Mwileka Icili Conse Cilenge Lesa Emucindamika
“Uwaiceefya akaba no bucindami.”—AMAPI. 29:23.
BUSHE KUTI MWAYASUKA SHANI?
Bushe Lesa atucindamika shani?
Finshi fingalenga twipokelela ubukata ubo Lesa apeela?
Bushe ukushipikisha kwesu kuti kwaletela shani bambi ubukata?
1, 2. (a) Bushe amashiwi ya ciHebere ayo bapilibula ukuti ubucindami nelyo “ubukata” yalola mwi? (b) Mepusho nshi twalalandapo muli cino cipande?
NGA mwaumfwa ishiwi lya kuti “ubucindami” nelyo ilya kuti “ubukata,” finshi mutontonkanyapo? Bushe mutontonkanya pa fintu ifisuma ifyo Lesa abumba? (Amalu. 19:1) Nelyo bushe mutontonkanya pa bukata nelyo umucinshi abantu bapeela abakwata sana ifyuma, amano, nelyo abacitapo fimo ifyo abantu bamona ukuti fyalicindama? Mu Baibolo amashiwi ya ciHebere ayo bapilibula ukuti “ubucindami” nelyo “ubukata” yapilibula icintu cimo cine, kabili yalosha ku kufina kwa cintu. Kale, pa kupanga indalama balebomfya amabwe ayauma umutengo. Ifyo indalama ifinine, e fyo no kucindama yalecindama. E mulandu wine ishiwi bapilibula ati “ubukata” kuti lyalosha na ku cintu icakwatisha umutengo nelyo icimoneka bwino sana.
2 Fwe bantu tucindika bambi pa mulandu wa maka bakwata, icifulo nelyo ifyo balumbuka. Lelo bushe cinshi Lesa ena afwaya abantu ukucita pa kuti abacindamike? Baibolo yalilanda pa bukata ubo Lesa apeela abantu. Ku ca kumwenako, Amapinda 22:4, yatila: “Icilambu ca kuiceefya no kutiina Yehova fyuma no bukata no mweo.” Umutumwa Yakobo na o alembele ukuti: “Icefyeni kuli Yehova, na o akamusansabika.” (Yako. 4:10) Bushe Yehova acindamika shani abantunse? Finshi fingalenga ukuti Lesa etucindamika? Kabili kuti twa-afwa shani bambi pa kuti Lesa abacindamike?
3-5. Bushe Yehova acindamika shani ababomfi bakwe?
3 Uwaimbile amalumbo alicetekele ukuti Yehova akamwikata ku kuboko kwa ku kulyo no kumutungulula ku bukata bwa cine cine. (Belengeni Amalumbo 73:23, 24.) Bushe Yehova atungulula shani abantu bakwe? Yehova atungulula ababomfi bakwe abaicefya ku bukata mu nshila ishalekanalekana. Alabafwa ukwishiba ubufwayo bwakwe. (1 Kor. 2:7) Kabili alacindamika abamumfwila pantu alalenga baba ifibusa fyakwe.—Yako. 4:8.
4 Na kabili, Yehova alicindamika ababomfi bakwe pa kubapeela umulimo wa kushimikila. (2 Kor. 4:1, 7) Uyu mulimo wa kushimikila ulalenga Lesa atupeela ubukata kabili ulalenga na bambi ukunonkelamo. Yehova alaya bonse ababomba uyu mulimo pa kuti acindikwe, ukuti: “Abancindika nkabacindika.” (1 Sam. 2:30) Yehova alacindika abashimikila pali ena pantu alabalenga baba ne shina ilisuma na ena, kabili ilingi ababomfi ba kwa Lesa balalanda ifisuma pali bena.—Amapi. 11:16; 22:1.
5 Finshi fikacitika ku ntanshi ku ‘balolela Yehova no kusunga inshila yakwe’? Babalaya ukuti: “[Yehova] akakusansabika ku kupyana icalo. Ilyo ababifi bakalofiwa, ukamonako.” (Amalu. 37:34) Bakapokelela ubukata ubwaibela ubwa kwikala umuyayaya.—Amalu. 37:29.
“NSHIPOKELELA UMUCINSHI KU BANTU”
6, 7. Mulandu nshi abantu abengi bashatetekele Yesu?
6 Finshi fingalenga Yehova akaana ukutupeela ubukata? Cimo icingalenga kucindamika sana ifyo abantu abashaba ifibusa fya kwa Lesa batontonkanya. Tontonkanyeni pa fyo umutumwa Yohane alandile pa ntungulushi ishaliko ilyo Yesu ali pano calo, atile: “Abengi, kumo fye ne ntungulushi shimo, balimutetekele [Yesu], lelo pa mulandu wa baFarise, tabalandile, pa kuti bebatamfya mwi sunagoge; pantu batemenwe ukucindikwa ku bantu ukucila ukucindikwa kuli Lesa.” (Yoh. 12:42, 43) Shilya ntungulushi tashalingile ukucindamika sana ifyo abaFarise baletontonkanya.
