Ukusobela Pali Mesia

ABAYUDA balishibe bwino bwino ifyo Esaya na bakasesema bambi basobele pali Mesia, e ico pa nshita ntali balemulolela fye. Na kuba shilya shine nshiku Yesu ali pe sonde, abaYuda abengi “balelolela” Mesia uwali mupepi no kumoneka. (Luka 3:15) Icawama ca kuti muli Baibolo mwaliba ukusesema ukwingi ukulanda pali Mesia. Takwali umuntunse uwali no kusobela ifyacitike pali Yesu no kupekanya ukuti fikamucitikile ilyo aishile pano calo.

Ifyasobelwe pa Kufyalwa kwa kwa Mesia. Esaya asobele ukuti Mesia, nelyo Kristu, ali no kufyalwa kuli nacisungu. Pa numa ya kulondolola ukufyalwa kwa kwa Yesu ukwacitike mu cisungusho, umutumwa Mateo alembele ukuti: “Na kuba fyonse ifi fyacitike pa kuti cifikilishiwe ico Yehova asoseele muli kasesema wakwe ati: ‘Moneni! nacisungu akemita no kufyala umwana umwaume.’” (Mateo 1:22, 23; Esaya 7:14) Esaya na kabili asobele ukuti Kristu akafyalilwa mu lupwa lwa kwa Davidi, kabili mu kulungatika atile muli Yese wishi wa kwa Davidi. Cine cine Yesu aishilefyalilwa mu lupwa lwa kwa Davidi. (Mateo 1:6, 16; Luka 3:23, 31, 32) Kanshi na lintu Yesu talafyalwa, malaika Gabriele aebele Maria nyina wa kwa Yesu ukuti: “Lesa akamupeela icipuna ca bufumu ica kwa Davidi wishi.”—Luka 1:32, 33; Esaya 11:1-5, 10; Abena Roma 15:12.

Ifyasobelwe pa Bumi bwa kwa Mesia. Ilyo Yesu akulile aile mwi sunagoge lya mu Nasarete, kabili abelengele ukusesema kwaba mu cimfungwa ca kwa Esaya, ukutila: “Umupashi wa kwa Yehova waba pali ine, pantu ansubile ukuti mbile imbila nsuma ku bapiina.” Pa kulanga ukuti uku kusesema kwalelanda pali ena, Yesu atile: “Ili lembo mwaumfwa nalifikilishiwa ubushiku bwa lelo.” (Luka 4:17-21; Esaya 61:1, 2) Esaya asobele no kutila Yesu ali no kuba uwa cikuuku, uwanakilila umutima, kabili uwaicefya ku bantu abalekabila ukundapwa. Mateo alembele no kuti: “Na bantu abengi balimukonkele, kabili alibondepe bonse, lelo alibaleseshe ukuti bemusokolola; pa kuti cifikilishiwe icalandiilwe muli kasesema Esaya, uwatile . . . ‘Takacite ifikansa, nangu kubilikisha . . . Takafune itete ilyafwantwa.’”—Mateo 8:16, 17; 12:10-21; Esaya 42:1-4; 53:4, 5.

Ifyasobelwe pa Kucula kwa kwa Mesia. Esaya asobele ukuti abena Israele abengi bakakaana Mesia kabili akaba “ilibwe lya kuipununako” kuli bena. (1 Petro 2:6-8; Esaya 8:14, 15) Na cine, nangu ca kuti Yesu alicitile ifipesha amano ifingi nga nshi, abantu bena “tabamutetekele, ica kuti amashiwi ya kwa Esaya yalifikilishiwe aya kuti: ‘Mwe Yehova, nani atetekela ico twaumfwile?’” (Yohane 12:37, 38; Esaya 53:1) Cimo icalengele ukuti abaYuda betetekela ukuti Yesu ali e Mesia, mulandu wa fyo abengi basumine ukuti Mesia uwali no kwisa ali no kubalubula lilya line fye ku buteko bwa bena Roma no kubwesha ubufumu bwa kwa Davidi pe sonde. Pa mulandu wa kuti Yesu aliculile no kufwa, abaYuda abengi balikeene ukusumina ukuti ali e Mesia. Lelo, Esaya alisobele ukuti Mesia ali no kucula ilyo ashilaba Imfumu.

