Ipaalo lya kwa Yehova pa “Mpanga” Yesu

“Kukabo mweo konse ukwaiso mumana.”—ESEKIELE 47:9.

1, 2. (a) Bushe amenshi yacindama shani? (b) Mu cimonwa ca kwa Esekiele amenshi mu mumana yemininako cinshi?

AMENSHI yaba cintu icaibela. Ubumi bonse fye e po bwashintilila. Takwingaba uwingekale nshita ntali ukwabula amenshi. Na kabili e yo tubomfya pa kuwamye fintu, apantu amenshi yalasungulule fiko no kufifumya. E co tubomfesha amenshi ku kusamba pa mubili, ifya kufwala, nangu fye fya kulya. Ukucite fyo kuti kwapususho bumi bwesu.

² Baibolo ibomfya amenshi ukwimininako ukupayanya kwa ku mupashi ukwa kwa Yehova ukupeelo mweo. (Yeremia 2:13; Yohane 4:7-15) Uku kupayanya kusanshamo ukwishiba Lesa, ukusangwa mu Cebo cakwe, na fintu asangulula abantu bakwe ukupitila mwi lambo lya cilubula ilya kwa Kristu. (Abena Efese 5:25-27) Mu cimonwa ca kwa Esekiele ice tempele, umumana wa cipesha amano uwalepita ukufuma mwi tempele wimininako amapaalo ya musango yo ayapeelo mweo. Lelo ni lilali ulya mumana ukakonkoloka, kabili upilibula nshi kuli ifwe ilelo?

Umumana Ukonkoloka mu Mpanga Yabweshiwa

 3. Cinshi Esekiele amwene, nga fintu cashimikwa pali Esekiele 47:2-12?

³ Pamo nga bankole mu Babele, abantu ba kwa Esekiele balekabila ukupayanya kwa kwa Yehova icine cine. Fintu kanshi bakoseleshiwe lintu Esekiele amwene amenshi yalekonkoloka ukufuma umwashila no kupita ukufuma mwi tempele lya mu cimonwa! Malaika alinga akamulonga, ukulapishapo imikono ikana limo limo. Ukushika kwa kako kwaingilishiwako ukufuma pa nkolokoso ukufika mu makufi no kufika mu musana mpaka waba mulonga wa kowamo. Muli uyu mumana mwafuma ifya mweo no kufunda mwafunda. (Esekiele 47:2-11) Esekiele bamweba ukuti: “Pa mumana, pa lulamba lwa uko uku no ku, pakamene miti ya ca kulya iya misango yonse.” (Esekiele 47:12a) Ilyo uyu mumana waita muli Bemba Wafwa—amenshi yashabamo ifya mweo—mwamoneka ifya mweo! Mwamang’anye sabi. Ubukwebo bwe sabi bwalunduluka.

4, 5. Ubusesemo bwa kwa Yoele ubwa mumana bwapalana shani no busesemo bwa kwa Esekiele, kabili mulandu nshi ici cacindamina?

⁴ Ubu busesemo ubushaiwamina napamo bwaibukisheko bankole ba ciYuda ulwa busesemo bwalembelwe imyanda ya myaka iyabangilileko ubutila: “[Amenshi] aya kamfukumfuku yakalatula ku ng’anda ya kwa Yehova, no kunwensho mumana wa Shitimu.”a (Yoele 3:18) Ubu busesemo bwa kwa Yoele, ukupala ubwa kwa Esekiele, busobelo kuti umumana wali no kutula mu ng’anda ya kwa Lesa, itempele, no kulenga kube ifya mweo mu citungu caumisha.

⁵ Ulupungu lwa kwa Kalinda pa nshita ntali lwalilondolola ukuti ubusesemo bwa kwa Yoele bulefikilishiwa mu nshita yesu.b Kanshi ne cimonwa capalako ica kwa Esekiele na co cine cilefikilishiwa. Mu mpanga yabweshiwa iya bantu ba kwa Lesa ilelo, ukupayanya kwa kwa Yehova na mapaalo fyalikonkoloka, nga fintu fye cali na kuli Israele wa pa kale.

