Icilubula Caumfwanako pa Mulandu wa Bonse

“Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.”—MATEO 20:28.

1, 2. (a) Mulandu nshi cingasoselwa ukuti icilubula ca bupe ca kwa Lesa icacilishapo bukulu ku mutundu wa muntu? (b) Kumwenamo nshi kwisa ukufuma ku kubebeta icilubula?

ICILUBULA ca bupe ca kwa Lesa icacilishapo bukulu ku mutundu wa muntu. Ukupitila muli uku “kulubuka,” kuti twakwata “ukulekelelwa kwa mampuulu yesu.” (Abena Efese 1:7) Cili citendekelo ce subilo lya bumi bwa muyayaya, nampo nga ni mu mulu nelyo pe sonde lya paradise. (Luka 23:43; Yohane 3:16) Kabili pa mulandu wa cene, Abena Kristu kuti baipakisha ukwiminina kwasanguluka pa ntanshi ya kwa Lesa nelyo fye ni nomba.—Ukusokolola 7:14, 15.

² Icilubula kanshi tacili cintu cimo icabulo kumfwika nelyo icishingafumbatwa. Pa kukwata icitendekelo ca mwi funde mu fishinte fya bulesa, icilubula kuti caleta ukumwenamo kwine kwine, ukutuntulu. Imbali shimo isha ici cifundisho kuti pambi shabe ‘shayafyo kwiluka.’ (2 Petro 3:16) Lelo mulecisanga ukube calinga bwino ukubombesha ukubebeta icilubula mu kupalamisha, pantu cibelebesha ukutemwa kwapulamo ukwa kwa Lesa ku mutundu wa muntu. Ukwiluka ubupilibulo bwa cilubula cili kumfwikisha ulubali lwa mpikwe ulwa ‘bucindami kabili ulwa mano kabili ulwa kwishiba’ ifya kwa Lesa ifishingapimwa.—Abena Roma 5:8; 11:33.

Ifikansa Ifili no Kupwishishiwa

 3. Ni shani fintu icilubula cabele cakabilwa, kabili mulandu nshi Lesa taali no kulekelela mu kwanguka ukubembuka kwa mutundu wa muntu?

³ Icilubula cabele cakabilwa pa mulandu wa lubembu lwa muntunse wa kubalilapo, Adamu, uwashilile ubufyashi bwakwe ifya cishale fya fye ifya kulwala, intenda, ubulanda, no kukalipwa. (Abena Roma 8:20) Pa mulandu wa kukanapwililika kwabo ukwapyanwa, bonse aba ntuntuko sha kwa Adamu baliba “abana ba kukalipilwa,” ukuwaminwa imfwa. (Abena Efese 2:3; Amalango 32:5) Lesa taali no kunakila ku nkuntu yabule fishinte no kulekelela mu kwanguka umutundu wa muntu ukwabulo kulangulukapo. Icebo cakwe ciine cilango kuti “icilambu ca lubembu ni mfwa.” (Abena Roma 6:23) Pa kulekelela ukubembuka kwa mutundu wa muntu, Lesa aali no kusuulako ifipimo fyakwe fiine ifyalungama, ukufuuta ubulungi bwakwe bwine ubwa mwi funde! (Yobo 40:8) Nalyo line, “ubulungami no bupingushi, e mwalimbwe cipuna [ca kwa Lesa].” (Ilumbo 89:14) Ukupasukako ukuli konse ukufuma ku bulungami pa lubali lwakwe kwali fye no kukoselesha bumpulamafunde no kutentula icifulo cakwe pamo nga Mulopwe wa Kubumbwa konse.—Linganyeniko Lukala Milandu 8:11.