7 Ilyo Yesu atendeke fye ukushimikila, alilandile umulandu abantu abengi bashali no kumupokelela nangu ukumutetekela. (Belengeni Yohane 5:39-44.) Pa myaka iingi abena Israele balelolela Mesia. Ilyo Yesu atendeke ukushimikila, abantu bamo bafwile balilwike ukuti inshita iyo Daniele asobele ukuti Kristu akamoneka, yalifikile. Imyeshi imo ku numa ilyo Yohane Kabatisha aleshimikila, abengi baleti: “Bushe uyu nalimo e Kristu?” (Luka 3:15) Lelo ilyo Mesia aishile, abalesambilisha Amafunde balikeene ukumutetekela. Yesu alandile icalengele ukuti bemutetekela ilyo abepwishe ukuti: “Bushe kuti mwasumina shani ilyo mulepeelana umucinshi, no kukanafwaya umucinshi uufuma kuli Lesa eka?”
8, 9. Langilileni icingalenga abantu ukucindamika sana umucinshi uufuma ku bantu ukucila uufuma kuli Lesa.
8 Nga twalinganya ubukata ku lubuuto, kuti twaishiba icilenga abantu ukufwaya sana umucinshi uo abantu bapeela ukucila umucinshi uufuma kuli Lesa. Mu myulu mwaliba intanda ishingi ishilenga kwaba ulubuuto. Bushe muleibukisha ilyo mwaloleshe mu muulu ubushiku no kumona intanda ishingi nga nshi? Ukwabula no kutwishika, mwalipapile ilyo mwamwene “ubukata bwa ntanda.” (1 Kor. 15:40, 41) Lelo nga mwalolesha mu muulu ilyo muli mu musumba umwaba sana amalaiti, bushe kuti mwamona bwino bwino ulubuuto lwa ntanda? Awe, pantu ulubuuto lwa malaiti lulalenga twimona ulubuuto ulufuma ku ntanda ishaba ukutali! Bushe icilenga ukukanamona ulubuuto lwa ntanda mulandu wa kuti amalaiti ya mu misebo, aya mu fibansa, na ya mu fikuulwa yalasanika sana no kumoneka bwino ukucila ulubuuto lwa ntanda? Iyo! Lelo icilenga mulandu wa kutila ulubuuto lwa malaiti lwaba mupepi kabili lulalenga twafilwa ukumona ulubuuto lwa ntanda isho Yehova abumba. Kanshi nga tulefwaya ukumona ifyo intanda shimoneka bwino ubushiku, tufwile ukuya ukushili amalaiti.
9 E fyo caba na kuli ifwe, nga tufwaya umucinshi uufuma ku bantu, te kuti tulemona umucinshi uo Yehova atupeela ukuti walicindama. Abantu abengi balakaana imbila nsuma ya Bufumu pantu balatiina ifyo abanabo nelyo balupwa lwabo bakalabamona. Bushe ababomfi ba kwa Lesa nabo kuti balafwaya ukulapokelela umucinshi ku bantu? Tutile munyinefwe umulumendo bamupeela icifulo ca kushimikilamo umo abantu bamwishiba lelo abengi tabaishiba ukuti ni Nte ya kwa Yehova. Bushe akakaana ukushimikila pa mulandu wa mwenso? Nelyo tutile umo balemuseka pa mulandu wa kuti alefwaisha ukubombesha mu mulimo wa kwa Lesa, bushe akomfwila abantu abashabika amano ku mulimo wa kwa Lesa? Nangu tutile Umwina Kristu acita ulubembu ulukalamba, bushe akafisa ulubembu lwakwe pa mulandu wa kutiina ukumupoka imilimo akwata mu cilonganino nelyo pantu talefwaya ukulenga balupwa ne fibusa ukumfwa ububi? Nga ca kuti alicita ulubembu kabili alefwaya sana ukuba cibusa wa kwa Yehova na kabili, afwile ‘ukwita abakalamba ba cilonganino’ pa kuti bamwafwe.—Belengeni Yakobo 5:14-16.
10. (a) Cinshi cingacitika nga ca kuti twabika sana amano ku fyo bambi balatumona? (b) Cinshi cikacitika nga twaba abaiceefya?
