Mwe Misepela—Cinshi Mulesupila?

“Fulumuko lunkumbwa lwa bulumendo, no kukonkelelo bulungami, icitetekelo, ukutemwa, umutende, pamo na balilila kuli Shikulu ku mitima iyasanguluka.—2 TIMOTE 2:22.

 1. Cinshi cili isubilo lyesu ku bacaice abali pa kati kesu?

“INTE SHA KWA YEHOVA,” e fyabilishe inyunshipepala ya ku Sweden iya baPentecostal Dagen (Ubushiku), “bapanga ibumba ilyo linonka impendwa yakulisha iya filundwa fipya cila mwaka kabili bakwata ibumba lyakulisha ilya misepela.” Nakalimo uli lubali lwa ili bumba lya misepela iya busaka, iitiina Lesa. Kuti pambi wakushiwe mu nshila ya Bwina Kristu ukufuma ku bwaice, nelyo kuti pambi waumfwile no kwankula ku bukombe bwa Bufumu pa lobe. Mu milandu yonse, tuli aba nsansa ukukukwata pa kati kesu. Kabili cili lisubilo lyesu ukuti ukasupila inshila ya bulungami, nge fyacitile imisepela ya bucishinka mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo. Amashiwi ya mutumwa Yohane kuti pambi yakulondolola bwino: “Muli abakosa, ne cebo ca kwa Lesa caikala muli imwe, kabili mwacimfyo Mubifi.”—1 Yohane 2:14.

 2. Fya kusangwilako nshi ifingalenga ukusupila inshila ya bulungami ukuba ukwaafya mu kati ka “kutemfuma kwa bwaice”?

² Imisepela ya Bwina Kristu iingi—ee iyafulilako—ilelo ilashipikisha ukutitikisha kwa calo. Nangu ni fyo, kuti pambi wasanga ukuti ukusungilila inshila ya musango yo tacaba icayanguka. Lintu uli mu “kutemfuma kwa bwaice” (NW), kuti wayumfwa uwacimfiwa ku nkuntu shipya kabili ishashika. (1 Abena Korinti 7:36) Pa nshita imo ine, kuti pambi uleumfwa icipe caingilishiwako ica fishingamo mu sukulu, pa ŋanda, na mu cilonganino. Kwalibako nelyo fye kutitikisha ukufuma kuli Satana Ciwa umwine wine. Apampamina pa kulufya abengi ukufika pantu engapesha, asansa abo pambi abengamoneka abasansalikwa—kwati fye fintu acitile mwi bala lya Edene. Ku numa lilya, atontele ukunashanasha kwakwe ukwa bucenjeshi, te pali Adamu umukalambako, uwakwete ubwishibilo bwafulilako, lelo pa mwanakashi uwacepako kabili uushabelesha mu kulinganako, Efa. (Ukutendeka 3:1-5) Imyanda ya myaka pa numa, Satana abomfeshe imingalato yapalako pa cilonganino ca Bwina Kristu icali iciteku mu Korinti. Umutumwa Paulo asosele ukuti: “Ndetiina, epali yaonaika amapange yenu ukufuma pa cishinka no musangwela ifilola kuli Kristu, ifyo insoka yabepele Efa mu bucenjeshi bwa iko.”—2 Abena Korinti 11:3.

3, 4. Fibombelo nshi fimo ifyo Satana Ciwa abomfya ku kulufya abacaice, kabili mu kuba ne fya kufumamo nshi fingacitika?

