Yehova Alatulanga Ifya Kupenda Inshiku Shesu
“E fyo tulengeni ukwishibo kupende nshiku shesu, no kuleka tumone umutima wa mano.”—AMALUMBO 90:12.
1. Mulandu nshi cabela icalinga ukwipusha Yehova ukutulanga ifya “kupende nshiku shesu”?
YEHOVA LESA e Kalenga wesu kabili Kapeela wa Bumi. (Amalumbo 36:9; Ukusokolola 4:11) E co takuli umbi uwingatulanga ifya kubomfya imyaka ya bumi bwesu mu nshila iisuma ukucila wene. E co, cali icalinga kuli kemba wa malumbo ukupaapaata Lesa ukuti: “E fyo tulengeni ukwishibo kupende nshiku shesu, no kuleka tumone umutima wa mano.” (Amalumbo 90:12) E ico, cili bwino ukubebeta Amalumbo 90 umo tusanga uko kupaapaata. Intanshi, natusupawile ulu lwimbo lwapuutwamo na Lesa.
2. (a) Nani batila e washikile Amalumbo 90, kabili napamo yalembelwe lilali? (b) Amalumbo 90 yafwile ukutulenga shani ukumona ubumi?
2 Amashiwi ya pa muulu aya Amalumbo 90 yeta ili lumbo ukuti “ipepo lya kwa Mose umuntu wa kwa Lesa.” Apo aya malumbo yalanda sana pa fyo ubumi bwa bantunse bwaipipa, yafwile yashikilwe pa numa abena Israele balubwilwe mu busha mu Egupti na lintu baendele imyaka 40 mu matololo, ilyo imfwa ya minshipendwa yalengele inkulo yabula bucishinka ukuloba. (Impendwa 32:9-13) Nalyo line, Amalumbo 90 yalanga ukuti ubumi bwa bantunse abashapwililika bwalipipa. E co, tufwile ukubomfya inshiku shesu ishacindama mano mano.
3. Finshi ifikalamba fyaba mu Amalumbo 90?
3 Mu Amalumbo 90, ifikomo 1 ukufika ku 6 fitila Yehova e bwikalo bwesu ku ciyayaya. Ifikomo 7 ukufika ku 12 fitulanga ifyo tufwile ukubomfya imyaka yesu iipita lubilo lubilo mu nshila atemwinwamo. Kabili nga fintu casoswa mu fikomo 13 ukufika ku 17, tulafwaisha ukubelelwa uluse na Yehova no kupaalwa kuli wene. Kwena, aya malumbo tayalanda pa fitucitikila umo umo pamo nga babomfi ba kwa Yehova. Nalyo line, tufwile ukupoosako amano ku mashiwi ya ili pepo. E co natubebete Amalumbo 90 ukulingana no mwabela abaipeela kuli Lesa.
Yehova—“Ubwikalo” Bwesu
4-6. Yehova aba shani “ubwikalo” kuli ifwe?
4 Kemba wa malumbo atendeka na mashiwi ya kuti: “Mwe Shikulu, imwe mwatubelo bwikalo ku nkulo ne nkulo. Ilyo tashilafyalwe mpili, tamulabumba pano isonde na pano nse, ukufumo muyayaya no kuyo muyayaya, ni mwe Lesa.”—Amalumbo 90:1, 2.
5 Kuli ifwe “Lesa wa muyayaya,” Yehova, e “bwikalo” bwesu—icubo ca ku mupashi. (Abena Roma 16:26) Tulomfwa abacingililwa, pantu lyonse alatwafwa pamo nga ‘uumfwa ukupepa.’ (Amalumbo 65:2) Pa mulandu wa kuti tupoosa amasakamika yesu pali Shifwe wa ku muulu ukupitila mu Mwana wakwe uwatemwikwa, ‘umutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, ulinde mitima yesu na mapange yesu.’—Abena Filipi 4:6, 7; Mateo 6:9; Yohane 14:6, 14.
6 Twalicingililwa lwa ku mupashi pantu, mu mampalanya, Yehova e “bwikalo” bwesu. Na kabili aliteyanya “imiputule”—iyaampana sana ne filonganino fya bantu bakwe—nge cubo ca ku mupashi, uko bakacema ba kutemwa balenga tuleyumfwa abacingililwa. (Esaya 26:20; 32:1, 2; Imilimo 20:28, 29) Na kabili, bamo twaba mu ndupwa ishatendeke kale ukubombela Lesa kabili twalisanga pa lwesu ukuti wene e “bwikalo ku nkulo ne nkulo.”
