Icipandwa 26
“Umwikashi wa mu Calo Takasose, Ati, Nindwala”
1. Mulandu nshi amashiwi ya pali Esaya 33:24 yasansamushisha?
“IFIBUMBWA fyonse filetetela no kukomenwe fumo capamo ukufika na kuli nomba.” Ifyo e fyasosele umutumwa Paulo. (Abena Roma 8:22) Te mulandu no kufika apatali mu fya sayansi wa fya miti miti, ukulwala ne mfwa filolosha fye abantunse pe. Kanshi ubu bulayo ubwafisha ulu lubali lwa kusesema kwa kwa Esaya pa kalume busuma icine cine! Elenganyeni inshita ilyo “umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala.” (Esaya 33:24) Ni lilali ubu bulayo bukafishiwapo kabili bukafishiwapo shani?
2, 3. (a) Ni mu nshila nshi uluko lwa Israele lubelele ululwele? (b) Ni shani ifyo Ashuri abomba nge “cipompolo” ca kwa Lesa ica kulimwinako?
2 Esaya alelembe fi pa nshita abantu Lesa apingana na bo icipingo balwele lwa ku mupashi. (Esaya 1:5, 6) Nabengila nga nshi mu busangu na bucisenene ica kuti balekabila ukulimunwa icibi kuli Yehova Lesa. Ashuri ali e “cipompolo” ca kwa Yehova ica kulimwinako. (Esaya 7:17; 10:5, 15) Intanshi, ubufumu bwa ku kapinda ka ku kuso ubwa kwa Israele ubwa mikowa 10 bwacimfiwa ku bena Ashuri mu mwaka wa 740 B.C.E. (2 Ishamfumu 17:1-18; 18:9-11) Ilyo papita imyaka ya kupenda, Imfumu Sankeribu iya Ashuri yaisa nuu, ku kusansa ubufumu bwa ku kapinda ka ku kulyo ubwa Yuda. (2 Ishamfumu 18:13; Esaya 36:1) Ilyo umulalo wa Ashuri wapita mu calo, camoneke kwati Yuda ali no konaulwa fye umupwilapo.
3 Lelo Ashuri apula mu lusa bamupeele ulwa kulimuna abantu ba kwa Lesa, nomba mu bufunushi alafwaya no kucimfya icalo conse. (Esaya 10:7-11) Bushe Yehova ali no kulekapo fye pa fyo Ashuri acita ubukatu ku bantu bakwe? Bushe ubulwele bwa ku mupashi ubwa kwa Israele buli no kupola? Muli Esaya icipandwa 33, tubelengamo ifyo Yehova ayaswike aya mepusho.
Ukupumpunta Uupumpunta
4, 5. (a) Ifintu fikaaluka shani kuli Ashuri? (b) Lipepo nshi Esaya apepelako abantu ba kwa Yehova?
4 Uku kusesema kwatendeka ati: “Kalanda kuli iwe, we upumpunta, kabili tawapumpuntwa! kalanda kuli iwe, we ufutika, kabili tawafutikwa! Ilyo ukapwo kupumpunta ukapumpuntwa, ilyo ukapwo kufutika, bakafutika kuli iwe.” (Esaya 33:1) Esaya alanda mu kulungatika ku upumpunta, e kuti Ashuri. Ilyo amaka ya lulya luko ulukatu yafika pa kalume, cilemoneke fyo talwingacimfiwa. ‘Lwalipumpunta, kabili talwapumpuntwa,’ lwalyonaula imisumba ya Yuda, no kutapa ifyuma fya mu ng’anda ya kwa Yehova, kabili lulemona kwati taluli na kukandilwapo! (2 Ishamfumu 18:14-16; 2 Imilandu 28:21) Nangu cibe fyo, nomba ifintu fili no kwaluka. Esaya abilisha mu kushipa ati, “ukapumpuntwa.” Fintu uku kusesema kusansamusha aba busumino!
