“Kwaliba Icilambu ku Mulimo Wenu”

ILYO Imfumu Asa yaishibe ukuti abalwani abena Etiopia na besa ku kubasansa, yalyangufyenye ukutentemuka impili sha mu Yudea. Ilyo yafikile apo ilungu lyapabwike, yaliminine ninshi nainaka ilepeemekesa fye, kabili yamwene ibumba ilikalamba ilya bashilika abena Etiopia abali nangu 1milioni. Abashilika ba kwa Asa bena bali fye 500 nelyo ukucilapo panono.

Bushe ilyo ashilatendeka ukulwa na bena Etiopia, cinshi maka maka ico Asa aletontonkanyapo? Bushe aletontonkanya pa fyo ali no kweba abashilika bakwe pa kuti bacimfye? Bushe aletontonkanya pa mashiwi ya kukosha abashilika bakwe? Nelyo bushe aletontonkanya pa kulembela ulupwa lwakwe amakalata pa fyo ifintu fyali? Awe nakalya! Asa alipepele kuli Lesa, pantu alishibe ukuti ubwafya akwete bwalikulile.

Ilyo tatulapituluka mwi pepo lyakwe no kumona ifyacitike pali iyi nshita, lekeni tulande pa fyo Asa ali. Cinshi calengele ukuti apepe kuli Lesa? Bushe alicetekele ukuti Yehova alamwafwa? Bushe ilyashi lya kwa Asa lilanga shani ukuti Yehova alapaala ababomfi bakwe?

IFYO ASA ABOMBELE

Ilyo papitile imyaka 20 ukutula apo ubufumu bwa bena Israele bwayakanikene pabili, mu Yuda mwali sana ukupepa kwa bufi. Ilyo Asa atendeke ukuteeka mu 997 B.C.E., na ba kwisano bene balepepa balesa ba bufyashi aba bena Kaanani. Lelo ibuuku lya Imilandu lyalanda pa kuteeka kwa kwa Asa ukuti: “Asa alecita ifisuma kabili ifyalungama mu menso ya kwa Yehova Lesa wakwe. E ico aonawile ifiipailo fya bena fyalo ne fifulo balepepelapo no kutobaula ifimabwe ifyo baimike no kuputaula ifimuti ifyo baimike.” (2 Imila. 14:2, 3) Na kabili Asa afumishe “bacilende abaume aba pe tempele” abalebepekesha mu kupepa pa kuti balecita ifye shiku na baume banabo. Te ifi fyeka acitile, lelo alekoselesha na baYuda “ukufwaya Yehova Lesa wa fikolwe fyabo no kukonka amafunde ne fipope.”—1 Isha. 15:12, 13; 2 Imila. 14:4.

Yehova alitemenwe sana pa fyo Asa ali uwacincila mu kupepa kwa cine, e calengele ukuti ilyo aleteka mu Yuda mube umutende pa myaka iingi. E co imfumu yatile: “Twalifwaya Yehova Lesa wesu. Twalimufwaya, na o natulenga ukutuusha konse.” Pali iyi nshita kwali umutende, abaYuda balekuula amalinga ya kucingilila imisumba yabo. Baibolo itila “balekuula no kutunguluka” baletunguluka.—2 Imila. 14:1, 6, 7.

ILYO BASHILATAMPA UKULWA

Ukulingana ne fyo Asa abombele, twatwingapapa ico apepeele kuli Lesa ilyo alolenkene na bashilika abengi nga nshi abo Baibolo yalandapo. Asa alishibe ukuti Lesa alalambula abamubombela ne cishinka. Mwi pepo, Asa alombele ukuti Yehova amwafwe. Alishibe kuti nga ashintilila pali Lesa, nangu abalwani bafule, nelyo bakose shani, kuti abacimfya. Asa alishibe ukuti nga bacimfiwa na balwani, ishina lya kwa Yehova lyali no kuseebana, e calengele ukuti apapaate Lesa ukuti abafwe. Imfumu yapepele aiti: “Twafweni, mwe Yehova Lesa wesu, pantu twashintilila pali imwe, kabili ni mwi shina lyenu twishiile ku kulwisha ili bumba. Mwe Yehova, ni mwe Lesa wesu. Mwileka umuntunse amucishe amaka.” (2 Imila. 14:11) Ifi apepele cali kwati aletila: ‘Mwe Yehova, ni mwe abena Etiopia balelwisha. Mwileka abantu yaweyawe bacimfye abantu benu pantu ishina lyenu kuti lyaseebana.’ E ico “Yehova acimfishe abena Etiopia pa menso ya kwa Asa na pa menso ya kwa Yuda, kabili abena Etiopia balifulumwike.”—2 Imila. 14:12.