³ Ilelo, abafyashi benu aba Bwina Kristu kuti pambi mu musango umo wine baba abasakamikwa pa lwa imwe. Te mu kuti batontonkanya ukuti mwakongamina ku bubifi, lelo balishiba ukufuma ku kubelesha ukuti abacaice ukucilisha e baba abasansalikwa ku “ncitilo sha mucenjelo” isha kwa Satana. (Abena Efese 6:11, NW, utulembo twa pe samba) Ukutali ukufuma ku kumoneka ifya kutiinya, ifiteyo fya kwa Satana filengwo kumoneka ifya kwipukisha nga nshi, ifya kucebusha. Mu nshila ya bucenjeshi televisioni ilangisha ukutemwe fimoneka, ukwampana kwa bwamba, ulukaakala, no kupupe mipashi nge fya kusekesha. Imintontonkanya yacaice kuti pambi yaisulamo ifintu ifishaba ‘ifya cine, ifya mucinshi, ifya bulungami, ifya musangwela, ifyayemba.’ (Abena Filipi 4:8) Ukutitikisha kwa banabo caba cibombelo ca maka na cimbi ica kwa Satana. Abanobe kuti pambi babika ukutitikisha kukalamba pali iwe ukunakila ku nshila yabo iya bumi, imifwalile, ne misakwile. (1 Petro 4:3, 4) Kalemba wa mikululo mu nyunshipepala William Brown alandilepo ukuti: “Nga ca kuti kwalibako Lesa wa ku calo uwaba eka ku bapungwe, ni Lesa wa kunakilako. . . . Ukuba uwapusanako ku bapungwe lishamo ilyacila na pa mfwa.” Umukashana Nte umo mu Italy asumine ukuti: “Nali uwa nsoni ukuleka ifibusa fyandi aba pa sukulu ukwishiba ukuti nali Inte. Kabili apantu nalishibe ukuti Yehova tali uwa nsansa na ine, nali uwa bulanda kabili uwabombomana.”

⁴ Mwitumpikwa—Satana afwaya ukumutungulula ku boni bwenu. Abacaice abengi mu calo bakacula ukulufya ubumi bwabo mu kati ka bucushi bukalamba pantu baisuminishe abene ukulufiwa. (Esekiele 9:6) Inshila fye yeka iya kupusukilamo yaba kusupila icili icalungama.

Ibakeni ku Kubishanya Kubi

5, 6. (a) Umulumendo Timote alolenkene no kusonsomba nshi ilintu aleikala mu Efese? (b) Kufunda nshi Paulo akwatile Timote?

⁵ Ico cali e cishinka ca kupanda amano umutumwa Paulo apeele umulumendo Timote. Ukucila pa myaka ikumi, Timote ashindike umutumwa Paulo pa nyendo shakwe isha bumishonari. Pa nshita lintu Timote alepyunga mu musumba wa cisenshi uwa Efese, Paulo aikele mu cifungo ca mu Roma ukulolela ukuputunkanishiwa. Ilyo inshita ya mfwa yakwe yalepalamina, Paulo ukwabulo kutwishika ali uwasakamikwa ukukuma ku fintu Timote ali no kutunguluka. Efese wali musumba walumbuka pa cuma ca uko, bucisenene, ne fya kusekesha fyabotelela, kabili Timote tali na kukwata ukutungilila kwa ciŋombe cakwe icatemwikwa.

⁶ Paulo muli ifyo alembele ku ‘mwana wakwe uwatemwikwa’ ifyakonkapo: “Awe mu ŋanda nkalamba tamwaba fye ifipe fya golde ne fya silfere, lelo mwabamo ne fya fimuti ne fye bumba; fimo fya mulimo wa mucinshi na fimo fya mulimo uwabulo mucinshi. E ico umuntu nga aisangulula ukufuma pali ifi ifyabulo mucinshi akabe cipe ca mucinshi, icashishiwa, kabili ica mulimo kuli Cibinda wa ŋanda, icapekanishiwa ku kubombo mulimo onse uusuma. Awe fulumuko lunkumbwa lwa bulumendo, no kukonkelelo bulungami, icitetekelo, ukutemwa, umutende, pamo na balilila kuli Shikulu ku mitima iyasanguluka.”—2 Timote 1:2; 2:20-22.

 7. (a) Finshi fyali ‘ifipe ifyabulo mucinshi’ ifyo Paulo asokelepo? (b) Ni shani fintu imisepela ilelo ingabomfya amashiwi ya kwa Paulo?

