Myaka inga mwingekala pa calo?

““E lyo umubili wakwe walelemo kucilo wa mwaice, abwelela ku nshiku sha bulumendo bwakwe.”—YOBO 33:25.

IMBWA nga yafwa ne myaka 10 nelyo 20, ilingi line ninshi yalicita ifingi ifyo imbwa shicita. Limbi ninshi yalifyele abana, yaletamfya na bapushi, yaleshiika amafupa nga yakolokotako, e lyo no kucingilila umwine wa iko. Lelo, umuntu nga afwa ne myaka 70 nelyo 80, ninshi finono sana aacita pa calo. Nga alitemenwe ifyangalo, nakalimo cangalo cimo fye nelyo fibili ifyo aishibe bwino. Nga alitemenwe ukulisha inyimbo, limbi aishibe fye ukulisha umusango umo fye uwa nyimbo nelyo imisango ibili. Nga atemenwe ukulanda na bantu mu lulimi lwabo, limbi ni ndimi fye shibili nelyo shitatu isho aishibe bwino. Nga ca kutila umuntu aikala pa calo inshita iitali, kuti acita ifintu ifingi ifili nga ukwishibana na bantu, kuti aishibilapo na fimbi pa fyo Lesa abumba kabili kuti apanga bucibusa na Lesa.

Napamo mulatontonkanyapo amuti, ‘ Cinshi Lesa abumbile umuntu no mutima wa kufwaya ukucita ifintu ifingi, e lyo aleka alaikala fye inshiku shinono ica kutila alafilwa ukucita ifintu fyonse ifyo engatemwa ukucita? Nga twamona ifyo twapangwa, kuti twailuka ukutila te nshiku ishinono twali no kulaikala pa calo. Nalimo kuti mwaipusha no kutila, ‘Cinshi Lesa apangiile umuntu ne mibele iisuma sana pamo nga umulinganya ne cikuuku, e lyo kabili amupeela no mutima wa kucita ifyabipa?’

Nga mwamona motoka iisuma sana, lelo naikwata pamo apafwamfwankana, bushe kuti mwatila e fyo baipangile? Awe iyo! Kuti mwatila, ‘Kwena ifi te fyo bapangile iyi motoka. Ifwile yali fye bwino, lelo kwali fye uwaonawile.’ Na lintu twatontonkanya pa fyo twapangwa bwino, kuti twatila ubumi bwesu tabwaba nge fyo bwali ilyo umuntu abumbilwe fye. Ifi twikala inshiku shinono pa calo ne fi twalemenena ku kucita ifyabipa, cimo na filya ciba kuli motoka nga kuli pamo apafwamfwankene. Kwena kufwile ukuba uwalengele ubumi bwa bantu ukube fi. Bushe nani uyo wine? Baibolo ilatweba bwino sana uwacitile ico.

Nga ca kuti abantu bapangilwe ukutila baleikala umuyayaya, ninshi nani wingalenga ico ukukanacitika? Afwile ukuba cikolwe ca bantu bonse, uko bonse twafuma. Nga te cikolwe ca bantu bonse, ninshi bantu fye abanono abo uyo muntu engaletelela, balya bene fye abengafuma mu lupwa lwakwe. E ico kanshi, Baibolo, Icebo ca kwa Lesa ilatulanga bwino ukuti cikolwe cesu e catuletelele ilyo itila: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo [Adamu uwabalilepo ukubumbwa] pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Nga fintu Amalembo yalanda, Adamu e walengele tuleikala fye nshiku shinono pa calo. Bushe Lesa alefwaya ubumi bwesu ukuba shani ilyo atubumbile fye?

Ifyo Lesa Alefwaya Ilyo Abumbile Umuntu

Ilyo Baibolo itila imfwa ‘yaingile pano calo’ ilosha mu kuti umuntu tapangilwe ukutila alefwa. Icalenga abantu ukulafwa no kukota, ni co umuntu wa kubalilapo, alipondokele Lesa, Intulo ya bumi. Inama shena tashabumbilwe ukuti shileikala umuyayaya.—Ukutendeka 3:21; 4:4; 9:3, 4.

