‘Ukwendela mu Kutetekela, Te mu Kumona’

“Twendela mu kutetekela, te mu kumona.”—2 ABENA KORINTI 5:7.

 1. Bushe ‘ukwendela mu kutetekela’ calola mwi?

LYONSE ilyo tupepa mu kumfwana no butungulushi bwalondololwa mu Cebo ca kwa Lesa, tulangisha ukuti twalikwata icitetekelo. Lintu twatendeka ukushimikila kuli bambi pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa, ici na co cilanga icitetekelo. Kabili lintu twapeela ubumi bwesu kuli Yehova, ninshi tulepeelo bushininkisho bwa kuti tulefwaisha ‘ukwendela mu kutetekela,’ e kutila, ukukonkelela ubumi ubutungululwa ne citetekelo.—2 Abena Korinti 5:7; Abena Kolose 1:9, 10.

 2. Mulandu nshi untu ukubombako imilimo ya cilonganino mu kwine kweka kushishininkishisha ukuti umo alikwata icitetekelo?

² Nga ca kuti mu cine cine tuli no kwendela mu kutetekela, tukabila icitetekelo icashika. (AbaHebere 11:1, 6) Abantu abengi balicebushiwa ku Nte sha kwa Yehova pa mulandu wa fipimo fya mibele isuma ifyasumbuka no kutemwa uko bamona muli baNte. Iyo ni ntendekelo isuma, lelo tacilepilibula ukuti abantu ba musango yo ninshi nabakwata icitetekelo. Bambi kuti pambi bakwete umwina mwabo nelyo umufyashi uwakosa mu citetekelo, kabili kuti balebombanako imilimo imo intu uo batemwa abomba. Ukukwatako umuntu umo mu ng’anda uulebomba muli uyo musango kwaliba lipaalo mu cine cine, lelo ici na co tacipyana pa kutemwa Lesa pa lwenu no kuikwatila icitetekelo mwe bene.—Luka 10:27, 28.

 3. (a) Pa kuti twingaba ne citetekelo cashika, cinshi tufwile ukushininwa pa lwa Baibolo? (b) Mulandu nshi abantu bamo bashininwa mu kwanguka ukucila pali bambi ukuti Baibolo yalipuutwamo?

³ Abo mu cine cine abendela mu kutetekela balishininwa mu kukosa ukuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa. Kwalibako ubushininkisho bwafulisha ubwa kuti Amalembo ya Mushilo mu cine cine yantu “yapuutwamo kuli Lesa.”a (2 Timote 3:16) Bushininkisho bwaba shani ubufwile ukubebetwa pa kuti umuntu ashininwe? Ico kuti pambi cashintilila pa cikulilo cakwe. Icingashinina umo mu kukosa pambi tacinganashanasha umbi. Inshita shimo, nelyo cingati umuntu alangwa ubushininkisho bwabula no kutwishika ubushaifulila, kuti nalyo line akaana ukusumina cintu ubushininkisho bulelondolola. Mulandu nshi? Mulandu wa fintu afwaisha ifyabelama pa nshi ya mutima wakwe. (Yeremia 17:9) Muli fyo, nangu cingati umuntu kuti amoneka ukuba no buseko mu mifwaile ya kwa Lesa, umutima wakwe kuti pambi wafuluka ukutemwikwa ku bantu ba ku calo. Te kuti pambi afwaye ukusha imikalile iipinkana ne fipimo fya Baibolo. Nangu cibe fyo, nga ca kuti umuntu mu kushininkisha ali ne nsala ya cine, nga ca kuti taleikopeka fye, kabili nga ali uwaicefya, mu kuya kwa nshita akeluka ukuti Baibolo mu cine cine Cebo ca kwa Lesa.