⁷ Paulo muli ifyo asokele Timote ukuti pa kati ka Bena Kristu banankwe kuti pambi paba ‘ifipe ifyabulo mucinshi’—abantu umo umo abashaleisunga abene mu kulinga. Nomba nga ca kuti ukubishanya na Bena Kristu basubwa bamo kwali ukwa busanso kuli Timote, fintu ukubishanya na ba ku calo kwingaba ukwacilapo ukonaula ku misepela ya Bwina Kristu ilelo! (1 Abena Korinti 15:33) Ici tacilepilibula ukusuulililako ku fibusa fya pa sukulu. Lelo ulingile ukusakamana ukukanaibimbamo mu kucishamo na bene, nelyo nga ca kuti ico cikulenga ukumoneka umutukami pa nshita shimo. Ici kuti caba icayafya nga nshi. E fyasosa umukashana umo umwina Brazil ukuti: “Caliba icakosa. Lyonse ndalaalikwa ku fibusa fyandi aba pa sukulu ukuya ku mitebeto na ku fifulo ifyo ifishalinga ku misepela ya Bwina Kristu. Basoso kuti: ‘Yangu! Tauleya? Uli cipumbu!’”

8, 9. (a) Ni shani fintu ukubishanya, nelyo fye ni mu kuba na ba ku calo abamoneka ukuba abasuma, kwingaleta ubusanso ku Mwina Kristu? (b) Ni kwi mwingasanga ifibusa ifituntulu?

⁸ Imisepela imo iya ku calo kuti pambi yamoneka iisuma pa mulandu fye wa kuti taipeepa, taibomfya ululimi lwabipa, nelyo ukuibimba muli bucisenene bwa bwamba. Nga ca kuti taisupila ubulungami, nangu ni fyo, ukutontonkanya kwa iko ukwa bumubili ne mibele ya mutima kuti fyakwambukila mu kwanguka. Pa mbali ya ico, lisenge nshi mwingakwata na bashatetekela? (2 Abena Korinti 6:14-16) Pantu, ifyakatamikwa fya ku mupashi ifyo watemwisha fyaba fye “buwelewele” kuli bene! (1 Abena Korinti 2:14) Bushe kuti wasungilila bucibusa bwabo ukwabula ukusuusukako ku fishinte fyobe?

⁹ E co talukako ku kubishanya kushili ukutuntulu. Pelesha ukubishanya kobe ku Bena Kristu abakwata umuntontonkanya walemenena ku fya ku mupashi abatemwa Yehova. Ba uwacenjela ne misepela nelyo fye mu cilonganino iya milandile yabipa nelyo iya kulengulula. Ilyo ulekulilako lwa ku mupashi, ukusoobola kobe ukwa fibusa mu kupalishako kukaluka. E fyasosa umukashana umo umupungwe Nte ukuti: “Ndapanga ifibusa ifipya mu filonganino fyapusanapusana. Calinenga ukwishiba ifyo ifibusa fya ku calo fyaba ifishafwaikwa.”

Ukufulumuka Ukufwaisha Kwalubana

10, 11. (a) Cinshi cipilibula ‘ukufulumuko lunkumbwa lwa bulumendo’? (b) Ni shani fintu umo ‘engafulumuko bulalelale’?

¹⁰ Paulo na kabili acincishe Timote ‘ukufulumuko lunkumbwa lwa bulumendo.’ Lintu uli umwaice, ukufuluka kwa kuba uwalumbuka, ukukwata umusamwe, nelyo ukwikusha insuuna ya bwamba kuti kwaba ukwa mukosela. Nga ca kuti takulaminwe, ukufwaisha kwa musango yo kuti kwakutungulula mu lubembu. Paulo muli ifyo asosele ukufulumuka ukufwaisha kwa kucena—ukubutuka kwati ubumi bwa umo bwali mu kapoosa mweo.a

¹¹ Insuuna ya bwamba, ku ca kumwenako, yalitungulula imisepela ya Bwina Kristu iingi ku boni bwa ku mupashi. Mu kuba no mulandu usuma, lyene, Baibolo itweba ‘ukufulumuko bulalelale.’ (1 Abena Korinti 6:18) Nga ca kuti abantu babili balikobekelana, baleishishanya, kuti babomfya ici cishinte pa kusengauka imibele ibika mu bwesho—pamo nga ukuba beka mu ŋanda nelyo muli motoka waimikwa. Ukuya no wa kushindika kuti pambi caumfwika ica musango wa kale, lelo kuti caba bucingo bwine bwine. Kabili ilintu inumbwilo shimo isha cintemwa kuti pambi shaba ishalinga, umwa kupelela mwalinga mufwile ukwimikwa pa kusengauka imibele iishasanguluka. (1 Abena Tesalonika 4:7) Ukufulumuko bulalelale na kabili kuti kwasanshako ukusengauka ifikope fisela nelyo ubulangisho bwa pa TV ifyo pambi ifingabalamuna ukufwaisha kwalubana. (Yakobo 1:14, 15) Nga ca kuti amatontonkanyo ya bucisenene yaingila mu muntontonkanya obe ukwabula ukulaalikwa, alula ifya kutontonkanyapo. Kabiye ku kwendaukako; belengako; bombako utumilimo twa pa ŋanda. Ipepo ukucilisha caba ca kwaafwa ca maka muli kuno kuloshako.—Ilumbo 62:8.b

