Beni Abalola Nga Filya Yesu Ali
“Loleni kabili akupepeni.”—MAT. 26:41.
KUTI MWAYASUKA SHANI?
․․․․․
Bushe kuti twalanga shani ukuti tuli abalola ilyo tulepepa?
․․․․․
Finshi twingacita ilyo tuleshimikila ifingalanga ukuti tuli abalola?
․․․․․
Mulandu nshi cacindamina ukuba abalola ilyo tule-eshiwa kabili kuti twaba shani abalola?
1, 2. (a) Mepusho nshi twingepusha pa fyo Yesu ali uwalola? (b) Bushe abantu abashapwililika kuti bapashanya Yesu? Langilileni.
NALIMO kuti mwayipusha amuti: ‘Bushe kuti twaba abalola nga Yesu? Na kuba, Yesu ali uwapwililika, ica kuti limo aleishiba ifyali no kucitika ku ntanshi nangu fye ifya ku ntanshi sana. Apo aleishiba fyonse ifi, bushe alingile ukuba uwalola?’ (Mat. 24:37-39; Heb. 4:15) Natulande pali ifi fipusho e lyo tumone ne co tulingile ukubela abalola.
2 Bushe kuti cacitika ukupashanya Yesu uwali uwapwililika? Ee kuti cacitika, pantu kafundisha musuma alasambilisha bwino. Elenganyeni ukuti umwaume alesambilila ifya kubomfya ubuta. Pa kubalilapo fye, kuti alepusa, lelo nga alebwekeshabwekeshapo kuti asuka alasa apo alefwaya. Pa kuti eshibe bwino ifya kubomfya ubuta, afwile ukubikako sana amano ukumona ifyo uulemusambilisha alecita. Afwile ukumona ifyo kafundisha eminina ne fyo ekata ubuta pa kulasa umufwi. Panono panono, uyu mwaume alabika amano ku kwishiba ukuleya umwela ne fya kutinta ubuta. Ilyo alemona ifyo uulemusambilisha alecita, mu kuya kwa nshita na o aleshiba ifya kulasa. Na ifwe bene tulesha na maka ukuba Abena Kristu basuma ilyo tulekonka ifyo Yesu aletusambilisha no kumupashanya.
3. (a) Bushe Yesu alangile shani ukuti alingile ukuba uwalola? (b) Finshi twalalandapo muli cino cipande?
3 Bushe calola mwi ukuba balola? Bushe Yesu alingile ukuba uwalola? Ee, na kuba, ali uwalola. Ku ca kumwenako, ubushiku ubo alekelesheko pano calo, akonkomeshe abatumwa bakwe aba cishinka ukuti: ‘Loleni pamo na ine.’ Na kabili atile: “Loleni kabili akupepeni, pa kuti mwi-ingila mu matunko.” (Mat. 26:38, 41) Nangu ca kuti lyonse ali uwalola, ilyo alecushiwa e lyo alefwaisha ukuba uwalola no kupalama sana kuli Wishi. Yesu alishibe ukuti nangu fye basambi bakwe nabo balingile ukuba abalola pali ilya nshita e lyo na ku ntanshi. Nomba natulande pa co Yesu afwaila ukuti tube abalola, kabili twalalanda na pa nshila shitatu umo tulingile ukuba abalola nga Yesu.
ICO YESU AFWAILA UKUTI TUBE ABALOLA
4. Bushe ukukanaishiba ifikacitika ku ntanshi kwayampana shani no kuba abalola?
4 Yesu afwaya ukuti tube abalola pa milandu iyo twaishiba ne yo tushaishiba. Ilyo ali pa calo, bushe alishibe fyonse ifyali no kucitika ku ntanshi? Iyo, pantu atile: “Ulwa bushiku bulya ne nshita takuli uwaishiba, nangu ni bamalaika ba mu muulu nangu Mwana, kano fye Tata.” (Mat. 24:36) Pali ilya nshita, Yesu “Umwana” wa kwa Lesa taishibe ilyo impela iya buno bwikashi bwabipa yali no kwisa. Inga ifwe, bushe twalishiba? Bushe twalishiba ifingi ifikacitika ku ntanshi? Awe nakalya! Tatwaishiba bwino ilyo Yehova akatuma Umwana wakwe ku kufumyapo buno bwikashi bwabipa. Nga twalishiba, bushe kuti twafwaya ukuba abalola? Yesu atile, impela ikesa mu kupumikisha, ilyo tushile-enekela; kanshi tulingile ukuba abalola lyonse.—Belengeni Mateo 24:43.
5, 6. (a) Apo twalishiba ifikacitika ku ntanshi ne fyo Lesa afwaya, kuti twaba shani abalola? (b) Bushe ukwishiba ifyo Satana abomba kutwafwa shani ukuba abalola?