 4. Cinshi cifwaikwa ku muntu pa kuti anonke icitetekelo?

⁴ Ilingi line mu myeshi fye iinono, abantu ba bufumacumi abaleafwiwa ukusambilila Baibolo balomfwikisha ukuti kale kale balimona ubushinino bwakumanina ubwa kuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa. Ici nga cabalenga ukwisulo mutima wabo ku kusambilishiwa na Yehova, lyene amatontonkanyo yabo aya lwa nkati, ukufwaisha, ne nkuntu shabo filamumungwa ku cintu balesambilila. (Ilumbo 143:10) Abena Roma 10:10 basoso kuti ni “ku mutima” umuntu atetekela. Icitetekelo ca musango yo cilalangisha ifyo umuntu ayumfwa mu cine cine, kabili cilesa mu kumonekesha mu fyo acita mu bumi.

Noa Aabombeele pa Citetekelo Cashika

5, 6. Ni pi pashintiliile icitetekelo ca kwa Noa?

⁵ Noa aali umo uwali ne citetekelo icashika. (AbaHebere 11:7) Ni pi pantu Noa ashimpile icitetekelo ca musango yo? Noa aebelwe fye icebo ca kwa Lesa pa kanwa, tabamulembeele iyo. Ukutendeka 6:13 kutila: “Lesa atile kuli Noa, Impela ya bantunse bonse naiisa pa cinso candi; pantu pe sonde paisulapo ulufyengo ulwafuma kuli bene.” Yehova akambishe Noa ukukuula icibwato, kabili apayenye ifyebo fyonse ukukuma ku mikuulilwe ya ciko. Lyene Lesa alundileko kuti: “Pantu ine, mona, nkalete lyeshi lya menshi pe sonde ku konaule ca mubili conse umuli umupu wa mweo, ukucifumya mwi samba lya muulu; conse icili pe sonde cikaleko mweo.”—Ukutendeka 6:14-17.

⁶ Bushe imfula yalitalile ailokapo ku numa? Baibolo taisose co. Ukutendeka 2:5 kutila: “Yehova Lesa ali talaloseshe mfula.” Lelo ifi e fintu Mose alanda pa fyalecitika, te pa nshiku sha kwa Noa iyo lelo isha ku numa sana. Nga fintu calangililwa pa Ukutendeka 7:4, Yehova alandile pa lwa mfula lintu aalelanda kuli Noa, kabili cimoneke fyo Noa alyumfwile umo Yehova aloseshe. Nalyo line, icitetekelo ca kwa Noa tacali mu fintu aalemona. Umutumwa Paulo alembele ukuti Noa “asokelwe kuli Lesa pa fintu ifyali ifishilamoneka.” Lesa aebele Noa ukuti Aali no kuleta “ilyeshi lya menshi” pe sonde, nelyo “bemba wa ku muulu,” nga fintu utumashiwi twa pe samba muli New World Translation tusosa pa Ukutendeka 6:17. Ukufika pali ilya nshita, icintu ca musango yu tacabalile acicitika. Lelo ububumbo bonse ubwalemoneka kuli Noa bwali bushininkisho ubwalelangilila ukuti Lesa mu cine cine aali na maka ya kuletako ilyeshi lya bonaushi ilya musango yo. Icitetekelo calengele Noa ukukuula icibwato.

 7. (a) Cinshi cintu Noa ashalekabila pa kuti acite cintu Lesa amukambishe? (b) Tunonshiwa shani pa kulanguluka icitetekelo ca kwa Noa, kabili ni shani fintu icitetekelo cesu cingabe paalo kuli bambi?

⁷ Lesa taebele Noa ubushiku Ilyeshi lyali no kutendeka. Lelo Noa tamwene ico ngo mwa kulesesha pa kuba ne mibele ya mutima iya bunang’ani, ukusunkila umulimo wa kukuule cibwato no kushimikila pa mbali mu bumi bwakwe. Pa nshita yalinga, Lesa aebele Noa ukwingila mu cibwato. Pali iyo nshita, “Noa alicitile; umwabelele conse ico Lesa amwebele, e fyo acitile.” (Ukutendeka 6:22) Noa aleendela mu kutetekela, te mu kumona. Fintu twaba aba kutasha pa mulandu wa kuti acitile ici! Tuli aba mweo ilelo pa mulandu wa citetekelo cakwe. Na ifwe bene, icitetekelo ico tulangisha kuti cayambukila nga nshi inshita ya ku ntanshi te yesu fye yeka lelo ne ya bana besu na bantu bambi abatushingulwike.