Ukukonkoloka Kukalamba Ukwa Mapuaalo

 6. Mu cimonwa, ukukana umulopa pa cipailo kulingile kwaibukishe abaYuda ulwa cinshi?

⁶ Cinshi caba e Ntulo ya mapaalo ayesa pa bantu babweshiwa aba kwa Lesa? Kwena, moneni ukuti amenshi yalefuma mwi tempele lya kwa Lesa. Mu nshila imo ine ilelo, amapaalo yafuma kuli Yehova ukupitila mwi tempele lyakwe lya ku mupashi ilikalamba—ilyaba kutantika kwa kupepa kwasanguluka. Icimonwa ca kwa Esekiele cisanshamo ubulondoloshi na bumbi ubwacindama. Mu lubansa lwa mu kati, umulonga upita pa ntanshi ya cipailo, ku kapinda ka kulyo fye aka ciko. (Esekiele 47:1) Icipailo cili pa kati na nkati pene apali itempele lya mu cimonwa. Yehova alondolwelela Esekiele icipailo bwino bwino kabili akambisha ukuti umulopa we lambo ukanwe pali cene. (Esekiele 43:13-18, 20) Cilya cipailo calicindeme sana ku bena Israele bonse. Icipingo bapingene na Yehova cakoshiwe akale lintu Mose aakanine umulopa pa cipailo mwi samba lya Lupili lwa Sinai. (Ukufuma 24:4-8) E co ukukano mulopa pa cipailo ca mu cimonwa kulingile ukubacinkulako kuti ilyo bakabwelela ku calo cabo icabweshiwa, amapaalo ukufuma kuli Yehova yali no kulakonkoloka kulila fye nga baikalila ku cipingo bapingene na wene.—Amalango 28:1-14.

 7. Cinshi icipailo ca cimpashanya cipilibula ku Bena Kristu ilelo?

⁷ Mu nshila yapalako, abantu ba kwa Lesa ilelo bapaalilwa ukupitila mu cipingo—icipingo cawaminako, icipingo cipya. (Yeremia 31:31-34) Na co cine cakoshiwe kale sana no mulopa wa kwa Yesu Kristu. (AbaHebere 9:15-20) Ilelo, twalimonamo ubucindami ubwine bwine mu cipailo ca cimpashanya, nampo nga twaba pa basubwa, ababa muli cilya cipingo, nelyo nga tuli ba mu “mpaanga shimbi” abakamwenamo muli cene. Cimininako ukufwaya kwa kwa Lesa ukwakuma kwi lambo lya kwa Kristu. (Yohane 10:16; AbaHebere 10:10) Kwati fye fintu icipailo ca cimpashanya caba pa kati na nkati ke tempele lya ku mupashi, e fyo ne lambo lya cilubula ilya kwa Kristu lyaba ilyacindamisha ku kupepa kwasanguluka. E pashintilila ukulekelelwe membu shesu e lyo na masubilo yene yonse ayo twakwata aya ku ntanshi. (1 Yohane 2:2) Kanshi tutukuta ukwikalila kwi funde lyayampana ne cipingo cipya, “ifunde lya kwa Kristu.” (Abena Galatia 6:2, NW) Nga twaikalila kuli lyene, tukamwenamo mu kupayanya Yehova apayanya ukwa kunonka umweo.

 8. (a) Cinshi icishali mu lubansa lwa mu kati ulwe tempele lya mu cimonwa? (b) Kupitila muli cinshi bashimapepo mwi tempele lya mu cimonwa bali no kuisangulula?

⁸ Ukumwenamo kumo pali uko kwiminina kwasanguluka pa ntanshi ya kwa Yehova. Mwi tempele lya mu cimonwa, kuliko icintu cimo icishili mu lubansa lwa mu kati icapulilemo sana mu lubansa lwe hema na mwi tempele lya kwa Solomone—cali musambilo ukalamba, uwa kusambamo bashimapepo, uyo pa numa baishileinika abati icishiba. (Ukufuma 30:18-21; 2 Imilandu 4:2-6) Nga kanshi bashimapepo ba mwi tempele lya mu cimonwa ca kwa Esekiele cinshi baalebomfya ku kusangulula? Baalebomfya kalya kamulonga aka cipesha mano akaalekonkoloka ukupula mu lubansa lwa mu kati! Ee, Yehova aali no kubapeela inshila bengaipakishishamo ukwiminina kwasanguluka, nelyo ukwa mushilo.

