Fwaya Abo mu Bulungami Bakongamina ku Bumi bwa Muyayaya
“Bonse abo mu bulungami abali abakongamina ku bumi bwa muyayaya babele abasumina.”—IMILIMO 13:48, “NW.”
1. Ukukuma ku mutima wa buntunse, maka nshi Yehova akwata?
YEHOVA LESA kuti abelenga umutima. Ici calengelwe ukumfwika lintu kasesema Samwele aile mu kusuba umwana mwaume wa kwa Yese pamo nge mfumu ya kwa Israele. Pa kumona Eliabu, Samwele “[apo pene asosele ukuti, NW], Cine cine ali ku menso ya kwa Yehova uwasubwa wakwe. Lelo Yehova atile kuli Samwele, Wilolesha kumoneka kwakwe, nangu butali bwa ciimo cakwe; pantu nimukaana, pantu Yehova tamona ifyo umuntunse amona; pantu umuntunse amona pa menso, lelo Yehova amona mu mutima.” Mu kulinganako, Samwele atungulwilwe ku kusuba Davidi, uwashininwe ‘ukusuminishiwa ku mutima wa kwa Lesa.’—1 Samwele 13:13, 14; 16:4-13.
2. Cinshi cashimpwa pa mutima wa muntu uwa cimpashanya, na muli fyo cinshi tubelenga pa lwa ici mu Malembo?
2 Umuntu alalangisha imibele imo iyapulamo. Alikwata ukulangisha kwaibela ukwashimpwa mu mutima wakwe uwa cimpashanya. (Mateo 12:34, 35; 15:18-20) Muli fyo, tubelenga ulwa muntu uo “umutima wakwe wa bulwi.” (Ilumbo 55:21) Twaebwa ukuti “umuntu wa bukali emyo lubuli.” Kabili tubelenga ukuti: “Kuli abanabo abafwayo kumono bunabo; kabili kuli icibusa icilambatilo kucilo wa bwananyina.” (Amapinda 18:24; 29:22) Mu nsansa, abengi bapala Abena fyalo bamo mu Antioke wa mu Pisidia uwa pa kale. Ilintu baumfwile pa lwa kupayanya kwa kwa Yehova ukwe pusukilo, “balasekelela no kucindike icebo ca kwa Yehova, kabili bonse abo mu bulungami abali abakongamina ku bumi bwa muyayaya babele abasumina.”—Imilimo 13:44-48, NW.
Abasumina ‘Balisanguluka mu Mitima’
3, 4. (a) Ni bani baba abasanguluka mu mitima? (b) Ni shani fintu abo abasanguluka mu mitima bamona Lesa?
3 Abo basumina abaali mu Antioke babele Abena Kristu babatishiwa, kabili aba busumino pa kati kabo kuti balosha amashiwi ya kwa Yesu ku bene aya kuti: “Ba nsansa abasanguluka mu mitima, apantu bakamona Lesa.” (Mateo 5:8, NW) Lelo ni bani “abasanguluka mu mitima”? Kabili ni shani fintu “bamona Lesa”?
4 Abasanguluka mu mitima baba aba busaka lwa nkati. Ukwabo kusanguluka kwa kutesekesha, ukutemwa, ukufwaisha, ne nkuntu. (1 Timote 1:5) Bamona Lesa nomba mu kuti balamumona ukubomba pa lubali lwa bakasunga ba bumpomfu. (Linganyeniko Ukufuma 33:20; Yobo 19:26; 42:5.) Ishiwi lya ciGreek pano ilyapilibulwa “mona” na kabili lipilibula “ukumona mu kuba no mutontonkanya, ukwiluka, ukwishiba.” Apantu Yesu mu kupwililika abelebeshe ubuntu bwa kwa Lesa, ukushilimuka muli ubu buntu kulapakishiwa ku “basanguluka mu mitima,” ababeleshe icitetekelo muli Kristu na mwi lambo lyakwe ilya kukonsolwela, ukunonka ukulekelelwe imembu shabo, kabili baliba na maka ya kupeela ukupepa kwapokelelwa kuli Lesa. (Yohane 14:7-9; Abena Efese 1:7) Ku basubwa, ukumona Lesa kufika pa kalume ka kuko lintu babuushiwa ukuya ku mulu, uko mu cituntulu bamona Lesa na Kristu. (2 Abena Korinti 1:21, 22; 1 Yohane 3:2) Lelo ukumona Lesa ukupitila mu kwishiba kwalungikwa no kupepa kwa cine kuti kwacitikako kuli bonse abo abasanguluka mu mitima. (Ilumbo 24:3, 4; 1 Yohane 3:6; 3 Yohane 11) Mu bulungami bakongamina ku bumi bwa muyayaya mu mulu nelyo pe sonde lya paradise.—Luka 23:43; 1 Abena Korinti 15:50-57; 1 Petro 1:3-5.