10 Tutile tulebombesha pa kuti tube Abena Kristu abasuma, e lyo munyinefwe atufundako pali fimo, bushe tukacita shani? Kuti twanonkelamo mu fyo atufunda nga ca kutila tatuleipokolola pa mulandu wa cilumba, nga tatubikile amano ku fyo bambi bakalatumona, nelyo ukufwaya umwa kubepekesha. Nelyo nalimo mulebomba umulimo umo no Mwina Kristu munenu, bushe ilyo mulebomba mwakulatontonkanya pa o bakatashishamo pa fyo mukabomba bwino uyo mulimo? Nga mwasanga ukuti pali ifi twalandapo cimo nacimukuma, muleibukisha ukuti “uwaiceefya akaba no bucindami.”—Amapi. 29:23.
11. Bushe tufwile ukumfwa shani mu mutima ilyo bambi batutasha, kabili mulandu nshi?
11 Baeluda na bonse ‘abalefwaya ukuba bakangalila’ bafwile ukucenjela pa kuti tababikile amano ku kulafwaya ukutashiwa ku bantu. (1 Tim. 3:1; 1 Tes. 2:6) Bushe munyinefwe afwile ukucita shani nga bamutasha pa mulimo uusuma uo abombele? Kwena te kuti emike ica kumwibukishishako nga filya Imfumu Shauli yacitile. (1 Sam. 15:12) Lelo bushe naishiba ukuti icalengele ukuti abombe bwino mulandu wa kuti Yehova e wamwafwile no kuti nangu fye ni ku nshita ya ku ntanshi pa kuti akabombe bwino kano Lesa akamwafwe? (1 Pet. 4:11) Ifyo tumfwa mu mutima bambi nga batutasha e filanga umucinshi tufwaya, nampo nga wa kufuma kuli Lesa nelyo ku bantu.—Amapi. 27:21.
“MUFWAYA UKUCITA IFYA LUNKUMBWA FYA KWA SHINWE”
12. Cinshi calengele abaYuda bamo ukukaanakutika ku fyo Yesu alesambilisha?
12 Cimbi icingalenga ukuti twipokelela ubukata ubo Lesa apeela, lunkumbwa. Ulunkumbwa lwabipa kuti lwalenga twafilwa ukumfwa icine. (Belengeni Yohane 8:43-47.) Yesu aebele abaYuda bamo ukuti balikeene ukukutika ku fyo alesambilisha pantu ‘balefwaya ukucita ifya lunkumbwa fya kwa shibo, Satana.’
13, 14. (a) Finshi ifyo abasoma balanda pa fyo bongobongo ibomba nga ca kuti kuli abantu babili abalelanda? (b) Cinshi cilenga twasalapo uwa kukutikako?
13 Limo limo tufwaya fye ukumfwa ifyo tutemenwe. (2 Pet. 3:5) Yehova apangile bongobongo yesu mu musango wa kupapusha uwa kuti te kuti tukutike ku congo ico tushilefwaya ukukutikako. Taleni kutumaneni panono, mwalaumfwa ifiunda ifingi ifyo mushacilaumfwa. Icacilenga ni co bongobongo yenu yacimulenga ukukutika fye ku ciunda cimo nangu ca kutila kwaciba ifiunda ifingi. Lelo abasoma basanga ukuti cilafya ukukutika ku bantu abalelanda pa nshita imo ine. Ici cilolele mu kuti abantu babili nga balelanda, mufwile fye ukusalapo umo uwa kukutikako. Uo mwalasalapo, ninshi e o mulefwaya ukukutikako. AbaYuda abalefwaya ukucita ifya lunkumbwa fya kwa shibo, Satana Kaseebanya, tabakutike kuli Yesu.
14 Ifyebo filafuma ku ‘ng’anda ya wa mano’ na ku ‘ng’anda ya muwelewele.’ (Amapi. 9:1-5, 13-17) Kanshi tufwile ukusala ing’anda iyo tulingile ukukutikako. Ifyo tukasalapo fikashintilila pa o tufwaya ukusekesha. Impaanga sha kwa Yesu shilomfwa ishiwi lyakwe kabili shilamukonka. (Yoh. 10:16, 27) Abasambi ba kwa Yesu ‘baba ku cine.’ (Yoh. 18:37) ‘Tabaishiba ishiwi lya bantu bambi.’ (Yoh. 10:5) Apo baba abaicefya baliba no bukata.—Amapi. 3:13, 16; 8:1, 18.
