Ifyebo Ififumine mu Mpapulo Shili mu Katabo ka Mikalile no Mulimo Tubomba
NOVEMBER 2-8
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | UKUFUMA 39-40
“Mose Alicitile Fyonse Ifyo Bamwebele”
Bushe Yehova Alimwishiba?
13 Mose ena alipuseneko pantu ali “uwafuukisha pa bantu bonse abali pano isonde.” (Impe. 12:3) Calimoneke ukuti alifuuka pantu alefwaya sana ukukonka ubutungulushi bwa kwa Yehova. (Ukufu. 7:6; 40:16) Baibolo tayalandapo icili conse icilanga ukuti Mose aletwishika inshila Yehova alecitilamo ifintu nelyo ukuti alefulwa Yehova nga amweba ukukonka fimo pa kucita ifintu. Ku ca kumwenako, Yehova alimwebele fyonse ifyo alekabila ukukonka no tuntu tonse utunono, pamo nga ifyo ubushishi alingile ukubomfya bwalingile ukuba, ne mpendwa ya tumipeto utwaleba ku tumatenti. (Ukufu. 26:1-6) Nga ca kuti kangalila mu kuteyanya kwa kwa Lesa akolobonda muli tonse ilyo alemweba ifya kucita, limo kuti mulefuupulwa. Lelo Yehova e kangalila wesu uwapwililika, uupeelako bamo imilimo kabili alicetekela ababomfi bakwe. Kanshi ifyo atweba ukukonka pa kucita ifintu, nangu fingafula shani, ninshi umwine naishiba ico acitile fyo. Mose tafulilwe ilyo Yehova akolobondelemo muli tonse utwalekabilwa pa kupanga icikuulwa ca mushilo. Talemona ukuti ico Yehova amwebele fyonse no tunono kumo pa fya kukuula ici icikuulwa, ni co alimusuulile nelyo alemutitikisha. Lelo Mose alibikileko amano ica kuti abalebomba uyu mulimo, “bacitile fye filya fine” Lesa alandile. (Ukufu. 39:32) Ici cilatulanga ukuti ali uwaicefya icine cine! Mose alishibe ukuti ulya mulimo wali wa kwa Yehova no kuti ena ali mubomfi fye.
Bushe Muli Ba Cishinka Muli Fyonse?
3 Pa AbaHebere 3:5 patila: “Mose pa kuba kapyunga aali uwa cishinka.” Cinshi calengele kasesema Mose ukuba uwa cishinka? Pa kupekanya no kukuula ihema, “Mose acitile umwabela fyonse ifyo Yehova amwebele. Acitile ifyo fine fye.” (Ukufuma 40:16, NW) Na fwe bapepa Yehova tulanga ukuti tuli ba cishinka kuli wena ilyo tumubombela mu cumfwila. Ici cilesanshamo no kutwalilila aba cishinka kuli Yehova ilyo tuleeshiwa icabipisha. Nomba, ukushipikisha amesho ayayafya mu kwine kweka takupima ukuti tuli ba cishinka. Yesu atile: “Uwa cishinka ku cacepesha e wa cishinka na ku fingi, no ushalungama ku cacepesha e ushalungama na ku fingi.” (Luka 16:10) Tufwile ukuba aba cishinka na ku cacepesha.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-2-E ibu. 884 para. 3
Imikupo ya Basilu
Abena Israele Balefumya Kwisa iyi Mikupo? Nga ca kuti ishiwi lya ciHebere ilya kuti taʹchash ilyo babomfya mu Baibolo lilosha ku musango umo uwa basilu, kuti twaipusha atuti bushe abena Israele balefumya kwisa imikupo ya basilu? Nangu ca kuti ku citungu ca Arctic na Antarctic e kwaba sana basilu, basilu bamo balitemwa ukwikala ku ncende ishakaba. Muno nshiku basilu beta ukuti monk ababa muli Bemba wa Mediterranean bashala fye abakupenda, na kabili aba basilu balasangwa na muli ba bemba bambi umwaba amenshi ayashatalala sana. Mu myaka yapita abantu balipaya sana basilu ica kuti balicepa mu calo, nomba mu nshita balelemba Baibolo ishi nama sha muli bemba shali ishingi sana muli Bemba wa Mediterranean na muli Bemba wa Kashika. Icitabo ca Calmet’s Dictionary of the Holy Bible icalembelwe mu 1832 pe bula 139 citila: “Pa fishi ifingi ifya pali Bemba wa Kashika e lyo na pa cofi ca Sinai paleba basilu.”