 9. Ni shani abasubwa na ba mwi bumba likalamba bengaba no kwiminina kwasanguluka ilelo?

⁹ Na lelo line, abasubwa beminina abasanguluka pa ntanshi ya kwa Yehova. Abamona aba mushilo, ukubabilisha abalungama. (Abena Roma 5:1, 2) Ni shani pa lwe “bumba likalamba,” abaimininwako ne mikowa ishili ya bushimapepo? Bapepela mu lubansa lwa ku nse, kabili akamulonga kamo kene kalakonkoloka ukupula muli lulya lubali lwe tempele lya mu cimonwa. Mwandi kanshi calilingile kuli Yohane ukumone bumba likalamba lifwele fyabuuta, amalaya ya busaka ilyo balepepela mu lubansa lwe tempele lya ku mupashi! (Ukusokolola 7:9-14) Te mulandu na fintu baasungwa na cino calo cabotelela, kuti bashininkisha ifyo nga batwalilila ukuba ne citetekelo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Kristu, Yehova akalabamona aba busaka kabili abasanguluka. Ni shani fintu baba ne citetekelo? Ni pa kukonka mu nkasa sha kwa Yesu, ukucetekelo mupwilapo mwi lambo lya cilubula.—1 Petro 2:21.

10, 11. Lubali nshi lumo ulwakatama ulwa menshi ya cimpashanya, kabili ici cayampana shani no kutanunuka kukalamba ukwa mumana?

¹⁰ Nga fintu tulandilepo kale, ulubali na lumbi ulwakatama ulwa aya menshi ya cimpashanya lwaba kwishiba. Mu calo cabweshiwa ica kwa Israele, Yehova apeele abantu bakwe ukufunda kwa mu Malembo ukupitila muli bushimapepo. (Esekiele 44:23) Mu nshila yapalako, Yehova alipeela abantu bakwe ilelo ukufunda ukwingi pa lwa Cebo cakwe ica cine, ukupitila muli “bushimapepo bwa bufumu.” (1 Petro 2:9) Ukwishiba ukwingi pa lwa kwa Yehova Lesa, pa lwa mifwaile yakwe ku bantu, e lyo maka maka na pa lwa kwa Yesu Kristu no Bufumu bwa buMesia kwalikonkolokela mu mumana uleya ulekulilako muli shino nshiku sha kulekelesha. Mwandi calikatama ukupokelela aya menshi yaleshikilako ayapembesula lwa ku mupashi!—Daniele 12:4.

¹¹ Nga fintu umumana untu malaika apimine waleya uleshikilako, e fyo no kukonkoloka kwa mapaalo yapeelo bumi ukufuma kuli Yehova kuleya kulecililako mu kumonekesha ku kusakamana abantu abalekonkomokela ku mpanga yesu iyapaalwa iya ku mupashi. Ubusesemo na bumbi ubwa kubweshiwa bwasobele ukuti: “Umunono akabe kana limo, uwacepa akabo luko lwakosa, Ine Yehova ne wasose ci, mu nshita ya ciko nkacilengo kukalakasha.” (Esaya 60:22) Aya mashiwi yalifikilishiwa—cinkukwe wa bantu baalisa ku kuilunda ku kupepa kwasanguluka! Yehova alilenga ukuti “amenshi” yashaifulila yalesangwa kuli bonse abesa kuli wene. (Ukusokolola 22:17) Alashininkisho kuti ukuteyanya kwakwe ukwa pano isonde kwasabankanya baBaibolo ne mpapulo sha Baibolo icalo conse mu ndimi ishingi. Mu nshila yapalako, ukulongana kwa Bwina Kristu na mabungano fyaliteyanishiwa mu calo conse pa kuti bonse bengapeelwa amenshi ya cine ayalengama. Ni shani fintu ukupayanya kwa musango yo kwambukila abantu?

Amenshi Yaletako Umweo!

12. (a) Mu cimonwa ca kwa Esekiele mulandu nshi imiti itwalila muli iyi nshila? (b) Iyi miti iitwale fisabo imininako cinshi mu nshiku sha kulekelesha?