5 Yesu alishibe na fimbi ifisuma ifyali no kucitika ifyo abantu abengi bashaishibe nangu panono. Yesu alishiba sana ifingi ukutucila, lelo tulatasha pantu alitweba ifingi pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa e lyo ne fyo bukacita. Bushe tatwamona ukuti abo tusambilila nabo, abo tubomba nabo nelyo abo tushimikilako tabaishiba nangu panono ifi fintu ifisuma? Kanshi e mulandu na umbi uwa kubela abalola. Nga filya Yesu ali uwalola, na ifwe tulingile ukuba abalola lyonse, ukulafwaya ukwebako bambi ifyo twaishiba pa Bufumu bwa kwa Lesa. Kanshi calicindama lyonse ukukwata inshita ya kushimikilako bambi pa fyo twaishiba, pantu kuti twalenga baisapusuka.—1 Tim. 4:16.
6 Yesu alishibe na fimbi ifyamulengele ukuti abe uwalola. Alishibe ukuti Satana alefwaisha ukumutunka, ukumucusha, no konaula icitetekelo cakwe. Ulya mulwani wabipa, alikoselepo lyonse ukufwaya “inshita imbi iyalinga” iya kwesha Yesu. (Luka 4:13) Yesu atwalilile fye ukuba uwalola. Alecimfya amesho pamo nga ukumulwisha, ukumutunka e lyo no kumucusha. Bushe te kuti tucite nga filya acitile? Twalishiba ukuti Satana aba “nge nkalamo iilebuluma, iilefwaya untu ingalya.” E mulandu wine Icebo ca kwa Lesa cikonkomesesha Abena Kristu ukuti: “Beni abalola, cenjeleni.” (1 Pet. 5:8) Bushe kuti twaba shani abalola?
IFYA KUBA ABALOLA MU KUPEPA
7, 8. Finshi Yesu afundile abasambi bakwe pe pepo, kabili ca kumwenako nshi atulanga?
7 Baibolo ilanda ukuti ukuba abalola lwa ku mupashi kwalyampana no kupepa. (Kol. 4:2; 1 Pet. 4:7) Tapapitile inshita apo Yesu aebele abasambi ukuti babe abalola pamo na ena, ilyo abebele no kuti: “Loleni kabili akupepeni, pa kuti mwi-ingila mu matunko.” (Mat. 26:41) Bushe ifyo abafundile pa kuba abalola fyali no kubomba fye kuli bena? Awe, filabomba na kuli ifwe.
8 Yesu alepepa sana. Nalimo muleibukisha ukuti inshita imo, apepele kuli Wishi ubushiku bonse. Tontonkanyeni pa fyo cali. (Belengeni Luka 6:12, 13.) Cali ni pa kati ka March na April, nalimo mupepi no musumba wa Kapernahumu umo baleipaya sana isabi, uyu musumba wali mu citungu cimo cine no kwafumine Yesu. Mu cungulo, Yesu aile ku lupili ulwalungatene na Bemba wa Galili. Ilyo alelolesha ifyo ifimenwa fyapuukile nalimo alimwene na malaiti yaleaka mu Kapernahumu na mu mishi imbi iyali mupepi. Lelo ilyo alelanda na Yehova, abikile fye amano ku kupepa kabili apepele pa nshita ntali. Tabikileko amano ukumona uko amalaiti yatampile ukushima nelyo uko umweshi waile ulenina nangu ukumona uko inama mpaanga shalefwaya ifya kulya ubushiku. Nalimo ico alepepelapo sana, kwipusha Wishi ukuti amwafwe ukusala abatumwa bakwe 12. Kuti twaelenganya ifyo Yesu abikile amano ku kweba Wishi fyonse ifyo aletontonkanya ne fyamusakamike pa musambi umo na umo e lyo ne fyo alelomba ukuti Lesa amwafwe no kumupeela amano.
9. Finshi twingasambilila kuli Yesu filya apepele ubushiku bonse?
9 Finshi twingasambilila ku fyo Yesu acitile? Bushe kupoosa inshita iikalamba mwi pepo? Awe, pantu aebele abasambi bakwe ukuti: “Umutima wena ulefwaisha, lelo umubili naunaka.” (Mat. 26:41) Nangu cibe ifyo tufwile ukupashanya Yesu. Ku ca kumwenako, bushe tulebako Shifwe wa ku muulu ilyo tushilapingulapo ifya kucita pa fintu ifitukumine ne fikumine ulupwa lwesu nelyo ifikumine abasumina banensu? Bushe tulapepelako bamunyinefwe ne nkashi pa mafya bakwete? Bushe ifyo tupepa fifuma pa nshi ya mitima yesu ica kuti tatubwekeshabwekeshapo amashiwi yamo yene? Yesu aletemwa ukupepa kuli Wishi. Apo twaikala mu calo umwaba ifya kucita ifingi nalimo kuti twalabikilwako no kufilwa kubomba ifintu ifyacindamisha. Kuti twaba abalola lwa ku mupashi nga tulesanga inshita iya kupepa sana. (Mat. 6:6, 7) Nga tulepepa lyonse, tukapalama kuli Yehova kabili bucibusa bwesu na ena bukakoselako kabili tukalasengauka ukucita ifingalenga bucibusa bwesu na Lesa ukonaika.—Amalu. 25:14.