5. Ni shani lyeka fye umo engaba uwasumina kabili umukonshi wa cine uwa kwa Yesu Kristu?
5 Abo mu bulungami bashakongamina ku bumi bwa muyayaya tabakabe abasumina. Te kuti cicitikeko kuli bene ukubeleshe icitetekelo. (2 Abena Tesalonika 3:2) Mu kulundapo, takuli umuntu uuli onse uwingaba umukonshi wa cine uwa kwa Yesu Kristu kano aba uusambilishiwa na Yehova, uumona icaba umutima, alakula uyo muntu. (Yohane 6:41-47) Kwena, mu kushimikila ukufuma ku ŋanda ne ŋanda, Inte sha kwa Yehova tabapingwila libela uuli onse. Te kuti babelenge imitima lelo basha ifya kufumamo mu maboko ya kutemwa aya kwa Lesa.
6. (a) Cinshi icasoswa pa kukumanya kwa pa lwakwe abantu mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda? (b) Kupayanya nshi kwacitwa ku kwaafwa Inte sha kwa Yehova ukusanga abo mu bulungami bakongamina ku bumi bwa muyayaya?
6 Uwasambilila umo mu kulingisha asosele ukuti: “[Paulo] asambilishe icine pa cintubwingi no kufuma ku ŋanda ne ŋanda. Te kufuma fye pa cisebele, lelo mu kukumana kwa pa lwakwe no muntu umo umo ashimikile Kristu. Inshita ishingi ukukumana kwa pa lwakwe kwalicilapo ukufumamo cimo ukucila umusango umbi nelyo inshila iya kufikilapo pa myeo.” (August Van Ryn) Impapulo sha musango yo pamo nge Citabo ca Kutungulule Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki, Ukupelulula Ukufuma mu Malembo, na Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu filaafwa Inte sha kwa Yehova ukupeela amalyashi no kucita ifingi mu kukumana kwa pa lwabo mu mulimo wabo uwa mwi bala. Ica kwaafwa, na kabili, caba filangililo fya mu Kulongana kwa Mulimo no kufunda kwe Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki. Abo abasangwa kwi sukulu bapokelela ukukansha kwakatama mu mibele ya musango yo iya milandile pamo nge mitendekele isuma, ukubomfya kwalinga ukwa Malembo, ukulunduluka kwabamo ukupelulula, ukupaasha kwa kushinina, ukubomfya kwa filangililo, no kusondwelela kwa kufumamo cimo. Lekeni tumone ifyo Baibolo ingilishako uku kufunda uko ukwingalenga abantu ba kwa Lesa ukucilapo ukufumamo cimo ilyo balefwaya abo mu bulungami bakongamina ku bumi bwa muyayaya.
Imitendekele ya Kubimbule Tontonkanyo
7. Amashiwi ya kwiswila aya pa Lyashi lya pa Lupili aya kwa Yesu yasambilisha cinshi pa lwa mitendekele?
7 Ukufuma ku ca kumwenako ca kwa Yesu, abo abapekanya ukucitilo bunte ukwa ku ŋanda ne ŋanda kuti basambilila icintu cimo pa lwa mitendekele iyo imyo buseko. Mu kwiswila Ilyashi lyakwe ilya pa Lupili, abomfeshe ishiwi “insansa” imiku pabula. Ku ca kumwenako, asosele ukuti: “[Ba nsansa abo abaibukila ulwa kukabila kwabo ukwa ku mupashi, apantu ubufumu bwa mu mulu bwabo, . . . Ba nsansa, NW] abafuuka; pantu bakakwate calo.” (Mateo 5:3-12) Amasentesi yali aya kulungatika kabili ayaumfwika. Kabili iyo mitendekele mu kushininkisha yalimisho buseko no kulenga bakakutika bakwe ukubimbwamo, pantu ni ani uushifwaya ukuba uwa nsansa?
8. Mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda, ni shani fintu umutwe wa lyashi uwa kulanshanyapo wingatendekwa?
8 Umutwe wa lyashi uwa kulanshanyapo uuli onse uubomfiwa mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda ulingile ukutendekwa mu nshila yashininkishiwa, iisuma. Lelo takuli nangu umo uulingile ukubomfya imitendekele ya kutulumusha, pamo ngo kuti, “Nimukwatila ubukombe ukufuma ku nse ya lwelele.” Imbila nsuma yakwata intulo yafuma ku mulu, lelo imitendekele ya musango uyo kuti pambi yalenga mwine ŋanda ukuyumfwa uwapapushiwa nampo nga Nte ali no kupokelelwa mu kusakamanishisha nelyo ukutamfiwa mu kwangufyanya nga cingacitika.
Ukulungika Icebo ca kwa Lesa
9. (a) Ni shani fintu amalembo yalingile ukutendekwa, ukubelengwa, no kubomfiwa mu butumikishi? (b) Ca kumwenako nshi icalangwa ku kulanga ifyo Yesu abomfeshe ifipusho?
9 Mu butumikishi bwa mwi bala, cimo cine na pa cisebele, amalembo yalingile ukutendekwa mu kulinga, ukubelengwa mu kuba no kukomailapo kwalinga, no kubomfiwa mu nshila yalengama, iyalungikwa. Ifipusho ifyo ifilenga mwine ŋanda ukutontonkanya pa lwa fishinka fya mu Malembo na fyo kuti fyaba ifya kwaafwa. Na kabili, inshila sha kwa Yesu shaliba isha kufunda. Pa kashita kamo, umuntu uwali uwabelenshanya na Malango ya kwa Mose amwipwishe ukuti: “Mwe Kasambilisha, ncite shani ukuti mpyane umweo wa muyayaya?” Mu kwankulako Yesu aipwishe ukuti: “Mu Malango mwalembwa cinshi? Ubelengamo nshi?” Ukwabulo kutwishika, Yesu alishibe ukuti ici caali cipusho ico umwaume aali no kwasuka. Alyankwileko mu kulungika, ukusosa ukuti: “Uletemwa [Yehova, NW] Lesa obe ku mutima obe onse, no mweo obe onse, na maka yobe yonse, na mano yobe yonse; uletemwa no mubiyo nga we mwine.” Ici catungulwile Yesu ukupeela ukutasha, no kulanshanya kwalundwapo kwalikonkelepo.—Luka 10:25-37.
10. Cinshi cintu bonse balingile ukusunga mu muntontonkanya nga fintu umutwe wa lyashi uwa kulanshanyapo ukuminweko, kabili cinshi cilingile ukusengaukwa pa kwipusha mwine ŋanda ifipusho?
10 Abo abacitilo bunte ukufuma ku ŋanda ne ŋanda balingile ukukomaila pa mutwe wa lyashi uwa kulanshanyapo no kulenga umulandu wa kubelenga amalembo ya Baibolo ayo yalundulula ilyo lyashi ukumfwika. Apantu Nte aleesha ukufika pa mutima wa mwine ŋanda, afwile ukusengauka ukwipusha ifipusho fya kulenge nsoni. Mu kubomfya Icebo ca kwa Lesa, ‘shi ifyebo fyesu lyonse nafibe ifya kutemuna, ifyalungwamo umucele.’—Abena Kolose 4:6.
11. Mu kubomfya Amalembo ku kulungika imimwene yalubana, ca kumwenako nshi twakwata ukufuma kwi tunko lya kwa Yesu ukufuma kuli Satana?