¹² Umumana wa mu cimonwa ca kwa Esekiele ulaleto mweo no butuntulu bwa bumi. Lintu Esekiele ailuko kuti imiti yali no kumena mu mbali ya mumana, bamwebo kuti, “Amabuula ya iko tayakabonse, ne fisabo fya iko tafyakabulile; . . . kabili ifisabo fya iko fikabe ca kulya, na mabuula ya iko yakaba aya kuundapila.” Mulandu nshi iyi miti itwalila muli iyi nshila ya kupapusha? “Pantu amenshi yatulo mwashila.” (Esekiele 47:12b) Iyi miti ya cimpashanya imininako ukupayanya konse ukwa kwa Lesa ukwa kubwesesha abantu ku kupwililika ukushintilila pe lambo lya cilubula ilya kwa Yesu. Pali ino nshita, abashalapo basubwa e batungulula mu kupayanya ukuliisha kwa ku mupashi no kundapa pano isonde. Pa numa ba 144,000 babe nabapokelela icilambu cabo ica mu muulu, ukumwenamo ukukafuma mu mulimo wabo uwa bushimapepo nga bakateka banankwe aba kwa Kristu kukatwalilila fye ukuya na ku ntanshi, ukuyafika na ku kucimfya imfwa ya kwa Adamu umupwilapo.—Ukusokolola 5:9, 10; 21:2-4.

13. Kundapa nshi kwapwishishiwa mu nshita yesu?

¹³ Umumana wa mu cimonwa uya mu kwita muli Bemba Wafwa no kundapa ponse pantu wafika. Uyu bemba emininako imibele yafwa lwa ku mupashi. Lelo mwatendeka ukusenya ifya mweo “konse ukwaiso mumana.” (Esekiele 47:9) Mu kupalako, mu nshiku sha kulekelesha, ponse apapeka amenshi ya mweo, abantu baalisa ku mweo lwa ku mupashi. Ababalilepo ukubuukululwa muli yo nshila bali abashalapo basubwa, ku numa mu 1919. Babwelele ku bumi lwa ku mupashi ukufuma ku mibele yapale mfwa, iya kuleko kubomba. (Esekiele 37:1-14; Ukusokolola 11:3, 7-12) Yalya menshi yakatama yalisuka yalifika na kuli bambi abafwile lwa ku mupashi, kabili aba baliba aba mweo no kupanga ibumba likalamba ilya mpaanga shimbi ilileya lilekulilako, abaatemwa Yehova no kumubombela. Mu kwangufyanya, uku kupayanya kuli no kutambulukila kuli bacinkupiti abakabuushiwa.

14. Cinshi ukulunduluka kwa bukwebo bwe sabi mu lulamba lwa Bemba Wafwa kulangilila ilelo?

¹⁴ Ukuba uwa mweo lwa ku mupashi kuletako ukulunduluka. Ici calangililwa ku bukwebo bwe sabi ubwalundulwike pa lulamba lwa bemba uwali kale uwafwa. Yesu aebele abakonshi bakwe ati: “Nkamucito kuba abalondo ba bantu.” (Mateo 4:19) Mu nshiku sha kulekelesha, umulimo wa bulondo watendekeele pa kulonganika abashalapo aba mu basubwa, lelo tawapelela fye apo pene. Amenshi yapeelo mweo ayafuma mwi tempele lya ku mupashi ilya kwa Yehova, ukusanshako ne paalo lya kunonko kwishiba, yalifika ku bantu ba nko shonse. Konse ukwafika ulya mulonga, kwaliba ubumi bwa ku mupashi.

15. Cinshi cilangisho kuti te bonse bakapokelela ukupayanya kwa kwa Lesa ukwa ku mweo, kabili cikaba shani ku ba musango yo?

¹⁵ Kwena, te bonse baleankulako bwino ku bukombe bwa mweo pali nomba kabili na bakabuushiwa bene mu Kuteka kwa Myaka Ikana Limo ukwa kwa Kristu te bonse bakankulako bwino. (Esaya 65:20; Ukusokolola 21:8) Malaika abilisho kuti imbali shimo isha bemba tashaundepwe. Ishi ncende sha manika ya matipa, ne ntikiti ishabulamo ifya mweo ‘shikapeelwa ku kubamo mucele.’ (Esekiele 47:11) Kumfwa ku bantu ba muli kano kasuba, te bonse abapokelela amenshi yapeelo mweo aya kwa Yehova lintu bayasanga. (Esaya 6:10) Pa Armagedone, abo bonse abatwalilila mu mibele yafwa kabili iyalwala lwa ku mupashi ‘bakapeelwa ku kubamo mucele,’ uko e kuti ukonaulwa kuli pe na pe. (Ukusokolola 19:11-21) Nangu cibe fyo, abo abanwako aya menshi mu busumino kuti basubila ukupusunsuka no kumonako ukufikilishiwa kwa kupelako ukwa ubu busesemo.