Bushe Mulafwaisha Ukuti Abantu Balemutasha pa Milimo Mubomba?
Ilyo bapwishishe ukukuula icikuulwa ca mushilo, ikumbi “lyakupile icikuulwa ca mushilo, no bukata bwa kwa Yehova bwaiswile mu cikuulwa ca mushilo.” (Ukufu. 40:34) Ala ici cali cishibililo ca kuti Yehova alitemenwe umulimo abantu babombele! Bushe Besalele na Oholiabu baumfwile shani ilyo ikumbi lyakupile icikuulwa ca mushilo? Nangu ca kuti amashina yabo tayalembelwe pa fyo bapangile, bafwile baali ne nsansa sana ilyo baishibe ukuti Lesa alipaalile imilimo babombele. (Amapi. 10:22) Ilyo papitile imyaka iingi, bafwile balitemenwe sana ukumona abantu balebomfya ifyo bapangile mu mulimo wa kwa Yehova. Kanshi ilyo Yehova akabuusha Besalele na Oholiabu mu calo cipya, bakatemwa nga nshi ukwishiba ukuti pa myaka nalimo 500 abantu balepepela Yehova pa cikuulwa ca mushilo ico bakuulile!
Twalilileni Ukukanaitumpa mu Fikansa fya Calo
8 Inshila ya bubili iingatwafwa ukukanaitumpa mu fikansa fya calo, kuba “abacenjela nge nsoka lelo aba kaele nge nkunda.” (Belengeni Mateo 10:16, 17.) Tulaba “abacenjela” nga tuletontonkanishisha libela pali fimo ifingalenga twaitumpa mu fikansa fya calo. Tulaba aba “kaele” nga tatulekele ifyo fintu fyalenga twaitumpa mu fikansa fya calo. Natulande pali fimo ifingalenga twaitumpa mu fikansa fya calo nga tatucenjele e lyo ne fyo twingacita pa kuti tatuitumpilemo.
9 Ifyo tulandapo. Tulingile ukucenjela sana ilyo abantu tuli nabo batendeka ukulanda pa fikansa fya calo. Ku ca kumwenako, ilyo tulelanda na bantu pa Bufumu bwa kwa Lesa, tatulingile ukusuminisha nelyo ukutalika nga balelanda pa fyo akabungwe ka fikansa fya calo nelyo ifyo politishani alefwaya ukucitila abantu. Mu nshita ya kulalanda nabo pa fyo abantunse balefwaya ukucita pa kuti bacefyeko ukucula, balangeni ifyo Baibolo ilanda pa fyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukafumyapo amacushi yonse. Nga ca kuti abantu balefwaya muletalikana pa malyashi yamo pamo nga, abaume ukuupana na baume banabo e lyo na banakashi ukuupana na banakashi banabo nelyo ukuponya ifumo, bebeni ifyo Icebo ca kwa Lesa cilanda ne fyo mufwaisha ukulacita ifyo Baibolo ilanda. Nga ca kuti bamo balelanda ukuti amafunde yamo yafwile ukwalulwa nelyo ukufumishiwapo, tatulingile ukusuminishako nelyo ukubakaanya, kabili tatulingile ukupampamina fye pa kuti basumine ifyo tulelanda.