 4. Ukupondoka kwa kwa Satana kwaimishe fikansa nshi?

⁴ Lesa na kabili aali no kupwisha ifikansa fimbi ifyaimishiwe ku kupondoka kwa kwa Satana, ifikansa fya kukatama kwakulisha ukucila pa bwafya bwa buntunse. Satana abikile icinshingwa ca mfifi ukucilinganya ishina lisuma ilya kwa Lesa pa kupeela Yehova umulandu wa kuba kabepa na dikiteta wa bunkalwe uwapuswile ifibumbwa fyakwe ukwishiba no buntungwa. (Ukutendeka 3:1-5) Ukulundako, pa kucilikila mu kumoneka imifwaile ya kwa Lesa iya kwisushe sonde na bantunse balungama, Satana alengele Lesa ukumoneka uwafilwa. (Ukutendeka 1:28; Esaya 55:10, 11) Satana na kabili aikoseleshe umwine ukwamba ababomfi ba cishinka aba kwa Lesa, ukupeelo mulandu wa kuti babombele Wene pa mulandu wa kukuntwa kwa kaso. Nga ca kuti babikilwe pe samba lya kutitikisha, e fyo Satana aitakishe, takuli nangu umo uwali no kutwalilila uwa cishinka kuli Lesa!—Yobo 1:9-11.

 5. Mulandu nshi Lesa taali no kusuulako ukusonsomba kwa kwa Satana?

⁵ Uku kusonsomba takwali no kusuulwako. Nga ca kuti kwashele ukwabulo kwasukwa, ukucetekela no kwafwilisha ku mitekele ya kwa Lesa mu kupelako kwali no kufumapo. (Amapinda 14:28) Nga ca kuti ifunde no muyano fyalibotelele, bushe icimfulumfulu nga tacaanene ukupulinkana ukubumbwa konse? Lesa muli ifyo aali uwakakililwako ku mwine wine na ku nshila shakwe ishalungama ukwebela bumulopwe bwakwe. Aali uwakakililwako ku babomfi bakwe aba busumino ukubasuminisha ukulangilila bucishinka bwabo ubwa kukanaputukako kuli wene. Ici capilibwile ukubomba na kalanda ka bantunse ba lubembu mu nshila iyapeele ukukatama kwa muyano ku fikansa fikalamba. Pa numa aebele Israele ukuti: “Ine, ine wine, ndepase fya bupulumushi fyobe, pa mulandu wandi.”—Esaya 43:25.

Icilubula: Ica Kufimbapo

 6. Ni yali kwi yamo aya mashiwi yabomfiwa muli Baibolo ku kulondolola inshila ya kwa Lesa iya kupusushamo umutundu wa muntu?

⁶ Pa Ilumbo 92:5, tubelengo kuti: “Ifyo yakule milimo yenu, mwe Yehova! Ifyo yashikisha amapange yenu!” E ico cifwaya ukubombesha pa kuti ifwe tumfwikishe cintu Lesa acitile ku mutundu wa muntu. (Linganyeniko Ilumbo 36:5, 6.) Mu nsansa, Baibolo ilatwaafwa ukumfwikisha imilandu pa kubomfya impendwa ya mashiwi ayalondolola nelyo ukulangilila imilimo ikalamba iya kwa Lesa ukufuma ku mimwene yalekanalekana. Baibolo ilanda ulwa cilubula mu mashiwi ya kushita, ukuwikishanya, icikonsolwelo, ukulubula, ne ca kukonsolwela. (Ilumbo 49:8; Daniele 9:24; Abena Galatia 3:13; Abena Kolose 1:20; AbaHebere 2:17) Lelo nakalimo inumbwilo iilondolola mu kucishapo kuwama imilandu ni ilya iyabomfiwe na Yesu umwine wine pali Mateo 20:28 ukuti: “Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula [iciGreek, lyʹtron] ca pa bengi.”

7, 8. (a) Cinshi tusambilila ukufuma ku mashiwi ya ciGreek ne ciHebere aya cilubula? (b) Langilila ifyo icilubula cibimbamo ukumfwanako.

