Lumbanyeni Imfumu ya Muyayaya!

“Yehova ni Mfumu umuyayaya umuyayaya.”—ILUMBO 10:16.

 1. Fipusho nshi fiimako ukukuma ku muyayaya?

UMUYAYAYA—bushe kuti watila cinshi ici cine? Bushe uletontonkanye fyo inshita mu cine cine kuti yatwalilila kuli pe na pe? Kwena, takwabako ukutwishika ukuti nga twabwelela ku numa, inshita yaya fye kuli pe na pe. E co mulandu nshi ishingatwalilila kuli pe na pe ukuya ku ntanshi? Na kuba, Baibolo wa New World Translation wena alanda pa lwa kwa Lesa ngo ulumbanishiwa “ukufuma umuyayaya ukuya fye no muyayaya.” (Ilumbo 41:13) Bushe iyi numbwilo yalola mwi? Kuti twayafwilishiwa ukumfwikisha yene nga ca kuti twalanda pa cintu capalako—ulwelele.

2, 3. (a) Fipusho nshi pa lwa lwelele, ifitwaafwa ukutesekesha umuyayaya? (b) Mulandu nshi tulingile ukufwaila ukupepa Imfumu ya muyayaya?

² Bushe ulwelele lwakula shani? Bushe lwalipelela? Kale sana ukufika fye ne myaka 400 iyapitapo, caletontonkanishiwa ukuti isonde lyesu lyali e cifulo ca pa kati ice ulu. Lyene Galileo apangile telescope, ukulenga ukuti umuulu ulemonwa bwino bwino no bukalamba bwa uko. Nomba Galileo alemona intanda shafulilako na shimbi kabili aali na maka ya kulangilile fyo isonde na maplaneti yambi e fishinguluka akasuba. Icipinda bushiku ca Milky Way nomba tacalemoneka ukuba cintu fye cabuuta. Caishilesangwa ukuti caba cipinda bushiku ca ntanda, ishafula ukufika ku mpendwa ya mabilioni 100. Te kuti tupende intanda shafulishe fyo, kuti twafwa tucili tatulapwisha ukupenda. Pa numa, abasambilila amaplaneti balitwalilile no kusangilapo amabilioni ya fipinda bushiku. Ifi fyatanunuka fye mu lwelele monse ukwabula ukupela, apalepa ukufika apo batelescope ba maka bengapela. Cimoneke fyo ulwelele talwapela. E fyo caba na ku ciyayaya—tacapela.

³ Imfundo ya kutwalilila umuyayaya imoneka nge mfundo iyo babongobongo besu aba buntunse abapelela bashingomfwikisha. Nangu cibe fyo, kwaliba Umo uwingomfwikisha yene. Kuti apenda, ee, no kwita fye mwi shina, imyanda mishila ya ntanda na mabilioni ya shiko aya fipinda bushiku! Uyu Wine asoso kuti: “Inwineni amenso yenu mu muulu, moneni; n’ ani uwalengele intanda ishi? Untu afumya umulalo wa shiko mu mpendwa, shonse shiine eta mwi shina ne shina. Pa kuti afulisho kukosa na ’maka ayengi, takubulapo nangu lumo. Bushe tawaishiba, napamo tawaumfwa, ukuti, Yehova ni Lesa wa muyayaya, Kalenga wa mpela sha pano isonde? Tapomponteka, kabili tafunshika, takuli ukulengulwa ku mucetekanya wakwe.” (Esaya 40:26, 28) Mwandi ni Lesa wa kusungusha! Mu kushininkisha, e Lesa twingafwaya ukupepa!

“Imfumu Umuyayaya Umuyayaya”

 4. (a) Ni shani fintu Davidi alumbulwile ukutasha pa Mfumu ya muyayaya? (b) Cinshi ico umo uwa basayantisti bakulisha abaapita asondwelele pa lwa kwatulile iulu?