10 Amalyashi ayaba pa milabasa, pa TV, e lyo na mu nyunshipepala. Inshita shimo amalyashi basabankanya bayalanda kwati baletungililapo umuntu nelyo akabungwe kamo aka fikansa fya calo. Ilingi line ifi fyaseeka mu fyalo umo ubuteko bwakwata amaka pa malyashi yasabankanishiwa. Nga ca kuti abasabankanya amalyashi baletungilila akabungwe kamo aka fikansa fya calo, tulingile ukucenjela pa kuti twilatontonkanya ukuti ifyo balelanda fya cine. Ku ca kumwenako, muleyipusha amuti, ‘Bushe nalitemwa ukukutika kuli umo uusabankanya amalyashi pa mulandu wa kuti naishiba ukuti ifyo alanda pa fikansa fya calo fya cine?’ Pa kuti mwilaitumpa mu fikansa fya calo, mwilatamba sana nelyo ukubelenga amalyashi ayengi ayalanda pa fikansa fya calo. Lyonse ilyo mwaumfwa amalyashi ya pa fikansa fya calo muleyalinganya ku “mashiwi ayatuntulu” ayasangwa muli Baibolo.—2 Timote 1:13.
NOVEMBER 9-15
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | UBWINA LEBI 1-3
“Ico Baletuulila Imituulo”
it-2-E ibu. 525
Imituulo
Umutuulo wa koca. Umutuulo wa koca baleupeela onse kuli Lesa; uwaletuula uyu mutuulo talesendako inama iili yonse. (Linganyeniko Abapi. 11:30, 31, 39, 40.) Baletuula uyu mutuulo pa kulomba Yehova ukuti apokelele nelyo pa kulanga ukuti Yehova napokelela umutuulo wa pa lubembu uo limo baletuulila pamo no uyu mutuulo wa koca. Nga filya baletuula “umutuulo wa koca” onse kuli Yehova, Yesu na o aliituulile onse.
it-2-E ibu. 528 para. 4
Umutuulo
Umutuulo wa ngano. Umutuulo wa ngano baleutuulila pamo no mutuulo wa mutende, umutuulo wa koca, umutuulo wa pa lubembu, e lyo ne fyo balebalilapo ukulobolola. Inshita shimo baleutuula weka. (Ukufu. 29:40-42; Lebi 23:10-13, 15-18; Impe. 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; icipandwa 29) Uyu mutuulo baleituula pa kutasha pa fyo Yehova alebapaala. Na kabili pa kutuula umutulo wa ngano balebikapo na amafuta na libani. Baletuula ubunga ubwapeleka bwino, ingano ishasalulwa pa mulilo, nelyo umukate uwasubwako amafuuta nelyo uwapaapaatala. Umutuulo wa ngano baleubika pa ca kocelapo, ica kusalwilapo e lyo umbi baleufumbika. Umutuulo wa ngano umo baleubika pa ciipailo ca mutuulo wa koca, umbi abaleulya ni bashimapepo, kabili umutuulo wa mutende abaleulya bantu abene abaletuula. (Lebi 6:14-23; 7:11-13; Impe. 18:8-11) Umutuulo wa ngano onse uo baletuula pa ciipailo tabalebikamo icitutumushi nelyo “ubuci” ubwapya (nalimo ifi fyalelosha na ku fya kulya ifyalowa ifyo balepanga ku fisabo fya mikunyu).—Lebi 2:1-16.
it-2-E ibu. 526 para. 1
Imituulo
Umutuulo wa mutende. Umuntu nga atuula umutuulo wa mutende kuli Yehova alelangilila ukuti ali pa mutende na ena. Abaletuula uyu mutuulo baleulya pamo no lupwa lwabo. (Baleuliila mu lubansa lwa cikuulwa ca mushilo; ukulingana ne ntambi, balekuula insakwe mu lubansa mu kati ka nsalu ya cikuulwa ca mushilo; ilyo bakuulile itempele balelila mu miputule wa kuliilamo.) Shimapepo uuleoca na bashimapepo abalemwafwa ukubomba imilimo nabo balelyako. Yehova ena alepokelela icena icisuma ica mafuta ayo baleoca. Umulopa baleupeela kuli Lesa pantu wimininako ubumi. Kanshi cali kwati bashimapepo, abaletuula umutuulo e lyo na Yehova baleliila pamo, icalelangilila ukuti bali pa mutende. Umuntu nga alya umutuulo wa mutende ninshi nakowela (e kuti ukukowela konse uko balandapo mu Mafunde ya kwa Mose) nelyo nga alya inama iyaikala inshiku ukucila pa sho babasuminishe (nga nakukaba kuti yatendeka ukubola) alingile ukwipaiwa. Umuntu nga alya umutuulo wa mutende ninshi nakowela nelyo alya inama iyaonaika pa ntanshi ya kwa Yehova Lesa, ninshi tacindike ifya mushilo.—Lebi 7:16-21; 19:5-8.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Ubwina Lebi
2:13—Mulandu nshi balelungilamo umucele “mu ca kupalamika conse”? Balecite ci, te pa mulandu wa kufwaya ukuti amalambo yomfwike bwino. Mwi sonde lyonse, umucele ulabomfiwa ku kucingilila ifintu ukubola. Ufwile walepeelwa pamo ne mituulo pantu wimininako ukukanabola.