5 Muli ilya nshita ya kutiinya, bakapepa ba kwa Yehova aba cishinka bakakabila ukuya kuli wene ku kulomba ubwafwilisho. Na muli fyo, Esaya apepa ati: “Mwe Yehova, tusenamineni, ni mwe tulolela; beni ukuboko kwesu [ukwa maka no kututungilila] akacelo na kacelo, kabili ipusukilo lyesu mu nshita ya kumanama. Pe shiwi lya mpooma yenu babutuka abantu na bantu, pa kutumpuka kwenu shapaswe nko.” (Esaya 33:2, 3) Esaya apepa ku kulomba icalinga, ukuti Yehova apokolole abantu Bakwe nga fintu Abapokolola inshita ishingi ku numa. (Amalumbo 44:3; 68:1) Esaya atile ashipwa fye ipepo lyakwe, asobela ne fyo Yehova ayasuka!
6. Cinshi cikacitikila Ashuri, kabili mulandu nshi cibelele icalinga?
6 “Ica kutapa [e bena Ashuri] calonganikwa ifyo amapantankolo yalonganika; ifyo cipipya wa makanta atoloka, e fyo abantu bafookelamo.” (Esaya 33:4) Abena Yuda balishiba ifyo ifishishi fya bonaushi fisansa. Lelo uno muku, abalwani ba bena Yuda e bali no konaulwa. Ashuri ali no kucimfiwa mu museebanya, ne fita fyakwe fili no kupatikishiwa ukufulumuka, ukusha ifipe ifingi ifyo abekashi ba Yuda bali no kuwapo! Nacilinga ukuti Ashuri, uwaishibikwa ukuti munkalwe, akapumpuntwe na o.—Esaya 37:36.
Ashuri wa Muno Nshiku
7. (a) Nani muno nshiku uwingalinganishiwa ku luko lwa Israele ulwalwele lwa ku mupashi? (b) Nani akaba “icipompolo” ca kwa Yehova ica konawilako Kristendomu?
7 Bushe ukusesema kwa kwa Esaya kwakuma shani inshiku shesu? Uluko ulwalwele lwa ku mupashi ulwa Israele kuti lwalinganishiwa kuli Kristendomu wabulwa ubusumino. Kwati fye fintu Yehova abomfeshe Ashuri nge “cipompolo” ca kulimwinako Israele, e fyo akabomfya “icipompolo” ku kulimwinako Kristendomu—pamo na bashala aba mu buteko bwa calo ubwa kupepa kwa bufi, e kuti “Babele Mukalamba.” (Esaya 10:5; Ukusokolola 18:2-8) Ico “cipompolo” cikaba fyalo fyaba muli United Nations—iyaba e kabungwe ako mwi buuku lya Ukusokolola kaimininwako ne ciswango cakashika ce ica mitwe 7, ne nsengo 10.—Ukusokolola 17:3, 15-17.
8. (a) Nani muno nshiku uwingalinganishiwa kuli Sankeribu? (b) Bushe ni bani Sankeribu wa muno nshiku akapama ukuti asanse, kabili cinshi cikacitika?
8 Lintu Ashuri wa muno nshiku akakukulula ukupita mu kupepa kwa bufi, akamoneka ngo ushingemikwa. Satana Kaseebanya na o, nga filya fine fyatontonkenye Sankeribu, akapama no kufwaya ukukufya utubungwe twa busangu utulingile ukukandwa lelo akafwaya ukukufisha kumo na Bena Kristu ba cine. Ku bashalapo aba mu bana ba ku mupashi aba kwa Yehova abasubwa, kwailunda abantu ukufika ku mamilioni abafuma mu calo ca kwa Satana, ukusanshako na muli Babele Mukalamba, kabili baba ku lubali lwa Bufumu bwa kwa Yehova. Pa kukalifiwa na fintu Abena Kristu ba cine bakaana ukukunkula kuli wene, “umulungu wa nshita ino,” Satana, akafundumana no kubasansa, ukubasanshila umuku wa limo. (2 Abena Korinti 4:4; Esekiele 38:10-16) Uku kusansa nangu kukabe ukwa kutiinya nga fintu tuleenekela, abantu ba kwa Yehova tabakakabile ukututuma ku mwenso. (Esaya 10:24, 25) Ubulayo Lesa abalaya bwa kuti akaba “ipusukilo [lyabo] mu nshita ya kumanama.” Akabombelapo, ukonaula Satana na cinkupiti wakwe. (Esekiele 38:18-23) Nga fintu fye cali ku kale, abakesha ukupumpunta abantu ba kwa Lesa, e bakapumpuntwa! (Linganyeniko Amapinda 13:22b.) Ishina lya kwa Yehova likashishiwa, kabili abakapusuka bakalambulwa pantu bafwaile “amano no kwishiba [na] akatiina ka kuli Yehova.”—Esaya 33:5, 6.
