Ulubanda Kuti Lwaesha Icitetekelo Cobe

ULUBANDA kuti lwaesha icitetekelo ca muntu watambalala. Ukutukusha kwa kusambala lwa ku mubili kuti kwatungulula ku kulufya icitetekelo. (1 Timote 6:9, 10) Lelo ulubanda kuti na kabili lwaesha icitetekelo mu nshila imbi. Lintu umuntu umo uwalungama amona ukuti abantu bashalungama abengi balesambala lwa ku mubili ilintu wene alecula, kuti pambi atunkwa ku kusupila inshila ishili ya bukapepa. Pantu, ici calitungulula fye na bamo aba babomfi ba kwa Yehova ku kutwishika umutengo wa kusupila ubumi bwatambalala!

Ici calicitike kuli kemba umwina Lebi Asafi mu kati ka kuteka kwa mfumu ya Israele Davidi. Asafi ashikile amalumbo ayo yabomfiwe mu kupepa kwa cintubwingi. Capamo na Hemani na Yedutuni, na kabili aliseseme, ukupeela Yehova ilumbo no kutasha ku kusanshiwamo kwa nyimbo. (1 Imilandu 25:1; 2 Imilandu 29:30) Nangu cingati Asafi aali na mashuko, Ilumbo 73 lilanga ukuti ulubanda lwa ku mubili ulwa bantu babipa lwashininkishe ukuba ubwesho bukalamba ubwa citetekelo cakwe.

Imibele ya Mutima iya Busanso iya kwa Asafi

“Cine cine Lesa awamya ku bena Israele, ku basanguluko mutima. Lelo ine, yali mupepi no kutela amolu yandi, shapene shitelemuke inyantilo shandi.” (Ilumbo 73:1, 2) Kuli aya mashiwi, Asafi aishibe ukuti Yehova aali umusuma ku luko lwa kwa Israele. Mu kulungatika ico cali ifyo kuli abo “abasanguluko mutima,” pantu cali kufwaya kwabo ukupeela Lesa ukuipeelesha kwapaatulwa no kusangwila ku kushisha kwe shina lyakwe ilya mushilo. Nga ca kuti tukwete iyo mibele ya mutima, tukacindika Yehova pa kumulandilako bwino nelyo fye nga ca kuti twalyeshiwe apakalamba ku lubanda lwa babifi nelyo ku mibele iili yonse imbi.—Ilumbo 145:1, 2.

Nangu ca kuti Asafi aali uwaibukila ulwa busuma bwa kwa Yehova, amakasa yakwe yapene yalukile kumbi ukufuma pa nshila yalungama. Cali kwati yaletelemuka pa menshi makaasa mu kati ka nakatango wa kulengo kufunshika. Mulandu nshi icitetekelo cakwe cabelele icanenuka ifyo? Alondolwele ukuti: “Pantu nafinwike abatakisha, ilyo namono mutende wa babifi. Pantu takuli ifibakalipa, imibili yabo iituntulu kabili iyalelema; mu kucucutika kwa fwe bantu tababamo, kabili tabapumwa pamo nga bantu bambi.”—Ilumbo 73:3-5.

Ulubanda lwa ku mubili ulwa bantu bashalungama lwalengele Asafi ukukumbwa bene. Umutende wamoneke ukuba icipendwilo cabo, nelyo cingati batulike icuma ukupitila mu nshila sha kufinsha. (Linganyako Ilumbo 37:1.) Te mulandu ne ncitilo shabo ishabipa, ukufuma ku mimonekele ya ku nse bali mu mutelelwe. Iye, ubumi bwabo bwamoneke ukupwa ukwabula ukushikitika kwa mfwa ukwatapatisha! Inshita shimo bafwile mu mutende kabili abaebekeshiwa, ukwabula ukwibukila kwa kukabila kwa ku mupashi. (Mateo 5:3) Pa lubali lumbi, bamo aba babomfi ba kwa Lesa balacula amalwele yabamo kukalipa ne mfwa, lelo alabatungilila, kabili balikwata isubilo lyawamisha ilya kubuuka.—Ilumbo 43:1-3; Yohane 5:28, 29.

Abantu babipa abengi tabakwata impika sha butuntulu bwa bumi ishibacilikila ukufuma ku kuipakisha ukupayanya kwabo kwapaka ukwa fya kulya. “Imibili yabo iituntulu kabili iyalelema,” amafumo yabo ayabotoka. Mu kulundapo, “mu kucucutika kwa fwe bantu tababamo,” pantu ukukanapala icinabwingi ca mutundu wa muntu, tabakabila kushomboka ku kukwata ifikabilwa fya bumi. Asafi asondwelele ukuti ababifi “tabapumwa pamo nga bantu bambi.” Ukucilisha balafyuka ukweshiwa uko abantu ba bukapepa bakumanya pa mulandu wa kuti abalekeleshako bakakatila ku fipimo fyalungama ifya kwa Yehova mu calo cibifi ica kwa Satana.—1 Yohane 5:19.