it-1-E ibu. 813
Amafuta
Ico babikileko ifunde. Mu cipangano ce Funde umulopa na mafuta fyali fya kwa Yehova. Umweo waba mu mulopa, kabili ni Yehova eupeela umweo, kanshi umulopa wakwe. (Lebi 17:11, 14) Amafuta baleyamona ukuti e yanonene sana mu nama yonse. Kanshi ukutuula amafuta ya nama kwalelangilila ukuti ifisuma sana fya kwa Yehova, uupeela abantu ifingi kabili kwalelangilila no kuti aba mupepa bafwaya ukumupeela ifisuma sana. Pa mulandu wa kuti amafuta yalelangilila ifyo abena Israele balefwaisha ukupeela Yehova ifisuma sana, e co Baibolo ilandila ukuti baleyoca pa ciipailo kwati “fya kulya” no kuti fyaletwala “akacena akasuma” kuli Yehova. (Lebi 3:11, 16) Kanshi ukulya amafuta ya nama ayo balingile ukupeela Lesa kwali kupula mu mafunde kabili kwali kwikala pa nsambu sha kwa Yehova. Na kabili umuntu uwacita ica musango uyu alingile ukwipaiwa. Amafuta yalipuseneko ku mulopa, pantu amafuta ya nama iifwile kale na mafuta ya nama iyataakaniwa ku cinama baleyabomfya ku mulimo uuli onse uo balefwaya.—Lebi 7:23-25.
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Ubwina Lebi
3:17. Apo ifuta lyalemonwa ukuti e lyawamisha ku nama, ifunde lya kukanalya amafuta mu kumonekesha lyalelangilila abena Israele ukuti ifyanona fyali fya kwa Yehova. (Ukutendeka 45:18) Ici ciletucinkulako ukuti tufwile ukupeela Yehova ifyawamisha.—Amapinda 3:9, 10; Abena Kolose 3:23, 24.
NOVEMBER 16-22
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | UBWINA LEBI 4-5
“Peeleni Yehova Ifyawamisha”
it-2-E ibu. 527 para. 9
Imituulo
Umutuulo uwa pa mulandu. Umutuulo uwa pa mulandu na o baleutuulila pa mulandu wa lubembu, pantu umulandu onse uo umuntu engacita lubembu. Baleutuula pa membu shimo ishaibela isho umuntu acitile, uyu umutuulo walipuseneko ne mituulo imbi iya pa lubembu pantu wena walelungamika umulandu nampo nga ni Yehova balufyenye nelyo luko lwakwe ulwa mushilo. Umuntu waletuula umutuulo wa pa mulandu alelomba Yehova ukuti amwelele pa fyo acitile, aleba mu cipangano na Yehova na kabili e lyo tabalemukanda pa mulandu wa lubembu acitile.—Linganyeniko Esa. 53:10.
Alishiba Apapela Amaka Yesu
Amafunde yalangile ukuti Yehova alalangulukilako nga nshi ilyo yatile: “Nomba nga takwete impaanga, akalete kuli Yehova ifipele fibili atemwa utwana twa nkunda tubili ku kuba umutuulo wakwe uwa pa mulandu pa lubembu ulo abembwike.” (Icikomo 7) Nga ca kuti umwina Israele ali umupiina sana ica kuti afilwa no kushita impaanga, Lesa alepokelela ico uyu muntu engakumanisha, e kuti utwana twa nkunda tubili nangu ifipele fibili.