7. Ni mu nshila nshi impili ‘shafyalilwe’ ne sonde ukubumbwa nga pa “kushikitika kwa pa kupaapa”?
7 Yehova e ko ali ilyo impili “tashilafyalwa” nelyo ilyo isonde lishilabumbwa nga pa “kushikitika kwa pa kupaapa, (NW).” Ukulingana no kumona kwa bantu, ukupanga lino isonde na fyonse ifyabamo ifyapikana kwalekabila ukubombesha. Kabili pa kusosa ukuti impili ‘shalifyelwe’ ne sonde lyabumbilwe nga pa “kushikitika kwa pa kupaapa,” kemba wa malumbo alelanga ukuti alicindamike sana ifyo umulimo wali ilyo Yehova alelenga ifi fintu. Bushe na ifwe tatufwile ukucindamika ifyo Kalenga abumba no kutasha?
Yehova Alatwafwa Lyonse
8. Amashiwi ya kuti Yehova ni Lesa “ukufumo muyayaya no kuyo muyayaya” yalola mwi?
8 Kemba wa malumbo aimbile ukuti: “Ukufumo muyayaya no kuyo muyayaya, ni mwe Lesa.” Ishiwi “umuyayaya” kuti lyalosha ku fintu ifyakwata impela lelo iyo impela tayaishibikwa. (Ukufuma 31:16, 17; AbaHebere 9:15) Lelo, pa Amalumbo 90:2 na mu Malembo yambi aya ciHebere, ishiwi “umuyayaya” lilosha ku cintu “ca pe na pe.” (Lukala Milandu 1:4) Te kuti tumfwikishe ifyo caba ukuti Lesa e ko aba lyonse fye. Lelo, Yehova takwata intendekelo kabili takakwate mpela. (Habakuki 1:12) Lyonse akabako kabili akaba uwaipekanya ukutwafwa.
9. Kemba wa malumbo alinganya imyaka ikana limo iya bantunse kuli cinshi?
9 Kemba wa malumbo apuutilwemo ukulinganya imyaka ikana limo iyo bantunse bekala ukuti inono nga nshi kuli Kalenga wa muyayaya. Ilyo alelanda na Lesa alembele ukuti: “Mubwesesha abantunse ku kubo lukungu, no kutila, Bweleni, mwe bana ba bantu. Pantu imyaka ikana limo mu menso yenu yaba ngo bushiku bwa mailo ilyo bwapita, kabili ngo bulinde bwa bushiku.”—Amalumbo 90:3, 4.
10. Lesa alenga shani abantu ‘ukubwelela ku lukungu’?
10 Abantu balafwa, kabili Lesa ‘ababwesesha ku kubo lukungu.’ E kuti, abantu babwelela “ku lukungu,” nge loba. Na kuba, cili kwati Yehova asosa ukuti: ‘Bweleleni ku lukungu lwa mushili uko mwabuulilwe.’ (Ukutendeka 2:7; 3:19) Ifi e fyo caba kuli bonse—abakosa na banaka, abakankaala na bapiina, pantu takwaba umuntu uushapwililika ‘uwingalubula munyina nakalya, te kuti apeele kuli Lesa ica kumukonsolwela, no kuleka abepo no mweo pe.’ (Amalumbo 49:6-9) Lelo tulatasha ukuti ‘Lesa apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela abe no mweo wa muyayaya’!—Yohane 3:16; Abena Roma 6:23.
11. Mulandu nshi twingasosela ukuti inshita iimoneka ukuba iitali kuli ifwe ni nshita iinini kuli Lesa?
11 Kuli Yehova, nangu ni Metusela uwaikele imyaka 969 takumenye no bushiku bumo. (Ukutendeka 5:27) Kuli Lesa imyaka ikana limo cimo cine no bushiku ilyo bwapita, e pamo pene ne nshita ya maawala 24 lintu yapita. Kemba wa malumbo asosa no kuti kuli Lesa imyaka ikana limo yaba ngo bulinde bwa maawala yane iyo umulinshi alinda mu nkambi mu nshita ya bushiku. (Abapingushi 7:19) E co kanshi, inshita iingamoneka iitali kuli ifwe yaba ni nshita iinini kuli Lesa wa ciyayaya, Yehova.