Umumana Ukonkoloka mu Paradise

16. Ni lilali kabili ni shani icimonwa ca kwa Esekiele ice tempele cikafikilishiwa mu kupelako?

¹⁶ Ukupala amasesemo yambi aya kubweshiwa, icimonwa ca kwa Esekiele ice tempele mu kupelako cikafikilishiwa mu Myaka Ikana Limo. Pali iyo nshita ninshi ibumba lya bushimapepo talyaba pano isonde. “Bakaba bashimapepo ba kwa Lesa kabili ba kwa Kristu, kabili bakateka pamo nankwe [mu muulu] imyaka ikana limo.” Ukusokolola 20:6) Aba bashimapepo ba ku muulu bakampana na Kristu mu kupayanya ukumwenamo kwakumanina mwi lambo lya cilubula ilya kwa Kristu. Muli iyo nshila, abantunse abalungama bakapusuka, ukubweshiwa ku kupwililika.—Yohane 3:17.

17, 18. (a) Umumana uupeelo mweo ulondololwa shani pa Ukusokolola 22:1, 2, kabili ni nshita nshi ikalamba ico cimonwa cikabomba? (b) Mulandu nshi mu Paradise umumana wa menshi aya mweo ukakulila apakalamba?

¹⁷ Icikafumamo ca kuti, umumana untu Esekiele amwene lyene ukalapitamo amenshi ya mweo ayakwatisha maka. Iyi e nshita yakatama apakabomba ubusesemo ubwalembwa pa Ukusokolola 22:1, 2 apatila: “Anangile umulonga wa menshi ya Mweo, ayabengeshima nga krustali, yalefuma mu cipuna ca bufumu ca kwa Lesa ne ca Mwana wa mpaanga, yalepita mu kati ka musebo wa Musumba; ubushilya buno bwa mulonga no bushilya bulya kwali umuti wa Mweo, uutwale fisabo fya misango ikumi na ibili, umweshi uyu umusango wa uko no mweshi uyu umusango wa uko; na mabuula ya muti yabela ku kuposhe nko.”

¹⁸ Mu Myaka Ikana Limo, amalwele yonse—aya ku mubili, ku muntontonkanya, na mu nkuntu—yakondapwa. Ici caimininwako bwino no “kuposhe nko” ku miti ya cimpashanya. Ukupitila mu kupayanya ukukapeelwa na Kristu na ba 144,000, “umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala.” (Esaya 33:24) E lyo umumana ukatendeka ukutanunuka ukushaikulila. Ukatanunuka no kushika pa kuti ukakumane amamilioni, nakalimo amabilioni ya bakabuushiwa abakalanwako aya menshi ya mweo. Umumana wa mu cimonwa walyundepe Bemba Wafwa, ukuleta ubumi konse kuntu amenshi ya uko yalefika. E fyo na baume na banakashi ba mu Paradise bakaba aba mweo icine cine, ukundapwa ukufuma ku mfwa ya buAdamu nga baba ne citetekelo mu kupayanya kwa cilubula uko bakabatambika. Ukusokolola 20:12 kusobelo kuti “amabuuku” yakakupukulwa muli isho nshiku, ukuletako ulubuuto lwalundwako ulwa kumfwikisha ulo abakabuushiwa na bo bakanonkelamo. Ku ca bulanda, bamo bakakaana ukundapwa, nangu fye ni mu Paradise. Aba bacipondoka e ‘bakapeelwa ku kubamo mucele’ wa bonaushi bwa muyayaya.—Ukusokolola 20:15.

19. (a) Bushe impanga ikaakanishiwa shani mu Paradise? (b) Lubali nshi mu Paradise umusumba wimininako? (c) Cipilibula cinshi ukuti umusumba nautalukana ne tempele?