Alishiba Apapela Amaka Yesu
Nomba nga ca kuti uyu muntu te kuti akumanishe no kushita ifyuni fibili, bushe ali no kucita shani? Amafunde yatile: “Akalete ulupe lwa buunga ubwapeleka [amakapu 8 nangu 9] ku kuba umutuulo wakwe uwa pa lubembu.” (Icikomo 11) Yehova alilangulukileko sana abapiina abashakwete inama ne fyuni fya kutuula ica kuti alibasuminishe no kulatuula ubunga. Mu Israele, nangu umuntu mupiina, na o wine alekwata ishuko lya kwelelwa imembu kabili aleba cibusa wa kwa Lesa.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingasambilila ku Babomfi ba kwa Yehova Abali ne Cishinka
14 Na imwe bene kuti mwaba aba cishinka kuli Yehova intanshi kabili kuti mwaba aba cishinka na ku bantu banenu nga muleba ne cikuuku. Ku ca kumwenako, nalimo kuti namukwata ifishinka ifilelanga ukuti uwa bwananyina nacita ulubembu ulukalamba. Kuti mwafwaya ukuba aba cishinka ku wa bwananyina, maka maka nga ni cibusa wenu nelyo nga ni lupwa lwenu. Lelo mwalishiba ukuti ukuba uwa cishinka kuli Yehova e kwacindama sana. Kanshi nga filya Natani acitile, na imwe bene muleumfwila Yehova lelo muleba aba cikuuku ku ba bwananyina. Mulingile ukweba uwa bwananyina uulufyenye ukweba baeluda bwangu bwangu pa kuti bamulungike. Lelo nga tabebele mufwile ukubeba imwe bene. Nga mwacita ifi, ninshi mwaliba ne cishinka kuli Yehova, e lyo kabili ninshi mwaliba ne cikuuku ku wa bwananyina pantu baeluda bakamufunda pa kuti akabe cibusa wa kwa Yehova na kabili. Baeluda bakamufunda cikuuku cikuuku.—Belengeni Ubwina Lebi 5:1; Abena Galatia 6:1.
it-1-E ibu. 1130 para. 2
Ifya Mushilo
Inama ne Filimwa. Ing’ombe iilume iyabalilapo ukufyalwa, akana ka mpaanga akalume akabalilapo ukufyalwa na kana ka mbushi akalume akabalilapo ukufyalwa fyaleba fya mushilo kuli Yehova kabili tabalingile ukufilubula. Ishi inama baleshituula ilambo kabili umunofu wafiko waleba wa bashimapepo. (Impe. 18:17-19) Ifisabo ifyalebalilapo ukupya ne fya pe kumi fyali ifya mushilo nga filya fine ifya bupe e lyo na fyonse ifyo baletuula fyaleba ifya mushilo. (Ukufu. 28:38) Fyonse ifya bupe ifyo balepeela Yehova fyali ifya mushilo kabili tabalingile ukulafimona nga fintu balemona ifintu fimbi nelyo ukukanaficindika. Ica kumwenako, lifunde ilyalelanda pa kupeela ifya pe kumi. Nga ca kuti umuntu apaatulako ing’ano ukuti esho akapeela nge ca pe kumi, e lyo ena nelyo uwa mu lupwa lwakwe ashilya, ninshi atoba Ifunde lya kwa Lesa ililanda pa kucindika ifya mushilo. Ukulingana ne Funde, uyu muntu alingile ukufwaya ifya pe kumi ifyalingene ne fyo alingile ukupeela pa kubala, kabili alingile no kulundapo na fimbi pa muulu. Na kabili alingile no kupeela impaanga iisuma ngo mutuulo. Ifi fyalangele abantu ukulacindika sana ifya bupe ifyo balingile ukulapeela Yehova.—Lebi 5:14-16.