12. Abantunse ‘bakukululwa’ shani kuli Lesa?
12 Ubumi bwa bantu tabwalepa ngo bwa kwa Lesa uwikala ku ciyayaya, ubumi bwa bantunse bwalipipa icine cine. Kemba wa malumbo asosa ukuti: “Mubakukulula kwi kuntansoke, baba ngo tulo; ulucelo baba ngo mulemfwe uululumuka: ulucelo wabalula no kululumuka; icungulo wakungulwa no kuuma.” (Amalumbo 90:5, 6) Mose amwene imyanda mishila ya bena Israele bafwila mu matololo, ‘ukukukululwa’ kuli Lesa nga mu lyeshi. Aya mashiwi ya mu malumbo yapilibulwa muli New International Version ukuti: “Mukukulula abantu mu mfwa.” Lelo, ubumi bwa bantunse bashapwililika bwaba ngo “tulo” twa bushiku bumo.
13. Twaba shani “ngo mulemfwe,” kabili ici cifwile ukukuma shani ukutontonkanya kwesu?
13 Twaba ‘ngo mulemfwe ulucelo uubalula’ lelo ilyo cilefika icungulo wakungulwa ku kasuba kabalikishe. Cine cine, ubumi bwesu bwaipipa ngo bwa mulemfwe uuma mu bushiku bumo. E co, twilaonaula ici cintu ca mutengo. Lelo, tufwile ukulomba ubutungulushi bwa kwa Lesa pa fya kubomfya imyaka yesu iisheleko muli buno bwikashi.
Yehova Atwafwa “Ukupende Nshiku Shesu”
14, 15. Amalumbo 90:7-9 yafishiwepo shani ku bena Israele?
14 Pali Lesa, kemba wa malumbo kabili akonkanyapo kuti: “Twapwa ku bukali bwenu, na ku cipyu cenu twasakamikwa; mwabika amampuulu yesu pa mulola wenu, ifyafiswa fyesu ku cengelo ca cinso cenu; inshiku shesu shonse shaaluka ku kububuka kwenu, tupwishe myaka yesu ngo kwishe cefu.”—Amalumbo 90:7-9.
15 Abena Israele babula bucishinka ‘bapwile ku bukali bwa kwa Lesa.’ Aba bantu ‘basakamikwe ku cipyu cakwe,’ nelyo ‘ukutiinishiwa ku bukali bwakwe.’ (New International Version) Pa mulandu wa bupingushi bwa kwa Lesa, bamo “batanganikwe mu matololo.” (1 Abena Korinti 10:5) Yehova abikile ‘amampuulu yabo pa mulola wakwe.’ Alibalubulwishe pa fyo balelufyanya pa cintubwingi, lelo ne “fyafiswa” fyabo, nelyo imembu sha mu bumfisolo, fyali ‘ku cengelo ca cinso cakwe.’ (Amapinda 15:3) Pa mulandu wa kuti Lesa ali ne cipyu pali bene, abena Israele bashalapile ‘bapwishishe imyaka yabo ngo kwishe cefu.’ E co, ubumi bwesu ubwipi bwaba ngo mupu, ngo kwishe cefu.
16. Nga ca kuti bamo bacita ulubembu mu bumfisolo, cinshi balingile ukucita?
16 Nga ca kuti tulecita ulubembu mu bumfisolo, ni pa kashita fye akanono twingafisa imyendele ya musango yu ku bantu banensu. Lelo ububi tucita mu bumfisolo kuti bwaba ‘ku cengelo ca cinso ca kwa Yehova,’ kabili imicitile yesu kuti yaonaula bucibusa twakwata na wene. Pa kuti tutendeke na kabili bucibusa na Yehova, tufwile ukupepa ukuti atwelele, ukuleka ifilubo, no kupokelela no kutasha ubwafwilisho bwa ku mupashi ubo baeluda ba Bwina Kristu bapeela. (Amapinda 28:13; Yakobo 5:14, 15) Ico kuti cawama ukucila ‘ukupwisha imyaka yesu ngo kwishe cefu,’ no kukanaba ne subilo lya mweo wa muyayaya!