⁴ Pa Ilumbo 10:16, Davidi asosa pa lwa kwa Lesa, Kabumba ukuti: “Yehova ni Mfumu umuyayaya umuyayaya.” Kabili abwekeshapo pe Ilumbo 29:10 ukuti: “Yehova aikale Mfumu umuyayaya.” Ee, Yehova e Mfumu ya muyayaya! Mu kulundapo, Davidi apeela ubunte bwa kuti iyi Mfumu yasansabala e Kelenganya kabili Kalenga wa fintu fyonse ifyo tumona mu lwelele, ukusosa pe Ilumbo 19:1 ati: “Imyulu ilelondololo bukata bwa kwa Lesa, ne ulu lilelongolo mulimo wa minwe yakwe.” Pa numa ya kupitapo imyaka mupepi na 2,700, sayantisti walumbuka Sir Isaac Newton alisuminishenye na Davidi, ilyo alembele ukuti: “Uku kutantika kwayemba nga nshi ukwa tusuba, amaplaneti ne fishululu kuti fyatuntuka fye ku mifwaile na bumulopwe bwa wabako uwabuutushiwa kabili uwa maka.”

 5. Cinshi ico Esaya na Paulo balembele pa lwa Kamfukumfuku ka mano?

⁵ Fintu ukwishiba ukuti Shikulu Mulopwe Yehova, uyo nelyo fye ‘imyulu yafunguluka, nangu myulu ya myulu te kuti imukumane’ ekala umuyayaya, kulingile ukutulenga ukuba abaicefya nga nshi! (1 Ishamfumu 8:27) Yehova, uwalondololwa pali Esaya 45:18 nga “Kalenga wa myulu, . . . uwabumbile icalo no kucicita,” e Kamfukumfuku ka mano ayacilapo nga nshi pa fintu babongobongo ba bantunse abena kufwa bengomfwikisha. Nga fintu cakomailwapo pali 1 Abena Korinti 1:19, Yehova atile: “Nkonaula amano ya ba mano, no mucetekanya wa ba mucetekanya nkasuula.” Kuli ico umutumwa Paulo alundileko mu 1Co 1 cikomo 20 ati: “Ali kwi uwa mano? Ali kwi kalemba? Ali kwi uwa fikansa wa bwikashi buno? Bushe Lesa tatumpika amano ya ba pano isonde?” Ee, nga fintu Paulo atwalilile ukusosa, pa 1Co cipandwa 3, ne cikomo 19, “amano ya pano isonde buwelewele fye kuli Lesa.”

 6. Cinshi ico Lukala Milandu 3:11 alangilila pa lwa “nshita ya muyayaya”?

⁶ Ifya mu muulu fyaba lubali lwa bubumbo ubo buntu Imfumu Solomone yalosesheko aiti: “[Lesa] acitile conse cine icayemba mu nshita ya ciko; abika ne nshita ya muyayaya mu mitima ya bantu, pa kuti umuntu te kuti eluke umulimo uo Lesa abomba ukutula pa kutendeka no kufika ku mpelelekesho.” (Lukala Milandu 3:11) Mu cine cine, calimbwa mu mutima wa muntu ukwesha ukusanga ubupilibulo bwa “nshita ya muyayaya.” Lelo bushe umuntu akatala afika pa kwishiba kwa musango yo?

Icilolelo ca Bumi Icawamisha

7, 8. (a) Filolelo nshi fyawamisha ifya bumi ifyaba ku ntanshi ya mutundu wa muntu, kabili ni shani fintu finganonkwa? (b) Mulandu nshi tulingile ukusekelela pa kuti amasomo ya bulesa yakatwalilila ku ciyayaya conse?