Ukusoka ku Babulwa Icitetekelo
9. (a) Finshi “impalume” sha Yuda ne “nkombe sha mutende” shili no kucita? (b) Cinshi abena Ashuri bakacita pa kwesha kwa bena Yuda ukwa kumfwana ifya mutende?
9 Lelo, cinshi cikacitikila ababulwa icitetekelo mu Yuda? Esaya alondolola ifya bulanda pa lwa bonaushi bubasungamine ubuli no kuletwa na bena Ashuri. (Belengeni Esaya 33:7.) “Impalume” sha bulwi isha Yuda shakuuta ku mwenso ilyo abena Ashuri baleisa balepalama. “Inkombe sha mutende,” e kuti intumi shatumwa ku kuyaumfwana ifya mutende na bena Ashuri baipangasha, bashipumya no kushiseebanya. Shili no kulila akalanda pa fyo shafilwa. (Linganyeniko Yeremia 8:15.) Abena Ashuri ba bukatu tabakabekatilwe inkumbu. (Belengeni Esaya 33:8, 9.) Ukwabula no kwikatwe nkumbu bakasuulako ku fipangano bapangana na bekashi ba Yuda. (2 Ishamfumu 18:14-16) Abena Ashuri ‘bakasuule nte’ sha mu Yuda, ukushimona nge finangwa no kushipumya, ukwabula no kusakamana imyeo ya bantu. Uboni bukabipisha ica kuti cikaba kwati icalo cili no kuloosha. Lebanone, Sharone, Bashani, na Karmele na fyo fine fili no kuloosha pali ubu boni.
10. (a) Ni shani ifyo “impalume” sha Kristendomu shikaba ishabulwa amaka? (b) Nani akacingilila Abena Kristu bene bene ilyo Kristendomu akaba mu bushiku bwa kumanama?
10 Ifintu fyapalako fili no kucitika nomba line ukwabula no kutwishika ilyo ifyalo fikatendeka ukusansa aba mapepo. Ukufwaya ukucincintila aba balesansa kukaba kwa fye, nga fintu cali mu nshiku sha kwa Hisekia. “Impalume” sha mu Kristendomu—bapolitishani, na bamupeelako indalama, na bantu bambi aba maka—bakafilwa ukumwafwa. ‘Ifipingo’ nelyo ifipangano bapangana na bapolitishani na ba ndalama ifya kucingilila Kristendomu fikatobwa. (Esaya 28:15-18) Ukwesha na maka ukwa kutandula ukusansa mu nshila sha mucinshi kukafilwa. Ifya makwebo fikeminina shilili, ilyo ifyuma fya Kristendomu ne ndalama abika mu fipe fikapokwa nelyo ukonaulwa. Bonse abakatwalilila na bucibusa na Kristendomu bakeminina fye akatalamukila no kuloosha pa konaulwa kwakwe. (Ukusokolola 18:9-19) Bushe ubuKristu bwa cine bukakungwilwa kumo no bwa bufi? Iyo, pantu Yehova umwine alaya ati: “Yehova atila, Nomba ndeima, nomba ndetumpuka, nomba ndesumbuka.” (Esaya 33:10) Yehova akasuka akabombelepo ukulwilako aba busumino nga Hisekia no kwimika ukusansa kwa bena Ashuri.—Amalumbo 12:5.