Pa mulandu wa kuti ababifi balasambala, Asafi akonkenyepo kusosa ulwa bene ukuti: “E ico bafwala amatutumuko e cisaamo mu mikoshi, baifwiko lufyengo e ca kufwala; amenso yabo yalitumbuka ku kwina, ifya kutontonkanya fya mitima yabo fyalisansantika; balapumya, no kusoso bubi, basoso lumanimani lwa mu kuituumika; babiko tunwa twabo mu myulu, ne ndimi shabo shendauka pano isonde.”—Ilumbo 73:6-9.

Bakacita wa fibi bafwala icilumba pamo nge “cisaamo mu mikoshi,” kabili e fyafulisha ne ncitilo shabo isha lukaakala ica kuti ‘baifwika shene nge ca kufwala.’ Abapampamina ku kucite co batemenwe, balatiinya bambi. Amenso ya babifi tayafoomoka ku kubulwe ca kulya cakumanina lelo “yalitumbuka ku kwina,” balamonekesha pa mulandu wa kwinisha ukufuma mu bulili. (Amapinda 23:20) Inshila yabo yalitunguluka nga nshi ica kuti “ifya kutontonkanya fya mitima yabo fyalisansantika.” Balanda ulwa kufinsha kwabo mu cilumba, “mu kuituumika.” Iye, “babiko tunwa twabo mu myulu, ne ndimi shabo shendauka pano isonde”! Ukubulisha umucinshi ku uuli onse mu muulu nelyo pe sonde, bapontela Lesa no kusaalula abantunse.

Mu kumonekesha, Asafi taali eka mu kwambukilwako apakalamba ku cintu amwene. Atile: “E ico abantu baalukila kuli bene, no kufipililako amenshi ya mu lukombo ulwaisula; kabili batila, Lesa aishiba shani? kabili ku Wapulamo bushe kwabo kwishiba?” (Ilumbo 73:10, 11) Ilembo lya ciHebere kuti pambi lyapilibula ukuti pa mulandu wa kuti ababifi bamoneka ukusambala, bamo pa kati ka bantu ba kwa Lesa bapokelela imimwene yalubana kabili balaletwa ku mibele imo ine nga aba bupulumushi, ukusoso kuti: ‘Lesa teshibe icilecitika kabili takalwishe ubupulumushi.’ Pa lubali lumbi, ukumona abantu babipa ukubelesha ubupulumushi mu kuba no kumoneka kwa kukanakandwa capala ukunwa ifyasakaniwa ifyalula, ukusesha abatambalala ukwipusho kuti: ‘Ni shani fintu Lesa engasuminisha ifi fintu? Bushe talemona icilecitika?’

Ukulinganyako imibele yakwe ne yo iya babifi, Asafi atile: “Moneni, aba babifi; belepeta pe, bafushe fyuma. Awe natile, Kanshi nasangulwilo mutima wandi ibusha, no kusambile minwe yandi ibusha mu kaele, apo nabo wapumwa akasuba konse, no kumono kwebaulwa ulucelo no lucelo.” (Ilumbo 73:12-14) Asafi ayumfwile ukuti cali ca fye ukutungulula ubumi bwatambalala. Abantu babifi balisambele, mu kupalako ‘ukufushe fyuma’ ukupitila mu nshila sha kufinsha. Bamoneke ukufyuka ukukanda pa ncitilo shabipisha, lelo Asafi alipuminwe “akasuba konse”—ukutula lintu abuukile ukufikila asendeme ubushiku. Ayumfwile ukuti Yehova alemulungika cila lucelo. Apantu ici tacamoneke ica bulungi, caeseshe icitetekelo ca kwa Asafi.

Ukuteuluka mu Kutontonkanya

Mu kupelako ukwiluko kuti ukutontonkanya kwakwe kwalilubene, Asafi alondolwele ukuti: “Intila, Nshimike fi, moneni, nga nafutike nkulo ya bana benu. Awe natile njishibe ici cintu, cali ca kucululusha mu menso yandi, nasuka naingilo mwashila mwa kwa Lesa, no kulolekeshe mpela shabo. Cine cine umwatelela e mo mwababika; mwabawishisha ku kupumpuntika. Ifyo babo kupomonwa mu kashita kanininini! Bapelela, bapwililila ku tuyofi: bapwililila nge ciloto ilyo umuntu ashibuka; mwe [Yehova, NW] ilyo mukabuuka mukasuule cimpashanya cabo.”—Ilumbo 73:15-20.

