“Lesa wa Mutende” Alasakamana Abacululuka

BAIBOLO ilacilenga ukumfwika ukuti Davidi wa ku kale alibeleshenye no kucululuka. Pa myaka iingi aleikala ngo wauluba, ukusupilwa lyonse ku mfumu ibifi kabili iyumankonso, iyapampamine fye pa kumwipaya. Muli yi nshita ya kucululuka, Davidi alefisama ukutali. Lelo alecitako na fimbi. Alepepa kuli Yehova mu mukoosha pa lwa kayofi kakwe. Pa numa alembele pa lwa cintu apitilemo ati: “Ndebilikisha kuli Yehova kwi shiwi lyandi, kwi shiwi lyandi kuli Yehova e ko ndepaapaata; ndepongolwela ku cinso cakwe ukuŋwinta kwandi, ukumanama kwandi ndelongwela ku cinso cakwe.”—Ilumbo 142:1, 2.

Ilelo, bamo kuti bapumya Davidi pa kushintilila pali Lesa. Kuti batila ipepo lyaba fye mungalato uulenga umuntontonkanya wa umo ukutekanya no kuti mu mano yene yene ipepo kupoose nshita. Lelo, ukucetekela Lesa ukwa kwa Davidi takwali kuluba, pantu abalwani bakwe balisukile bacimfiwa. Pa kwibukisha ifyo apitilemo, Davidi alembele ati: “Umulanda uyu alililile, na o Yehova alyumfwile, no kumupususha mu fya kumanama fyakwe fyonse.” (Ilumbo 34:6) Lesa wa cine untu Davidi alebutukilako mu malembo yambi etwa “Lesa wa mutende.” (Abena Filipi 4:9; AbaHebere 13:20) Bushe akaleta ukwilulukwa ku kucululuka, icikatuletela umutende?

Yehova Alamusakamana

Yehova tasuulako fye ku tuyofi twa bantu bakwe. (Ilumbo 34:15) Alyangwako ku fikabila ababomfi bakwe bonse capamo e lyo na bantu umo umo abamutiina. Lintu alekupawila itempele mu Yerusalemu wa pa kale, Solomone apaapeete Yehova ukukutika “ukupepa konse, ukupaapaata konse ukukaba ku muntu onse uwa ku bantu benu bonse abena Israele, abaishiba umuntu no muntu impumo yakwe no kukalipwa kwakwe.” (2 Imilandu 6:29) Nga fintu Solomone asumine, umuntu umo na umo alikwata ukucululuka kwakwe ukwa kushipikishako. Kuli umo kuti caba bulwele bwa ku mubili. Kuli umbi, ukukanshika kwa mu nkuntu. Bambi kuti bacululuka pa mfwa ya untu batemwa. Muli shino nshita shayafya, ukubulwe ncito, amafya ya mu fya bunonshi, na ya mu ndupwa kucululuka kwaseeka.

Tontonkanyeni pa kashita kanono pa lwa ‘mpumo yenu no kukalipwa kwenu.’ Inshita shimo napamo mwaliyumfwapo nga kemba wa malumbo Davidi, uwalembele ati: “Nalolelo wa kundililo bulanda, lelo tapali, nalolela na ba kunsansamusha, lelo nshibasangile.” Nalyo line, kuti mwaba abashininkisha ukuti Lesa alasakamana imibele mwabamo, pantu pa numa mwi lumbo limo line, Davidi alembele ati: “Yehova omfwa ababusu, kabili tasuula bantu bakwe abafungwa.”—Ilumbo 69:20, 33.

Ukubomfya amashiwi ya kwa Davidi mu cinkumbawile, kuti twaebekeshiwa ukuti Kabumba wa bantunse alakutika amapepo ya baba nga bakakwa ku kucululuka kwabo. Ne cacilapo, alacitapo cimo pa bulanda bwabo. Langulukeni amashiwi yakonkapo ayasokolola icililishi ca kwa Yehova ku bacululuka.