12. Ni shani fintu usambilila ukupata icabipa? Langilila.

¹² Icacilapo ukukatama, ufwile ukusambilila ukupata, ukupatisha, ukuselaushiwa ku cabipa. (Ilumbo 97:10) Ni shani fintu wingapata ico pambi intanshi icingamoneka ukuba umusamwe nelyo ica kulengo kukokoloka? Pa kutontonkanya pa lwa fya kufumamo! “Mwilufiwa; Lesa tasentekwa; pantu ico umuntu abyala, e co akalobolola. Uubyala ku mubili wakwe wine, ku mubili akalobololako ukubola.” (Abena Galatia 6:7, 8) Lintu watunkwa ukunakila ku nsuuna, tontonkanya pa cacilapo ukukatama—ifyo uku kunakilako kwingashikitisha Yehova Lesa. (Linganyeniko Ilumbo 78:41.) Tontonkanya, na kabili, pa lwa ca kucitikako ce fumo lishafwaikwa nelyo ukwambula ubulwele, pamo nga AIDS. Languluka na kabili ukubongoloka kwa mu nkuntu no kulufya umucinshi wa pa lobe wingaculako. Kuti kwabako na kabili ifya kufumamo fya nshita ntali. Umwanakashi umo uwa Bwina Kristu asumina ukuti: “Umulume wandi na ine twalekwata ukwampana kwa bwamba na bantu bambi ilyo tatulaupana. Nangu cingati bonse babili tuli Bena Kristu ilelo, ubumi bwesu ubwa kwampana kwa bwamba ubwapita bwaba ni ntulo ya kafindwe na kalumwa mu cupo cesu.” Icishingasuulwako, na cimbi, cili kulufya kwa mashuko yobe aya teokratiki nelyo ukucitikako kwa kutamfiwa ukufuma mu cilonganino ca Bwina Kristu! (1 Abena Korinti 5:9-13) Bushe umusamwe uuli onse uwa pa kashita akepi waliwaminwa umutengo wasumbuke fyo?

Ukusupila Ukwampana Kwapalamisha na Yehova

13, 14. (a) Mulandu nshi cishabela icakumanina ukufulumuka icabipa? (b) Ni shani fintu umo ‘engasupila ukwishiba Yehova’?

¹³ Tacakumanina, nangu cibe fyo, ukufulumuka icabipa. Timote na kabili acincishiwe “ukukonkelelo bulungami, icitetekelo, ukutemwa, umutende.” Ici ciletubulula incitilo yapilikita. Kasesema Hosea mu musango umo wine apaapeete uluko lwabulo busumino ulwa Israele ukuti: “Natuye, tubwelele kuli Yehova . . . Tusupile ukwishiba Yehova.” (Hosea 6:1-3) Bushe walipanga ukusupila kwa musango yo we mwine? Cisanshamo ukucila fye pa kusangwa ku kulongana no kushindika abafyashi bobe mu mulimo wa mwi bala. Umwanakashi umo Umwina Kristu asumine ukuti: “Abafyashi bandi bankushishe mu cine, kabili nabatishiwe pa mushinku wa mu kubangilila. . . . Te lingi nalepuswa ku kulongana kabili nshatalile mpusa umweshi wa mulimo, lelo nshabalile nundulula ukwampana kwapalamisha ukwa pa lwandi na Yehova.”