⁷ Mwi pepo kuli Yehova, Yesu Kristu atile: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” (Yohane 17:3) Ni shani fintu twinganonka ukwishiba kwa musango yu? Tulekabila ukusambilila Icebo ca kwa Lesa, Baibolo wa Mushilo. Ni muli iyo nshila twingeshiba ulwa mifwaile ya lulumbi iya kwa Lesa, ukusanshako ukupayanya apayenye ukupitila mu Mwana wakwe pa kuti twingakwata umweo wa muyayaya muli paradise wa pe sonde. Uyo ukaba e “mweo wine wine” uwaloshiwako pali 1 Timote 6:19. Cikaba mu kumfwana na cintu Abena Efese 3:11 balondolola ngo “kupanga kwa nshita sha muyayaya uko [Lesa] acitile muli Kristu Yesu Shikulwifwe.”

⁸ Ee, ifwe fwe bantunse ababembu kuti twanonka umweo wa muyayaya ukupitila mu masomo ya bulesa ne citetekelo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu. Kufika lilali aya masomo yakatwalilila? Yakatwalilila umuyayaya ilyo umutundu wa muntu ukalasambilishiwa amano ya kwa Kabumba wesu panono panono. Amano ya kwa Yehova tayapelela. Pa kwishibe ci, umutumwa Paulo abilikishe ati: “Iye, kushika kwa bucindami kabili ukwa mano kabili ukwa kwishiba ifya kwa Lesa! Ifya bupingushi fyakwe, ifyo fyabulo kupenengwamo! Ne mibombele yakwe, ifyo yabulo kulondololwa!” (Abena Roma 11:33) Caliba icalinga mu cine cine kanshi, ukuti 1 Timote 1:17 eta Yehova “Imfumu ya muyayaya”!

Amano ya Kubumba aya kwa Yehova

9, 10. (a) Milimo nshi iikalamba iyo Yehova abombele mu kupekanya isonde ukuba ica bupe cakwe ku mutundu wa muntu? (b) Ni shani fintu amano yapulamo aya kwa Yehova yamonekela mu fibumbwa fyakwe? (Mona umukululo.)

⁹ Tala tontonkanya pa lwa bupyani bwawamisha ubo Imfumu ya muyayaya yatupayanishisha fwe bantunse. Ilumbo 115:16 litwebo kuti: “Imyulu myulu ya kwa Yehova; ne calo apeela ku bana ba bantu.” Bushe tauletontonkanye fyo atuseekesha icintu cimo icawamisha? Mu kushininkisha! Kabili fintu tutasha apakalamba ukumwena kabela ukukalamba ukwa kwa Kabumba wesu mu kupekanya isonde ukuba umushi wesu!—Ilumbo 107:8.

¹⁰ Ifintu fyawamisha fyalicitike pe sonde mu kati ka “nshiku” mutanda isha kubumba isha mu Ukutendeka icipandwa 1, ubushiku bumo na bumo ubwalepa imyaka 1000. Ubu bubumbo bwa kwa Lesa mu kupita kwa nshita bwali no kukupa isonde lyonse ku fimenwa fya katapakatapa, imitengo ikalamba na maluba yabalabata. Lyali no kulasenyamo bacinkupiti ba fibumbwa fya mu menshi ifyalekanalekana, ifyuni fya mapindo yayemba, ne nama shalekanalekana ishiteekwa ne sha mpanga, cimo na cimo ukufyala ‘mu musango wa ciko.’ Ukukonka pa bulondoloshi bwa kubumbwa kwa mwaume no mwanakashi, Ukutendeka 1:31 kushimiko kuti: “Lesa amwene conse ico acitile, kabili, moneni, naciwamisha.” Mwandi bwikashi bwawamisha ubwalimo balya bantunse ba kubalilapo! Bushe muli fyonse ifyabumbwa tatumonamo amano, ukumwena kabela, no kusakamana ukwa kwa Kabumba wa kutemwa?—Esaya 45:11, 12, 18.