Icitetekelo ca kwa Abrahamu

8, 9. (a) Ni pi pantu Abrahamu ashimpile icitetekelo cakwe? (b) Ni mu nshila nshi Yehova ‘amonekele’ kuli Abrahamu?

⁸ Langulukeni ica kumwenako na cimbi—cilya ica kwa Abrahamu. (AbaHebere 11:8-10) Ni pali cinshi Abrahamu ashimpile icitetekelo cakwe? Ifyalecitika mu Uri wa bena Kaldi umo akulile fyali kupepo tulubi no kutemwa ifya ku mubili. Lelo ifintu fimbi e fyamumungile imimwene ya kwa Abrahamu. Ukwabulo kutwishika alibishenye na Shemu mwana Noa, uwaikeleko pa nshita imo ine na wene pa myaka 150. Abrahamu alishininwe ukuti Yehova ni “Lesa Uwapulamo, Kelenganya wa muulu na pano isonde.”—Ukutendeka 14:22.

⁹ Kwaliko icintu na cimbi icasongele Abrahamu apakalamba. Yehova “amoneke kuli . . . Abrahamu, ilyo ali mu Mesopotamia, talaikala mu Harani, no kutila kuli wene, Fuma mu calo cobe na mu bantu bobe, kabiye na ku calo ico nkakulanga.” (Imilimo 7:2, 3) Ni mu nshila nshi Yehova ‘amonekele’ kuli Abrahamu? Abrahamu tamwene Lesa mu kulungatika. (Ukufuma 33:20) Nangu cibe fyo, kuti cabe fyo Yehova amoneke kuli Abrahamu mu cilooto, ukupitila mu kulangisha ubukata ukwa maka yacilo buntunse, nelyo ukupitila mu nkombe ya bumalaika, nelyo umwiminishi. (Linganyeniko Ukutendeka 18:1-3; 28:10-15; Ubwina Lebi 9:4, 6, 23, 24.) Te mulandu ne nshila intu Yehova amonekelemo kuli Abrahamu, ulya muntu alishibe ukuti Lesa aalemwimikila ishuko lyaibela. Abrahamu ayankwileko mu citetekelo.

10. Ni shani fintu Yehova akoseshe icitetekelo ca kwa Abrahamu?

¹⁰ Icitetekelo ca kwa Abrahamu tacashintilile pa kukwata ifyebo fishaifulila pa lwa calo ico Lesa alemutwalako. Tacashintilile pa kwishiba inshita lintu aali no kupeelwa cilya calo. Alikwete icitetekelo pantu aishibe Yehova ukuba Lesa Wa maka yonse. (Ukufuma 6:3) Yehova aebele Abrahamu ukuti aali no kukwata umwana, lelo inshita shimo Abrahamu aletwishika ifyo ico cali no kucitikako. Aaleya alekota. (Ukutendeka 15:3, 4) Yehova akoseshe icitetekelo ca kwa Abrahamu pa kumweba ukulolesha mu muulu no kupenda intanda nga engashipenda. “E fyo kukabo bufyashi bobe,” e fyasosele Lesa. Abrahamu aliseshiwe apakalamba. Takwali ukutwishika ukuti Kalenga wa ifyo fintu fya mu muulu ifya kutiinya kuti afikilisha ico alaile. Abrahamu “atetekele Yehova.” (Ukutendeka 15:5, 6) Abrahamu tasumine fye pa mulandu wa kuti alitemenwe cintu aaleumfwa; alikwete icitetekelo cashika.

11. (a) Lintu Abrahamu alepalamina ku myaka ya bukulu 100, ni shani fintu ayankwile ku bulayo Lesa alaile ubwa kuti Sara umukoloci aali no kukwato mwana? (b) Musango nshi uwa citetekelo Abrahamu akwete pa kulolenkana no bwesho ubwa kusenda umwana wakwe ku lupili lwa Moria ku kumupeela nge lambo?