Caliweme ukuti Asafi tafumishe ishiwi lya kuilishanya, pantu ukusosa apabuuta ukuti cali ca fye ukubombela Yehova pambi nga calinenwine ifilundwa fya lupwa lwakwe fya bakapepa nelyo pambi nga calinashishe icitetekelo cabo. Fintu cacilapo kuwama ukutwalilila ukuba tondolo no kucita cintu Asafi acitile! Pa kumona umulandu ababifi bamonekela ukufyuka incitilo ibifi ilintu abatambalala balecula, aingile umwashila umwa kwa Lesa. Ifyo ifyashingulukako fyasuminishe Asafi ukwetetula mu mutalalila pa kati ka bakapepa ba kwa Yehova, kabili ukutontonkanya kwakwe kwaliteulwilwe. E co ilelo, nga ca kuti twapelenganishiwa ku co tumona, natufwaye mu kupalako amasuko ku fipusho fyesu pa kubishanya na bantu ba kwa Lesa mu cifulo ca kuipaatulako.—Amapinda 18:1.

Asafi aishile mu kwiluko kuti Lesa abikile ababifi “umwatelela.” Pa mulandu wa kuti ubumi bwabo bushinguluka pa fintu fya ku mubili, baba mu busanso bwa kukumanya akayofi ka kupumikisha. Mu kupelako, imfwa ikabasenda mu mushinku wa bukalamba, kabili icuma cabo icanonkwa bubi bubi tacakabanonkele ubumi bwalepako. (Ilumbo 49:6-12) Ulubanda lwabo lukapala iciloto cipita bwangu. Ubulungi kuti pambi nelyo fye bwabapumikisha pa ntanshi tabalakumanya umushinku wa bukalamba ilyo balelobolola cintu babyala. (Abena Galatia 6:7) Apantu balifutatila Umo eka fye uwaba na maka ya kubaafwa, bashiwa ababulo kwaafwa, ukwabule isubilo. Lintu Yehova abalwisha, akamona “icimpashanya” cabo—ukupuulama kwabo ne cifulo—mu kuba ne misuula.

Baka Ukwankulako Kobe

Ukukanaankula bwino ku cintu amwene, Asafi asumine ukuti: “Ilyo wasashiile umutima wandi, na ku mfyo shandi nalilashilwe, awe ine nali uwa bunama, uushaishibe; nali icinama kuli imwe. Lelo ine naba kuli imwe pe; mwanjikata ku kuboko kwandi kwa kulyo, ku mano ayo mwapanda mulantungulula, na pa numa mukampokelela mu bukata.”—Ilumbo 73:21-24.

Ukwetetula pa lubanda lwa ku mubili ulwa babifi na pa kucula kwa batambalala kuti kwalengo mutima wa muntu ukusashila nelyo ukubipilwa. Mu kati ka mutima—mu mfyo shakwe—ukushikitika kwa kwa Asafi pali iyi mibele kwamulengele ukukalipwa kukalamba. Ukufuma ku mimwene ya kwa Yehova, asangwike icinama cishipelulula ukwankula pa citendekelo ca kucilimusha kwa fye. Nalyo line, Asafi ‘ali na Lesa pe, uwali namwikata ku kuboko ukwa kulyo.’ Nga ca kuti twalufyanya mu kutontonkanya kwesu lelo twafwaya ukufunda kwa kwa Yehova nga fintu Asafi acitile, Lesa akatwikata ku kuboko, ku kututungilila no kututungulula. (Linganyeniko Yeremia 10:23.) Ni pa kubomfya fye ukufunda kwakwe twingatungulwilwa mu nshita ya ku ntanshi iya nsansa. Kuti pambi twacula ukucenda pa nshita inono, lelo Yehova akabwesha imibele, ‘akatupokelela mu bukata,’ nelyo umucinshi.

Ukutesekesha ukukabila kwa kushintilila pali Yehova, Asafi alundileko kuti: “Mu muulu ni ani ndi nankwe kano imwe? na pano nse tapali uo mfwaya pamo na imwe. Nelyo fyalemba umubili wandi no mutima wandi, icilibwe icasansuka ca mutima wandi kabili icakaniko candi ni Lesa umuyayaya. Pantu, moneni, abataluka kuli imwe bakaloba; mupesha onse uwacita bucilende bwa kufuma kuli imwe. Lelo ine, ukupalama kuli Lesa e cawama kuli ine; nacita Shikulu Yehova ukube cubo candi, ku kuleka nondolole imilimo yenu yonse.”—Ilumbo 73:25-28.