“Mukamfwilwa onse, no mwana wa nshiwa, mwikamucusha. Ukucusha nga wamucusha, na o ukulila nga andilila, cine cine nkomfwa ukulilila kwakwe; no bukali bwandi bukema.”—Ukufuma 22:22-24.

“Bushe na Lesa takasosele abasalwa bakwe umulandu, abalilila kuli wene akasuba no bushiku? Bushe akakokosho mulandu wabo?”—Luka 18:7.

“Ipokololo mubusu uwakuuta, no mulanda, no ushikwete wa kumwafwa; ilililo bulanda umulanda no mubusu, ne myeo ya babusu ilapususha: ilubule myeo yabo mu kunyanyantilwa na mu kufyengwa; no mulopa wabo walifinisha mu menso ya iko.”—Ilumbo 72:12-14.

“Uwakumya pali imwe [abantu ba kwa Lesa pe sonde], akumya pa mboni ya linso lya kwa Yehova.”—Sekaria 2:8.

Ifi fya kumwenako finono filangilila ukwangwako kwashika ukwa kwa Kabumba wesu ku cingawamina abantu bakwe. E co, twalikwata umulandu usuma uwa kukonkela ukukonkomesha kwa mutumwa Petro ukwa kuti: “Amasakamika yenu yonse bikeni pali wene, pa kuti asakamana imwe.” (1 Petro 5:7) Lelo ni shani fintu Lesa akatwaafwa mu nshita sha kucululuka?

Ifyo Lesa Aafwa Abacululushiwa

Nga fintu tumwene, lintu Davidi apitile mu kucululuka, alipepele mu mukoosha kuli Lesa pa kuti atungululwe. Pa nshita imo ine, aliitendekeleko ukwangushako ukucululuka, ukubomfya ukulamuka ku kufyuka abalemusupila. Muli fyo, ukushintilila pali Yehova ukusanshako no kubombesha kwa pa lwakwe kwalengele Davidi ukushipikisha akayofi kakwe. Cinshi twingasambililako kuli ci?

Lintu twalolenkana no kucululuka, mu kushininkisha tacalubana ukuitendekelako inshila ya mano iya kupwishishamo ubwafya. Ku ca kumwenako, Umwina Kristu nga aisanga uwabulwe ncito, bushe te kuti akalabane ukufwaya incito? Nelyo nga alelwalilila, bushe te kuti afwayeko umuti wa kundapa? Ee, nelyo fye ni Yesu, uwakwete amaka ya kundapa amalwele ya misango yonse, alisumine ati ‘abalwele e bakabila iŋanga.’ (Mateo 9:12; linganyako 1 Timote 5:23.) Kwena, utuyofi tumo te kuti tufumishiwepo; kano fye ukutushipikisha. Nangu ni fyo, Umwina Kristu wa cine tamona ukucula nge ca kuitashishapo, nge ficita abantu bamo. (Linganyeniko 1 Ishamfumu 18:28.) Ukucila, alabombelapo mu nshila engabombelapo ku kunashako ukucululuka kwakwe.

Nangu ni fyo, pa nshita imo ine, caliba ica mano ukutwala umulandu kuli Yehova mwi pepo. Mulandu nshi? Ica kubalilapo, ukupitila mu kushintilila pali Kabumba, tulaafwiwa ‘ukusuminisha ifyacilamo.’ (Abena Filipi 1:10) Ku ca kumwenako, pa kufwaya incito, ukushintilila pali Lesa mu kubamo ipepo kukatwaafwa ukukanasumina ukwingila incito iyo ilwishanya ne fishinte fya Baibolo. Na kabili tukasengauka ‘ukulufiwa ukufuma ku citetekelo’ ukupitila mu kutemwe ndalama. (1 Timote 6:10) Cine cine, lintu tulefwaya ukupingula ifyakosa—ukukuma ku ncito nelyo ulubali ululi lonse lumbi ulwa bumi—tulekabila ukukonka ukukonkomesha kwa kwa Davidi ukwa kuti: “Poosa pali Yehova icisendo cobe icafina, wene alekulama; pe fye takasuminishe uwalungama ukutelententa.”—Ilumbo 55:22.