NOVEMBER 23-29
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | UBWINA LEBI 6-7
“Ilambo lya Kutootela”
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Ubwina Lebi
9 Isambililo lyalenga bubili: Tulabombela Yehova pa kuti tulemutasha. Ilyo tulesambilila pali ili isambililo, twalalanda pe lambo lya mutende ilyo abena Israele baletuula. Mwi buuku lya Ubwina Lebi tusambililamo ukuti umwina Israele aletuula ilambo lya mutende nge “lambo lya kutootela.” (Lebi 7:11-13, 16-18) Taletuula ili ilambo pa mulandu wa kuti e fyo alingile fye ukucita, lelo aleitemenwa fye ukutuula. Kanshi ili lyali lilambo ilyo umwina Israele aleitemenwa fye ukutuula pa mulandu wa kuti alitemenwe Lesa wakwe Yehova. Uwaletuula ili ilambo aleliila pamo no lupwa lwakwe inama iyo aletuula ilambo kabili alepeelako na shimapepo. Nomba ifilundwa fimo ifya nama balepeela fye Yehova. Filundwa nshi?
w00 8/15 amabu. 15, 16 para. 15
Amalambo Ayatemwine Lesa
15 Ilambo lya kuitemenwa na limbi lyali lilambo lya mutende, ilyalondololwa mu Ubwina Lebi icipandwa 3. Mu ciHebere, ishiwi “umutende” lipilibula ifingi ukucila fye na pa kwikala apabula inkondo nelyo ukwikala na ku matwi tondolo. Icitabo ca Studies in the Mosaic Institutions citila, “mu Baibolo, lipilibula [ukwikala apabula inkondo nelyo ukwikala na ku matwi tondolo] e lyo lipilibula no lubanda, ubuseko, ne nsansa, no kuba no mutende na Lesa.” Kanshi, amalambo ya mutende tayalepeelwa ku kufwaya umutende na Lesa kwati ni filya batila mwikala patalala, mwine apatalalika iyo, lelo yali cilangililo ca kutasha nelyo ukusefya pa kuba mu mutende na Lesa uyo waleipakisha abasenaminwa na wene. Ilyo umulopa na mafuta fyapeelwa kuli Yehova, bashimapepo no uutuulile lilye lambo balelya ifyashalako. (Ubwina Lebi 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Mu nshila iisuma kabili iya mu mampalanya, uwaletuula, bashimapepo, na Yehova Lesa baleliila pamo ica kulya, ukulangilila ukumfwana kwa mutende kwali pali bene.
Amalambo ya Malumbo Ayatemuna Yehova
8 Ni shani pa lwa uulepeela ilambo? Ifunde lyatile onse uuleisa ku cinso ca kwa Yehova afwile ukuba uwasanguluka kabili uushakowela. Uuli onse uwakoweshiwe ku cili conse icikowesha ali no kutala ukupeela ilambo lya pa lubembu nelyo ilya pa mulandu ku kuleka abweshe ukumfwana kusuma na Yehova pa kuti ica kuninika cakwe nelyo ilambo lya mutende lingapokelelwa kuli Wene. (Ubwina Lebi 5:1-6, 15, 17) Bushe na ifwe tulatesekesha ubucindami bwa kusungilila ukusanguluka kwesu pa ntanshi ya kwa Yehova? Nga tulefwaya Lesa alesuminisha ukupepa kwesu, tufwile ukwanguka mu kulungika ifilubo tucita ilyo twatoba amafunde ya kwa Lesa. Tufwile ukwangufyanya ukushukila ukwafwa kwapayanishiwa na Lesa, uko e kuti “abakalamba ba lukuta” e lyo ne “cikonsolwelo ca pa membu shesu,” Yesu Kristu.—Yakobo 5:14; 1 Yohane 2:1, 2.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-1-E ibu. 833 para. 1
Umulilo