Ukupala Asafi, tatwakwata uuli onse umbi kano Yehova uwa kushintililapo ku mutelelwe wa cine no kusansamusha. (2 Abena Korinti 1:3, 4) E co mu cifulo ca kukumbwa ifyuma fya pe sonde ifya uli onse, lekeni tubombele Lesa no kututila ifyuma mu muulu. (Mateo 6:19, 20) Ukukwata ukwiminina kwapokelelwa na Yehova kulingile ukuba e kubekwa kwesu ukwakulisha. Nelyo fye nga ca kuti amaka yesu aya bumi no mutima fyafilwa, akatukosha no kupeela ukushikatala ku mutima wesu pa kuti tatulufishe isubilo no bukose mu kati ka balwani. Isenge na Yehova cikwatwa caumo mutengo. Ukuleka lyene ukuya kuti kwafumamo akayofi kuli ifwe capamo na bonse abamusha. Ukupala Asafi, kanshi, shi natupalamine kuli Lesa no kupoosa amasakamika yesu yonse pali wene. (1 Petro 5:6, 7) Ici citwala pa ntanshi ubutuntulu bwesu ubwa ku mupashi kabili citusesha ku kwebako bambi pa lwa milimo yawamisha iya kwa Yehova.

Twalilila uwa Bucishinka Kuli Yehova

Asafi alicushiwe pa mulandu wa kuti amwene bakacita wa fibi ukusambala mu Israele, umushi wakwe. Pa kati ka babomfi ba cishinka aba kwa Yehova, kwabako “ababifi” ababa no mulandu wa matutumuko, imiiya, ulukaakala, imitumfyo, no bucenjeshi, kabili abakaana ukuti Lesa alishibe cintu balecita. (Ilumbo 73:1-11) Mwandi kusoka! Pa kusekesha Yehova Lesa, tufwile ukutaluka ukufuma ku kulangisha imibele ya musango yo pamo nge cilumba, ulukaakala, ukutumfya, no kubulwo bufumacumi. Ukupala Asafi, shi ababomfi ba kwa Yehova bonse ‘bese umwashila umwa kwa Lesa’ pa kulongana lyonse na bakapepa Bakwe aba cishinka. Mu cine cine, lekeni bonse abatemwa Yehova ‘bapalamine kuli Lesa,’ ukushintilila pali wene ku kubatungilila mu kati ka kucula, te mulandu na cintu bambi bengasosa nelyo kucita.—Ilumbo 73:12-28; 3 Yohane 1-10.

Ca cine, ulubanda lwa ku mubili ulwa bakacita wa fibi kuti pambi lwaesha icitetekelo cesu, nga fintu lwacitile kuli Asafi. Nalyo line, kuti twashipikisha ubu bwesho nga ca kuti twabika ubumi bwesu pa mulimo wa kwa Yehova. Tukalambulwa pa kucite ici pantu ‘Lesa tali uushalungama; takalabe umulimo wesu, no kutemwa uko tulanga kwi shina lyakwe.’ (AbaHebere 6:10) Amesho yesu yakaba ‘ayayanguka kabili aya kashita akanononono’ mu kulinganishiwa ku cilambu cesu. (2 Abena Korinti 4:17) Nangu fye myaka 70 nelyo 80 iya kucula kuti yaba kwati mupu fye ukupita pa milomo yesu mu kantepentepe lintu yalinganishiwa ku bumi bwa ciyayaya ubwa nsansa Yehova alaya ababomfi bakwe aba cishinka.—Ilumbo 90:9, 10.

Shi twisuminisha ulubanda lwa ku mubili ulwa ncitatubi mu kucilana no kucula kwesu pa mulandu wa bulungami lutucilikile ku kulangisha icitetekelo icili cisabo ca mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. (Abena Galatia 5:22, 23; 1 Petro 3:13, 14) Satana akasekelela nga ca kuti twapashenye ababifi, abo ilingi line basambala pa mulandu wa kubulwo bufumacumi. Mu cifulo ca ico, shi natucindike ishina lya kwa Yehova pa kucincintila amatunko ya kusha ifipimo fyakwe ifyalungama. (Sefania 2:3) Twicushiwa pa kutunguluka kwa ncitatubi, pa kuti, na kabushe, kuti banonka fye ulubanda lwa ku mubili. Kabili mutengo shi ico cakwata? Te kuti cilinganishiwe nangu panono ku lubanda lwa ku mupashi ulo abo ababelesha icitetekelo muli Shikulu Mulopwe Yehova baipakisha.