11. Ni shani fintu Solomone akushishe amano ya kubumba aya kwa Yehova?

¹¹ Umo uwasungwike pa mano ya Mfumu ya muyayaya aali ni Solomone. Libili libili alandilepo pa lwa mano ya kwa Kabumba. (Amapinda 1:1, 2; 2:1, 6; 3:13-18) Solomone atwebekesha ukuti, “icalo caiminina umuyayaya.” Alitesekeshe ifipapwa fyafulisha ifya mu bubumbo, ukusanshako umulimo untu amakumbi ya mfula yabomba mu kutapilila isonde lyesu. Muli ifyo, alembele ukuti: “Imilonga yonse iya kuli bemba, lelo bemba tesula; ukuntu imilonga iya, e ko ibwekeshapo ukuya.” (Lukala Milandu 1:4, 7) E fyo ciba pa numa imfula ne mimana fyatapilishe sonde, amenshi yalasendwa na kabili ukufuma muli fibemba ukubwelela mu makumbi. Bushe pano isonde nga paba shani, kabili nga ni kwi twaba, akubula uku kusangulula no kusendwa cipya cipya ukwa menshi?

12, 13. Ni shani fintu twingalangisha ukutasha pa lwa bubumbo bwa lwa Lesa?

¹² Ukutesekesha ukwampana kwaba pa kati ka fya mweo ne filimwa kulingile ukwendela pamo no kucitapo cimo, nga fintu Imfumu Solomone yasosele mu mashiwi ya kusondwelela aya muli Lukala Milandu ati: “Ukusupula kwa mulandu onse; fyonse nafyumfwika. Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse. Pantu umulimo onse Lesa akauleta mu bupingushi ubwa pali conse icafiswa, napamo icisuma napamo icibi.” (Lukala Milandu 12:13, 14) Tulingile ukutiina ukucita icili conse icifulwisha Lesa. Mu cifulo ca ico, tulingile ukufwaya ukumumfwila mu kuba na katiina ka kucindikisha.

¹³ Mu kushininkisha, tulingile ukufwaya ukulumbanya Imfumu ya muyayaya pa mulandu wa milimo ya iko iyawamisha iya bubumbo! Ilumbo 104:24 libilisha ukuti: “Ifyo yafule milimo iyo mwacita, mwe Yehova! fyonse ifyo mu mano e mo mwaficitila; pano isonde paisulapo ifibumbwa fyenu.” Mu buseko, natusuminishanye na mashiwi ya kulekelesha aya ili ilumbo ukupitila mu kuicinkulako fwe bene no kusosa kuli bambi atuti: “We mutima wandi, cindika Yehova. [Lumbanyeni Jah, mwe bantu, NW]!”

Ukufisha Ububumbo bwa pe Sonde pa Kalume

14. Ni mu nshila nshi umo umuntunse ngo bubumbo bwa kwa Lesa acilila inama ukutali fye?

¹⁴ Ifintu fyonse ifyo Yehova abumba filangisha ukulamuka. Lelo ububumbo bwa pe sonde ubwacishapo bwaba ni fwe—umutundu wa buntunse. Adamu, na pa numa Efa, balibumbilwe nga akalume ka bushiku bwa kubumba ubwa kwa Yehova ubwalenga 6—ububumbo ubwacilapo nga nshi pe sabi, ifyuni, ne nama! Ilintu ifingi fya ifi fibomfya fye umununsha, umuntunse apeelwa amaka ya kupelulula, kampingu uwingalekanya icisuma ne calubana, amaka ya kupanga amapange ya fya nshita ya ku ntanshi, no kufwaisha kwa cifumanda ukwa kupepa. Bushe ifi fyonse fyaishileko shani? Ukucila ukusanguka ukufuma ku nama shishipelulula, umuntu abumbilwe mu cipasho ca kwa Lesa. Na muli fyo, muntu fye eka e wingalangisha imibele ya kwa Kabumba wesu, uwaishibishe umwine ati, “Yehova, Yehova, Lesa wa nkumbu kabili uusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse ne cishinka.”—Ukufuma 34:6.