11 Ukucilisha pa fipempu fya kubwelelamo kulingile ukubako ukukabila kwa kulungika imimwene yalubana pa kulanga cintu Amalembo mu cituntulu yasosa nelyo ukupilibula. Yesu alicitile icintu cimo icapalako mu kusuusha Satana, uwasosele ukuti: “Nga uli Mwana wa kwa Lesa, uiponye pa nshi [ukufuma pa mutenge we tempele, ukupala icinakabupalu ca kuipaya]; pantu calembwa, aciti, Akakonkomesha bamalaika bakwe ulwa iwe; kabili bakakusendela pa minwe yabo, epali waipununo lukasa kwi bwe.” Ilumbo 91:11, 12, ilyaambwilwe na Satana, talilungamika ukubika mu busanso ubumi, ubupe ubwafuma kuli Lesa. Ukwishiba ukuti ici caali icalubana ku kwesha Yehova pa kubuula amashuko mu kuba no bumi bwakwe, Yesu aebele Satana ukuti: “Kabili calembwa, aciti, Wilaesha [Yehova, NW] Lesa obe.” (Mateo 4:5-7) Kwena, Satana taba kafwaya wa cine. Lelo lintu abantu bapelulula balumbulula imimwene yalubana iyo iingacilikila ukulunduluka kwa ku mupashi, umutumikishi wa Cebo ca kwa Lesa mu kulamuka alingile ukulanga cintu Amalembo mu cine cine yasosa no kupilibula. Ici conse caba ulubali lwa “[kulungiko] kusose cebo ca cine”—limo ilya masambililo yacindama ayasambilishiwa mwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki.—2 Timote 2:15.
Ukunashanasha Kwalikwata Icifulo ca Kuko
12, 13. Mulandu nshi cabele icalungama ukubomfya ukunashanasha mu butumikishi?
12 Ukunashanasha kwalikwata icifulo calinga mu butumikishi bwa Bwina Kristu. Ku ca kumwenako, Paulo acincinshe kabomba munankwe Timote ukutwalilila mu fintu asambilile kabili ifyo “anashiweko ukutetekela.” (2 Timote 3:14, NW) Mu Korinti, Paulo “mwi sunagoge isabata lyonse alapelulula, no kunasha abaYuda na bena Hela.” (Imilimo 18:1-4) Mu Efese, mu kutunguluka ‘apeele amalyashi no kubomfya ukunashanasha ukukuma ku bufumu bwa kwa Lesa.’ (Imilimo 19:8) Kabili lintu aali pe samba lya kwikatwa mu Roma, umutumwa aitile abantu ukwisa kuli wene kabili abapeele ubunte, “ukubomfya ukunashanasha,” kabili bamo babele abasumina.—Imilimo 28:23, 24, NW.
13 Ukwabulo kusakamana fintu Nte engesha ukuba uwa kunashanasha, kwena, ni beka abo mu bulungami bakongamina ku bumi bwa muyayaya e bakaba abasumina. Ukupaasha kwa kushinina no bulondoloshi bwalengama, ubwapeelwa mu kulamuka, kuti pambi fyabanashanasha ku kusumina. Lelo cinshi cimbi cingaba ica kwaafwa mu kubanashanasha?
Ba uwa Kupelulula no wa Kushinina
14. (a) Cinshi cintu ukulundulula kwa kupelulula, ukwa kukonkesha kubimbamo? (b) Ukupaasha kwa kushinina kwita pali cinshi?
14 Imo iya milandile yakomailwapo mwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki yaba kulunduluka kwa kupelulula, ukwa kukonkesha. Ici cibimbamo ukubika imfundo shonse isha mpikwe ne fyebo fyaampanako mu muyano usuma. Icacindama na kabili caba kupaasha kwa kushinina, uko kufwaya ukwimika icitendekelo cisuma no kupayanya ubushinino bwawama. Icaampana kuli ici caba kwaafwa bakakutika ukupelulula pa kusungilila icishinka ca kulanshanyapo, ukulundulula ifishinka mu kukumanina, no kubomfya fyene mu kufumamo cimo. Na kabili, Amalembo yapayanya ifya kutungulula.
15. (a) Ni shani fintu Paulo aikete ukusakamana no kwimika icishinka ca kulanshanyapo lintu alelanda pa Lupili lwa Mars? (b) Mu kulandapo kwa kwa Paulo, bushinino nshi twakwata ubwa kulundulula kwa ukupelulula, ukwa kukonkesha?
