• Umwanakashi Ing’umba Ayaulo Tupundu
    Ukusesema kwa kwa Esaya—Ulubuuto lwa Bantu Bonse 2

    • “Umwanakashi” Aishibikwa

       3. Mulandu nshi “umwanakashi” ing’umba akawilo tupundu?

      3 Icipandwa 54 ciswila na mashiwi ya nsansa aya kuti: “‘Aulo tupundu, we mwanakashi ng’umba iishafyala! Pongomoko tupundu no kupunda, we ushakomwapo ifumo, pantu balifula abana baume ba waba eka ukucila abana ba mwanakashi waba no mulume,’ E fyo Yehova asosa.” (Esaya 54:1, NW) Mwandi Esaya afwile nacincimushiwa pa kulanda aya mashiwi! Kabili mwandi ukufishiwapo kwa yako kuli no kusansamusha abaYuda bankole mu Babele! Pali iyo nshita Yerusalemu akaba acili amapopa. Nga ni ku bantunse, cilemoneka kwati takwakabe isubilo lya kuti akabala ekalwamo na kabili, nga filya fine umwanakashi ing’umba mu cifyalilwa fye ashingasubila ukufyala abana mu bukote. Lelo uyu “mwanakashi” ali no kupaalwa nga nshi ku ntanshi—akemita. Yerusalemu ali no kwanga icine cine. Ali no kwisulamo paa na “bana baume,” nelyo abekashi na kabili.

       4. (a) Bushe umutumwa Paulo atwafwa shani ukwishiba ukuti icipandwa 54 ica kwa Esaya cilingile ukukwata ukufishiwapo ukwacila pali kulya ukwacitike mu 537 B.C.E.? (b) Bushe “Yerusalemu wa mu muulu” cinshi?

      4 Pambi Esaya teshibe ci, lelo ukusesema kwakwe kukaba no kufikilishiwa kwacila pali kumo. Umutumwa Paulo ayambula muli Esaya icipandwa 54 kabili alondolola ukuti uyu “mwanakashi” emininako icacindamisha ukucila pa musumba wa pe sonde uwa Yerusalemu. Alemba ati: “Yerusalemu wa mu muulu muntungwa, e nyinefwe.” (Abena Galatia 4:26) Bushe uyu “Yerusalemu wa mu muulu” cinshi? Ukwabulo kutwishika te musumba wa Yerusalemu mu Calo Calailwe. Pantu ulya musumba wa pe sonde, te wa mu “muulu” kulya ku muulu. “Yerusalemu wa mu muulu” aba “mwanakashi,” wa kwa Lesa uwa ku muulu, e kuti ukuteyanya kwakwe ukwa fibumbwa fya maka ifya mupashi.

       5. Mu mulumbe walondololwa pa Abena Galatia 4:22-31, nani aimininwako na (a) Abrahamu? (b) Sara? (c) Isaki? (d) Hagari? (e) Ishmaele?

      5 Lelo, ni shani Yehova engaba na banakashi babili aba mampalanya—umo uwa ku muulu umbi na o uwa pe sonde? Bushe pano pali ukupusana kwa bulondoloshi? Awe nakalya. Umutumwa Paulo alangilila ukuti icasuko kuli ici cipusho cisangwa mu co ulupwa lwa kwa Abrahamu lwimininako mu kusesema. (Abena Galatia 4:22-31; moneni umutwe uletila, “Ulupwa lwa kwa Abrahamu—Ico Lwimininako mu Kusesema,” pe bula 218.) Sara, “umwanakashi umuntungwa” kabili umukashi wa kwa Abrahamu, emininako ukuteyanya kwa kwa Yehova ukwa fibumbwa fya mupashi ukwaba ngo mukashi. Hagari, cishiko kabili umukashi wa cibili uwa kwa Abrahamu, nelyo kanakashi, emininako Yerusalemu wa pe sonde.