Muno nshiku abantu ba kwa Yehova balakwata amafya ayengi. Nangu ca kutila tatubomfya ifyanso pa kucimfya aya mafya, twalishininkisha ukuti Yehova kuti atwafwa ukucimfya ubulwi bwa ku mupashi. Amafya yamo ayo tukwata, kulwisha ukutaluka ku fyabipa, ukulwisha ubunake bwesu, no kucingilila ulupwa lwesu ku fintu ifingabonaula. Nangu tukwate ubwafya bwa musango shani, ipepo ilyo Asa apepele kuti lyatukosha. Ni Yehova e wamwafwile ukucimfya. Ici cilanga ukuti bonse abashintilila pali Lesa kuti abafwa. Takwaba umuntunse nangu umo uwingacimfya Yehova.

UKUKOSELESHA NO KUSOKA

Ilyo Asa abwelele ku bulwi, bakumene na Asaria. Uyu kasesema alimukoseleshe kabili alimusokele, atile: “Ng’umfweni, mwe Asa na mwe baYuda bonse na mwe bena Benjamini! Yehova akulaba na imwe cikulu fye na imwe mwaba nankwe; kabili nga mwamufwaya, akaleka mukamusange, lelo nga mwamusha na o akamusha. . . . Shipeni kabili mwileka amaboko yenu yatompoke, pantu kuli icilambu ku mulimo wenu.”—2 Imila. 15:1, 2, 7.

Aya mashiwi kuti yakosha icitetekelo cesu. Yalanga ukuti Yehova akatwalilila ukuba na ifwe kulila fye tulemubombela ne cishinka. Nga twalomba ukuti atwafwe, kuti twacetekela ukuti akatumfwa. Asaria atile: “Shipeni.” Kwena pa kuti tucite icalungama, tufwile ukukosapo, lelo twalicetekela ukuti Yehova kuti atwafwa.

Pa mulandu wa kuti nakulu wa kwa Asa, Maaka “alipangile akalubi ka bunani,” Asa alikwete incito iikalamba iya kufumya nakulu pali “bunamfumu.” Lelo alimufumishepo, aoca na kalubi kakwe. (1 Isha. 15:13) Lesa alipaalile Asa pa fyo acitile ne fyo ashipile. Na ifwe bene tulingile ukushintilila sana pali Yehova no kukonka amafunde yakwe ayalungama nangu balupwa wesu babe aba cishinka kuli Lesa nelyo iyo. Nga twacite fyo, Yehova akatupaala pa mibele yesu iisuma.

Ipaalo limo ilyo Asa akwete, kumona abena Israele abengi ukufuma ku bufumu bwa ku kapinda ka ku kuso baisa mu Yuda ilyo bamwene ukuti Yehova ali nankwe. Balitemenwe sana ukupepa kwa cine ica kuti balishile na mayanda yabo pa kuti bekale na bantu ba kwa Yehova. Lyena Asa na bali mu Yuda bonse ‘bapangene icipangano ca kufwaya Yehova ne mitima yabo yonse ne myeo yabo yonse.’ Cinshi cafuminemo? Lesa “balimusangile; kabili Yehova alebalenga ukutuusha mu calo conse.” (2 Imila. 15:9-15) Tulatemwa icine cine nga ca kuti abantu abafumacumi batendeka ukupepa Yehova!

Mu mashiwi ayalandile kasesema Asaria mwali na mashiwi ya kusoka, atile: “Nga mwamusha na o [Yehova] akamusha.” Mwikaleka ica musango yu cikamucitikile, pantu ifingafumamo kuti fyabipa sana! (2 Pet. 2:20-22) Amalembo tayalanda icalengele ukuti Yehova eebe Asa aya amashiwi ya kusoka, lelo imfumu tayakonkele ifyo bayebele.

