Bushe Namuipekanishisha Ubushiku bwa kwa Yehova?

“Nabupalamo bushiku bukulu bwa kwa Yehova, nabupalama no kwangufyanisha.”—SEFANIA 1:14.

 1. Ni shani fintu Amalembo yalondolola ubushiku bwa kwa Yehova?

“UBUSHIKU bwa kwa Yehova ubukulu kabili ubwa kutiinya” buli no kwisa nomba line pali ino micitile ya fintu iibifi. Amalembo yalondolola ubushiku bwa kwa Yehova ukuti bushiku bwa bulwi, ubwa mfifi, ubwa kububuka, ubwa kumanama, ubwa mpatapata, ubwa kuwelesha, kabili ubwa cimfulumfulu. Lelo kukaba abakapusuka, pantu “onse uukalilila kwi shina lya kwa Yehova akapokololwa.” (Yoele 2:30-32; Amose 5:18-20) Ee, Lesa pali yo nshita akonaula abalwani bakwe no kupususha abantu bakwe.

 2. Mulandu nshi tulingile ukulangulukila ubushiku bwa kwa Yehova ukuba ubwe pamfya?

² Bakasesema ba kwa Lesa balangulwike ubushiku bwa kwa Yehova ukuba ubwe pamfya. Ku ca kumwenako, Sefania alembele ati: “Nabupalamo bushiku bukulu bwa kwa Yehova, nabupalama no kwangufyanisha.” (Sefania 1:14) Imibele ili iya pamfya pali bufi ilelo pantu Kaputunkanya Mukalamba uwa kwa Lesa, Imfumu Yesu Kristu, ali mupepi no ‘kukakilo lupanga lwakwe pe tanta lyakwe no kutentema pa mulandu wa cishinka, ukufuuka, no bulungami.’ (Ilumbo 45:3, 4) Bushe namuipekanishisha bulya bushiku?

Balebwenekela Apakalamba

 3. Kwenekela nshi Abena Kristu bamo aba mu Tesalonika bakwete, kabili ni pa milandu nshi ibili balubiile?

³ Ukwenekela kwa bengi ukukuma ku bushiku bwa kwa Yehova takwafikilishiwa. Abena Kristu ba mu kubangilila bamo bamo mu Tesalonika baleti, “nabufiko Bushiku bwa kwa Shikulu”! (2 Abena Tesalonika 2:2) Lelo kwali imilandu ikalamba ibili iyo bushabelele mupepi. Ukulanda pali umo uwa iyi, umutumwa Paulo aali nasosa ati: “Ilyo balesosa, abati, Mutende, kabili, Takuli ca kusakamana, e lyo uboni ubwa kupumikisha bwabemina.” (1 Abena Tesalonika 5:1-6) Muli ino “nshita ya ku mpela,” tupembelela ukufikilishiwa kwa ayo mashiwi. (Daniele 12:4) Abena Tesalonika na kabili tabakwete ubushinino na bumbi ubwa kuti ubushiku bukalamba ubwa kwa Yehova bwalisungamine, pantu Paulo abebele ati: “Te ti kube ici, kano Ubusangu bwabalilapo ukwisa.” (2 Abena Tesalonika 2:3) Lintu Paulo alembele ayo mashiwi (mupepi na 51 C.E.), “ubusangu” bwa kufuma ku buKristu bwa cine bwali tabulakula sana. Ilelo, tulabumona bwalifunda mu Kristendomu. Nangu ni fyo, te mulandu no kwenekela kwabo ukushafikilishiwa, balya basubwa ba busumino aba mu Tesalonika, abatwalilile ukubombela Lesa mu busumino mpaka ne mfwa, mu kupita kwa nshita balipokelele icilambu cabo ica ku muulu. (Ukusokolola 2:10) Na ifwe bene tukalambulwa nga twatwalilila aba busumino ilyo tulepembelela ubushiku bwa kwa Yehova.