Ipepo na kabili lilatwaafwa ukusungilila ukushikatala kwa ku muntontonkanya pa kuti ukucululuka takutucimfishe. Umutumwa Paulo alembele ati: “Mu fintu fyonse lekeni ifya kulomba fyenu fiishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupaapaata pamo no kutootela.” Nge ca kufumamo? “Umutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, wakulalinde mitima yenu na mapange yenu muli Kristu Yesu.” (Abena Filipi 4:6, 7) Ee, umutende, umutende wa kwa Lesa. Uyo mutende ‘walipulamo mu kwiluka konse,’ e co kuti watushikatalika lintu twafinininwa ne nkuntu sha kulengo kumanama. ‘Ukalalinde mitima yesu na mapange,’ muli fyo ukutwaafwa ukusengauka ukucita ifintu mu kususwa kabili mu kubula ukupelulula, icingalundako fye ku kucululuka kwesu.—Lukala Milandu 7:7.

Kuli na fimbi ifyo ipepo lingacita. Kuti lyaalula inshila ifintu fingabombelamo. Langulukeni ica kumwenapo ca mu Baibolo. Lintu umutumwa Paulo abikilwe mu cifungo mu Roma, akoseleshe Abena Kristu banankwe ukumupepelako. Mulandu nshi? Abalembeele ati: “Ndemukonkomesha apakalamba ukucite ci, ukuti mbweseshiwe bwangu kuli imwe.” (AbaHebere 13:19) Paulo alishibe ukuti amapepo ya mukoosha aya basumina banankwe kuti yayafwako ukukuma ku nshita lintu engakakulwa.—Filemone 22.

Bushe ipepo lili no kwalula icingafuma mu kucululuka kwenu? Napamo. Nangu ni fyo, tulingile ukwishiba ukuti te lyonse Yehova aasuka amapepo mu nshila iyo twingenekela. Ku ca kumwenako, Paulo alipepele libili libili pa lwa “muunga mu mubili”—napamo ubulwele bwayambukile amenso yakwe. Mu cifulo ca kufumyapo ukucululuka, Lesa aebele Paulo ati: “Ukusenamina kwandi kwakumana kuli iwe; pantu mu kunaka e mo amaka yandi yalengwo kufikapo.”—2 Abena Korinti 12:7-9.

E co inshita shimo ukucululuka kwesu te kuti kufumishiwepo. Ukucila, tukakwata ishuko lya kushinina ukuti twashintilila pali Kabumba wesu. (Imilimo 14:22) Ukulundapo, kuti twaebekeshiwa ukuti nelyo ca kuti Yehova tafumishepo ukucululuka, “akacita na pa kufuminamo, ukuti [tube] na maka ya kucishipikishako.” (1 Abena Korinti 10:13) Ee, kwaliba umulandu usuma Yehova etilwa “Lesa wa cisansamushi conse, uuletusansamusha pali conse ica bucushi icituponena.” (2 Abena Korinti 1:3, 4) Alatupeela ico tukabila pa kuti twingashipikisha mu kuba no mutende eyefilya.

Nomba Line—Kuli no Kuba Icalo Cabulwamo Ukucululuka!

Kabumba alaya ukuti ukupitila mu Bufumu bwakwe, nomba line fye ali no kufumyapo ukucululuka kwa bantunse. Ni shani fintu ali no kucite fi? Ukupitila mu kufumyapo Satana Kaseebanya, kasongelekanya mukalamba uwa kucululuka kabili umulwani mukalamba uulwisha umutende, untu Baibolo ishibisha ukuti e “mulungu wa nshita ino.” (2 Abena Korinti 4:4) Lelo nomba line fye ukulama akwata pa muntunse kukapwa. Ukufumishiwapo kwakwe kukashiila inshila ku mapaalo yafulisha ukwisa ku batiina Lesa. Baibolo yalaya ukuti Yehova “akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.”—Ukusokolola 21:1-4.