15. Mulandu nshi tulingile ukutashisha Yehova mu kuicefya?

¹⁵ Lekeni tulumbanye Yehova no kumutasha pa nshila ya kusungusha iyo apangilamo imibili yesu. Umulopa wesu, uukabilwa nga nshi pa kuti twingatwalilila abomi, wenda ukushinguluka umubili onse amasekondi ayali yonse 60. Nga fintu Amalango 12:23 yalondolola, “umulopa e mweo”—ubumi bwesu—uwaba uwa mutengo mu menso ya kwa Lesa. Amafupa yakosa, imicincili yakondenkana, ne mishipa yapita mu mongololo iitulenga ukuti tuleankula ku fintu na mu kulekelesha twalikwata bongobongo uwacila bongobongo uuli onse uwa nama ukutali fye kabili uwakwata amaka ayo kompyuta umukalamba ukulingana ne cikuulwa cikalamba ica ntunti ashingalingana nankwe. Bushe ici tacikulenga ukuicefya? Cilingile. (Amapinda 22:4) Tontonkanya na kabili pa lwa ici: Bapwapwa besu, ubulaka, ululimi, ameno, na kanwa fibombela pamo ku kufumya ishiwi lya buntunse no kulandila mu lulimi ululi lonse pa makana ya ndimi ishabako. Davidi aimbile ulwimbo lwalinga kuli Yehova, ukusoso kuti: “Ndemutootela, pa kuti nalengelwe mu musango wa kutiinya kabili uwa kupapa; yapesha amano imilimo yenu. Umutima wandi mwaliwishibishe.” (Ilumbo 139:14) Shi natuilunde kuli Davidi mu kulumbanya Yehova mu kutasha, uwaba Kelenganya wesu kabili Lesa uwa kusungusha!

16. Lwimbo nshi ulo kemba walumbuka aimbile mu kulumbanya Yehova, kabili ni ku bwite nshi ubwa kukunta uko tulingile ukwankula?

¹⁶ Icisemo ca lwimbo lwa kwa kashika wa mishikakulo uwa mu mwanda wa myaka walenga 18 Joseph Haydn mu kulumbanya Yehova cilondolola ukuti: “Mutasheni, mwe milimo Yakwe yonse iya kupapusha! Mwimbileni isha kumucindika, Mwimbileni isha bukata, paaleni no kukusha Ishina Lyakwe! Amalumbo ya kwa Yehova yakatwalilila umuyayaya umuyayaya, Amene, Amene!” Kabili ishacilanapo ukuwamisha ni numbwilo shapuutwamo isho shibwekeshiwapo libili libili isha mu Amalumbo, kwati ni bulya bwite bwayemba twapeelwa imiku ine mwi Ilumbo lyalenga Ps 107 ubwa kuti: “Lekeni [abantu] batootele Yehova pa luse lwakwe, ne fipesha amano ifyo acita ku bana ba bantu.” Bushe ulailundako kuli uko kulumbanya? Ulingile ukuilundako, pantu conse cintu ico mu cine cine icayemba catuntuka kuli Yehova, Imfumu ya muyayaya.

Imilimo Yacilanapo Ubukalamba

17. Ni shani fintu ‘ulwimbo lwa kwa Mose no lwa Mwana wa mpaanga’ lusansabalika Yehova?

¹⁷ Mu kati ka myaka yapitapo 6,000, Imfumu ya muyayaya yalitendeka umulimo wacilanapo ubukalamba. Mwi buuku lya kulekelesha ilya Baibolo, pa Ukusokolola 15:3, 4, tubelenga pa lwa baba mu muulu abacimfya abalwani ba buciwa ukuti: “Baleimba no lwimbo lwa kwa Mose umusha wa kwa Lesa, no lwimbo lwa Mwana wa mpaanga, baletila, Ikalamba kabili yapesha amano imilimo yenu, mwe Shikulu Lesa wa maka yonse. Yalilungama kabili ya cine imibele yenu, mwe Mfumu ya muyayaya. N’ ani uushakatiine ishina lyenu, mwe Shikulu, no kulicindika, ico ni ’mwe mweka uwa mushilo? Awe abena fyalo fyonse bakesapepela ku menso yenu; ico nafimoneka ifya bulungami fyenu.” Mulandu nshi ulu lwitilwa ‘ulwimbo lwa kwa Mose no lwa Mwana wa mpaanga’? Natumone.