¹⁹ Pali ilya nshita e pakafikilishiwa no kwakanya impanga ukwa kupelako ukwa mu cimonwa ca kwa Esekiele. Mu cimonwa cakwe, Esekiele amwene impanga yaakanishiwa bwino bwino; mu kupalako, Umwina Kristu wa busumino umo umo kuti ashininkisha ifyo akaba ne ncende, icikwatwa, mu Paradise. Cilemoneke fyo, ukufwaya kwa kuikwatile ng’anda ya kwikalamo kabili iyo mwingalasakamana mwe bene kukafishiwapo bwino. (Esaya 65:21; 1 Abena Korinti 14:33) Umusumba Esekiele amwene mu kulinga wimininako imitantikile ya butungulushi intu Yehova afwayo kuti ikabe mwi sonde lipya. Ibumba lyasubwa ilya bushimapepo talyakabe na kabili mu mibili pamo na bantu. Icimonwa citubululo kuti cikabe fyo fine ilyo cilango musumba ngo waba mu mpanga ya “cinsaunte” ukutaluka ukufuma kwi tempele. (Esekiele 48:15) Nangu cibe fyo, ilintu ba 144,000 bakalateka na Kristu mu muulu, Imfumu na kabili ikakwata abeminishi pe sonde. Abatekwa ba iko aba buntunse bakamwenamo apakalamba mu butungulushi bwa kutemwa ubwe bumba lya mukankaala. Nangu cibe fyo, ubu buteko bukalatekela ku muulu te pe sonde iyo. Bonse pe sonde, ukusanshako ibumba lya mukankaala, bakalanakila Ubufumu bwa buMesia.—Daniele 2:44; 7:14, 18, 22.

20, 21. (a) Mulandu nshi ili shina lya musumba libelele ilyalinga? (b) Ukumfwikisha kwesu ukwa cimonwa ca kwa Esekiele kulingile ukutulenga ukwipusha fipusho nshi?

²⁰ Moneni amashiwi ya kulekelesha aya mu busesemo bwa kwa Esekiele ayatila: “Ishina lya musumba ukufuma kuli ubo bushiku likaba, Yehova-e-mo-ali.” (Esekiele 48:35) Uyu musumba tawabelapo ukupeela abantu amaka nelyo ululumbi; kabili tawabelapo ukutwala pa ntanshi ukufwaya kwa muntu uuli onse. Lelo, musumba wa kwa Yehova, umukalamonekela lyonse ukutontonkanya kwakwe ne mibele yakwe iya kutemwa kabili iya mutembo. (Yakobo 3:17) Ici citulenga ukushininkisha mu nsansa ukuti Yehova akapaala ubwikashi bwateyanishiwa ubwa “calo cipya” ubwa bantunse ku ciyayaya.—2 Petro 3:13.

²¹ Bushe tatulecincimuka pa cilolelo icili pa ntanshi yesu? Nacilinga kanshi, kuli ifwe bonse ukuyipusho kuti, ‘Bushe ndeankulako shani ku mapaalo yawamisha ayasokololwa mu cimonwa ca kwa Esekiele? Bushe mu busumino ndatungilila umulimo uulebombwa na bakangalila bakwato kutemwa, ukusanshako abashalapo abasubwa e lyo na baleenekelwa ukuba mwi bumba lya mukankaala? Bushe nalikatamika ukupepa kwasanguluka mu bumi bwandi? Bushe ndabomfya bwino amenshi ya mweo ayalefumfumuka ilelo?’ Shi ifwe bonse natutwalilile ukucite fyo no kucankilwa mu kupayanya kwa kwa Yehova ku ciyayaya conse!

[Amafutunoti]

Kuti Mwayasuka Shani?

◻ Amenshi ayakonkoloka ukufuma mwi tempele yemininako cinshi?

◻ Kundapa nshi Yehova aapwishishisha ukupitila mu mumana wa cimpashanya, kabili mulandu nshi umumana wakulila?

◻ Cinshi imiti mu lulamba lwa mumana imininako?

◻ Mu Kuteka ukwa Myaka Ikana Limo umusumba ukemininako cinshi, kabili mulandu nshi ili shina lya musumba libelele ilyalinga?

[Ifikope pe bula 23]

Umumana wa mweo wimininako ukupayanya kwa kwa Lesa ukwe pusukilo