11, 12. (a) Ni lilali amashiwi ya kwa Esaya 33:11-14 yafikilishiwa kabili yafikilishiwa shani? (b) Kusoka nshi amashiwi ya kwa Yehova yasoka lelo?
11 Abashaba ne citetekelo te kuti bashintilile pali ubo bucingo. Yehova atila: “Mwimito musungu, mupaape mpimbili, umupu wenu mulilo uulemupwisha; abantu na bantu bakabe fyaocewa basanguke mito, ne myunga iyatetwa iyasontekwako umulilo, bakasuke aba kutali abomfwe co nacita, na bapalama abeshiba bumpalume bwandi. Mu Sione ababembu baikatwo mwenso, abasenshi baikatwo kututuma, batila, Nani uwa muli ifwe uwingekala ku mulilo uupwisha? Nani uwa muli ifwe uwingekala ukuli ifimeteka fya muyayaya?” (Esaya 33:11-14) Aya mashiwi ukwabula ukutwishika yalelanda pa lwa nshita lintu Yuda alolenkana no mulwani mupya, Babele. Pa numa ya mfwa ya kwa Hisekia, Yuda abwelele ku bubifi bwakwe. Pa myaka yafulilako iyakonkelepo, imibele mu Yuda yalibipile pa nshi ica kuti uluko lonse lwali no kupiilamo ku mulilo wa bukali bwa kwa Lesa.—Amalango 32:22.
12 Amapange yabifi ne mingalato ifyo bacintomfwa bacita ku kuleuka ubupingushi bwa kwa Lesa yaba aya cabe cabe nge mpimbili. Na kuba, icilumba, na bucintala bwa luko e fili no kubalamuna ifya kucitika ifili no kutwala na ku konaulwa kwa luko. (Yeremia 52:3-11) Ababifi “bakabe fyaocewa [bakasanguke] mito”—e kuti ukonaulwa umupwilapo! Ilyo baletontonkanya pa busanso bubasungamine, abekashi ba mu Yuda bacintala bali no mwenso icine cine. Amashiwi ya kwa Yehova ku bena Yuda babulwa icitetekelo yalangilila ifyo ifintu fyaba ku baba mu Kristendomu lelo. Nga tabomfwilile ukusoka kwa kwa Lesa, cikaba ca bulanda ku ntanshi.
‘Ukwenda mu Bulungami’
13. Bulayo nshi “uwenda mu bulungami” alaiwa, kabili bwafikilishiwe shani kuli Yeremia?
13 Yehova nomba acilanya, no kukonkanyapo ati: “Uwenda mu bulungami, no kusose fyatambalala, uusuule fyuma fya mu lumanimani, uukunte ndupi shakwe ku kukanafumbate fisakanwa, uukomeka amatwi ku kukanaumfwe fya kusumye milopa, uushibata amenso yakwe ku kukanamono bubi, wene e ukalaikala pa muulu, amacele ya fimabwe ifyasumbuka e mwa kuicinga mwakwe, icilyo cakwe akapeelwa, na menshi yakwe ukwabulo kutendwa.” (Esaya 33:15, 16) Nga fintu umutumwa Petro aishilelanda ku ntanshi, “Shikulu aishibo kupokolola bakapepa ku ca kwesha, no kulinda abashalungama ukufika ku bushiku bwa bupingushi.” (2 Petro 2:9) Yeremia alipusushiwepo ifyo. Ilyo abena Babele bashingile umusumba, abantu “[balelye] cilyo ica mu kulingwa kwa kufina, na mu kusakamikwa.” (Esekiele 4:16) Abanakashi bamo balelya fye na bana ba kuifyalila. (Inyimbo sha Bulanda 2:20) Lelo Yehova alibombelepo no kumona ukuti Yeremia ali fye bwino.
