“Bushe Abantu Batila Nine Ani?”

NI NSHITA ya Krisimasi na kabili. Abantu mwi sonde lyonse basala ukusefya ubushiku bwa kufyalwa. Ubushiku bwa kufyalwa kwa kwa nani? Ubushiku bwa kufyalwa kwa Mwana wa kwa Lesa nelyo ubwa muYuda waipeele uwapampamine pa kwalula imipepele yali mu ncende aleikala mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo? Bushe bwali bushiku bwa kufyalwa kwa muntu uwalecingilila abapiina, cipondoka uwatiinishe Ubuteko bwa ciRoma ica kuti balimwipeye no kumwipaya nelyo napamo umuntu wa mano uwalekomaila pa kwishiba nelyo amano? Kwena muli fye bwino pa kwipushisha ukuti, ‘Cine cine, bushe Yesu Kristu ali ni ani?’

Yesu na o alefwaya ukumfwa ifyo abantu baleyasuka ico cipusho. Inshita imo aipwishe abasambi bakwe ukuti: “Bushe abantu batila ni ne ani?” (Marko 8:27) Mulandu nshi aipushishe ico cipusho? Abengi bali nabaleka ukumukonka. Bambi cimoneka kwati balipelenganishiwe nelyo ukulengwa insoni ilyo akeene ukuti bamucite imfumu. Na kabili, ilyo abalwani bakwe bamusonsombele, Yesu tabapeele icishibilo ca ku muulu ku kubashinina ukuti Mwana

wa kwa Lesa. E co mu kwasuka ico cipusho, finshi abatumwa bakwe basosele pa lwa untu ali? Balandile pa fyo abantu bambi balemona: “Bamo batila ni Yohane Kabatisha, bambi batila ni Eliya, na bambi batila ni Yeremia, atemwa umo uwa muli bakasesema.” (Mateo 16:13, 14) Tabalandile amashiwi yambi ayabipa ayaanene mu Palestine pa lwa kwa Yesu—ukuti wa miponto, aleifungushanya, ni kasesema wa bufi, no kuti alipena.

Imbali Shalekanalekana Isha kwa Yesu

Nga ca kuti Yesu aipwishe icipusho cimo cine lelo, napamo kuti atila: “Abasoma batila nine ani?” Na kabili, napamo ifyasuko kuti fyalanga fye icintu cimo ica kuti: Ifyo abantu baishiba fyalipusanapusana. David Tracy uwa pa University of Chicago atile: “Yesu aba nga kabalwe uo abantu balekanalekana batentemapo ukuya ukwalekanalekana.” Pa myaka 100 iyapita, abasoma babomfya inshila shalekanalekana isha mu bwikashi ne sha sayansi ku kwesha ukusanga ifyasuko ku cipusho ca kuti bushe Yesu ali ni ani icine cine? Kuli pele pele, bushe bamona ukuti Yesu ni ani?

Abasoma bamo batwalilila ukutunga ukuti Yesu wa mu lyashi lya kale ali ni kasesema wa ciYuda uwalelanda pa mpela ya calo kabili uwalekonkomesha abantu ukulapila. Lelo tabamwita ati Umwana wa kwa Lesa, Mesia, na Kalubula. Abengi balatwishika ilyashi lya mu Baibolo ilya kuti afumine ku muulu kabili alibuushiwe. Kuli bambi, Yesu ali fye muntu uo imikalile yakwe iisuma ne fisambilisho fyakumine imipepele iingi iyo yailundile ku Bwina Kristu. Kabili nga fintu calembwa mu lupapulo lwa Theology Today, bambi bacili bamona Yesu ukuti ali ni “kalengulula, uwa mano uwalelulumba fye, umupiina uushaishibikwe bwino; uwaleteyanya abantu mu bwikashi, kashika wa nshintu uwacaice uwalelengulula ubwikashi, nelyo umuntu walebishanya na bo baletwishika, uwalelandilapo ilyo aleenda mu mishi ya mutali iya mu Palestine umwakaba, umwaba abapiina, kabili umwaba aba lukakaala.”

Na kabili bambi bamumona fimbi. Abantu batemwa inyimbo sha rap na bakalenga ba nomba, e lyo na batemwa ukucinda baletila Yesu ali uwafiita.a Bambi na bo batila Yesu ali mwanakashi. Mu lusuba lwa 1993, abailetandala ku Orange County Fair ku California bamwene icimpashanya baleita ati “Christie,” e kuti “Kristu” umwanakashi ninshi ali pa musalaba. Pa nshita imo ine, mu New York, balelanga “Christa”—e kuti “Yesu” umwanakashi natanikwa. Ifi fimpashanya fibili fyaletele ukukansana kukalamba. Kabili mu kutendeka kwa 1999, abaleshita balesanga icitabo ica “pa kutemwa kwali pali Kalume Yesu ne mbwa yakwe, Malaika.” Ukutemwana kwabo kwalondololwa “ukuti kulakosha lwa ku mupashi kabili kulanga ifyo kalume ne mbwa bali abaipekanya ukufwila umo no munankwe.”

Bushe Caliba Mulandu?

Mulandu nshi mulingile ukufwaila ukwishiba untu Yesu ali na untu aba? Umulandu umo wa kuti, ukwambula ifyo Napoleon asosele, “Yesu Kristu alyalula abantu no kutungulula abantu Bakwe nangu Tabapo mu buntunse.” Ku fisambilisho fyakwe ifya maka na ku mikalile yakwe, Yesu alyalula ubumi bwa minshipendwa pa myaka mupepi na 2,000. Kalemba umo alilungike ilyo atile: “Imilalo yonse iyaendawike, ne fita fyonse ifya pali bemba, na mayanda ya mafunde yonse ayakumene, ishamfumu shonse ishatekele, ifi fyonse ukufibika pamo tafyayalula ubumi bwa bantu nga Yesu.”

Na kabili, mufwile ukwishiba untu Yesu ali na untu aba pantu inshita yenu iya ku ntanshi ishintilile pali wene. Mwalikwata ishuko lya kuba umwikashi wa buteko bwaimikwa ubwa ku muulu—Ubufumu bwa kwa Lesa ubukalatekwa na Yesu. Isonde lyesu ilyaisulamo amacushi likayemfiwa na kabili nga fintu lyali kale ilyo Yesu akalateka. Ukusesema kwa Baibolo kutulaya ukuti Ubufumu bwa kwa Yesu bukaliisha abali ne nsala, bukasakamana abapiina, bukaposha abalwele kabili bukabuusha abafwa.

Ukwabula no kutwishika mufwile mulefwaya ukwishiba uyo muntu uutungulula ubo buteko bukabilwa nga nshi. Icipande cikonkelepo calamwafwa ukwishibilako na fimbi pali Yesu umwine wine.

[Futunoti]