¹¹ Lintu Abrahamu alepalamina ku myaka ya bukulu 100 no mukashi wakwe, Sara, alepalamina ku myaka 90, Yehova abwekeshepo ubulayo bwakwe ukuti Abrahamu aali no kukwata umwana no kuti nyina aali no kuba ni Sara. Abrahamu alitontonkenyepo nga nshi pa fyo baali. “Awe pa kulosha amenso ku cilayo ca kwa Lesa, ukukanatetekela takwamunenwine; lelo akoselele mu kutetekela, no kutasha Lesa, no kushininkisho kuti wa maka ku kucite co alaile.” (Abena Roma 4:19-21) Abrahamu alishibe ukuti icilayo ca kwa Lesa tacingafilwa. Pa mulandu wa citetekelo cakwe, pa numa Abrahamu alyumfwilile lintu Lesa amwebele ukubuula umwana wakwe Isaki no kuya ku calo ca Moria no kumuninika nge lambo. (Ukutendeka 22:1-12) Abrahamu alikwete icitetekelo cakumanina ukuti Lesa uyo mu cipesha amano alengele ulya mwana ukufyalwa aalikwete na maka ya kumubwesesha ku bumi na kabili pa kuti engafikilisha amalayo yambi ayo Alaile ukukuma kuli uyu mwana.—AbaHebere 11:17-19.

12. Ni pa myaka inga Abrahamu atwalilile ukwendela mu kutetekela, kabili cilambu nshi cipembelela wene pamo na baali mu lupwa lwakwe abalangishe icitetekelo?

¹² Abrahamu alangile ukuti aaletungululwa ne citetekelo te pa miku fye iya kupenda lelo ukupulinkana ubumi bwakwe bonse. Mu nshita aali uwa mweo Abrahamu tapokelele kuli Lesa iciputulwa icili conse ica Calo Calaiwe ku kuba icikwatwa cakwe. (Imilimo 7:5) Nalyo line, Abrahamu tafunshike no kubwelela ku Uri wa bena Kaldi. Pa myaka 100, ukufikila fye ne mfwa yakwe, aikele mu mahema mu calo ico Lesa amwebele ukuyako. (Ukutendeka 25:7) Ukukuma kuli wene no mukashi wakwe Sara, umwana wabo Isaki, no mwishikulu wabo Yakobo, AbaHebere 11:16 batila: “Lesa tali na nsoni kuli bene, ukwitwa Lesa wabo; pa kuti abapekanisho musumba.” Ee, Yehova alibapekanishisha icifulo pe sonde likatekwa no Bufumu bwa buMesia.

13. Ni bani pa babomfi ba kwa Yehova ilelo abalangisha ubushininkisho bwa kukwata icitetekelo icapala ica kwa Abrahamu?

¹³ Pa bantu ba kwa Yehova ilelo paliba abapala Abrahamu. Pa myaka iingi balyendela mu kutetekela. Mu bukose ubo Lesa apeela, balicimfya ifipindami fyapala impili. (Mateo 17:20) Tabanenuka mu citetekelo pa mulandu fye wa kuti tabaishiba lintu Lesa ali no kubapeela icikwatwa ico alaya. Balishiba ukuti icebo ca kwa Yehova tacifilwa, kabili balatasha nga nshi ukuti lishuko lishaikulila ukuba pa kati ka Nte shakwe. Bushe ifyo e fintu muyumfwa?