 4. (a) Ni kuli cinshi 2 Abena Tesalonika 2:1, 2 ilundanya ubushiku bwa kwa Yehova? (b) Bushe abetwa Bakalemba ba fye Calici cinshi baletontonkanya ukukuma ku kubwela kwa kwa Kristu ne milandu yayampanako?

⁴ Baibolo ilundanya “ubushiku bukulu bwa kwa Yehova” no “[kubapo, NW] kwa kwa Shikulu Yesu Kristu.” (2 Abena Tesalonika 2:1, 2) Abetwa Bakalemba ba fye Calici baletontonkanya ifyalekanalekana pa lwa kubwela kwa kwa Kristu, ukubapo kwakwe, no Kuteka kwakwe ukwa Myaka Ikana. (Ukusokolola 20:4) Mu mwanda wa myaka uwalenga ibili C.E., Papias uwa ku Hierapoli aleenekela ukusandulula kwa kusungusha ukwe sonde mu Kuteka kwa Myaka Ikana ukwa kwa Kristu. Justin Martyr libili libili alandile pa lwa kubapo kwa kwa Yesu kabili aleenekela Yerusalemu wabweshiwa ukuba e ku cipuna ca Bufumu Bwakwe. Irenæus uwa ku Lyons asambilishe ukuti pa numa Ubuteko bwa ciRoma bwaonaulwa, Yesu ali no kumoneka umwine, ukukaka Satana, no kuteka mu Yerusalemu wa pe sonde.

 5. Finshi abasoma bamo balandapo pa lwa “Kwisa kwa Cibili” ukwa kwa Kristu no Kuteka kwakwe ukwa Myaka Ikana?

⁵ Kalemba wa lyashi lya kale Philip Schaff atile mu ciputulwa ca nshita icatangilile Icilye ca Nicaea mu 325 C.E. “icisumino cakulisha cali ca kuti Kristu akesa umwine mu kuteka mu bukata pe sonde pa myaka ikana na batakatifu babuushiwa, pa ntanshi ya kubuuka kwa bonse no kupingulwa.” A Dictionary of the Bible, iyapekanishiwe na James Hastings, ilondolola ukuti: “Tertullian, Irenæus, na Hippolytus bacili bapembelela Ukwisa [kwa kwa Yesu Kristu] ukusungamine; lelo mu kuba ne mibombele ya Bashimapepo basumina mu fya cina Alexandria tuletendeka imitontonkanishishe ipya. . . . Mu kuba no kusambilisha kwa kwa Augustine ukwa kuti Imyaka Ikana e umu mwine umwaba aba mu Calici ilelo, Ukwisa kwa Cibili kulasunkilwa ku ntanshi.”

Ubushiku bwa kwa Yehova no Kubapo kwa kwa Yesu

 6. Mulandu nshi tushilingile ukutontonkanishisha ukuti ubushiku bwa kwa Yehova buli ukutali sana?

⁶ Amatontonkanyo yalubana yatwala ku kulengwe nsoni, lelo twitontonkanya ukuti ubushiku bwa kwa Yehova buli ukutali sana. Ukubapo kwa kwa Yesu ukwa kukaanamoneka, uko ubushiku bwa kwa Yehova bwalundanishiwa ukulingana na Amalembo, kwalitendeka kale. Ulupungu lwa kwa Kalinda ne mpapulo shimbi ishayampanako isha Nte sha kwa Yehova ilingi line fyalipayanya ubushinino bwa mu Malembo ubwa kuti ukubapo kwa kwa Kristu kwatendeke mu mwaka wa 1914.a E co, lyene, cinshi Yesu alandile pa lwa kubapo kwakwe?

 7. (a) Ni mbali nshi shimo isha ciishibilo ca kubapo kwa kwa Yesu ne ca kupwa kwa pano isonde? (b) Ni shani fintu twingapusuka?

