Natulenakila Kristu no Musha Wakwe uwa Cishinka

“Shikulu wakwe . . . akamulaasa pa fikwatwa fyakwe fyonse.”—MATEO 24:45-47.

1, 2. (a) Bushe Amalembo yatila Intungulushi yesu nani? (b) Cinshi citulanga ukuti Kristu alibika amano ku mibele ya Bena Kristu ababa mu filonganino fyonse?

“MWI-ITWA ‘intungulushi,’ pantu Intungulushi yenu imo, Kristu.” (Mateo 23:10) Muli aya mashiwi, Yesu aebele bwino bwino abasambi bakwe ukuti takwali umuntu nangu umo pano calo uwali no kuba intungulushi yabo. Intungulushi yabo yali no kuba imo fye, Yesu Kristu wine uwa ku muulu. Lesa e wasala Yesu ukuba intungulushi. Yehova “amubuushishe ku bafwa no . . . kumulenga ukuba umutwe wa fyonse ku cilonganino, icili e mubili wakwe.”—Abena Efese 1:20-23.

² Apo Kristu e “mutwe wa fyonse” mu cilonganino ca Bena Kristu, alikwata amaka pali fyonse ificitikamo, kabili alamona fyonse ificitika mu cilonganino. Aleshiba bwino bwino nga ca kuti Abena Kristu bonse mu filonganino balikosa mu kupepa kabili balakonka sana amafunde ya kwa Lesa. Icitulenga ukwishiba bwino sana ukuti Kristu alacite fi twalanda, ni cilya calembwa mwi buuku lya Ukusokolola ilyo umutumwa Yohane alembele ku mpela ya nshiku sha batumwa. Imiku isano, Yesu aebele ifilonganino 7 ukuti alishibe imilimo yabo. Abebele ukuti alishibe bwino umo balecita bwino no mo bashalecita bwino. Na kabili, alibafundile no kubakoselesha ukulingana ne fyo balebomba pali ilya nshita. (Ukusokolola 2:2, 9, 13, 19; 3:1, 8, 15) Ca cine, Kristu alishibe bwino imibele ya Bena Kristu mu filonganino na fimbi ifyali mu Asia Minor, mu Palestine, mu Suria, mu Babiloni, mu Grisi, mu Italia, e lyo na mu fyalo fimbi. (Imilimo 1:8) Nga muno nshiku mwena caba shani?

Umusha wa Cishinka

 3. Mulandu nshi calingila ukupashanya Kristu ku mutwe e lyo no kupashanya icilonganino cakwe ku mubili?

³ Ilyo Yesu abuukile kabili ninshi ali mupepi no kuya ku muulu kuli Wishi, aebele abasambi bakwe ukuti: “Amaka yonse nayapeelwa kuli ine mu muulu na pano isonde.” Na kabili atile: “Moneni! nakulaba na imwe inshiku shonse ukufika na ku mpela ya bwikashi.” (Mateo 28:18-20) Atile akaba na basambi bakwe no kulabatungulula. Mu makalata alembele ku Bena Kristu ba ku Efese na ku Kolose, umutumwa Paulo apashenye icilonganino ku “mubili,” kabili Kristu e wali Umutwe wa uyu mubili. (Abena Efese 1:22, 23; Abena Kolose 1:18) Mu citabo cimo icilanda pali Baibolo (The Cambridge Bible for Schools and Colleges) balanda ukuti ifi Paulo apashenye icilonganino ku mubili, “aletufunda ukuti ababamo balikatana na Kristu uwaba e Mutwe wa uyu mubili, kabili balakonka sana ifilanda Kristu Intungulushi yabo. Abena Kristu babomfi bakwe.” Libumba nshi ilya Bena Kristu ilyo Kristu abomfya ukufuma apo Lesa amubikile pa cipuna ca Bufumu mu 1914?—Daniele 7:13, 14.

 4. Ukulingana no busesemo bwa kwa Malaki, finshi Yehova na Kristu Yesu basangile ilyo baishile ku kuceeceeta abalepepela mwi tempele lya mampalanya pano calo?