17. Abantu abengi bekala imyaka inga, kabili imyaka yesu yaisulamo finshi?
17 Ulwa myaka abantu bashapwililika bekala, kemba wa malumbo asosa ukuti: “Inshiku sha myaka yesu shabe myaka amakumi cinelubali [70], kabili imyaka amakumi cinekonsekonse [80] nga tuli aba mapiki; lelo isasa lya lupi lya iko kucucutika no bucushi, pantu ilapitingana, e lyo twapupuka twaya.” (Amalumbo 90:10) Abantu abengi bekala imyaka 70, kabili ilyo Kalebu ali ne myaka 85, asosele ukuti ali na maka nga nshi. Kwaliba bamo abaikala imyaka ukucila pali iyi myaka, pamo nga Aarone (123), Mose (120), na Yoshua (110). (Impendwa 33:39; Amalango 34:7; Yoshua 14:6, 10, 11; 24:29) Lelo inkulo yabula bucishinka iyafumine mu Egupti, abali ne myaka 20 ukuya pa muulu bafwile mu myaka 40. (Impendwa 14:29-34) Pali lelo, mu fyalo ifingi, icinabwingi ca bantu bekala imyaka yalumbula kemba wa malumbo. Imyaka yesu yaisulamo “ukucucutika no bucushi.” Ilapita ulubilo, “e lyo twapupuka twaya.”—Yobo 14:1, 2.
18, 19. (a) Bushe “ukupende nshiku shesu, no kuleka tumone umutima wa mano” kwalola mwi? (b) Ukubomfya amano kukatulenga ukucita cinshi?
18 Kemba wa malumbo akonkanyapo ukwimba ukuti: “Nani aishibo kukosa kwa bukali bwenu, no kububuka kwenu umwabela akatiina akafuma kuli imwe? E fyo tulengeni ukwishibo kupende nshiku shesu, no kuleka tumone umutima wa mano.” (Amalumbo 90:11, 12) Tapali nangu umo pali ifwe uwaishiba apo ubukali bwa kwa Lesa bwafika, kabili ici cilingile ukutulenga twacilapo ukubela Yehova akatiina. Na kuba, ici cilingile ukutulenga ukumwipusha ifya “kupende nshiku shesu, no kuleka tumone umutima wa mano.”
19 Amashiwi ya kwa kemba wa malumbo lipepo lya kuti Yehova asambilishe abantu ifya kubomfya amano mu kukatamika inshiku shabo ishishele no kushibomfya mu nshila Lesa atemwinwamo. Umuntu nga aikala imyaka 70, ninshi aikala inshiku nalimo 25,500. Te mulandu ne myaka tukwete, ‘tatwaishiba cintu cimo ica mailo, pantu tuli fye nga fubefube uumoneka akashita kanono, no kwanduluka apo pene.’ (Yakobo 4:13-15) Apo ‘inshita ne ca mankumanya fiponena ifwe bonse,’ tatwishiba imyaka tuli no kwikala. E co natulepepela amano ya kucimfya amesho, ukubomba bwino na bambi, no kucita apo twingapesha mu mulimo wa kwa Yehova ili line—lelo! (Lukala Milandu 9:11; Yakobo 1:5-8) Yehova alatutungulula ukupitila mu Cebo cakwe, umupashi wakwe, no kuteyanya kwakwe. (Mateo 24:45-47; 1 Abena Korinti 2:10; 2 Timote 3:16, 17) Ukubomfya amano kutulenga ‘ukubala ukufwaya Ubufumu’ no kubomfya inshiku shesu mu nshila iileta ubukata kuli Yehova no kulenga umutima wakwe ukusamwa. (Mateo 6:25-33; Amapinda 27:11) Kwena, ukumupepa no mutima onse takufumyapo amafya yesu yonse, lelo ukwabula no kutwishika kulaleta ukusekelela kukalamba.
Amapaalo ya kwa Yehova Yatuletela Ukusekelela
20. (a) Yehova ‘alanguluka’ shani? (b) Yehova akacita shani na ifwe nga twalufyanya icabipisha lelo twalapila icine cine?
20 Ala kuti cawama nga ca kuti twasekelela ubumi bwesu bonse! Ulwa ici, Mose apaapaata ukuti: “Bweleni, mwe Yehova: bushe mulekokolo kufika ku nshita nshi? Langulukeni ababomfi benu. Tulengeni ukwangilo luse lwenu [nelyo, “ukutemwa kwa cishinka, utulembo twa pe samba, NW”] ulucelo, no kuleka tuleaula no kusamwa inshiku shesu shonse.” (Amalumbo 90:13, 14) Lesa talufyanya. Lelo ‘alalanguluka’ no ‘kubwela’ ku bukali bwakwe na ku kukanda ilyo ukusoka kwakwe pa lwa kucite ca musango yo kwalenga bakacita wa fibi ukulapila no kwalula imibele yabo ne myendele. (Amalango 13:17) E co, nangu twalufyanya icabipisha, nga twalapila icine cine, Yehova kuti ‘atulenga ukwangilo luse lwakwe,’ kabili kuti ‘twayaula.’ (Amalumbo 32:1-5) Kabili pa kukonkelela inshila ya bulungami, tukamona ukutemwa kwa kwa Lesa ukwa cishinka kuli ifwe kabili ‘tukasamwa inshiku shesu shonse’—ubumi bwesu bonse.