18. Mulimo nshi uukalamba uwabakilwa mu lwimbo lwa mu Ukufuma icipandwa 15?

¹⁸ Imyaka mupepi na 3,500 iyapitapo, lintu umulalo wa maka uwa kwa Farao walobele muli Bemba Wakashika, abena Israele pa kutasha balumbenye Yehova mu lwimbo. Pa Ukufuma 15:1, 18 tubelengo kuti: “E lyo Mose na ’bana ba kwa Israele baimbile ulu lwimbo kuli Yehova, no kutila, Ndeimbila Yehova, ico napulama apakalamba; kabalwe no watentemapo nabapoosa muli bemba. Yehova akabe mfumu umuyayaya umuyayaya!” Ifipoope fya bulungami ifya iyi Mfumu ya muyayaya fyalimoneke ilyo apingwile no kuputunkanya abalwani bakwe abasuulile bumulopwe bwakwe.

19, 20. (a) Mulandu nshi Yehova apangile uluko lwa Israele? (b) Ni shani fintu Umwana wa mpaanga na bambi bayasuka ukusonsomba kwa kwa Satana?

¹⁹ Mulandu nshi ici cabelele icakabilwa? Cali ni mwi bala lya Edene e muntu Insoka incenjeshi yatwele abafyashi besu aba kubalilapo mu lubembu. Ici calengele ukukanapwililika kwa lubembu ukupishiwa ku mutundu wa muntu onse. Nangu cibe fyo, Imfumu ya muyayaya ilyo line fye yalibombelepo mu kumfwana ne mifwaile ya iko iya kutendekelapo, iyo nomba yali no kutwala ku kufwintulapo abalwani ba iko bonse ukufuma pa bwikashi bwa pe sonde no kubwesha imibele ya paradise. Imfumu ya muyayaya yapangiile uluko lwa Israele Amalango ku kuba icinshingwa ca fintu yali no kupwishishishe ci.—Abena Galatia 3:24.

²⁰ Nangu ni fyo, mu kupita kwa nshita, Israele alibotelele no kulufya ubusumino, kabili iyi mibele yabipa yafikile pa kubipisha lintu intungulushi sha Israele shapeele Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka ku bena Roma ukuti bamulungulushe buluku buluku no kumwipaya. (Imilimo 10:39; Abena Filipi 2:8) Nangu cibe fyo, bumpomfu bwa kwa Yesu ukufika na ku mfwa, nge lambo lya “Umwana wa mpaanga wa kwa Lesa,” bwayaswike mu nshila yawamisha ukusonsomba uko Umulwani wakokwesha uwa kwa Lesa, Satana aimishe—ukwa kuti takuli umuntu nangu umo pe sonde uwingatwalilila uwa busumino kuli Lesa pe samba lya bwesho bwatapata. (Yohane 1:29, 36; Yobo 1:9-12; 27:5) Nangula ca kuti twalipyana ukukanapwililika ukufuma kuli Adamu, amamilioni ya bantunse bambi abatiina Lesa balikonka mu nkasa sha kwa Yesu ukupitila mu kusunga bumpomfu lintu balolenkana no kusansa kwa busatana.—1 Petro 1:18, 19; 2:19, 21.

21. Mu kumfwana na Imilimo 17:29-31, cinshi cili no kulandwapo mu kukonkapo?

²¹ Nomba ubushiku nabufika ubwa kuti Yehova alambule aba busumino no kupingula abalwani bakwe bonse abalwishe cine no bulungami. (Imilimo 17:29-31) Ni shani fintu ici cikacitika? Icipande cesu icikonkelepo cili no kulanda.