¹⁴ Umusepela na umbi asumino kuti na o wine alifililwe ukwishiba Yehova nge Cibusa kabili Wishi, ukumumona ngo Mupashi uwa kwelenganya fye. Ashelemukile muli bucisenene kabili abele nyina umushimbe pa mushinku wa myaka 18. Wikapanga icilubo cimo cine! ‘Supila ukwishiba Yehova,’ nga fintu Hosea acincishe. Ukupitila mwi pepo no kwenda na Yehova cila bushiku, kuti wamupanga ukuba cibusa obe uwacetekelwa. (Linganyeniko Mika 6:8; Yeremia 3:4.) “Taba kutali kuli ifwe bonse” nga ca kuti twamufwaya. (Imilimo 17:27) Programu wa lyonse uwe sambililo lya Baibolo ilya pa lwesu muli ifyo aliba uwafwaikwa. Ukutantika kwa musango yo takukabila ukuba ukwa kulonsha nelyo ukwapikana. “Cila bushiku ndabelenga Baibolo pa maminiti mupepi na 15,” e fyasosa umukashana uwe shina lya Melody. Bika inshita pa mbali ku kubelenga ulwafuma lumo na lumo ulwa Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! Ba uwaipekanya ku kulongana kwa cilonganino pa kuti ‘wingacincimusha [bambi] ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma.’—AbaHebere 10:24, 25.

Peeleni Imitima Yenu ku Bafyashi Benu

15. (a) Mulandu nshi inshita shimo cabela icayafya ukumfwila abafyashi ba umo? (b) Mulandu nshi icumfwila ilingi line cabela ku busuma bwa musepela?

¹⁵ Abafyashi batiina Lesa kuti baba ni ntulo ya kwaafwa kwine kwine no kutungilila. Lelo moneni ulubali mufwile ukubomba: “Nakileni abafyashi benu muli Shikulu; pantu ici e calungama. Cindika wiso na noko (ili e funde lya ntanshi ilyaba ne cilayo), ukuti kuwame kuli iwe; kabili ube wa nshiku ishingi pano nse.” (Abena Efese 6:1-3) Ca cine, ulekulilako kabili mu kupalishako ulefwaya ubuntungwa bwafulilako. Na kabili kuti waba uwacililapo ukwibukila ulwa kupelebela kwa bafyashi bobe. “Bashifwe ba buntunse,” e fyasumine umutumwa Paulo, “bacitile fye ico batontonkenye ukuba icawamisha.” (AbaHebere 12:10, The Jerusalem Bible) Nangu ni fyo, mu kupita kwa nshita, nalyo line ciba ku busuma bwenu ukubomfwila. Abafyashi benu balimutemwa kabili balimwishiba ukucila uuli onse umbi. Ilintu te kuti pambi lyonse musuminishanye na bene, ilingi line bakwata amabuseko yobe ayawamisha ku mutima. Mulandu nshi uwa kucincintila ukubombesha kwabo ku kukukushisha “mu kufunda no kukonkomesha kwa kwa [Yehova, NW]”? (Abena Efese 6:4) Mu cine cine, muwelewele fye e “usuulo kufunda kwa kwa wishi.” (Amapinda 15:5) Umusepela wa mano akeshiba ubulashi bwa bafyashi bakwe no kulangisha umucinshi walinga.—Amapinda 1:8.

16. (a) Mulandu nshi cishabela ica mano ku misepela ukufisa impika ku bafyashi babo? (b) Cinshi cintu imisepela pambi ingacita ku kuwamyako ukumfwana na bafyashi babo?

¹⁶ Ico kuti casanshamo ukulanda ica cine ku bafyashi benu, ukubaleka ukwishiba nga ca kuti namukwata impika, pamo ngo kutwishika kwa mukosela pa lwa cine nelyo ukushelemukila mu myendele yatwishikwa. (Abena Efese 4:25) Ukufisa imibele ya musango yo iya kusakamika ku bafyashi bobe kuletako impika shafulilako. (Ilumbo 26:4) Ca cine, abafyashi bamo bapanga ukubombesha kunono ku kumfwana. “Mayo tabala ekala pa nshi no kulanda na ine,” e fyailishenye umukashana umo. “Nshatala nkwata ukupama ku kusosa ico ndeyumfwa pantu ndatiina ukuti kuti anengulula.” Nga ca kuti uli mu mibele yapalako, mano mano sala inshita yalinga ku kuleka abafyashi bobe beshibe ifyo uleyumfwa. “We mwana wandi, peelo mutima obe kuli ine,” e ficincisha Amapinda 23:26. Esha ukulanshanya amasakamika yobe na bene lyonse, pa ntanshi impika shabipisha tashilaimako.

