inshila Iyo Iyatungulwile ku Kulubuka

 9. (a) Mulandu nshi Lesa abombele mu kubamo kusenamina na Noa? (b) Fyebo nshi ifya mu kubangilila Lesa apeele kuli Noa?

⁹ Ukukuma kuli Noa, wene “[asangile, NW] kusenaminwa ku menso ya kwa Yehova. . . . Noa ali muntu mulungami, uwa mpomfu mu nkulo yakwe: Noa aleenda na Lesa.” (Ukutendeka 6:8, 9) E co Yehova apeele Noa icishibisho ca mu kubangilila ica kuti Wene aali no kuleta ilyeshi lya cibulungwa conse kabili amukambishe ukukuula icibwato. Abantunse bonse, ukufumyako fye Noa no lupwa lwakwe, bali no kupyangwa ukufuma pa mulu we sonde. Nangu bubumbo bwa finama bwali no konaulwa, ukufumyako fye ifyo ifya kwimininako finono ifya musango umo umo uwa kutendekelako ifyo Noa aali no kwingisha mu cibwato.—Ukutendeka 6:13, 14, 17.

10. (a) Kupekanya nshi kwali no kucitwa mu kuba ne cilolwa ca kubakwa, kabili umulimo wakulile shani? (b) Cinshi cili icawamina ukumonwa pa lwa nshila intu Noa asakamaninemo ukupeelwa kwakwe ukwa mulimo?

¹⁰ Uku kwishiba kwa mu kubangilila kwabikile icishingamo cafina pali Noa. Icibwato cifwile ukukuulwa. Cali no kupangwa ukupala icibokoshi icikulu, amakyubiki mita 40,000 aya ncende yonse. Noa aali no kututilamo ifya kulya kabili lyene ukulonganika ifinama ne fyuni, “ifya mweo fyonse,” ku kubakwa. Wali mulimo uwali no kubimbamo imyaka iya kubomba. Ni shani fintu Noa ayankwileko? “Alicitile; umwabelele conse ico Lesa amwebele, e fyo acitile.”—Ukutendeka 6:14-16, 19-22; AbaHebere 11:7.

11. Ukukuma ku ba mu ŋanda yakwe, cishingamo nshi cacindama icali pali Noa?

¹¹ Ilintu alebomba ulya mulimo, Noa na kabili aali no kupeeleshe nshita ku kukuulilila bumupashi bwa ba mu ŋanda yakwe. Bakabile ukubakwa ku kupokelela inshila sha lukakala ne mibele ya kusuusha iya bantu babashingulwike. Cali icacindama ukuti tabashikinine mu milandu ya cila kasuba iya bumi. Lesa abakwatile umulimo wa kubomba, kabili cali icakatama ukuti bakuule ubumi bwabo ukushinguluka wene. Twalishibo kuti ulupwa lwa kwa Noa lwapokelele ukukambisha kwakwe no kwakana icitetekelo cakwe pantu Noa, umukashi wakwe, abana babo abaume batatu, na bakashi ba bana—abantu cinekonsekonse bonse pamo—balandwa mu kuba no kusuminisha mu Malembo.—Ukutendeka 6:18; 1 Pet. 3:20.

12. Nga fintu calangwa pali 2 Petro 2:5, cishingamo nshi Noa mu busumino afikilishe?

¹² Noa na kabili akwete icishingamo na cimbi—ukusoka ulwa Lyeshi lyaleisa no kwishibisha umulandu lyaleishila. Cili icamonekesha ukuti abombele pali cilya cishingamo mu busumino, apantu aloshiwako mu Cebo ca kwa Lesa nga “kabila wa bulungami.”—2 Pet. 2:5.