Abantu tababumbilwe nga filya inama shaba. Twalicila pa nama, nga filya fine bamalaika batucila. (AbaHebere 2:7) Umuntu tabumbilwe mu cipasho ca nama ishifwa, lelo abumbilwe mu ‘cata ca kwa Lesa.’ (Ukutendeka 1:27) Na kabili Baibolo ita Adamu ati “mwana Lesa,” lelo inama shena te fyo shitwa. (Luka 3:38) Kanshi twamona ukutila umuntu tapangilwe ukutila alekota no kufwa. Lesa tafwa, kanshi ilyo abumbile abana bakwe, talefwaya balefwa.—Habakuki 1:12; Abena Roma 8:20, 21.

Cimbi icitulanga ifyo abantu babumbilwe, lyashi lya bantu babalilepo ukwikala pa calo. Abantu ilya nshita baleikala imyaka iingi sana ilyo bashilatendeka ukukota. Adamu aikele imyaka 930. Ilyo papitile inkulo ishinono, umwana wa kwa Noa Shemu aikele fye imyaka 600, kabili Arpakishadi, umwishikulu wa kwa Noa aikele imyaka 438.a (Ukutendeka 5:5; 11:10-13) Pa numa, Abrahamu aishileikala imyaka 175. (Ukutendeka 25:7) Pa mulandu wa lubembu, imyaka abantu baleikala pa calo, yaleya ilecepa pantu ilyo inshita yaleya ilepita, ulubembu lwaleya luleluma. Lelo kwena, umuntu apangilwe ukutila aleikala umuyayaya. Kanshi umuntu kuti aipusha ukuti, ‘Bushe Lesa acili alafwaya ukuti abantu baleikala pano calo umuyayaya?’

Ukulubuka ku Kukota

Apo Yehova Lesa atile onse uwakaana ukumumfwila akafwa pa mulandu wa lubembu, camoneke ukuti abana ba kwa Adamu bonse bakafwa. (Ukutendeka 2:17) Lelo, Amalembo ya ciHebere ayapuutwamo, yalipeele abantu isubilo lya kuti kukaba umo uwa kubalubula ku kukota. Yatila: “Mupokololeni ku kutentemukila ku nindi, ninsange ca kukonsolwelako. E lyo umubili wakwe walelemo kucilo wa mwaice, abwelela ku nshiku sha bulumendo bwakwe.” (Yobo 33:24, 25; Esaya 53:4, 12) Pano Baibolo yalandile pe subilo ilisuma sana, ilya kutila umuntu umo akaba icilubula pa kuti abantu bakalubuke ku kukota!

Nani ali no kulubula abantu? Icalekabilwa pa kubalubula, cali icacindama sana ukucila indalama. Baibolo yalanda pa bantu bashapwililika aiti: “Umuntu te kuti alubule munyina nakalya, te kuti apeele kuli Lesa ica kumukonsolwela . . . no kuleka abepo no mweo pe.” (Amalumbo 49:7-9) Lelo Yesu Kristu alikwete icacindama ukucila indalama ico ali no kulipila. Ilyo ali pano calo ali uwapwililika. Apo mwana wa kwa Lesa, alicingililwe pa kutila ulubembu lwafumine kuli Adamu talwingile muli ena. Yesu atile: ‘aishile ku kupeelo mweo wakwe icilubula ku kukabulamo abengi.’ Inshita imbi atile: ‘Naisa ukuti babe no bumi kabili babe no bwacilamo.’—Mateo 20:28; Yohane 10:10.

Ubumi bwa muyayaya e bo Yesu alelandapo sana ilyo aleshimikila. Petro, umukonshi wakwe uwa cishinka aebele Yesu ati: “Ni mwe muli ne fyebo fya bumi bwa muyayaya.” (Yohane 6:68) Bushe Baibolo ilosha mwi ilyo itila ubumi bwa muyayaya?