14. Ni shani ifyo Abena Kristu lelo bengatwalilila ‘ukwenda mu bulungami’?
14 Abena Kristu na bo lelo bafwile ‘ukwenda mu bulungami,’ lyonse ukusunga ifipimo fya kwa Yehova. (Amalumbo 15:1-5) Bafwile “ukusose fyatambalala” no kukanabepa. (Amapinda 3:32) Mu fyalo ifingi ukunonka ifyuma fya mu lumanimani no kupoka mafisakanwa fyaliseeka, lelo fya kuselausha ku “wenda mu bulungami.” Abena Kristu na kabili bafwile ukusungilila “kampingu [umufumacumi, NW]” mu fya makwebo, ukusengaukilila amapange ya bucenjeshi no kufinsha. (AbaHebere 13:18; 1 Timote 6:9, 10) ‘Uukomeka amatwi ku kukanaumfwe fya kusumye milopa kabili uushibata amenso yakwe ku kukanamono bubi,’ akalasalulula inyimbo sha kukutikako ne fya kusekesha atemwa. (Amalumbo 119:37) Mu bushiku bwakwe ubwa bupingushi, Yehova akacingilila bakapepa bakwe abakonka ifyo fipimo kabili akabafwilisha.—Sefania 2:3.
Ukumona Imfumu Yabo
15. Bulayo nshi bukatungilila bankole ba busumino abaYuda?
15 Esaya mu kukonkapo atwebako pa lwa nshita ya ku ntanshi muli aya malumbo ati: “Amenso yobe yakatambe Mfumu mu ciyembo ca iko, yakamone calo icapabuka ukufiko kutali; ukasuke umutima obe awibukisho mwenso uwapita, watila, Ali kwi uwa kupende mituulo? Ali kwi uwa kulingo kufina? Ali kwi uwa kupende mpungu? Tawakamone aba bantu abacelenganya, abantu aba lulimi ulwayafyo kuumfwa, abalongofyanyo lulimi ulushabamo aka kwiluka.” (Esaya 33:17-19) Ubulayo bwa Mfumu Mesia iya ku ntanshi no Bufumu bwa iko fili no kutungilila abaYuda ba busumino ilyo bakaba muli bunkole ku Babele pa myaka iingi, nangu ca kuti bali no kumwena fye ubo Bufumu ukutali. (AbaHebere 11:13) Ilyo kuli pele pele ukuteka kwa kwa Mesia kukesa, iculukusu bapitilemo ku Babele cikaba nacilabililwako. Abakapusuka ukusansa kwa bena Ashuri bakepusha mu nsansa abati: “Bali kwi abasole ba wa lucu, abatusonkeshe imisonko, abatulipilishe, abapokele imituulo yesu?”—Esaya 33:18, Moffat.
16. Kutula lilali abantu ba kwa Lesa ‘bamona’ Imfumu Mesia, kabili ico calenga ukuti cibe shani?
16 Nangu ca kuti amashiwi ya kwa Esaya yalelaya ukuti nangu cibe shani kukaba ukubweshiwa ukufuma muli bunkole ku Babele, bankole abaYuda bali no kupembelela ukubuushiwa ku bafwa pa kuti bakeseipakisha ukufikilishiwa kwakumanina ukwa ulu lubali lwa kusesema. Ni shani ulwa babomfi ba kwa Lesa lelo? Ukutula 1914, abantu ba kwa Yehova ‘balimona,’ nelyo ukwiluka, Imfumu Mesia, Yesu Kristu, mu ciyembo cakwe conse ica ku mupashi. (Amalumbo 45:2; 118:22-26) Ne co, calenga ukuti balubulwe ukufuma mu bwikashi bwa kwa Satana ububifi ubwalebatitikisha no kubatungulula. Mu kutungululwa na Sione, icipuna ca Bufumu bwa kwa Lesa, balaipakisha umutelelwe wine wine uwa ku mupashi.
17. (a) Malayo nshi yalaiwa ukukuma kuli Sione? (b) Ni shani ifyo amalayo ya kwa Yehova ukukuma kuli Sione yafikilishiwa mu Bufumu bwa buMesia na mu babwafwilisha pe sonde?