13. Mibele nshi yalolenkene na Noa ilyo alesakamana ukupeelwa kwakwe ukwa mulimo wapeelwa na Lesa?

¹³ Nomba tontonkanya fye pa lwa mibele iyo intu Noa abombelepo ulya mulimo. Ibike we mwine mu cifulo cakwe. Nga ca kuti wali Noa nelyo icilundwa ca lupwa lwakwe, nga walishingulwikwe no lukakala ulwatwelwe pa ntanshi na baNefili na bashipepa. Nga walilolenkene mu kulungatika no kusonga kwa bamalaika bapondoka. Ilyo wali no kubomba pa cibwato, nga wali ica kutontapo ukupumya. Kabili umwaka pa numa ya mwaka ilyo wali no kusoka ulwa Lyeshi lyaleisa, nga walisangile ukuti abantu baali abaibimbamo nga nshi mu milandu ya cila kasuba iya bumi ica kuti “tabaishibe”—uko e kuti, “lyasukile ilyeshi lyaisa no kusenda bonse.”—Mateo 24:39; Luka 17:26, 27.

Cinshi Icakukumanya ca kwa Noa Cipilibula kuli Iwe?

14. Mulandu nshi ifwe ilelo tushicisangila icayafya ukumfwikisha imibele yalolenkene na Noa no lupwa lwakwe?

¹⁴ Imibele ya musango yo taili iyayafya nangu panono ku bengi aba bakabelenga besu ukwelenganya. Mulandu nshi te ifyo? Pantu imibele mu kasuba kesu ili iyapalana nga nshi kuli ilya iyaanene mu nshiku sha kwa Noa. Yesu Kristu asosele ukuti ici cali no kwenekelwa. Mu busesemo bwakwe ubukalamba pa lwa nshita ya kubapo kwakwe mu kati ka kusondwelela kwa micitile ya fintu, Yesu asobele ukuti: “Ifyo inshiku sha kwa Noa shali, e fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu.”—Mateo 24:37.

15, 16. (a) Caba shani ica cine ukuti, nga fintu cali mu kasuba ka kwa Noa, isonde ilelo lyaisulamo ulukakala? (b) Lukakala nshi mu kuibela ulwacitwa ku babomfi ba kwa Yehova?

¹⁵ Bushe e fintu caba? Bushe icalo ilelo caisulamo ulukakala? Ee! Ukucila pa bantu amamilioni umwanda umo balifwa mu nkondo muli uyu mwanda wa myaka. Bamo aba bakabelenga besu balyumfwa mu kulungatika ica kufumamo ca ici. Nelyo fye abengi balitiinishiwa ku fipondo abakongamina ku kupoka indalama shabo ne fyakatama fimbi. Kabili abacaice balisansalikwa ku lukakala pa sukulu.

¹⁶ Nangu cibe fyo, ababomfi ba kwa Yehova bakumanya ukucila pa konaula kwa nkondo no lukakala lwa ntalamisoka mu cinkumbawile. Na kabili bacitwo lukakala pa mulandu wa kuti tababa ulubali lwa calo lelo batukuta ukuba abantu ba kuipeelesha kwa bukapepa. (2 Timote 3:10-12) Inshita shimo shimo ulo lukakala lulakwata fye umusango wa kusunkaula nelyo ukutobwa amapi; pa nshita shimbi lubimbamo ukonaulwa kwa fikwatwa, ukupumwa kwakaluka, kabili nelyo fye ukwipaya.—Mateo 24:9.

17. Bushe ukukanapepa kwalyanana ilelo? Londolola.

¹⁷ Ilintu baleibimba mu lukakala lwa musango yo, abashipepa, pa nshita shimo shimo, balibilisha mu kupongomoka umusaalula wabo kuli Lesa. Mu ncende imo mu Africa, bakapokola babilishe ukuti: “Kamfulumende yesu. Kabiyeni kuli Lesa, nga ca kuti kwaliba umo, kabili mwipusheni ukwisa mwaafwa.” Mu fifungo na mu nkambi sha kucushiwilwamo, Inte sha kwa Yehova shalilolenkana na bantu abapala Baranowsky, mu Sachsenhausen, Germany, uwatumfishe ukuti: “Ndelwa na Yehova. Tukamona uuli uwakosesha, ine nelyo Yehova.” Mu kwipipa pa numa, Baranowsky alilwele no kufwa; lelo bambi batwalilila ukulangisha imibele yapalako. Abalashi abayobeka mu nkondo ya mushilo iya kupakasa tabali e beka fye abalangisha ukusuusha Lesa. Ukushinguluke calo, ababomfi ba kwa Lesa balomfwa no kumona ifintu ifipeela ubushininkisho bwa kuti abo abayobeka muli fyene tabakwata katiina ka kuli Lesa mu mitima yabo.