⁷ Icilubula cinshi? Ishiwi lya ciGreek lyʹtron lyafuma kuli verbu ipilibula “ukukakululako.” Lyabomfiwe ku kulondolola indalama shalipilwe mu kukabushanya no kukakulwa kwa bafungwa ba nkondo. Mu Malembo ya ciHebere, nangu cibe fyo, ishiwi lya cilubula, koʹpher, lyafuma kuli verbu iipilibula “ukufimba” nelyo “ukukupikapo.” Ku ca kumwenako, Lesa aebele Noa ukufimba (ka·pharʹ) icibwato na kofere. (Ukutendeka 6:14) Ukufuma kuli iyi mimwene, lyene, ukulubula, nelyo ukukonsolwele membu, cipilibula ukufimba pa membu.—Ilumbo 65:3.

⁸ Theological Dictionary of the New Testament imono kuti koʹpher “lyonse ilangilila icalinganako,” nelyo ukumfwanako. Muli ifyo, ica kufimba (kap·poʹreth) icipao ca cipingo caumfweneko mu mimonekele ku cipao ciine. Mu kupalako, mu kukonsolwelo lubembu, nelyo ukulubula, ubulungi bwa bulesa bupinda ukuti ‘umweo pa mulandu wa mweo, ilinso pa mulandu wa linso, ilino pa mulandu wa lino, iminwe pa mulandu wa minwe, ulukasa pa mulandu wa lukasa.’ (Amalango 19:21) Pa nshita shimo, nangu ni fyo, ubulungi kuti bwaikushiwa nga ca kuti icalinganako capeelwa mu cifulo ca kukanda kwakosa. Ukulangilila: Ukufuma 21:28-32 kulanda ulwa kwa cilume wa ŋombe uwalasa umuntu ukufika ku mfwa. Nga ca kuti umwine aliishibe imibele ya kwa cilume wa ŋombe lelo tabuulile ukucingilila kwalinga, aali no kufimbapo, nelyo ukulipila, pa bumi bwa waipaiwa no bwakwe bwine! Nalyo line, ni shani nga ca kuti umwine aali uwashingamwa fye ulubali fye lumo? Aali no kukabila koʹpher, icintu cimo ica kufimba icilubo cakwe. Abapingushi basontwa baali na maka ya kwimika pali wene icilubula, nelyo ukulipilisha, pamo ngo mutengo wa kulubula.

 9. Ni shani fintu imibele ilebimbamo ibeli lya kwa Israele ilangilila ukulingana kwa cine cine ukufwaikwa mu mutengo wa kulubula?

⁹ Ishiwi limbi ilya ciHebere ilyaampana ku “ukulubula” ni pa·dhahʹ, verbu iipilibula mu kutendekelako “ukulubula.” Impendwa 3:39-51 (NW) ilangilila ifyo umutengo wa kulubula wali no kuba mu cine cine. Pa kuba na bapokololako ibeli umwina Israeli ukufuma ku kuputunkanishiwa pa ca Kucilila 1513 B.C.E., Lesa alibakwete. Muli ifyo nga afwaile umwana mwaume onse ibeli umwina Israele ukumubombela mwi tempele. Mu cifulo ca ico, Lesa apokelele “umutengo wa kulubula” (pidh·yohmʹ, nauni wafumishiwa kuli pa·dhahʹ), ukupeele cipope ca kuti: “Mbuulila abena Lebi . . . mu cifulo ca mabeli yonse pa kati ka bana baume ba kwa Israele.” Lelo ica kupyanikishapo cali no kuba icalingana mu cine cine. Ukupendwa kwa mukowa wa kwa Lebi kwalicitilwe: Abaume 22,000. Ukukonkapo, ukupendwa kwa mabeli yonse aya bena Israeli: Abaume 22,273. Ni ku kulipila kweka ukwa “mutengo wa cilubula” ukwa mashekele yasano pa muntu umo umo e ko amabeli yapulilemo 273 yali no kulubwilwa, ukulekelelwako ukufuma ku mulimo wa pe tempele.