Umukululo wa Kupitulushamo

◻ Mulandu nshi Yehova mu kulinga etilwa “Imfumu ya muyayaya”?

◻ Ni shani fintu amano ya kwa Yehova yalangishiwa mu bubumbo bwakwe?

◻ Ni mu nshila nshi umo umutundu wa buntunse wabela mulimo wawamisha uwa bubumbo?

◻ Milimo nshi ifwaya ukwimbilwa ‘ulwimbo lwa kwa Mose no lwa Mwana wa mpaanga’?

[Akabokoshi pe bula 12]

Amano Ya Kwa Yehova Ayacilamo

Amano ya Mfumu ya muyayaya yamonekela mu nshila ishingi nga nshi mu fintu apanga pe sonde. Mona ifyebo fya kwa Aguri: “Icebo conse ca kwa Lesa calilopolwa; wene ni nkwela ku boba muli wene.” (Amapinda 30:5) Lyene Aguri alanda pa lwa fibumbwa fya mweo ifingi ifya kwa Lesa, ifikalamba ne finono. Ku ca kumwenako, mu Prov 30 fikomo 24 na 28, alondolole “fintu fine ifyabe finono pano isonde, lelo fya mano [ya cifyalilwa, NW].” Ifi fyaba bubenshi, bapati, makanta, na mulinso.

“Amano ya cifyalilwa”—ee, e fyo inama shapangwa. Tashipelulula ificita abantu lelo shashintilila pa mano ya cifumanda. Bushe walitala aupapapo pa lwa ici? Mwandi bubumbo bwa muyano! Ku ca kumwenako, ububenshi bwateyanishiwa mu mabumba, umwaba nasununda, ababomfi, na baume. Mu misango imo imo, ababomfi balakunkumba utushishi twa ku maluba ukutwingisha mu macinka yantu bapanga. Mulya tulakamamo amenshi yalowa ukufuma mu tushishi twa ku maluba ilintu finamuncenene filetamfya abalwani. Ukukonkomesha kwapeelwa pa Amapinda 6:6 kwa kuti: “Kabiye ku bubenshi, we mbokoya, kamone imibele ya buko, ube na ’mano.” Bushe ifya kumwenapo fya musango yo tafilingile ukukunta fwe bantunse “ukupikintika pe mu mulimo wa kwa Shikulu”?—1 Abena Korinti 15:58.

Umuntu alipanga indeke shishaikulila. Lelo fintu ifyuni fyayanguka ukuteuluka, ukusanshako umusango wa kasosa, akafina ukucepako pali bagramu 30! Indeke itwa Boeing 747 ifwile ukusenda balita ba mafuta 180,000, ukwenshiwa na bakensha bakanshiwa, no kubomfya imyendele yapikana pa kwabuka fibemba fikalamba. Lelo, aka kasosa kacepesha kashintilila fye pali gramu umo uwa mafuta ukukatwala intamfu ya kufuma ku North America, ukucilinganya Icisumbu ca ku Mexico, ukufika ku South America. Takasenda icipe cafina ica mafuta, takakanshiwa mu fya mipupukile, takakwata bacharti bapikana nelyo amakompyuta! Bushe aya maka ya kako yaishile fye kuli cela mushuke nelyo ku kusanguka? Napacepa! Aka koni ka mano ya cifyalilwa, ukutantikwa muli iyo nshila kuli Kabumba wa kako Yehova Lesa.

[Icikope pe bula 10]

Ububumbo bwapusanapusana ubwa “Mfumu ya muyayaya” busansabalika ubukata bwakwe

[Icikope pe bula 15]

Kwati fye fintu Mose na bena Israele bonse basefeshe ukucimfya kwa kwa Yehova pali Bemba Wakashika, kukaba ukusekelela kukalamba pa numa ya Armagedone