18. Ni mu nshila nshi imipashi ibifi isangwila ku mibele ya kukalifya iya bantunse?

¹⁸ Muli ishi nshiku ishili ishapalisha nga nshi inshita ya kwa Noa, na kabili tulamona ukucilima kwa mipashi ibifi. (Ukusokolola 12:7-9) Ifi fibanda ni bamalaika bamo bene abafwele imibili ya buntunse no kuupa abanakashi mu nshiku sha kwa Noa. Lintu Ilyeshi lyaishile, abakashi babo na bana balyonawilwe, lelo balya bamalaika ba bucintomfwa bapatikishiwe ukwingila na kabili mu bufumu bwa mipashi. Tabakwete na kabili icifulo mu kuteyanya kwa mushilo ukwa kwa Yehova lelo batwelwe ku Tartari, imibele ya mfifi yafiitisha, ukuputulwako ukufuma ku lubuuto lwa bulesa. (2 Petro 2:4, 5) Ukubomba pe samba lya kutungulula kwa kwa Satana, balitwalilila ukusungilila ukukumana kwapalamisha na bantunse kabili, nangu cingatila tababa na maka ya kufwala imibili ya buntunse na kabili, balitukuta ukulama abaume, abanakashi, kabili nelyo fye abana. Fimo ifya ifi ficitwa ukupitila mu fibelesho fya fya kupandapanda. Na kabili balakumbamo umutundu wa muntu ku konaula umo no munankwe mu nshila isho ishisuusha ukupelulula kwa buntunse. Lelo ico te ceka cabako.

19. (a) Ni kuli bani mu kuibela ifibanda filungatika ulupato lwa fiko? (b) Cinshi ico ifibanda fileesha ukutupatikisha ukucita?

¹⁹ Baibolo isokololo kuti ifibanda filelwa ubulwi na abo “ababaka amafunde ya kwa Lesa, no kukwato bunte bwa kwa Yesu.” (Ukusokolola 12:12, 17) Iyo mipashi ibifi e ikasongelekanya yakulisha iya kupakaswa kwa babomfi ba kwa Yehova. (Abena Efese 6:10-13) Ibomfya icilwilo icili conse icingabomfiwa ku kupatikisha nelyo kubeleleka abantunse ba busumino ukutoba bumpomfu kuli Yehova no kuleka ukubilisha Ubufumu bwa kwa Yehova mu kuba na Yesu nge Mfumu ya buMesia.

20. Ni shani fintu ifibanda fyesha ukucilikila abantu ukufuma ku kuputuka ukufuma ku kulama kwa fiko? (Yakobo 4:7)

²⁰ Ifibanda fitukusha ukucilikila abantu abafuluka ukwiluluka ukufuma ku kusonga kwa lumanimani. Uwali kale uupupe imipashi mu Brazil acita lipoti ukuti lintu Inte batandale ku mwakwe, amashiwi ya fibanda yamukambishe ukukanaisula iciibi; lelo aliswile, kabili alisambilile icine. Mu ncende ishingi ifibanda mu kulungatika fingishe ncito ababelesha ubuloshi ku kwesha ukulesha umulimo wa Nte sha kwa Yehova. Ku ca kumwenako, mu mushi umo mu Suriname, bakakaanya ba Nte sha kwa Yehova bakumenye uupupe mipashi uwaishibikwe bwino pa mulandu wa kuba na maka ya kulenge mfwa ya kupumikisha ku bantu ku kusonta fye inkonto ya malele pali bene. Mu kuba ne bumba lyakwe ilya bakacinda na bakalisha ba ŋoma, uupupe mipashi, pa kwikatwa ne ciwa, alolenkene ne Nte sha kwa Yehova. Alandile inshila shakwe isha kubombelamo ifya malele no kusonte nkonto yakwe pali bene. Abekala mushi baenekele Inte ukufwa, lelo uupupe mipashi e wafwile umutombo kabili aali no kufumishiwapo mu kwangufyanya kuli bakafwilisha bakwe abalengwe nsoni.