Bushe icalo cabulamo ukucululuka cileumfwikwa kwati te kuti cibeko? Twalibelesha nga nshi ukwikala mu kucululuka ica kuti twalikunkuma te kuti twelenganye ifyo cingaba nga tafiliko. Lelo imifwaile ya kwa Lesa lintu abumbile abantunse pa kutendeka, yali ya kuti takuli na kuba umwenso, ukusakamikwa, no tuyofi, kabili iyi mifwaile yakwe ili no kufikilishiwa.—Esaya 55:10, 11.

Ili e subilo ilyo Sonia, Fabiana, na Ana, abalumbwilwe mu cipande cibalilepo, basangile. Sonia, uo abana bakwe abaume babili bafwile kuli AIDS, alisangile umutende uwingi mwi subilo ilyo Baibolo ipeela—ukubuushiwa kwa balungama na bashalungama. (Imilimo 24:15) Atila: “Icintu cimo icashininkishiwa ca kuti, isubilo lyesu lyalicila ukukalipwa ukuli konse.”

Ilintu acili mu ŋanda ya bana ba nshiiwa, Ana alitandalilwe na umo uwa Nte sha kwa Yehova. Ana atila: “Alinangile ishina lya kwa Yehova ukufuma muli Baibolo, kabili nalililile ku nsansa. Nalekabila nga nshi ukwaafwa, kabili naishileishiba ukuti kwaliba Lesa uutusakamana.” Ilyo afumine ku ŋanda ya bana banshiiwa, Ana alisumine ukusambilila Baibolo kabili alisambilile ifyafulilako pa lwa malayo ya kwa Yehova. Lyene alipeele ubumi bwakwe kuli Yehova no kulangisha uko kuipeela ukupitila mu lubatisho. “Ukutule lyo nalitwalilila ukushintilila pali Yehova ukupitila mwi pepo, kabili ndasansamushiwa ku bulayo bwa kuti ali no kunjafwa.”

Fabiana na o alisangile icisansamushi no mutende wa muntontonkanya mu kucululuka kwakwe ukupitila mu kusambilila pa lwa malayo ya kwa Lesa aya ku ntanshi. “Ukusambilila icine ca mu Baibolo caba ngo kufuma umwafiita kabili umwa kutiinya no kwingila mu ncende yacelebuka, umwabuuta, kabili umusuma.”—Linganyeniko Ilumbo 118:5.

Lelo ni shani fintu umutende wa cine cine ukesa mwi sonde lyonse kabili ni lilali? Natumone mu fipande fikonkelepo.

[Akabokoshi pe bula 6]

Imbali Shalekanalekana Isha Kucululuka

▪ Abantu ba mu calo conse ukufika ku ciputulwa ca muli fine bapiina nga nshi, kabili amamilioni abafulilako bekala mu mibele iishalinga ukwikalamo abantunse iyo ingabepaya.

▪ Abana ukucila pa mamilioni 200 tabaliishiwa bwino.

▪ Cila mwaka ukupolomya kwipaya abana mupepi na mamilioni yatatu abashilafika imyaka isano.

▪ Amalwele yambukila yaipeye abantu mupepi na mamilioni 16.5 mu 1993 mweka. Apantu ifyalo fimo fibika amalwele mu mabumba yapusanapusana, impendwa ya cine cine kuti yasumbukapo.

▪ Catunganishiwa ukuti abantu amamilioni 500 balyambukilwako ku malwele yamo yamo aya ku muntontonkanya.

▪ Icipimo ca kuipaya cilekulilako lubilo lubilo pa kati ka misepela ukucila pa ba mushinku uuli onse umbi.

▪ “Insala no kubulwe ncito fyaba tulema twaba mu calo,” e filondolola The Unesco Courier. “Mu fyalo fyakwatisha icuma 7 ifya pano isonde mwaba abantu amamilioni 35 abashibomba ncito, e lyo mu Brazil mweka mwaba bakabomba amamilioni 20 abo te mulandu no kubomba incito tabalya ifyakumanina.”

[Ifikope pe bula 7]

Ipepo kuti lyatwaafwa ukutonta pa bulayo bwa kwa Lesa ubwa calo icabulwamo ukucululuka