IFYA KUBA ABALOLA MU MULIMO WA KUSHIMIKILA
10. Cinshi cilanga ukuti Yesu alebika sana amano ku kufwaya ukushimikila?
10 Yesu ali uwalola ilyo alebomba umulimo uo Yehova amupeele. Kwaliba imilimo iyo umuntu engabomba ninshi aletontonkanya ne fintu fimbi lelo ukwabula no kumuletela ubwafya. Lelo imilimo iingi ifwaya umuntu ukubikako sana amano ilyo alebomba, e fyo no mulimo wa kushimikila waba. Yesu ali uwalola ilyo alebomba umulimo wakwe, alefwaya inshila sha kushimikilamo. Ku ca kumwenako, ilyo afikile na basambi bakwe mwi tauni lya Sukari ninshi nabenda ulucelo lonse, abasambi bakwe baile mu kushita ifya kulya. Yesu alishele mupepi ne cishima aletuusha, lelo ali uwaibukila ukufwaya inshila ya kushimikilamo ku mwanakashi umwina Samaria uwaile mu kutapa amenshi. Nga alefwaya, nga asalilepo ukutuusha nelyo ukufwaya inshila shimbi isha kuleseshamo pa kuti fye eshimikila. Nangu cibe ifyo, alifwaile inshila ya kulandilamo no mwanakashi kabili alimushimikile. Ifyo Yesu alandile fyalengele abantu abengi mu musumba ukumucetekela. (Yoh. 4:4-26, 39-42) Bushe te kuti tupashanye Yesu ukuba abalola, nalimo ukulabikako sana amano ku kufwaya ukushimikila abantu bonse abo twakumanya?
11, 12. (a) Finshi Yesu acitile ilyo abantu bafwaile ukumupumfyanya ilyo aleshimikila? (b) Bushe Yesu alangile shani ukuti taleumina kumo?
11 Limo mu bufumacumi abantu balecita ifintu ifyalepumfyanya Yesu. Mu Kapernahumu, abantu balitemenwe sana ifyo Yesu mu cisungusho aposeshe abalwele ica kuti tabalefwaya no kuti afumeko. Kwena, te kuti tupape ico bashalefwaila ukuti afumeko. Lelo ico Yesu alefwaya kushimikila “ku mpaanga ishaluba isha mu ng’anda ya kwa Israele” shonse, te ba mu musumba fye umo. (Mat. 15:24) E co aebele aba bantu ati: “Na mu misumba imbi ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.” (Luka 4:40-44) Yesu alibikile sana amano ku mulimo wa kushimikila, taleleka icintu nangu cimo ukumupumfyanya.
12 Bushe Yesu abikile fye amano ku kushimikila ica kuti talecitako ne fintu fimbi? Bushe aleshimikila fye ica kuti asuula na ku fyo abantu balekabila? Yesu taleumina kumo. Aleba ne nsansa kabili aletemwa ukuba ne fibusa. Alibikile amano ku bantu kabili ali ne cililishi e lyo aleafwa abantu mu fyo balekabila, alitemenwe sana na baice.—Belengeni Marko 10:13-16.
13. Kuti twapashanya shani Yesu ukuba abalola e lyo no kukanaumina kumo ilyo tuleshimikila pa Bufumu?
13 Ilyo tule-esha ukupashanya Yesu ukuba abalola, kuti twacita shani pa kuti tatuleumina kumo? Ifya mu calo tafilingile ukulenga twafilwa ukushimikila. Nangu fye banensu abo twacindika na balupwa wesu kuti limbi balatufuupula ukubomba umulimo nelyo kuti bafwaya tulecita ifyo bambi bacita. Lelo nga tulepashanya Yesu, twakulamona ukushimikila nga ica kulya. (Yoh. 4:34) Ukushimikila kulatukosha kabili kulalenga twaba ne nsansa. Lelo tatufwile ukulabomba ukucila mu cipimo ica kuti twalafilwa no kubomba imilimo imbi. Tufwile ukuba aba nsansa nga filya Yesu ali, ukukanaumina kumo ilyo tulebombela “Lesa wa nsansa.”—1 Tim. 1:11.