15 Iyi mibele ya milandile ilamonekesha mu kulandapo kwalumbuka ukwa mutumwa Paulo pa Lupili lwa Mars mu Atena wa pa kale. (Imilimo 17:22-31) Imitendekele yakwe yaikete ukusakamana no kwimika icishinka ca kulanshanyapo, pantu asosele ukuti: “Mwe bena Atena, namona konse konse imwe mwaba nga bacilamo ukupepe mipashi.” Kuli bene, ici ukwabulo kutwishika camoneke nge ca kwafwilisha. Pa numa ya kulumbulula ulufuba ulwapeelwe “KULI LESA UUSHAISHIBIKWA,” Paulo atwalilile mu kuba no kulundulula kwakwe ukwa kupeluluka, ukwa kukonkesha no kupaasha kwa kushinina. Asonteleko ukuti uyu Lesa untu bashaishibe e “[walenga] pano isonde na fyonse ifilipo.” Ukukanapala imilungu ya mu Atena nelyo imbi iya ciGreek, ‘tekala mu matempele yakuulwa ku minwe ya bantu; nangu takabila kusakamanwa ne minwe ya buntunse.’ Umutumwa mu kukonkapo alangile ukuti uyu Lesa atupeele ubumi kabili tatulenga ukumufwaya mu bupofu. Paulo lyene apelulwile ukuti Kabumba wesu, uwasuulile inshita sha bumbuulu isha kupepa ifilubi, ‘aleeba umutundu wa muntu ukuli konse ukulapila.’ Ici mu kubamo ukupelulula catungulwile ku cishinka ca kuti ‘Lesa akapingula abaikala pe sonde mu bulungami ku muntu uwasontwa uo aimishe ukufuma ku bafwa.’ Apantu Paulo aali “alebilisha Yesu no kwima ku bafwa,” abo abena Atena balishibe ukuti uyo Kapingula aali no kuba Yesu Kristu.—Imilimo 17:18.
16. Ni shani fintu ubutumikishi bwa umo bwingambukilwa no kulandapo kwa kwa Paulo pa Lupili lwa Mars na ku kukansha mwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki?
16 Ca cine, Paulo talecitilo bunte ukufuma ku ŋanda ne ŋanda pa Lupili lwa Mars. Lelo ukufuma ku lyashi lyakwe no kukansha ukupeelwa mwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki, Inte sha kwa Yehova kuti basambilila ifingi ifingaafwa ubutumikishi bwabo ubwa mwi bala. Ee, conse ici cafwa ukubalenga ukuba abatumikishi bacilapo ukufumamo cimo, nga fintu fye ukulundulula kwabamo ukupelulula ukwa kwa Paulo no kupaasha kwa kushinina kwanashishe bamo aba abo bena Atena ukuba abasumina.—Imilimo 17:32-34.
Bomfya Ifilangililo fya Kufunda
17. Musango nshi uwa filangililo ulingile ukubomfiwa mu butumikishi?
17 Isukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki na kabili lyaafwa abatumikishi ba kwa Lesa ukubomfya ifilangililo fisuma mu kucitilo bunte bwa ku ŋanda ne ŋanda ne nshila shimbi isha butumikishi bwabo. Ku kukomaila pa fishinka fyacindama, ifilangililo fyayanguka ifya musango walinga filingile ukubomfiwa. Nte alingile ukufifumya ku mibele yabeleshiwa kabili ukuba uwasakamana ukucita ukubomfya kwa fiko ukwalengama. Ifilangililo fya kwa Yesu fyakumenye ifi fyonse fifwaikwa.
18. Ni shani fintu Mateo 13:45, 46 engashinina ukuba uwa kwaafwa mu butumikishi?
18 Ku ca kumwenako, languluka amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “Ubufumu bwa mu mulu bwapalo muntu wa makwebo uwalefwaya bamargariti basuma; kabili pa kusanga margariti umo uwaumo mutengo, ailepoosa fyonse ifyo akwete no kumushita.” (Mateo 13:45, 46) Bamargariti libwe lyaumo mutengo ilisangwa mu kati ka lwili lwa fi oyster na fi mollusk fimbi. Lelo ni bamargariti fye ababuuta ebaba “basuma.” Uwa makwebo alikwete ukwiluka kukabilwa ku kutesekesha umutengo wasumbuka uwa iyi margariti imo kabili aali uwaitemenwa ukusha icili conse cimbi ku kuikwata. Nakalimo mu kati ka cipempu ca kubwelelamo nelyo isambililo lya Baibolo ilya mu ŋanda, ici cilangililo kuti pambi cabomfiwa ku kulanga ukuti umuntu umo uletesekesha mu cine cine Ubufumu bwa kwa Lesa akabomba ukupala ulya uwa makwebo. Umuntu wa musango yo akapeela Ubufumu icifulo ca ntanshi mu bumi, ukuba uwaibukila ukuti bwaliwamina ukupeele ilambo ilili lyonse.