17 Esaya akonkanyapo ati: “Tamba Sione, umusumba wa nshita shesu ishalingwa, leka amenso yobe yamone Yerusalemu ubwikalo bwa cibote, ihema ilishakaseshiwepo, tashakashimpulwe pe imambo sha liko, ne myando ya liko yonse tayakakumpwe. Lelo e ko Umukankaala Yehova atubele milonga, ifimana fya bufumo uku no ku, umushenda cange ne nkafi, umushipita na ngalaba ikankaala.” (Esaya 33:20, 21) Esaya atulaya ukuti Ubufumu bwa buMesia ubwa kwa Lesa te kuti bushimpulwe nelyo ukonaulwa. Ubo bucingo ukwabula no kutwishika bulafika na ku ba busumino abafwilisha Ubufumu pe sonde ilelo. Nangu ca kuti abantu abengi baleshiwa icipesha amano, abatekwa ba Bufumu bwa kwa Lesa balilaiwa ukuti amatukuto ayali yonse aya kufwaya ukubonaula bonse capamo tayakabombe. (Esaya 54:17) Yehova akacingilila abantu bakwe filya fine impembwe ne fimana ficingilila umusumba. Umulwani uuli onse uwaisa mu kulwisha, nangu abe na maka nga “maato ya nkafi” (NW) nelyo nge “ngalaba ikankaala,” ali no konaulwa!
18. Mulimo nshi Yehova asumina ukukwata?
18 Lelo, mulandu nshi abatemwa Ubufumu bwa kwa Lesa bengacetekela nga nshi ulwa bucingo bwa bulesa? Esaya alondolola ati: “Yehova e kapingula wesu, Yehova e wa kutupeele fipope, Yehova e mfumu yesu, wene akalatupususha.” (Esaya 33:22) Yehova alisumina ukukwata umulimo wa kucingilila no kutungulula abantu bakwe, abamwishiba ukuti e Mulopwe Wapulamo. Balamunakila mu kuitemenwa ukupitila mu Mfumu yakwe Mesia, ukwishiba ukuti Yehova alikwata amaka aya kupanga amafunde no kushininkisha ukuti yakonkwa. Lelo, pa mulandu wa kuti Yehova alitemwa ubulungami, ukuteka kwakwe uko atekela mu Mwana wakwe, takutitikisha abamupepa. Lelo, ‘balasambilila ukucenjela’ nga balenakila ku kuteka kwakwe. (Esaya 48:17) Takatale alekelesha ababile bakwe.—Amalumbo 37:28.
19. Ni shani fintu Esaya alondolola ukubulwa amaka ukwa balwani ba bantu ba busumino aba kwa Yehova?
19 Esaya aeba abalwani ba bantu ba kwa Yehova aba busumino ati: “Nainenuka imyando yobe, te kuti iikashe ishinte lya mulongoti, te kuti yanse itanga; e lyo ica kutapa icingi cayakaniwa, na balemana amolu bene basampe ca kusampa.” (Esaya 33:23) Umulwani uuli onse uwaisa ku kusansa akaba uwa fye kabili uwabula amaka kuli Yehova kwati fye ni ngalaba ya nkondo iya myando yanenuka, umulongoti uuletenkana, kabili iyabula itanga. Ukonaulwa kwa balwani ba kwa Lesa kukalenga kukashale ifyuma ifingi ica kuti na balemana bakasampako fimo. Kanshi teti tutwishike ukuti Yehova, ukupitila mu Mfumu Yesu Kristu akacimfya abalwani bakwe mu “bucushi bukalamba” ubuleisa.—Ukusokolola 7:14.
Ukundapa
20. Kundapa kwa musango nshi uko abantu ba kwa Lesa baali no kundapwa, kabili ni lilali?
20 Ulu lubali lwa kusesema kwa kwa Esaya lusondwelela no bulayo bwa kusansamusha ubwa kuti: “Umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala; abantu abaikalamo, bantu abalekelelwa amampuulu yabo.” (Esaya 33:24) Ukulwala uko Esaya alelandapo sana pano kwa ku mupashi, pantu akulandila pamo no lubembu, nelyo “amampuulu.” Pa kufikilishiwa kwa kubalilapo ukwa aya mashiwi, Yehova alaile uluko ukuti ilyo lukalubulwa muli bunkole ku Babele, lukondapwa lwa ku mupashi. (Esaya 35:5, 6; Yeremia 33:6; linganyeniko Amalumbo 103:1-5.) AbaYuda balebwela bali no kubukulula ukupepa kwasanguluka mu Yerusalemu pa mulandu wa kuti imembu shabo isha kale shikaba nashilekelelwa.