21. Mu fyebo fyalembwa pa Amalumbo 90:15, 16, finshi Mose napamo alelomba?
21 Kemba wa malumbo apepa ukuti: “Tulengeni ukusamwa umwabele nshiku mwatucushishemo, imyaka iyo twamonamo ububi. Lekeni ukubomba kwenu kumoneke ku babomfi benu, no kucindama kwenu ku bana babo.” (Amalumbo 90:15, 16) Mose napamo alelomba Lesa ukupaala abena Israele no kusekelela ukwali no kutwalilila umwabele nshiku baculilemo ne myaka iyo bamwenemo ububi. Alombele ukuti “ukubomba” kwa kwa Lesa ukwa kupaala abena Israele kumoneke ku babomfi Bakwe no kuti ukucindama Kwakwe kumoneke ku bana babo, nelyo ubufyashi. Cili icalinga ukupepa ukuti amapaalo yakapongololwe pa bantu ba cumfwila mu calo ca bulayo ica kwa Lesa.—2 Petro 3:13.
22. Ukulingana na Amalumbo 90:17, finshi twingapepela?
22 Amalumbo 90 yasondwelela no kupaapaata kwa kuti: “Lekeni ubusuma bwa kwa Shikulu Lesa wesu bube pali ifwe; no mulimo wa minwe yesu pampamikeni pali ifwe; awe umulimo wa minwe yesu pampamikeni.” (Amalumbo 90:17) Aya mashiwi yalanga ukuti kuti twapepa kuli Lesa ukuti apaale imibombele yesu mu mulimo wakwe. Pamo nga Bena Kristu basubwa nelyo abo babishanya na bo, “impaanga shimbi,” tulasekelela ukuti ‘ubusuma bwa kwa Yehova’ bwaba pali ifwe. (Yohane 10:16) Tulasekelela ukuti Lesa ‘alipampamika umulimo wa minwe yesu’ pa kuba bakabila ba Bufumu na muli fimbi!
Natutwalilile Ukupende Nshiku Shesu
23, 24. Kuti twanonkelamo shani mu kwetetula pa Amalumbo 90?
23 Ukwetetula pa Amalumbo 90 kulingile ukutulenga twacilapo ukushintilila pali Yehova, “ubwikalo” bwesu. Ilyo tuletontonkanya pa mashiwi ya yako aya fyo ubumi bwaipipa, tufwile ukuba abailuka sana ulwa bucindami bwa butungulushi bwa kwa Lesa mu kupende nshiku shesu. Kabili nga twatwalilila ukufwayafwaya no kubomfya amano ya bukapepa, kuti twashininkisha ukuti Yehova akaba ne cikuuku pali ifwe kabili akatupaala.
24 Yehova akatwalilila ukutulanga ifya kupende nshiku shesu. Kabili nga twanakila ukufunda kwakwe, tukatwalilila ukupende nshiku shesu ku ciyayaya. (Yohane 17:3) Lelo, nga cine cine tulefwaya umweo wa muyayaya, Yehova afwile ukuba icubo cesu. (Yuda 20, 21) Nga fintu tuli no kumona mu cipande cikonkelepo, ici cishinka calilondololwa bwino mu mashiwi ya kukoselesha aya mu Amalumbo 91.
Bushe Kuti Mwayasuka Shani?
• Yehova aba shani “ubwikalo” bwesu?
• Mulandu nshi twingasosela ukuti Yehova lyonse aliba uwaipekanya ukutwafwa?
• Yehova atwafwa shani “ukupende nshiku shesu”?
• Cinshi citulenga “ukusamwa inshiku shesu shonse”?
[Icikope pe bula 10]
Yehova ali ni Lesa “ilyo tashilafyalwe mpili”
[Icikope pe bula 12]
Kuli Yehova, Metusela uwaikele imyaka 969 takumenye no bushiku bumo
[Ifikope pe bula 14]
Yehova ‘alipampamika umulimo wa minwe yesu’