Icitetekelo Icakuntile Mose

14. Icitendekelo ca citetekelo ca kwa Mose caimikwe shani?

¹⁴ Ica kumwenako na cimbi ica citetekelo ni Mose. Ni pi pashimpilwe icitetekelo cakwe? Catendekele ku bunya. Nangu ca kuti umwana mwanakashi wa kwa Farao asangile Mose mu cipe ca macinda mu mbali ya mulonga wa Naelo no kumusenda ku kuba umwana wakwe, nyina wa cine uwa kwa Mose uwali umuHebere, Yokebede, alyonseshe kalume no kumusakamana mu myaka yakwe iya kubangilila. Cimoneka kwati Yokebede alimusambilishe bwino, ukulimba ukutemwa Yehova muli wene no kutesekesha amalayo yantu Yehova alaile Abrahamu. Pa numa, ilyo aali mu ng’anda ya kwa Farao, Mose “asambilishiwe amano yonse ya bena Egupti.” (Imilimo 7:20-22; Ukufuma 2:1-10; 6:20; AbaHebere 11:23) Lelo, te mulandu ne cifulo akwete ica busambashi, umutima wa kwa Mose wali ku bantu ba kwa Lesa abaali abasha.

15. Ukuishibisha umwine pamo na bantu ba kwa Yehova kwapilibwile cinshi kuli Mose?

¹⁵ Ilyo aali ne myaka 40, Mose apamine umwina Egupti pa kupususha umwina Israele uwalecushiwa. Ici ca kucitika calangile fintu Mose alemona abantu ba kwa Lesa. Mu cine cine, “ni ku citetekelo e ko Mose, ilyo akulile, akene ukwitwo mwana wa mwana mwanakashi wa kwa Farao.” Mu cifulo ca kukakatila ku “nshita ya bwanalale iya lubembu” ilyo aali ku cipango ca mu Egupti, icitetekelo camulengele ukuibika ku bantu ba kwa Lesa abalecitwo bubi.—AbaHebere 11:24, 25; Imilimo 7:23-25.

16. (a) Yehova apeele Mose umulimo nshi uwa kubomba, kabili ni shani fintu Lesa amwaafwile? (b) Pa kubomba umulimo wakwe, ni shani fintu Mose alangile icitetekelo?

¹⁶ Mose alefwaisha ukubombelapo bwangu no kwilulula abantu bakwe, lelo inshita ya kwa Lesa iya kubalubula yali tailafika. Mose aali no kufulumuka mu Egupti. Cali ni pa numa ya myaka 40 e lyo Yehova, ukupitila muli malaika, atumine Mose ukubwelela ku Egupti ku kufumya abena Israele muli cilya calo. (Ukufuma 3:2-10) Ni shani fintu Mose ayankwileko? Tatwishike amaka ya kwa Yehova aya kulubula Israele, lelo ayumfwile uwapelebela ukubomba umulimo untu Lesa amupeele. Mu kutemwa, Yehova apayenye ukukoselesha uko Mose aalekabila. (Ukufuma 3:11–4:17) Icitetekelo ca kwa Mose calikoseleko. Abwelele ku Egupti no kusoka Farao libili libili pa kanwa nkati ukuti nga talekele Israele ukuyapepa Yehova kwali no kubako ifinkunka pali Egupti onse. Mose takwete amaka pa lwakwe aya kuletako ifyo finkunka. Aleendela mu kutetekela, te mu kumona. Atetekele Yehova ne cebo cakwe. Farao aletiinya Mose. Lelo Mose alishipikishe. “Ni ku citetekelo e ko ashilile Egupti, ukwabulo kutiine cipyu ca mfumu; pantu akoselele ngo umone Mfumu iishimoneka.” (AbaHebere 11:27) Mose tali uwapwililika. Alecite filubo. (Impendwa 20:7-12) Lelo pa numa ya kutumwa kuli Lesa, ubumi bwakwe bonse fye bwaletungululwa ne citetekelo.

17. Mu kwendela mu kutetekela cinshi cafuminemo kuli Noa, Abrahamu na kuli Mose, nangu line tabaikeleko abomi ku kumona icalo cipya ica kwa Lesa?