IFYA KUBA ABALOLA ILYO TULE-ESHIWA
14. Ilyo tule-eshiwa, finshi ifyo tushifwile ukucita kabili mulandu nshi?
14 Nge fyo twamona, ilyo Yesu alandilepo sana pa kuba abalola, ni lilya ale-eshiwa. (Belengeni Marko 14:37.) Nga natukwata ubwafya e lyo tulingile ukumupashanya sana. Abengi nga bale-eshiwa balalaba icishinka icikalamba icalandwapo mu Amapinda imiku ibili, ukuti: “Kuli inshila iyalungama ku muntu, lelo ku mpela ya iko kwaba imfwa.” (Amapinda 14:12; 16:25) Nga tuleshintilila sana pa mano yesu ilyo tukwete ubwafya, kuti twaibika mu bwafya pamo na balupwa wesu.
15. Bwesho nshi umutwe wa lupwa engakwata ilyo imikalile yayafya?
15 Ku ca kumwenako, umutwe wa lupwa kuti akwata ubwafya bwa kupekanishisha “abantu bakwe” ifyo bakabila. (1 Tim. 5:8) Nalimo kuti apingulapo ukulabomba incito iingamulenga ukulapuswa ukulongana, ukufilwa ukulatungulula amapepo ya lupwa, nangu ukufilwa ukushimikila. Nga alecita fye ifyo umwine alefwaya, nalimo kuti alemona kwati ukucita ifi kuli fye bwino. Lelo ukucita ifi kuti kwalenga alwala lwa ku mupashi nelyo ukufwa lwa ku mupashi. Kanshi kuti cawama sana ukukonka ukufunda kwaba pa Amapinda 3:5, 6! Solomone atile: “Tetekela Yehova no mutima obe onse kabili wishintilila pa mano yobe we mwine. Uko konse wenda umwishibe, na o akatambalika inshila shobe.”
16. (a) Bushe Yesu alangile shani ukuti alishintilile pali Yehova ukucila ukushintilila pa mano yakwe? (b) Bushe imitwe ya ndupwa abengi balanga shani ukuti balapashanya Yesu ukushintilila pali Yehova ilyo ifintu fyafishe?
16 Ilyo Yesu ale-eshiwa, alikaninine fye ndai ukushintilila pa mano yakwe. Yesu uwakwatishe sana amano pa bantu bonse tafwaile ukushintilila pa mano yakwe. Ku ca kumwenako, ilyo Satana alemwesha, aleyasuka ati: “Calilembwa ukuti.” (Mat. 4:4, 7, 10) Acetekele ukuti Wishi kuti amwafwa ukucimfya amesho kabili ali uwaicefya, taali nga Satana uushaiceefya. Bushe tulapashanya Yesu? Umutwe wa lupwa uupashanya Yesu ukuba uwalola, alaleka Icebo ca kwa Lesa ukulamutungulula maka maka nga nakwata amafya. Imitwe ya ndupwa abengi balapashanya Yesu. Balabika Ubufumu bwa kwa Lesa no kupepa kwa cine pa ntanshi ukucila ukubika amano ku fyuma. E cilenga balesunga bwino indupwa shabo. Yehova alabafwa ukusanga ifyo balekabila nge fyo abalaya mu Cebo cakwe.—Mat. 6:33.
17. Cinshi cilenga ukuti mulelola nga filya Yesu ali?
17 Ukwabula no kutwishika Yesu ali uwalola nga nshi. Ukukonka ifyo acitile kuti kwatwafwa no tunonsha kabili kuti kwatupususha. Ico tulingile ukwishiba ca kuti Satana tafwaya tulelola, tafwaya no kuti tube abacincila mu kupepa, lelo afwaya icitetekelo cesu ukunaka, kabili afwaya twaleka no kupepa. (1 Tes. 5:6) Kanshi mulingile ukumucimfya! Twalilileni ukuba abalola nga filya Yesu ali, ilyo mulepepa, ilyo muleshimikila na lintu mule-eshiwa. Nga mulecita ifi, mukaba ne nsansa muli cino calo cabipa icili mupepi no kupwa. Ukuba abalola kukalenga ukuti ilyo Shikulwifwe akonaula cino calo cabipa akasange muli abacincila ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa. Yehova akatemwa ukumulambula pa mulandu wa kuti mwalitwalilila aba cishinka.—Ukus. 16:15.
[Icikope pe bula 6]
Yesu alishimikile umwanakashi pa cishima. Finshi mucita pa kuti muleshimikila cila bushiku?
[Icikope pe bula 7]
Ilyo mulesakamana ulupwa lwenu lwa ku mupashi mulanga fye ukuti mwaliba abalola