“ICI WACITA CA BUWELEWELE”

Mu mwaka walenga 36 uwa kuteeka kwa kwa Asa, Imfumu Baasha iya bena Israele, yatendeke ukulwisha Yuda. Nalimo ico yalefwaya ca kuti abantu baiko belanakila Asa, no kuti belaya ku kupepa kwa cine mu Yuda. Baasha akuulile ilinga ukushingulusha umusumba wa Rama uwapakenye Israele na Yuda. Apo uyu musumba wabelele pali amakilomita 8 ukufuma ku Yerusalemu kabili wali ku kapinda ka ku kuso. Mu nshita ya kulomba ukuti Lesa amwafwe nga filya acitile ilyo alelwa na bena Etiopia, Asa aile ku bantu. Atumine ifya bupe ku mfumu ya ku Siria, pa kuti isanse ubufumu bwa ku kapinda ka ku kuso aka Israele. Ilyo abena Siria basanshile Israele, Baasha alifumine mu Rama.—2 Imila. 16:1-5.

Yehova tatemenwe ifyo Asa acitile kabili atumine kasesema Hanani ku kumweba. Apo alishibe ifyo Lesa amwafwile ilyo alelwa na bena Etiopia, Asa nga alisambilile ukuti “amenso ya kwa Yehova, yalamona mu calo conse pa kuti alange amaka yakwe aya kwafwa ababa ne mitima ya cishinka kuli ena.” Nalimo kwali abapandile Asa amano ayabi nelyo taletiina sana Baasha na bashilika bakwe, alemona kwati kuti abacimfya umwine. Kwena icalengele ukuti Asa e lomba Lesa ukumwafwa tacaishibikwa bwino, lelo icishinka ca kuti asalilepo ukushintilila pa bantu ukucila ukushintilila pali Yehova. Hanani amwebele ukuti: “Ici wacita ca buwelewele, pantu ukufuma nomba kwakulaba inkondo kuli iwe.”—2 Imila. 16:7-9.

Ilyo Asa bamwebele aya amashiwi, alifulilwe icine cine ica kuti abikile Hanani mu makusu. (2 Imila. 16:10) Nalimo Asa aletontonkanya ukuti, ‘Apo nalibombela Lesa ne cishinka pa myaka iingi, bushe balingile ukunkalipila?’ Bushe alikotele sana ica kuti na maka ya kutontonkanya bwino yacepa? Baibolo tayalandapo nangu cimo.

Mu mwaka walenga 39 uwa kuteka kwakwe, Asa alilwele ubulwele bwa ku makasa kabili alilwele nga nshi. Baibolo itila: “Na mu kulwala kwakwe tafwaile Yehova lelo afwaile bakondapa.” Cimoneka kwati pali iyi nshita Asa tabikile amano kuli bucibusa bwakwe na Lesa. Mu mwaka walenga 41 uwa kuteka kwakwe Asa alifwile, kabili afwile fye ukwabula ukubika sana amano kuli Lesa wa cine.—2 Imila. 16:12-14.

Lelo cimoneka kwati Lesa taloleshe sana pa filubo fya kwa Asa pa mulandu wa mibele yakwe iisuma ne fyo ali uwacincila mu kupepa kwa cine. Asa tabalile aleka ukupepa Yehova. (1 Isha. 15:14) Finshi twingasambilila ku lyashi lya kwa Asa? Ili lyashi litusambilisha ukuti, tulingile ukulatontonkanya pa fyo Yehova atwafwilepo kale, pantu nga tuletontonkanyapo, kuti twaibukisha ukupepa kuli ena nga twakwata ubwesho na bumbi. Lelo tatulingile ukulatontonkanya ukuti apo twalibombela Lesa ne cishinka pa myaka iingi, tatulingile ukusalapulwa. Nangu twalibombela Lesa ne cishinka pa myaka iingi, nga twalufyanya Yehova akatusalapula. Tulingile ukuiceefya no kumfwa ifyo batufunda pa kuti twinganonkelamo. Ne cacilapo ukucindama ca kuti, Shifwe wa ku muulu akatwalilila ukuba na ifwe kulila fye tatumushiile. Amenso ya kwa Yehova yalamona aba cishinka mu calo conse. Alabalambula ilyo abapeela amaka yakwe ayabafwa. Yehova alyafwile Asa, na ifwe bene kuti atwafwa.

[Amashiwi pe bula 9]

Yehova alalambula aba cishinka abalwa ubulwi bwa ku mupashi

[Amashiwi pe bula 10]

Tulingile ukukosapo pa kuti tucite icalungama mu menso ya kwa Yehova