⁴ Ubusesemo bwa kwa Malaki bwatile Yehova, “Shikulu” wa cine, pamo ne ‘nkombe yakwe iya cipingo,’ Umwana wakwe Kristu Yesu uo akabika pa cipuna ca bufumu, bakesa ku kupingula no kuceeceeta ifilecita abakaba mwi “tempele,” lyakwe. Ili tempele ni ng’anda yakwe iya mampalanya iya kupepelamo. Cimoneka ukuti “inshita yasontwa” iya ‘kupingula aba mu ng’anda ya kwa Lesa’ yatendeke mu 1918.a (Malaki 3:1; 1 Petro 4:17) Yehova na Kristu balishile ku kuceeceeta abaleti balapepa ukulingana ne fyo Lesa afwaya kabili e bo Lesa abomfya. Aba mu macalici ya Kristendomu bena balibakeene, pantu ilyo iyi nshita yafikile, ninshi bena balitampa kale ukufunda abantu amasambililo yashicindika Lesa kabili bali-itumpa na mu kwipayaulula abantu mu Nkondo ya Calo conse iya Kubalilapo. Iyi nshita, Yehova na Kristu baceeceetele ibumba lya Bena Kristu ba cishinka abasubwa no kubalopolola kwati ni filya bapisha inongo mu mulilo. Babasangile ukuti nabalinga ukubombela Lesa. E fyo baishileba “aba kupalamikile fya bupe mu bulungami” kuli Yehova.—Malaki 3:3.

 5. Ukulingana no busesemo bwa kwa Yesu ubwa cishibilo ca nshita ya “kubapo” kwakwe, ni bani asangile ukuti nabalinga ukuba “umusha wa cishinka”?

⁵ Nga filya fine ubusesemo bwa kwa Malaki bwalandile, Yesu na o ilyo alelondolwela abasambi ifyo bakeshibilako inshita ya ‘kubapo kwakwe ne mpela ya bwikashi,’ alandile ukuti ibumba lya Bena Kristu abo aitile ati “umusha wa cishinka” na lyo lyali no kwishibikwa. Atile: “Nga kanshi nani umusha wa cishinka kabili uwashilimuka uo shikulu wakwe alaashike pa ba mu ng’anda yakwe, ku kubapeela ifya kulya fyabo pa nshita yalinga? Wa nsansa ulya musha nga shikulu wakwe pa kwisa amusanga alecita ifyo! Ndemwebe cine cine nati, akamulaasa pa fikwatwa fyakwe fyonse.” (Mateo 24:3, 45-47) Mu 1918 ilyo Kristu ‘aishile’ ku kuceeceeta “umusha,” asangile abasubwa abashelepo aba cishinka balefunda abantu ifya mu Baibolo pa “nshita yalinga.” Ukutula fye mu 1879, abasubwa batampile ukulemba ino magazini ne mpapulo shimbi ishilanda pali Baibolo, kabili ifi fine e fyo balebomfya pa kufunda abantu ifyaba mu Baibolo. Abasubwa e bo Yesu asuminishe ukukonkanyapo ukubomba umulimo wakwe. Asangile ukuti aba bene e balingile ukuba “umusha” wakwe uwa cishinka, kabili mu 1919 abapeele no mulimo wa kulasakamana ifikwatwa fyakwe fyonse pano calo.

Ukusakamana Ifikwatwa fya kwa Kristu Pano Calo

6, 7. (a) Bushe Yesu pe lembo limbi alondolwele shani ‘umusha wakwe uwa cishinka’? (b) Bushe filya Yesu abomfeshe ishiwi lya kuti “kangalila,” kuti fyatwafwa ukwishiba cinshi pali uyu musha?

⁶ Imyeshi iinono ilyo Yesu talalanda pa busesemo bwa cishibilo ca kubapo kwakwe, alilandilepo amashiwi yamo pali uyu wine “musha.” Iyi nshita, ninshi Yesu talalanda no kuti kukaba “umusha” wa cishinka uo akalaasa pa fikwatwa fyakwe fyonse pano calo. Ifyo Yesu alondolwele uyu musha pali iyi nshita, filatwafwako ukwishiba umulimo wakwe. Atile: “Nga kanshi nani kangalila wa cishinka, uwashilimuka, uo shikulu wakwe akaalashika pa babomfi bakwe ukuti alebapeela umulingo wa filyo pa nshita yalinga? Ndemwebe cine cine, nati, akamulaashika pa fikwatwa fyakwe fyonse.”—Luka 12:42, 44.

⁷ Apa pena Yesu aitile umusha ukuti kangalila. Nga kukonka fye iciGriki, ili shiwi lyalola mu kuti “umukalamba pa babomfi ba mu ng’anda, nelyo uusunga ifikwatwa.” Abena Kristu abetwa ukuti kangalila wa cishinka, te kuti babe fye libumba lya bantu bamo abacenjela ukulondolola fimo fimo ifya mu Baibolo ifyo abantu bengafwaya sana ukwishiba. Yesu atile uyu “kangalila wa cishinka” akalabomba umulimo wa kufunda abantu ifyaba mu Baibolo pa “nshita yalinga” no kulatungulula ababomfi ba kwa Kristu bonse mu cilonganino. Na kabili akalasakamana ‘ifikwatwa fyonse’ ifya kwa Kristu. Bushe ifyo fine fikwatwa fya kwa Kristu ni finshi?