Umulilo uwaleba pa cikuulwa ca mushilo na pe tempele. Umulilo baleubomfya mu kupepa pa cikuulwa ca mushilo e lyo na pa numa ilyo bakuulile itempele. Lyonse ulucelo e lyo na mu cungulo cinono, shimapepo mukalamba aleya mukoca ifyanunkila pa ciipailo ca kocelapo ifyanunkila. (Ukufu. 30:7, 8) Amafunde ya kwa Lesa yalandile ukuti umulilo waleba pa ciipailo ca kocelapo umutuulo wa koca tawalingile ukushima. (Lebi 6:12, 13) AbaYuda bamona ukuti umulilo wali pa ciipailo ni Lesa wa washishe mu cisungusho, na lyo line Amalembo te fyo yalanda. Ukulingana ne fyo Yehova aebele Mose, abana ba kwa Aarone bali no ‘kubika umulilo pa ciipailo no kuteyanya inkuni pa mulilo.’ (Lebi 1:7, 8) Ilyo bushimapepo bwa kwa Aarone bwatendeke, baoca na malambo ya kubalilapo Yehova alitumine umulilo ukufuma ku muulu no koca amalambo ayali pa ciipailo. Uyu mulilo ufwile wafumine mwi kumbi ilya kupile icikuulwa ca mushilo. Ici cilelanga ukuti umulilo uwafumine ku muulu te wayashishe inkuni ishali pa ciipailo, lelo ‘waocele umutuulo wa koca ne fipimfya fya mafuta ifyali pa ciipailo.’ (Lebi 8:14–9:24) Kanshi umulilo uwatwalilile ukwaka pa ciipailo, wali mulilo uwafumine kuli Lesa no mulilo uo bashimapepo bayashishe. Na lintu Solomone apepele kuli Yehova ilyo alepeela itempele, Yehova alitumine umulilo ukufuma ku muulu uwaocele umutuulo onse uo batuulile.—2 Imila. 7:1; moneni na Abapi. 6:21; 1 Isha. 18:21-39; 1 Imila. 21:26 pa kuti mumone inshita na imbi iyo Yehova aoceele amalambo pa kulanga ukuti napokelela umutuulo uo abantu bakwe batuulile.
si ibu. 27 para. 15
Ibuuku lya Baibolo Ilyalenga 3—Ubwina Lebi
15 (3) Ifya kuninika fya lubembu filafwaikwa ku lubembu lushili lwa ku mufulo, nelyo imembu shacitilwe mu cilubo. Umusango cinama cininikwa ushintilila pa o ulubembu lwakwe lulekonsolwelwa—ulo lwa kwa shimapepo, abantu mu cinkumbawile, umukankaala, nelyo umuntu fye. Ukukanapala ifya kuninika fya kuitemenwa ne fya kuninika fya muutende fya bantu umo umo, ica kuninika ca lubembu cintu cakonkomeshiwa.—4:1-35; 6:24-30
NOVEMBER 30–DECEMBER 6
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | UBWINA LEBI 8-9
“Ifilanga Ukuti Yehova Alatungilila Abantu Bakwe”
it-1-E ibu. 1207
Ifyo Bushimapepo Bwatendeke
Mose alisambile (nalimo abebele fye ukuti basambe) Aarone na bana ba kwa Aarone batatu Nadabu, Abihu, Eleasari, na Itamari mu ca kubikamo amenshi ya kusamba ica mukuba icali mu lubansa kabili afwikile Aarone ica kufwala ca kwa shimapepo mukalamba. (Impe. 3:2, 3) Ifya kufwala ifyo Aarone bamufwikile fyaleimininako ifyo shimapepo mukalamba alingile ukuba ne milimo alingile ukubomba. Lyena Mose asubile icikuulwa ca mushilo, ifipe ifyalimo, iciipalo ca mutuulo wa koca e lyo ne ca kubikamo amenshi ya kusamba ne fipe fyonse ifyo balebomfya. Ici calengele fyonse fibe ifya mushilo kabili balefibomfya fye ku mulimo wa kwa Lesa. Mu kulekelesha Mose aitiile amafuta ya kusubilako pa mutwe wa kwa Aarone.—Lebi 8:6-12; Ukufu. 30:22-33; Amalu. 133:2.
it-1-E ibu. 1208 para. 8
Ifyo Bushimapepo Bwatendeke
Pa bushiku bwalenga 8, bashimapepo abo basubile balitendeke ukubomba imilimo yabo ukwabula ukuti Mose abafwe pantu balisambilile ifya kubomba. Uyu e muku wa kubalilapo bafutiileko abena Israele imembu. Pali iyi nshita balekabila sana ukuti imembu shabo shelelwe no kusangululwa pantu e lyo bakalifye sana Yehova pa kupepa umwana wa ng’ombe uo bapangile. (Lebi 9:1-7; Ukufu. 32:1-10) Ilyo bapwile ukubomba uyu mulimo pa muku wa kubalilapo Yehova alicitile ifyalangile ukuti alibasuminishe ukulabomba uyu mulimo, ilyo atumine umulilo ukufuma mwi kumbi ilya kupile icikuulwa ca mushilo no kuyaoca umutuulo uwasheleko pa cipailo.—Lebi 9:23, 24.