Icilubula Caumfwanako

10. Mulandu nshi untu amalambo ya nama yali yashafimbile mu kukumanina imembu sha mutundu wa muntu?

¹⁰ Ifyalandwapo filelangilila ukuti icilubula cifwile ukuba cintu calingana na cilya cintu cilepyanikishapo, nelyo cilefimba. Amalambo ya nama yantu abaume ba citetekelo ukufuma kuli Abele ukuya ku ntanshi bapeele mu cituntulu tayali na maka ya kufimba imembu sha bantu, apantu abantunse balicila pa finama fikalamba. (Ilumbo 8:4-8) Paulo muli ifyo aali na maka ya kulembo kuti “umulopa wa ŋombe shilume ne mbushi te kuti usende imembu.” Amalambo ya musango uyo yali fye na maka ya kubomba pamo fye nge cikope, nelyo ica kupashanya, ukufimba ukwenekelwa kwa cilubula icali no kwisa.—AbaHebere 10:1-4.

11, 12. (a) Mulandu nshi amakana ya mamilioni ya bantunse tabaali no kufwa imfwa sha bulilambo ku kufimba ukubembuka kwa mutundu wa muntu? (b) Ni nani eka aali na maka ya kubomba pamo nge “cilubula caumfwanako,” kabili mifwaile nshi imfwa yakwe ibomba?

¹¹ Ici cilubula cacitilweko icinshingwa cali no kuba icalinganako ca cine cine ica kwa Adamu, apantu ukukanda kwa mfwa uko Lesa mu bulungi abomfeshe kuli Adamu kwafuminemo ukusenukwa kwa mutundu wa buntunse. “Muli Adamu e mo bonse bafwila,” e fisosa 1 Abena Korinti 15:22. E co tacali icakabilwa ku makana ya mamilioni ya bantunse umo umo ukufwa imfwa sha bulilambo pa kumfwanako ku muntu umo umo uwa mu bufyashi bwa kwa Adamu. “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo [Adamu] pano isonde, ne mfwa yaingilile mu lubembu.” (Abena Roma 5:12) Kabili “apo ni mu muntu e mwaishiile imfwa,” ukulubuka kwa mutundu wa muntu kwali na ko kwine no kwisa “mu muntu.”—1 Abena Korinti 15:21.

¹² Umuntu uwali no kuba icilubula aali no kuba umuntunse wapwililika uwa mubili no mulopa—uwalingana mu cine cine na Adamu. (Abena Roma 5:14) Icibumbwa ca mupashi nelyo “umuntu-Lesa” tali no kulinganya ifya kupiminako fya bulungi. Muntunse wapwililika eka, umuntu umo uushili pe samba lya bupingushi bwa mfwa ubwa cina Adamu, e wali na maka ya kupeela “icilubula caumfwanako,” cimo icaumfwana mu kupwililika na Adamu. (1 Timote 2:6, NW)a Pa kupeelo bumi bwakwe ilambo mu kuitemenwa, uyu “Adamu wa kupelelekesha” aali na maka ya kulipila amalipilo ya lubembu lwa “muntunse wa ntanshi, Adamu.”—1 Abena Korinti 15:45; Abena Roma 6:23.

13, 14. (a) Bushe Adamu na Efa balamwenamo ukufuma ku cilubula? Londolola. (b) Ni shani fintu icilubula cinonsha intuntuko sha kwa Adamu? Langilila.