Mwi buuku lya kwa Esaya, Mesia asobele ukuti: “Napeele inuma yandi ku bapuma . . . Nshafishile icinso candi ku fya museebanya na ku mate.” Mateo alilondolola ifyacitike ilyo Yesu balemulubulwisha: “Bamufwishile amate pa menso no kumuuma amakofi. Bambi bamutobele amapi ku menso.” (Esaya 50:6; Mateo 26:67) Esaya alembele ukuti: “Alecushiwa; lelo taleisula akanwa iyo.” E mulandu wine ilyo na Pilato aipwishe Yesu pa milandu abaYuda bamupeele, Yesu “tamwaswike nangu cimo, ica kuti uyu umulashi alipapile nga nshi.”—Esaya 53:7; Mateo 27:12-14; Imilimo 8:28, 32-35.

Ifyasobelwe pa Mfwa ya kwa Mesia. Ukusesema kwa kwa Esaya kwalifikilishiwe lintu Yesu alefwa na pa numa ya mfwa yakwe. Esaya aseseme ukuti: “Ilyo afwa akashiikilwa pamo na babifi na bakankaala.” (Esaya 53:9) Bushe uku kusesema ukumfwika kwati kulaipilika kwali no kufikilishiwa shani? Ilyo Yesu alefwa, bamupoopele pa cimuti pa kati ka fipondo fibili. (Mateo 27:38) Ilyo afwile, Yosefe umwina Arimatea uwali umukankala asendele umubili wa kwa Yesu no ku-ubika mu nshiishi yakwe iipya iyo aimbile. (Mateo 27:57-60) Na mu kulekelesha imfwa ya kwa Yesu yafikilishe ukusesema kwa kwa Esaya ukwacindama. Esaya alandile pali Mesia ati: “Umulungami wandi, umubomfi wandi, akalenga abantu abengi ukuba abalungama; akasenda ne membu shabo.” Ca cine, imfwa ya kwa Yesu yalilenga abantu ba cishinka ukulubuka ku lubembu.—Esaya 53:8, 11; Abena Roma 4:25.

Ukusesema Ukwali no Kufikilishiwa

Pa kuti bashinine abantu ukubomfya Amalembo ukuti Yesu ali e Mesia, abatumwa na Yesu wine imiku iingi balebelenga sana ukusesema kwa kwa Esaya ukucila amabuuku yambi aya mu Baibolo. Lelo te kutila ibuuku lya kwa Esaya fye e lyalesobela ifya ku ntanshi. Amalembo na yambi ayengi aya ciHebere na yo yalifikilishiwe pali Yesu, pa Bufumu, na pa fisuma ifyo Ubufumu bukacita ku ntanshi.a (Imilimo 28:23; Ukusokolola 19:10) Bushe cine cine uku kusesema kwali no kufikilishiwa? Yesu aebele abaYuda abalekutika kuli ena ukuti: “Mwilatila naishile ku konaula ifyalembwa mu mabuuku ya Mafunde nelyo mu ya Bakasesema [e kutila, Amalembo ya ciHebere]. Nshaishile ku konaula iyo, lelo ku kufifikilisha; pantu ndemweba icine cine nati, nangu umuulu ne calo fingapita, tapakonaike akalilembo nelyo akalitoni ke lembo mu Mafunde, kano fye fikasuke fyonse aficitika.”—Mateo 5:17, 18.

Yesu alandile na pa fyo ukusesema kwa mu Baibolo kwafikilishiwe pali ena ne fyo ifintu fyali no kuba ku ntanshi. (Daniele 9:27; Mateo 15:7-9; 24:15) Te apo peka iyo, Yesu na basambi bakwe basobele ifintu ifyali no kucitika mu nshiku shali no kukonkapo, capamo ne fintu ifingi ifyo twaimwena ificitika muno nshiku. Icipande cikonkelepo calalondolola ukusesema kwa mu Baibolo ukwasobele ificitika ne fikacitika ku ntanshi.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 4]

‘Nacisungu . . . akafyala umwana umwaume’

[Icikope pe bula 5]

“Nshafishile icinso candi ku fya museebanya”