¹⁷ Shi icitetekelo cenu nacibe nga cilya ica kwa Noa, Abrahamu, na Mose. Ca cine ukuti tabamwene icalo cipya ica kwa Lesa mu nshita yabo. (AbaHebere 11:39) Inshita Lesa asonta yali tailafika; kwaliko imbali shimbi isha mifwaile yakwe ishalekabila ukufikilishiwa. Lelo icitetekelo cabo mu cebo ca kwa Lesa tacapungaile, kabili amashina yabo yaba mwi buuku lya mweo ilya kwa Lesa.

18. Kuli abo abaitwa ku bumi bwa ku muulu, mulandu nshi cabela icakabilwa ukwendela mu kutetekela?

¹⁸ Umutumwa Paulo alembele ati: “Lesa amwenene ifwe kabela icintu cimo icawamisha.” E kutila, Lesa alimwenene icintu cimo icawamisha kuli abo, ukupala Paulo, baitwa ku bumi bwa ku muulu ku kuba na Kristu. (AbaHebere 11:40) Aba e bo Paulo aletontonkanyapo lintu alembele amashiwi yasangwa pali 2 Abena Korinti 5:7 apatila: “Twendela mu kutetekela, te mu kumona.” Pa nshita lintu aya mashiwi yalembelwe, tapali nangu umo pali bene uwali napokelela icilambu cakwe mu myulu. Tabamwene icilambu na menso yabo aya ku mubili, lelo icitetekelo cabo muli cene cali icashika. Kristu alibuushiwe ukufuma ku bafwa, uwa ntanshi pa babuushiwilwe ku bumi bwa ku muulu. Kabili ukucila pali bansangwapo 500 balimumwene ilyo ashilanina ukuya ku muulu. (1 Abena Korinti 15:3-8) Balikwete imilandu iingi iya kutungulwila ubumi bwabo bonse kuli cilya citetekelo. Na ifwe bene twalikwata imilandu isuma iya kwendela mu kutetekela.

19. Nga fintu calangililwa mu AbaHebere 1:1, 2 Lesa alanda kuli ifwe ukupitila muli ani?

¹⁹ Ilelo, Yehova talelandila ku bantu bakwe ukupitila muli malaika, nga fintu acitile kuli Mose pa cimpusa calepya. Lesa alilandila mu Mwana wakwe. (AbaHebere 1:1, 2) Cintu Lesa asosele ukupitila muli uyu mwana, Alicilemba muli Baibolo, iyapilibulwa mu ndimi shilanda abantu ukushinguluke calo conse.

20. Ni mu nshila nshi imibele tulimo ibelele iyacilapo kuwama ukucila iyalimo Noa, Abrahamu, na Mose?

²⁰ Twalikwata ifingi ukucila ifyakwete Noa, Abrahamu, na Mose. Twalikwata Icebo ca kwa Lesa icakumanina—kabili ubwingi bwa fyabamo fyalifikilishiwa kale kale. Pa mulandu wa cintu Baibolo isosa pa lwa baume na banakashi abaali inte sha busumino isha kwa Yehova mu fya kwesha fya misango na misango, AbaHebere 12:1 bacincisha ukuti: “Tube abafuule cifinine conse no lubembu ulwalambatila, tubutuke no mukoosha ulubilo ulwabikilwa ifwe.” Tatulekabila ukulekelesha icitetekelo cesu. “Ulubembu ulwalambatila” kubulwa icitetekelo. Pa kuti tutwalilile ‘ukwendela mu kutetekela’ cifwaya ukulwisha na maka.

[Futunoti]

Cinshi Cili E Casuko Cenu?

◻ Cinshi cabimbwamo mu ‘kwendela mu kutetekela’?

◻ Ni shani fintu twinganonkelamo mu fyo Noa alangishe icitetekelo?

◻ Umusango Abrahamu alangilemo icitetekelo utwaafwa shani?

◻ Mulandu nshi Baibolo ilondolwela Mose nge ca kumwenako ca citetekelo?

[Icikope pe bula 10]

Abrahamu aendeele ku kutetekela

[Icikope pe bula 10]

Mose na Aarone balangishe icitetekelo lintu baali pa ntanshi ya kwa Farao