¹³ Adamu atemwa Efa, nangu cibe fyo, tabamwenamo ukufuma ku cilubula. Ifunde lya kwa Mose lyalimo ici cishinte: “Mwikabuula ica kukonsolwelo mweo wa wa misoka, apo wene ali no mulandu wa mfwa.” (Impendwa 35:31) Adamu tabepelwe, e co ulubembu lwakwe lwali lwa ku mumbo, lwa ku mufulo. (1 Timote 2:14) Lwalingene no kucito musoka ku bufyashi bwakwe, pantu nomba bapyene ukukanapwililika kwakwe, muli ifyo ukwisa pe samba lya bupingushi bwa mfwa. Mu kulengama, Adamu awaminwe ukufwa, pantu pamo ngo muntu wapwililika, asalile ku mumbo ukukanaumfwile funde lya kwa Lesa. Nga calipusene ne fishinte fyalungama ifya kwa Yehova kuli wene ukubomfya icilubula pa mulandu wa kwa Adamu. Ukulipila amalipilo ya lubembu lwa kwa Adamu, nangu cibe fyo, kulapayanya ukufuutwa kwa bupingushi bwa mfwa pa bufyashi bwa kwa Adamu! (Abena Roma 5:16) Mu mano ya mwi funde, amaka ya konaula aya lubembu yalaputulwako pa ntulo iine ya luko. Kalubula ‘asondele umuntu onse imfwa,’ ukusenda ifya kufumamo fya lubembu kuli bonse abana ba kwa Adamu.—AbaHebere 2:9; 2 Abena Korinti 5:21; 1 Petro 2:24.

¹⁴ Ukulangilila: Elenganya fakitari iikalamba iyakwata imyanda ya baingile ncito. Maneja wa fakitari uushafumaluka abongolola ubukwebo; fakitari yaisala ifibi fya iko. Imyanda bali nomba ababule ncito kabili tabali na maka ya kulipila ifipooswa fyabo. Abena myabo, abana, kabili, ee, aba nkongole bonse bacula pa mulandu wa kubola kwa ulya muntu umo! Lyene kwaisako kashukisha umo umukankaala uwalipila inkongole sha kampani no kwisula cipya cipya fakitari. Ukufuuta kwa shilya nkongole, mu kukonkapo, kwaleta ukwilulukwa kwakumanina ku baingile ncito abengi, indupwa shabo, na bakongweshe kampani. Lelo bushe maneja wa kubalilapo alekwata ukwakanako mu lubanda lupya? Iyo, ali mu cifungo kabili muli ifyo ukulufye ncito yakwe mu kubelelela! Mu musango umo wine, ukufuutwa kwa nkongole sha kwa Adamu kuleta ukumwenamo ku mamilioni ya ntuntuko shakwe—lelo te kuli Adamu.

Ni Nani Apayanya Icilubula?

15. Ni nani aali na maka ya kupayanya icilubula ku mutundu wa muntu, kabili mulandu nshi?

¹⁵ Kemba wa malumbo alilishike ukuti: “Umuntu te kuti alubule munyina nakalya, te kuti apeele kuli Lesa ica kumukonsolwela—Ico ca mutengo wauma icilubula ca mweo wabo, kabili kuti acileka fye umuyayaya.” The New English Bible isoso kuti umutengo wa cilubula wali “kuli pe na pe uwacila pa maka yakwe aya kulipila.” (Ilumbo 49:7, 8) Ni nani, lyene, aali no kupayanya icilubula? Ni Yehova e ka aali na maka ya kupayanya “Umwana wa mpaanga . . . uulesendo lubembu lwa ba pano isonde!” (Yohane 1:29) Lesa tatumine malaika umo ku kupokolola umutundu wa muntu. Acitile ilambo lyapulamo ilya kutuma Umwana wakwe uwafyalwa eka, “ica kupekelwa cakwe.”—Amapinda 8:30; Yohane 3:16.

16. (a) Ni shani fintu Umwana wa kwa Lesa aishilefyalwa ngo muntunse wapwililika? (b) Cinshi cintu Yesu aali no kwitwa mu mano ya mwi funde?