8, 9. “Fikwatwa” nshi ifyo Kristu apeela umusha wakwe ukulasakamana?

⁸ Imilimo imo iyo umusha wa kwa Kristu abomba ya kulolekesha pa fikuulwa ifyo abasambi bakwe babomfya mu kupepa kwabo no kubombelamo imilimo na imbi iya Bena Kristu. Ifi fikuulwa maofesi yakalamba na maofesi yanono aya Nte sha kwa Yehova na mayanda ya kupepelamo ayaba mu calo conse. Balasakamana Amayanda ya Bufumu ne Fikuulwa fya Kulonganinamo Ukulongana Kukalamba. Ne cacindama sana, umusha wa cishinka alolekesha na pa mulimo wa kusambilisha abantu Baibolo pa kuti babe abakosa ukupepa Lesa. Ifi e fyo tusambilila pa kulongana kwa cila mulungu na pa kulongana kukalamba ukucitika cila nshita. Pali uku kulongana, balalondolola ifyo ubusesemo bwa mu Baibolo bulefikilishiwa no kufunda abantu ifyo bengacita pa kukonka ifishinte fya mafunde ya mu Baibolo mu mikalile yabo ukulingana ne filecitika mu nshiku tulimo.

⁹ Na cimbi ico kangalila wa cishinka abomba ca kuti alalolekesha pa mulimo uwacindama nga nshi uwa kushimikila abantu “imbila nsuma ya bufumu” no kulenga “aba nko shonse ukuba abasambi.” Na kabili, balafunda abantu ukulacita fyonse ifyo Kristu Uutungulula icilonganino alandile ukuti e fyo bafwile ukulacita muli shino nshiku sha mpela. (Mateo 24:14; 28:19, 20; Ukusokolola 12:17) Pa mulandu wa kuti abashalapo basubwa balabomba umulimo wa kushimikila no kusambilisha, balileta “ibumba likalamba” ilya bantu ba cishinka abo babomba na bo uyu wine mulimo. Aba bene bantu abetwa no kuti “ifisuma fya nko shonse,” na bo bene kuti twatila baba nge “fikwatwa” fyacindama ifya kwa Kristu ifyo umusha wa cishinka asakamana.—Ukusokolola 7:9; Hagai 2:7.

Ibumba Litungulula Ilimininako Umusha wa Cishinka

10. Ni bani balepingula ifya kucita mu nshita ya batumwa, kabili ukupingula ifyo kwaleafwa shani icilonganino?

¹⁰ Kristu alipeela umusha wa cishinka umulimo uukalamba sana. Alimupeela umulimo wa kupingula pa fintu ifingi ificitika mu kuteyanya. Mu cilonganino ca Bena Kristu ica mu nshita ya batumwa, abatumwa na bakalamba abaleikala mu Yerusalemu e balelandilako umusha wa cishinka. E balelanda ifyo aba mu filonganino fyonse ifya Bena Kristu bafwile ukukonka. (Imilimo 15:1, 2) Abali mwi bumba lyaletungulula mu nshita ya batumwa nga bapingula ifya kucita pali fimo, baletuma amakalata ku filonganino nangu ukutuma aba kuyalondolola ifyo abakalamba bapingwile. Abena Kristu ba kubalilapo baleumfwa bwino ukwishiba ifyo abakalamba bapingwile ukuti e fyo bonse balingile ukukonka. Na kabili, ukukonka ifyo ibumba lyaletungulula lyapingula, kwalelenga aba bwananyina ukulaumfwana no kwikatana.—Imilimo 15:22-31; 16:4, 5; Abena Filipi 2:2.

11. Ni bani Kristu abomfya muno nshiku ukutungulula icilonganino cakwe, kabili tufwile ukulamona shani ili bumba lya Bena Kristu basubwa?