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Ubwina Lebi
13 Isambililo lyalenga bune: Yehova alapaala icilonganino cakwe ica pano isonde. Natulande pa cacitike mu mwaka wa 1512 ninshi Yesu talaisa pano isonde, ilyo abena Israele bapangile icikuulwa ca mushilo mupepi no Lupili lwa Sinai. (Ukufu. 40:17) Mose alitungulwile ukusefya ukwaliko ilyo balebika Aarone na bana bakwe abaume pali bushimapepo. Uluko lwa Israele lwalilongene pa kuti bamoneko uko bashimapepo baletuula amalambo ya nama aya kubalilapo. (Lebi 9:1-5) Finshi Yehova acitile pa kulanga ukuti alisuminishe abo basalile ukuba bashimapepo? Ilyo Aarone na Mose balepaala abantu, umulilo wafumine kuli Yehova no koca amalambo yonse ayali pa cipailo.—Belengeni Ubwina Lebi 9:23, 24.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Umulandu Tufwile Ukubela Aba Mushilo
6 Ifunde lya kwa Lesa ilya kuti bashimapepo baleba aba busaka, lyalikuma sana abantu ba kwa Yehova muno nshiku. Abantu abasambilila na ifwe Baibolo balamona ifyo ififulo fyesu ifya kupepelapo fyaba ifya busaka ne fyo tumoneka aba busaka ne fyo tufwala bwino. Lelo, ubusaka bwa bashimapepo bulenga twaishiba ukuti onse uwisa ku lupili lwa mapepo ya kwa Yehova, e kutila ukupepa kwa cine ukwa kwa Yehova afwile ukuba “uwasanguluka mu mutima.” (Belengeni Amalumbo 24:3, 4; Esa. 2:2, 3.) Ilyo Tulebombela Lesa, amatontonkanyo ne mitima yesu fifwile ukuba ifyasanguluka kabili tufwile ukuba aba busaka. Kanshi tufwile ukulaibeebeeta lyonse. Nga twaibeebeeta, nalimo fwe bamo kuti twasanga ukuti tulekabila ukwaluka sana muli fimo pa kuti tube aba mushilo. (2 Kor. 13:5) Ku ca kumwenako, umuntu uwabatishiwa nga aletamba ifye shiku afwile ukuyipusha ukuti ‘Bushe ifi ndecita ndelanga ukuti ndi wa mushilo?’ Lyena, afwile ukweba abakumwafwa pa kuti aleke ukutamba ifyabipa.—Yako. 5:14.
it-2-E ibu. 437 para. 3
Mose
Mose e o Lesa abomfeshe ukuba kawikishanya wa mu cipangano ce Funde ico apangene na bena Israele. Uyu mulimo wali uwaibela pantu takwabalile akuba umuntu uwalipo Kawishinya na Lesa kano fye Yesu Kristu, uwaba ni kawikishanya wa cipangano cipya. Mose abuulile umulopa wa nama batuulile ilambo no kuusansa kwi buuku lya cipangano. Muli ici cipangano mwali Yehova, e lyo na bantu (ukwabula ukutwishika abaiminineko abantu, baume abakalamba). Abelengeele abantu ifyali mwi buuku lya cipangano kabili abantu bayaswike abati: “Fyonse ifyo Yehova asosele natuitemenwa ukuficita no kumfwila.” (Ukufu. 24:3-8; Heb 9:19) Ifi Mose ali kawikishanya, pa milimo alebomba pali no kwangalila umulimo wa kukuula icikuulwa ca mushilo ne fyali no kubamo, ukushininkisha ukuti bafipanga ukulingana na fintu Lesa amwebele. Na kabili e wali no kusuba abali no kuba bashimapepo, icikuulwa ca mushilo e lyo na Aarone uwali shimapepo mukalamba ukubomfya amafuta ayaibela. Pa numa e waleangalila imilimo iyo bashimapepo abo basubile balebomba.—Ukufu. ifipandwa 25-29; Lebi ifipandwa 8 na 9.