21. Nga fintu cali mu kasuba ka kwa Noa, ni shani fintu icinabwingi ca bantu bankulako ku kushimikila kwesu, kabili mulandu nshi?

²¹ Nelyo fye ni mu ncende uko ubuloshi no kupupe fimpa tafibeleshiwa apabuuta, Inte iili yonse iya kwa Yehova yalikumanya fintu caba ukwesha ukushimikila ku bantu ababimbwamo nga nshi mu milandu ya cila kasuba iya bumi ica kuti tabafwaya ukusakamikwa. Nga fintu cali mu kasuba ka kwa Noa, icinabwingi cikalamba ‘tabeshiba.’ (Mateo 24:37-39) Bamo kuti pambi bakumbwa ukwikatana kwesu ne fya kupwishishisha. Lelo umulimo wesu uwa kukuula kwa ku mupashi—uubimbamo amaawala aye sambililo lya pa lwesu, ukusangwa ku kulongana lyonse, no mulimo wa mwi bala—conse buwelewele kuli bene. Balapumya ukucetekela kwesu mu malayo ya Cebo ca kwa Lesa pantu ubumi bwabo bwashimpwa pa fikwatwa fya ku mubili no musamwe wa kuisekesha ifyo bengakwata nomba.

22, 23. Ni shani fintu ifya kuponako fya mu kasuba ka kwa Noa fipeela ukwebekesha kutuntulu ukwa kuti Yehova akalubula abantu ba kuipeelesha kwa bukapepa ukufuma mu ca kwesha?

²² Bushe ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka bakasaalulwa kuli pe na pe ukufuma kuli abo abashakwata kutemwa kwa kuli Lesa? Nangu fye panono! Cinshi cacitike mu kasuba ka kwa Noa? Ku kutungulula kwa kwa Lesa, Noa no lupwa lwakwe baselele mu cibwato capwishishiwa. Lyene, pa nshita yalondololwa mu kulungatikwa muli bulesa, “tonse utumfukumfuku twe tenga likalamba twalilepwilwe, ne fipunda fya mu [mulu] fyaliiswilwe.” Ilyeshi lyalitwalilile ukufikila fye impili shabundile. (Ukutendeka 7:11, 17-20) Bamalaika abashile ubwikalo bwabo bwalinga, bapatikishiwe ukusha imibili yafwalwa iya buntunse no kubwelela ku bufumu bwa mupashi. AbaNefili na bonse abashala aba cilya calo ca bashipepa, ukusanshako abo abali abacilapo ukushangwako ukubomba pa kusoka kwa kwa Noa, balyonawilwe. Pa lubali lumbi, Noa no mukashi wakwe na bana babo abaume batatu na bakashi ba bana babo abaume balipusushiwe. Muli fyo, Yehova alubwile Noa na ba ŋanda yakwe ukufuma mu ca kwesha ico bashipikishe muli bucishinka pa myaka yafule fyo.

²³ Bushe Yehova akacita cimo cine ku bantu ba kuipeelesha kwa bukapepa ilelo? Takuli kutwishika napacepa pa lwa cene. Alilaya cene, kabili te kuti abepe.—Tito 1:2; 2 Pet. 3:5-7.

[Futunoti]

Bushe Uleibukisha?

◻ Ni shani fintu Petro alangishe ukuti Yehova alishiba ifya kulubula abantu ba kuipeelesha kwa bukapepa ukufuma mu ca kwesha?

◻ Finshi fyasangwilileko ku lukakala mu kasuba ka kwa Noa?

◻ Mu cilolwa ca Lyeshi lyaleisa ilya cibulungwa, cishingamo nshi Noa akwete?

◻ Kulinganako nshi na kasuba ka kwa Noa uko tumona mu nshita yesu?

[Icikope pe bula 12]

Ukukuula icibwato kwabimbilemo imyaka ya mulimo wakosa

[Icikope pe bula 13]

Noa apeelesheko inshita ku kulundulula bumupashi bwa lupwa lwakwe