¹¹ Nga filya fine cali mu nshita ya Bena Kristu ba kubalilapo, muno nshiku na mo, bakangalila bamo abasubwa no mupashi wa mushilo balisontwa ukuba mwi Bumba Litungulula Abena Kristu bonse. Kristu, Intungulushi ya cilonganino, alatungulula aba baume ba cishinka mu mulimo wabo uwa kulolekesha pali fyonse ifyakuma Ubufumu bwa kwa Lesa. Alabatungulula ku kuboko kwakwe ukwa ku kulyo ukwa maka. (Ukusokolola 1:16, 20) Ba Albert Schroeder, ababombele imyaka iingi mwi Bumba Litungulula, bafwile nomba line kabili bali ne subilo lya kuya ku muulu. Mu lyashi lya fyo babombele umulimo wa kwa Lesa, ba Schroeder batile: “Ababa mwi Bumba Litungulula balalongana pamo cila mulungu pali Citatu. Lyonse pa kutampa ukulanshanya balatala bapepa kuli Yehova ukulomba umupashi wakwe ukubatungulula. Balabika sana amano ku mulandu onse uo balelandapo kabili uo balefwaya ukupingula, ukushininkisha ukuti ifyo balapingula nafilingana ne filanda Baibolo Icebo ca kwa Lesa.”b Kanshi tulingile ukucetekela aba Bena Kristu ba cishinka. Sana sana ilyo tuletontonkanya pa kuba ne cumfwila kwi Bumba Litungulula, e lyo tulingile ukukonka sana ifyalandile umutumwa Paulo ilyo atile: “Umfwileni abalemutungulula no kubanakila, pantu balinda imyeo yenu.”—AbaHebere 13:17.

Ukucindika Umusha wa Cishinka

12, 13. Finshi Baibolo yalanda ifitulanga ukuti tufwile ukucindika umusha wa cishinka?

¹² Icikalamba sana ico tufwile ukucindikila umusha wa cishinka ca kuti nga tulecindika uyu musha, ninshi tulecindika Shikulu Yesu Kristu. Paulo muli kalata yakwe alandile pa basubwa ukuti: “Uwaitilwe ali muntungwa, musha wa kwa Kristu. Mwashitilwe mu mutengo.” (1 Abena Korinti 7:22, 23; Abena Efese 6:6) Kanshi, nga tulenakila umusha wa cishinka ne Bumba Litungulula, ninshi tulenakila Kristu uwasonta uyu musha wa cishinka. Nga tulecindika umusha wa cishinka uo Kristu asonta ukulasakamana ifikwatwa fyakwe pano calo, ninshi tulelanga “apabuuta ukuti Yesu Kristu e Shikulu ku kuleka Lesa Shifwe acindikwe.”—Abena Filipi 2:11.

¹³ Na cimbi ico tufwile ukucindikila umusha wa cishinka, ni co Baibolo yalanda ukuti Abena Kristu basubwa nga bali pano calo baba nge “tempele” ilyo Yehova ekalamo “mu mupashi.” Kanshi abasubwa ba “mushilo.” (1 Abena Korinti 3:16, 17; Abena Efese 2:19-22) Aba bene Bena Kristu basubwa ababa nge tempele lya mushilo e bo Yesu apeela umulimo wa kusakamana ifikwatwa fyakwe pano calo. Kanshi musha wa cishinka eka fye e wakwata amaka ne nsambu ya kupingula ifintu fimo no kubomba imilimo imo mu cilonganino ca Bena Kristu. E mulandu wine bonse mu cilonganino baishibila ukuti nga balenakila umusha wa cishinka ne Bumba Litungulula no kulakonka ifyo balelanda, ninshi balicindika ifya mushilo. Aba mwi bumba lya “mpaanga shimbi” bamona ukuti lishuko sana ukwafwa umusha wa cishinka ilyo alebomba umulimo bamupeela uwa kusakamana ifikwatwa fya kwa Shikulu pano calo.—Yohane 10:16.

Impaanga Shimbi Balaafwa Umusha wa Cishinka

14. Nge fyo ubusesemo bwa kwa Esaya busosa, kuti twatila impaanga shimbi bakonka shani umusha wa cishinka, kabili bushe babomba shani nga “babomfi abashifola”?

¹⁴ Ubusesemo bwa kwa Esaya bwalilandile ukuti impaanga shimbi bakalanakila abasubwa nelyo abena Israele ba mampalanya. Ubusesemo butila: “E fyo Yehova atila: Ifyuma fya mu Egupti, [ababomfi abashifola na bamakwebo, NW] ba mu Kushi, na bena Seba abantu ba mushinku utali, bakesapita pali iwe, no kuba bobe, bakakukonka, bakapita mu minyololo, bakatootela kuli iwe, bakapaapaata kuli iwe, abati, Cine cine muli iwe e mwaba Lesa; kabili umbi tapali, tapaba milungu imbi.” (Esaya 45:14) Muno nshiku, caba kwati impaanga shimbi balakonka ukuleya umusha wa cishinka ne Bumba Litungulula, pantu balanakila aba bene abasubwa. Impaanga shimbi baba nga “babomfi abashifola,” pantu baitemenwa fye ukubomba na maka yabo yonse no kubomfya ifikwatwa fyabo mu mulimo wa kushimikila abantu imbila nsuma mu calo conse. Uyu wine mulimo e o Kristu ashiilile abasambi bakwe abasubwa.—Imilimo 1:8; Ukusokolola 12:17.