¹⁶ Ku kwakanamo kwakwe ukwa kuitemenwa mu kutantika kwa bulesa, Umwana wa kwa Lesa “aisangwile uwa fye” ukufuma ku cifyalilwa cakwe ica ku mulu. (Abena Filipi 2:7) Yehova akuushishe amaka ya bumi ne cipasho ca buntu ifya Mwana wakwe ibeli uwa ku mulu mwi fumo lya kwa nacisungu wa ciYuda uwe shina lya Maria. Umupashi wa mushilo lyene ‘walimufimbile,’ ukwebekesha ukuti umwana uwalekula mwi fumo lyakwe aali no kubo wa mushilo, uwalubuko mupwilapo ku lubembu. (Luka 1:35; 1 Petro 2:22) Pamo ngo muntu, aali no kwitwa Yesu. Lelo mu mano ya mwi funde, aali no kwitwa ‘Adamu walenga babili,’ pantu aumfweneko mu kupwililika na Adamu. (1 Abena Korinti 15:45, 47) Yesu muli ifyo aali na maka ya kuipeela umwine mwi lambo pamo ngo “mwana wa mpaanga uwabula akalema kabili uwabula akabi,” icilubula pa mulandu wa mutundu wa muntu uwa lubembu.—1 Petro 1:18, 19.

17. (a) Ni kuli ani icilubula cilipilwa, kabili mulandu nshi? (b) Apantu Lesa alapayanya kabili alapokelela icilubula, mulandu nshi ukukabushanya kucitilwa?

¹⁷ Ni kuli bani, nangula ni fyo, cilya cilubula cali no kulipilwa? Pa myanda ya myaka abasambilila ifya butotelo aba Kristendomu bapaashishe ukuti calipilwe kuli Satana Ciwa. Icishinka cili ca kuti umutundu wa muntu “wapooswa” ukutekwa ku lubembu kabili muli ifyo waisa pe samba lya kulama kwa kwa Satana. (Abena Roma 7:14; 1 Yohane 5:19) Nalyo line, Yehova, te Satana, ‘alandula’ incitilo yalubana. (1 Abena Tesalonika 4:6) E ico, pamo nga fintu Ilumbo 49:7 lilondolola mu kumfwika, icilubula cili no kulipilwa “kuli Lesa.” Yehova alalenga icilubulo ukubako, lelo pa numa Umwana wa mpaanga uwa kwa Lesa abe napeelwe lambo, umutengo wa cilubula cakwe ufwile ukulipilwa kuli Lesa. (Linganyeniko Ukutendeka 22:7, 8, 11-13; AbaHebere 11:17.) Ici tacicefyako icilubula ukufika ku kuba ica fye, ukukabushanya kwabulamo kuyumfwa, kwati indalama shabuulilwe ukufuma mwi tumba limo no kubikwa muli limbi. Icilubula cibimbamo te sana ukukabushanya kwa ku mubili pamo ngo kushishanya kwa mwi funde. Pa kupampamina ukuti icilubula cilipilwe—nelyo fye pa mutengo ukalamba ku mwine wine—Yehova akoseshe ukulambatila kwakwe ukwa kukanapungaila ku fishinte fyalungama.—Yakobo 1:17.

“Nacipwa”

18, 19. Mulandu nshi cali icakabilwa kuli Yesu ukucula?

¹⁸ Muli shinde wa 33 C.E., yali ni nshita ya cilubula ukulipilwa. Yesu Kristu aliketwe pa milandu ya bufi, apingwilwe uwa mulandu, no kupopelwa ku cimuti ca kuputunkanishiwako. Apaapete Lesa no “kukuuta kwa kalanda ne filamba” pa mulandu wa kukalipwa kwatapata no kucendwa ifyabimbilwemo. (AbaHebere 5:7) Bushe cali icakabilwa kuli Yesu ukucule fyo? Ee, pantu ku kutwalilila “uwabula akabi, uushakowela, uwapaatuka ku babembu,” ukufika fye na ku mpela, Yesu akalulwile mu kuba no kupwilikisha kwamonekesha ifikansa fya bumpomfu bwa babomfi ba kwa Lesa.—AbaHebere 7:26.