Twalilileni Ukusupila Ubulungami!

17, 18. Cinshi cikaafwa umusepela ukutwalilila mu kusupila kwakwe ukwa bulungami?

¹⁷ Ku mpela ya kalata wakwe uwa cibili, Paulo akonkomeshe Timote ukuti: “Ikalilila muli ifyo wasambilile ne fyo watetekelako.” (2 Timote 3:14) Mufwile ukucita mu musango umo wine. Mwileka uuli onse nelyo icili conse ukumubeleleka ukufuma ku kusupila kwenu ukwa bulungami. Icalo ca kwa Satana—ku kubeleleka kwa ciko konse—caandatilwa no bubifi. Mu kwangufyanya cene na bonse ababa ulubali lwa ciko bakaloba. (Ilumbo 92:7) Beni abapampamina ukukanaonawilwa pamo ne bumba lya kwa Satana.

¹⁸ Pa kwishibe co, mufwile lyonse ukubebeta amabuyo yenu, ukufwaisha, ne fyo mwatemwa. Ipusheni mwe bene ukuti, ‘Bushe ndasungilila ifipimo fyasumbukisha ifya milandile ne myendele lintu abafyashi bandi ne filundwa fya cilonganino bashilemona? Musango nshi uwa fibusa nsala? Bushe abanandi ba ku calo balama imifwalile yandi ne misakwile? Mabuyo nshi naimikila ne mwine? Bushe umutima wandi waimikwa pa butumikishi bwa nshita yonse—nelyo incito mu micitile ya fintu iya kwa Satana iilefwa?’

19, 20. (a) Mulandu nshi untu umusepela ashilingile ukuyumfwila uwacimfiwa ku fifwaikwa fya kwa Yehova? (b) Ni ku kupayanya nshi imisepela balingile ukuisansalika?

¹⁹ Nakalimo mwamona ukukabila kwa kupanga ukuteuluka mu mitontonkanishishe yenu. (2 Abena Korinti 13:11) Mwiyumfwa abacimfiwa. Ibukisheni, Yehova tenekela ifyacila pa fyalinga ukufuma kuli imwe. Kasesema Mika aipwishe ukuti: “Cinshi cimbi ico Yehova alefwaya kuli iwe, kano ukucito bupingushi, no kutemwo luse, no kwenda bufuke bufuke na Lesa obe?” (Mika 6:8) Ici tacakabe icaafya nga nshi nga ca kuti mwashukila ukupayanya kwa kwa Yehova ku kumwaafwa. Ikalilileni mu kupalamisha ku bafyashi benu. Lyonse bishanyeni ne cilonganino ca Bwina Kristu. Ukucilisha, bombesheni ku kwishiba baeluda ba mu cilonganino. Baliba abayangwako pa lwa butuntulu bwenu kabili kuti baba ni ntulo ya kutungilila no kusansamusha. (Esaya 32:2) Pali fyonse, lundululeni ukwampana kwapalamisha, ukwakaba na Yehova Lesa. Akamupeela ubukose na maka ya kusupila icalungama!

²⁰ Imisepela imo, nangula ni fyo, ilashimaisha ukubombesha kwa iko ukwa kukula lwa ku mupashi pa kukutika ku nyimbo shishalinga. Icipande cikonkelepo cikapeela uyu mutwe ukusakamana kwaibela.

[Amafutunoti]

Bushe Uleibukisha?

◻ Mulandu nshi imisepela ukucilisha yabela iyasansalikwa ku “ncitilo sha mucenjelo” isha kwa Satana?

◻ Mulandu nshi ukubishanya kwapalamisha ne misepela ya ku calo kwabela ukwa busanso?

◻ Ni shani fintu pambi wingafulumuka bucisenene bwa bwamba?

◻ Ni shani fintu wingasupila ukwampana kwapalamisha na Yehova?

◻ Mulandu nshi cabela icakatama ukumfwana na bafyashi bobe?

[Icikope pe bula 16]

Abantu babili abakobekelana mano mano baleshibana mu mibele, pamo ngo kwangala pa menshi makaasa, iyo ishibalenga ukuba beka ukutaluka ku bantu bambi