Ubumi bwa Muyayaya

Abatumwa ba kwa Yesu Kristu balelolela ukwikala umuyayaya mu muulu no kuteka mu Bufumu bwa kwa Yesu. (Luka 22:29; Yohane 14:3) Na lyo line, Yesu ilingi line alelanda na pa fyo Lesa afwaya isonde ukuba. (Mateo 5:5; 6:10; Luka 23:43) E ico, ifipesha amano fya kwa Yesu ne fyo alesambilisha pa bumi bwa muyayaya, filanga fye ukuti ifyo Lesa alaile kale sana ukupitila muli Kasesema Esaya, fikafikilishiwa. Atile: “Akamine mfwa ukumina kwa pe. Shikulu Yehova akafuuta ne filamba pa finso fyonse, no kuseebana kwa bantu bakwe akafumyapo pano isonde ponse.” (Esaya 25:8) Abantu tabakaleikala imyaka inono fye pa calo no kutendeka ukukota.

Mu calo cipya ica kwa Lesa, ilyo abantu aba busumino bakaba abapwililika, takwakabe ukukota. Baibolo itila: “Ububumbo na bo bukalubulwa ku busha bwa kubola no kukwata ubuntungwa bwa bukata ubwa bana ba kwa Lesa.” (Abena Roma 8:21) Moneni ifyo cikawama! Abantu bakalakwatilako fye amano no kwishibilapo ifintu na fimbi. Lelo nangu pakapite imyaka iingi shani, tabakakote. Bushe kuti mwatemwa ukwikala ifyo?

Myaka Inga Mukekala pa Calo?

Ukulingana ne fyo Yesu asosele, pe sonde pakashala abantu abanono sana pa mulandu wa bupingushi bwa kwa Lesa. (Mateo 24:21, 22) Yesu atile: “Umusebo uutwala ku bonaushi walisaalala kabili walipabuka, kabili bengi abendamo; lelo ya kamfyemfye impongolo, no musebo uutwala ku bumi walifyenenkana kabili banono abausanga.”—Mateo 7:13, 14.

Pa kuti na imwe mukekale umuyayaya, mufwile ukupanga bucibusa na Lesa. Pa kuti mupange bucibusa na Lesa, mufwile ukumwishiba. Yesu atile: “Awe ubu e bumi bwa muyayaya, ukuti baleishiba imwe, mwe Lesa wa cine mweka.” (Yohane 17:3) Kwena mufwile ukubombesha pa kuti mwishibe Lesa bwino, lelo mu kubombesha kwenu mukafuma ifisuma. Ni filya fine ciba na pa kusanga indalama sha kulilamo cila bushiku, palaba ukubombesha. Yesu apashenye ukwishiba Lesa ku ca kulya ilyo atile: “Mwibombela ica kulya iconaika, kano ica kulya iciikalilila ku bumi bwa muyayaya.” (Yohane 6:27) Bushe te kuti ciwame mwabombesha pa kuti mwaisaikala umuyayaya?—Mateo 16:26.

Yesu atile: “Lesa atemenwe aba pano calo ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika lelo abe no bumi bwa muyayaya.” (Yohane 3:16) Kanshi ifyo mulecitapo pa fyo Lesa amutemwa, e fikalanga nga mukekala umuyayaya nelyo iyo.

[Futunoti]

[Amashiwi pe bula 23]

Umuntu nga aikala imyaka 80, ninshi finono sana aacita pa calo

[Amashiwi pe bula 24]

Abantu fibumbwa ifyacila pa nama

[Icikope pe bula 23]

Bushe uyu motoka apangilwe ifi fine na pa apafwamfwankana?

[Icikope pe bula 24, 25]

Icebo ca kwa Lesa citila abantu ‘bakabwelela ku nshiku sha bulumendo bwabo’