¹⁹ Ukucula kwa kwa Kristu na kabili kwabombele ku kumulengo wapwililika ku lubali lwakwe pamo nga Shimapepo Mukalamba uwa mutundu wa muntu. Pamo nge fyo, te kuti abe umulashi umo uwatalalila, uwabulo kulangulukilako. “Pantu umo aculile umwine pa kweshiwa, e mo aishibilo kwafwa abeshiwa.” (AbaHebere 2:10, 18; 4:15) Mu kuba no mupu wakwe uwa kupelako, Yesu aali na maka ya kupunda mu kucimfya ati, “Nacipwa.” (Yohane 19:30) Tashininkishe fye bumpomfu bwakwe bwine lelo ali natunguluka mu kwimika icitendekelo ce pusukilo lya mutundu wa muntu—kabili icacilapo kucindama, ukwebelwa kwa bumulopwe bwa kwa Yehova!

20, 21. (a) Mulandu nshi Yesu aimishiwe ukufuma ku bafwa? (b) Mulandu nshi Yesu Kristu “ku mupashi acitilwe uwa mweo”?

²⁰ Ni mu musango nshi, nangu ni fyo, icilubula cali no kubomfiwa mu cine cine ku mutundu wa muntu uwa lubembu? Ni lilali? Ni shani? Iyi milandu tayashalile ukuicitikila. Pa bushiku bwalenga shitatu pa numa ya mfwa ya kwa Kristu, Yehova amwimishe ku bafwa. (Imilimo 3:15; 10:40) Kuli iyi ncitilo yakatama, icishinka icashininkishiwa ne myanda ya bansangwapo, Yehova talambwile fye umulimo wa busumino uwa Mwana wakwe lelo amupeele shuko lya mu nshita ukupwisha umulimo wakwe uwa kulubula.—Abena Roma 1:4; 1 Abena Korinti 15:3-8.

²¹ Yesu “ku mupashi acitilwe uwa mweo,” icitumbi cakwe ica pe sonde ukupooswa mu musango umo uushafisululwa. (1 Petro 3:18; Ilumbo 16:10; Imilimo 2:27) Pamo nge cibumbwa ca mupashi, Yesu wabuushiwa aali na maka nomba aya kucito kubwelelamo kwa kucimfya ku mulu. Mwandi kufwile kwali ukwanga kwabulo kulamwa mu mulu pali kalya kashita! (Linganyeniko Yobo 38:7.) Yesu tabweleleko ku kuipakisha fye ukusengelwa kwakwe. Aishile ku kubomba umulimo umbi, ukusanshako ulya uwa kulenga ukucitikako ku mutundu wa buntunse onse ukumwenamo ukufuma ku cilubula cakwe. (Linganyeniko Yohane 5:17, 20, 21.) Fintu fye apwishishishe ici na cintu cipilibula ku mutundu wa muntu fikalandwapo mu cipande cikonkelepo.

[Futunoti]

Ifipusho fya Kupitulukamo

◻ Fikansa nshi fyali fya kucindama kwacila napo bukulu ukucila pe pusukilo lya mutundu wa muntu?

◻ Cinshi cipilibula ‘ukulubula’ ababembu?

◻ Ni kuli ani Yesu aali no kumfwanako, kabili mulandu nshi?

◻ Ni nani apayanya icilubula, kabili ni kuli ani cilipilwa?

◻ Mulandu nshi cali icakabilwa ukuti Kristu e mishiwe ukufuma ku bafwa pamo ngo mupashi?

[Icikope pe bula 13]

Amalambo ya nama yali ayapelebela ku kufimba imembu sha buntunse; yacitile cikope ilambo lyacilapo bukulu ilyali no kwisa