Sondwelela mu Kuba no Kukunta
19. Mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda, cinshi cintu insondwelelo shilingile ukulanga mwine ŋanda?
19 Mwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki, abantu ba kwa Lesa na kabili balasambilila ukuti insondwelelo ya lyashi nelyo ukulanshanya ilingile ukukwata ukwampana kwa kulungatika ku mutwe wa lyashi kabili ilingile ukulanga bakomfwa ica kucita no kubakoselesha ukucita cene. Mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda, mwine ŋanda akabila ukulangwa mu cine cine ni nshila nshi aleenekelwa ukubuula, pamo ngo kupokelela ulupapulo lwa Baibolo nelyo ukusuminisha ku cipempu ca kubwelelamo.
20. Ca kumwenako nshi cawamisha ica nsondwelelo ikunta ico twakwata pali Mateo 7:24-27?
20 Insondwelelo ya Lyashi lya pa Lupili ilya kwa Yesu ipayanya ica kumwenako cawamisha. Pa kubomfya icilangililo cayanguka ukuumfwa, Yesu alangile ukuti yaali no kuba ni nshila ya mano ukumfwila amashiwi yakwe. Asondwelele ukuti: “Nomba, onse uumfwe fyebo fyandi ifi no kuficita, akapashaniwa ku muntu uwacenjela uwakuulile iŋanda yakwe pa mwalala: kabili imfula yalilokele, ne lyeshi lyaliishile, ne cipupu calipuupile no kupuma pa ŋanda ilya, kabili tayawile iyo; pantu yakuulilwe pa mwalala. Kabili onse uuleumfwe fyebo fyandi ifi no kukanaficita, akapashaniwa ku muntu uwatumpa uwakuulile iŋanda yakwe pa musensenga: kabili imfula yalilokele, ne lyeshi lyaliishile ne cipupu calipuupile no kupuma pa ŋanda ilya, kabili yaliwile; no kubongoloka kwa iko kwali kukalamba.” (Mateo 7:24-27) Ifyo ici cilanga bwino ukuti abatumikishi ba kwa Lesa balingile ukutukusha ukukunta abene mayanda!
21. Cinshi cintu ukulanshanya kwesu kwalangilila, lelo cinshi cifwile ukwishibwa?
21 Ifishinka fili pa mulu filelanga ifyo Isukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki lingaafwa abengi ukuba bakabilisha ba Bufumu abafikapo. Kwena, ukuba uwafikapo mu kukumanina mu kutendekelako kufuma kuli Lesa. (2 Abena Korinti 3:4-6) Kabili ukwabulo kusakamana ifyo umutumikishi engaba uwafikapo, takuli nangu umo uwinganashanasha abantu ukuba abasumina kano bakulwa na Lesa ukupitila muli Kristu. (Yohane 14:6) Nalyo line, abantu ba kwa Lesa mu kushininkisha balingile ukushukila ishuko lya kupayanya konse ukwa ku mupashi ukwacitwa na Yehova ilintu balefwaya abo mu bulungami bakongamina ku bumi bwa muyayaya.
Cinshi Cili Ifyasuko Fyobe?
◻ Ni bani baba “abasanguluka mu mitima,” kabili ni shani fintu “bamona Lesa”?
◻ Fya kusangwilako nshi filingile ukulangulukwa lintu tuleishibisha ubukombe bwa Bufumu mu mulimo wa ku ŋanda ne ŋanda?
◻ Ni shani fintu Icebo ca kwa Lesa cingalungikwa mu butumikishi?
◻ Cinshi cikaafwa ukucita imipeelele ya kupelulula, iya kushinina mu mulimo wa mwi bala?
◻ Cinshi cilingile ukwibukishiwa pa lwa filangililo ifibomfiwa mu butumikishi?
◻ Cinshi cilingile ukupwishishiwa ku nsondwelelo shibomfiwa mu mulimo wa kucitilo bunte?
[Icikope pe bula 16]
Yesu asosele ukuti “abasanguluka mu mitima bakamona Lesa.” Cinshi apilibwile?
[Icikope pe bula 18]
Amalembo yalingile ukutendekwa bwino, ukubelengwa mu kuba no kwebekesha kwalinga, no kubomfiwa mu nshila yalengama, iyalungikwa