21. Ni mu nshila nshi abapepa Yehova lelo bondapilwa lwa ku mupashi?
21 Lelo, ukusesema kwa kwa Esaya kwaba no kufikilishiwa kwa muno nshiku. Abantu ba kwa Yehova lelo na bo balyundapwa lwa ku mupashi. Balilubulwa ku fisambilisho fya bufi pamo nge fya kuti umweo wa muntu taufwa, icisambilisho ca kuti Balesa baba batatu, ne ca kuti ku helo kwaba umulilo wa pe. Balasambilishiwa imibele isuma, iibalubulako ku fibelesho fya bucisenene no kubafwa ukupingula bwino. Kabili pa mulandu we lambo lya cilubula ilya kwa Yesu Kristu, baiminina abasanguluka pa cinso ca kwa Lesa no kukwata kampingu musuma. (Abena Kolose 1:13, 14; 1 Petro 2:24; 1 Yohane 4:10) Uku kundapa kwa ku mupashi kulawamyako no bumi bwabo. Ku ca kumwenako, ukukanaibimba mu fya kulaalana elyo no kukanabomfya bafwaka kulacingilila Abena Kristu ku malwele yapishiwa mu kulaalana na ku malwele ya kansa yamo yamo.—1 Abena Korinti 6:18; 2 Abena Korinti 7:1.
22, 23. (a) Kufikilishiwa nshi ukwakulilako uko Esaya 33:24 akafikilishiwa ku ntanshi? (b) Cinshi bakapepa ba cine lelo bapampaminapo?
22 Ukulundapo pali co, kuli no kuba ukufikilishiwa kwakulilako ukwa mashiwi ya pali Esaya 33:24 pa numa ya Armagedone, mu calo cipya ica kwa Lesa. Ilyo Ubufumu bwa kwa Mesia bukalateka, kukaba ukundapa kwine kwine ukwa mibili ya bantunse ukukendela pamo no kundapwa kwa ku mupashi. (Ukusokolola 21:3, 4) Ilyo fye ubwikashi bwa kwa Satana bukonaulwa, ukwabula no kutwishika kukaba ifipesha amano mwi sonde lyonse, ifyapala filya Yesu acitileko ilyo ali pano nse. Impofu shikamona, bankomamatwi bakomfwa, abalemana bakenda! (Esaya 35:5, 6) Ici cili no kulenga bonse abakapusuka ubucushi bukalamba ukubombako umulimo ushaikulila uwa kulenga isonde ukuba paradise.
23 Lyene, lintu ukubuuka ku bafwa kukatampa, takuli kutwishika ukuti abakabuushiwa bakaba ne mibili ituntulu. Lelo ilyo umutengo we lambo lya cilubula ukalatwalilila ukubomba, abantunse bakatwalilila ukumwenamo mpaka bakasumbulwe ukufika na ku kupwililika. Lyene, abalungami ‘bakaba no mweo’ mu kukumanina. (Ukusokolola 20:5, 6) Pali ilya nshita, “umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala” lwa ku mupashi nelyo ku mubili. Mwandi cilayo cawamisha! Shi bakapepa ba cine bonse lelo nabapampamine pa kuba pali abo abakamonako uku kufikilishiwa!
[Icikope pe bula 344]
Esaya apepa kuli Yehova nacetekela no kucetekela
[Ifikope pe bula 353]
Pa mulandu we lambo lya cilubula, abantu ba kwa Yehova baiminina abasanguluka pa cinso cakwe
[Icikope pe bula 354]
Mu calo cipya, kukaba ukundapa imibili ukwine kwine