“IFI FYA KUMULETELA UBUKATA”
15. Bushe amafya ayo Paulo apitilemo yaleteele shani bambi ubukata?
15 Nga twatwalilila ukucita ukufwaya kwa kwa Yehova tulafwa na bambi ukupokelela ubukata. Umutumwa Paulo alembeele icilonganino ca ku Efese ukuti: “Ndemulomba ukukananenuka pa mulandu wa bucushi ubu ubumponena pa mulandu wenu, pantu ifi fya kumuletela ubukata.” (Efes. 3:13) Bushe amafya Paulo alepitamo yaleteele shani abena Efese ubukata? Ifi Paulo atwalilile ukubombela Yehova nangu ca kutila alepita mu mafya ayalekanalekana, calengele abena Efese ukwishiba ukuti ukuba Umwina Kristu kwalicindeme nga nshi. Paulo akaanashipikisha, abena Efese nga bamwene ukuti bucibusa bwabo na Yehova, umulimo wa kushimikila, ne subilo bakwete tafyacindeme! Ifi Paulo ashipikishe calengele Abena Kristu ukwishiba ukuti ukuba umusambi wa kwa Kristu kwalicindama sana ukucila fyonse ifyo twingaipusulako.
16. Cinshi cacitikile Paulo ilyo aali mu Lustra?
16 Tontonkanyeni pa fyo ukucincila no kushipikisha kwa kwa Paulo kwa-afwile bambi. Imilimo 14:19, 20 itila: “AbaYuda abafumine ku Antioke na ku Ikonia baishilenashanasha amabumba, kabili bapoolele Paulo amabwe no kumukulila ku nse ya musumba [wa Lustra], pantu bamwene kwati nafwa. Lelo ilyo abasambi bamushingulwike, aliimine no kwingila mu musumba. Na pa bushiku bwakonkelepo aile na Barnaba ku Derbe.” Ulu lwendo lwalyafishe sana pantu Paulo balimuumiine imfwila ubushiku bwafumineko e lyo ubushiku bwakonkelepo aimine ulwendo no kwenda amakilomita 100 pa makasa!
17, 18. (a) Bushe Timote nalimo aishibe shani ifyo Paulo aculile mu Lustra? (b) Bushe ukushipikisha kwa kwa Paulo kwa-afwile shani Timote?
17 Bushe Timote aali pa “basambi” aba-afwile Paulo ilyo bamupoolele amabwe? Nalimo e po aali, lelo Baibolo tayalanda. Umfweni ifyo Paulo alembele muli kalata yalenga bubili kuli Timote, atile: “Iwe walikonka bwino bwino isambilisho lyandi, imibele yandi, . . . ifintu ifyancitikile mu Antioke [ukumutamfya mu musumba], mu Ikonia [ifyo bafwaile ukumupoola amabwe], mu Lustra [ifyo bamupoolele amabwe], ukucula uko nashipikishako; lelo muli ifi fyonse Shikulu alimpokolwele.”—2 Tim. 3:10, 11; Imil. 13:50; 14:5, 19.
18 Timote alishibe ukuti Paulo alishipikishe amafya yonse. Ukwishiba ifi kwalyafwile sana Timote. Ilyo Paulo aile ku Lustra asangile ukuti Timote aali Mwina Kristu umusuma, kabili “aleshimikwa icisuma ku ba bwananyina mu Lustra na mu Ikonia.” (Imil. 16:1, 2) Ilyo papitile inshita, Timote alifikilepo ukubomba imilimo iikalamba mu cilonganino.—Fil. 2:19, 20; 1 Tim. 1:3.
19. Bushe ukushipikisha kwesu kuti kwa-afwa shani bambi?
19 Na ifwe nga twatwalilila ukubombela Lesa nangu twakwata amafya, tukafwa abengi ukubombela Yehova, maka maka abacaice, kabili abengi kuti baisabombako imilimo iingi mu cilonganino. Abaice balasambililako ku fyo tulanda bwino na bantu ilyo tuleshimikila, ku fyo tusambilisha bwino, na ku fyo tucita nga twaba na mafya. Paulo ‘ashipikishe ifintu fyonse’ pa kuti bonse abatwalilila ne citetekelo ‘bakapusuke no kucindamikwa umuyayaya.’—2 Tim. 2:10.
20. Mulandu nshi tufwile ukutwalilila ukufwaya ubukata ubo Lesa apeela?
20 Bushe ifyo twasambilila tafiletulanga fye apabuuta ukuti tufwile ukutwalilila ‘ukufwaya umucinshi uufuma kuli Lesa eka’? (Yoh. 5:44; 7:18) E fyo tufwile fye ukucita! (Belengeni Abena Roma 2:6, 7.) Yehova “akapeela ubumi bwa muyayaya ku bafwayafwaya ubukata.” Na kabili, nga ‘twatwalilila ukubomba umulimo uusuma,’ tukafwa bambi ukutwalilila aba cishinka no kwisaba no mweo wa muyayaya. E ico, mwileka icintu nangu cimo cilenge Lesa akaane ukumucindamika.
[Icikope pe bula 29]
Abacaice balasambililako ku fyo Abena Kristu abakalamba bashipikisha