15. Bushe ubusesemo bwa pali Esaya 61:5, 6 bwasobele shani ukumfwana kwaba pa mpaanga shimbi na Israele wa kwa Lesa?

¹⁵ Impaanga shimbi balomfwa bwino kabili balatasha Lesa pa fyo batungululwa no musha wa cishinka ne Bumba Litungulula ilyo babombela Yehova. Balishiba no kuti abasubwa bene e bo Baibolo itila ni “Israele wa kwa Lesa.” (Abena Galatia 6:16) Impaanga shimbi baba nga “beni” kabili “bambi bambi” ababombela pamo na bena Israele ba mampalanya. Balomfwa bwino ukubomba nga ‘balimi ba mushili’ kabili nga ‘balimi ba myangashi’ ilyo batungululwa na basubwa. Abasubwa e “bashimapepo ba kwa Yehova” kabili ‘bakapyunga ba kwa Lesa.’ (Esaya 61:5, 6) Impaanga shimbi na bo bene balibika sana amano ku mulimo wa kushimikila abantu imbila nsuma ya Bufumu no kulenga aba nko shonse ukuba abasambi. Balabomba no mweo onse umulimo wa kwafwa umusha wa cishinka ukucema no kusakamana abalefwaya ukwishiba ifyo Baibolo isambilisha.

16. Cinshi cikoselesha impaanga shimbi ukulayafwa sana umusha wa cishinka kabili uwashilimuka?

¹⁶ Impaanga shimbi balishiba ukuti balamwenamo sana mu fyo umusha wa cishinka abombesha. Umusha wa cishinka alabombesha ukupekanya ifya kwa Lesa pa nshita ilya ine iyo aba mu filonganino balefikabila. Balishiba ukuti akukanaba fye umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, nga tabaishiba ubucindami bwa fyo Baibolo isambilisha. Kwena nangu kwishibako tumo, nga baishibe fye utunono sana. Nga tabaishiba ifyacindama ifili nga amaka ya kwa Yehova aya kuteka ifibumbwa fyonse, ifyo Yehova akalenge shina lyakwe ukuba ilya mushilo, ifyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukacita, imyulu ipya ne calo cipya, ifyo umweo waba, ifyo imfwa yaba, e lyo no bupusano bwaba pali Yehova, Umwana wakwe no mupashi wa mushilo. Pa kulanga ukuti balatasha nga nshi kabili balanakila, impaanga shimbi balafwilisha “bamunyina” basubwa aba kwa Kristu pano calo muli shino nshiku sha mpela.—Mateo 25:40.

17. Cinshi aba mwi Bumba Litungulula baamona ukuti e co bafwile ukucita, kabili cipusho nshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁷ Abena Kristu basubwa abacili pano calo baleya balecepa, kabili te kuti batungulule ifilonganino fyonse no kusakamana ifikwatwa fya kwa Kristu. Kanshi aba mwi Bumba Litungulula balasonta abaume bamo mwi bumba lya mpaanga shimbi ukuti baleangalila amaofesi ya musambo. Balasonta na bakangalila ba fitungu, bakangalila ba miputule, na bakangalila mu filonganino fya Nte sha kwa Yehova. Bushe ifyo tumona aba bakangalila abo Kristu asonta, bushe na fyo kuti fyatulanga ukuti twalicindika Kristu no musha wa cishinka? Ico cine e cipusho tukalandapo mu cipande cikonkelepo.

[Amafutunoti]

Ukupitulukamo

• Bushe Intungulushi yesu nani, kabili cinshi citulanga ukuti alishiba bwino bwino ifyo icilonganino caba?

• Ilyo Kristu aishile ku kuceeceeta “itempele” lyakwe ilya mampalanya, ni bani asangile balebomba umulimo uo umusha wa cishinka afwile ukubomba, kabili fikwatwa nshi abapeele ukulasakamana?

• Ni finshi ifyo Baibolo yatweba ifitulanga ukuti tufwile ukulacindika umusha wa cishinka no kumunakila?

[Ifikope pe bula 23]

Pa “fikwatwa” ifyo “kangalila wa cishinka” asakamana, paba ifikuulwa ifyo Abena Kristu babomfya, ukulongana ukukosha icitetekelo, no mulimo wa kushimikila

[Icikope pe bula 25]

Impaanga shimbi balabomba sana umulimo wa kushimikila ukwafwilisha umusha wa cishinka