       6. Ni mu nshila nshi ukuteyanya kwa kwa Lesa ukwa ku muulu kwabelele ing’umba pa nshita ntali?

      6 Apo twaishiba ifi fyebo, twatendeka ukumona ubucindami bwine bwine ubwa kwa Esaya 54:1. Pa numa ya kube ng’umba pa myaka iingi, Sara afyele Isaki ilyo ali ne myaka 90. E fyo no kuteyanya kwa kwa Yehova ukwa ku muulu kwali ing’umba pa nshita ntali. Ku numa sana mu Edene, Yehova alaile ukuti “umwanakashi” wakwe akakwata “ubufyashi.” (Ukutendeka 3:15) Ilyo papitile imyaka ukucila 2,000, Yehova acitile cipingo cakwe na Abrahamu pa Bufyashi bwalailwe. Lelo “umwanakashi” wa kwa Lesa uwa ku muulu ali no kupembelela imyaka iingi nga nshi ku ntanshi ukwabulo kukwata bulya Bufyashi. Lelo, inshita yalifikile ilyo abana ba uyu “mwanakashi” uwali “ing’umba” kale baishilefula ukucila balya ba kwa Israele wa cifyalilwa. Umulumbe wa mwanakashi ing’umba utwafwa ukwishiba ico bamalaika balefwaila nga nshi ukumona ukwisa kwa bulya Bufyashi bwasobelwe. (1 Petro 1:12) Ni lilali lintu ico casukile cacitika?

       7. Ni lilali “Yerusalemu wa mu muulu” akwete inshita ya kusekelela, nga filya casobelwe pali Esaya 54:1, kabili mulandu nshi mwayasukile fyo?

      7 Cine cine ukufyalwa kwa kwa Yesu nga kanya mu buntunse kwali ni nshita ya kusekelela kuli bamalaika. (Luka 2:9-14) Lelo ici te co Esaya 54:1 yasobele. Ni lintu fye Yesu afyelwe ku mupashi wa mushilo mu 29 C.E. e lyo abele umwana wa ku mupashi uwa kwa “Yerusalemu wa mu muulu,” uo Lesa umwine asosele apabuuta ukuti “Mwana” wakwe “uwatemwikwa.” (Marko 1:10, 11; abaHebere 1:5; 5:4, 5) Ni pali iyo nshita e lyo “umwanakashi” wa kwa Lesa uwa ku muulu akwete inshita ya kusekelela, ku kufishapo Esaya 54:1. Na ku kulekelesha asukile afyala Mesia, Ubufyashi bwalailwe! Ubuumba bwakwe ubwa pa nshita ntali nomba bwalipwile. Lelo, apa te papwiliile ukusekelela kwakwe.

      Umwanakashi Ing’umba Akwata Abana Baume Abengi Nga Nshi

       8. Cinshi calengele “umwanakashi” wa kwa Lesa uwa ku muulu ukusekelela pa numa ya kukwata Ubufyashi bwalaiwe?

      8 Pa numa ya mfwa no kubuushiwa kwa kwa Yesu, “umwanakashi” wa kwa Lesa uwa ku muulu alisekelele pa kupokelela uyu Mwana wasenaminwa uwali “libeli ku bafuma ku bafwa.” (Abena Kolose 1:18) Lyene atendeke ukufyala abana ba ku mupashi abengi. Pa Pentekoste wa mu 33 C.E., abakonshi ba kwa Yesu nalimo 120 balisubilwe no mupashi wa mushilo, ne ci cabalengele ukusanguka impyani shinankwe isha kwa Kristu. Pa numa bulya bwine bushiku na bambi 3,000 balilundilweko. (Yohane 1:12; Imilimo 1:13-15; 2:1-4, 41; Abena Roma 8:14-16) Ili bumba lya bana baume lyalitwalilile ukukula. Mu myanda ya myaka iya kubalilapo iya busangu bwa Kristendomu, ukulunduluka kwali fye kwa panono panono. Lelo, ico cali no kwaluka mu mwanda wa myaka uwalenga 20.