⁷ Ukubapo kwa kwa Yesu kwalilanshanishiwepo ilyo fye talafwa. Pa numa ya kumuumfwa uko alesobela ukonaulwa kwe tempele lya Yerusalemu, abatumwa bakwe Petro, Yakobo, Yohane, na Andrea baipwishe abati: “Ni lilali ifi fintu fikabako? Kabili cinshi iciishibilo ca [kubapo, NW] kwenu, ne ca kupwa kwa pano isonde.” (Mateo 24:1-3; Marko 13:3, 4) Pa kwasuka, Yesu asobele inkondo, ifipowe, ifinkukuma, ne mbali shimbi isha “ciishibilo” ca kubapo kwakwe ne ca kupwa kwa pano isonde. Na kabili atile: “Uwashipikisha ukufika ku mpela, wene akapusuka.” (Mateo 24:13) Tukapusuka nga ca kuti mu busumino twashipikisha ukufika ku mpela ya bumi bwesu nelyo iya ino micitile ya fintu iibifi.

 8. Ilyo imicitile ya ciYuda ishilapwa, cinshi cali no kucitwa, kabili cinshi cilecitwa pa lwa ici ilelo?

⁸ Ilyo impela tailaisa, ulubali lwakatama nga nshi ulwa kubapo kwa kwa Yesu lwali no kufikilishiwa. Ukukuma kuli ulu lubali, atile: “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Mateo 24:14) Ilyo abena Roma tabalaonaula Yerusalemu ne micitile ya fintu iya ciYuda tailapwa mu 70 C.E., Paulo ali na maka ya kusoso kuti imbila nsuma “yabililwe ku cibumbwa conse ca mwi samba lya muulu.” (Abena Kolose 1:23) Nangu cibe fyo, ilelo umulimo wa kushimikila uwacilanapo ukukula ulebombwa ne Nte sha kwa Yehova mu “fyalo fyonse.” Mu myaka ifumineko inono, Lesa alisula inshila pa kuti ubunte bwakulisha bupeelwe ku Bulaya bwa ku Kabanga. Mu kuba ne fibombelo fya kupulintila ne fya milimo imbi mu calo conse, ukuteyanya kwa kwa Yehova nakuipangasha ukwingilishako imibombele, ukufika fye na ‘mu mapanga yabulwa ababombelamo.’ (Abena Roma 15:22, 23) Bushe umutima wenu ulamukunta ukukalakasha mu kucitilo bunte ilyo impela tailaisa? Nga ni fyo, Lesa akamukosha ukuti mukabombeko no kulambulwa mu mulimo uli ku ntanshi.—Abena Filipi 4:13; 2 Timote 4:17.

 9. Cishinka nshi Yesu alandile, nga fintu calembwa pali Mateo 24:36?

⁹ Umulimo wa kushimikila Ubufumu uwasobelwe ne mbali shimbi isha ciishibilo ca kubapo kwa kwa Yesu filefikilishiwa ino ine nshita. E co, impela ya ino micitile ya fintu iibifi naipalama. Ca cine, Yesu atile: “Ulwa bushiku bulya na kashita kalya takuli uwaishiba, nangu ni bamalaika ba mu muulu, nangu Mwana, kano Tata.” (Mateo 24:4-14, 36) Lelo ubusesemo bwa kwa Yesu kuti bwatwaafwa ukuipekanishisha “ubushiku bulya na kashita kalya.”

Baliipekenye

10. Twaishiba shani ukuti ukwikala abalola lwa ku mupashi cintu cingacitwa?

¹⁰ Pa kupusuka ubushiku bukalamba ubwa kwa Yehova, tufwile ukuba abalola lwa ku mupashi no kwiminina ndi mu kupepa kwa cine. (1 Abena Korinti 16:13) Twalishiba ukuti ukushipikisha kwa musango yo cintu cingacitwa, pantu ulupwa lwa bukapepa lwalicitile fyo no kupusuka Ilyeshi ilyaonawile abantunse ababifi mu 2370 B.C.E. Ukulinganya ilya nkulo ku kubapo kwakwe, Yesu atile: “Ifyo inshiku sha kwa Noa shali, e fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu. Pantu ifyo cali mu nshiku shilya pa ntanshi ya lyeshi, abantu balelya no kunwa, baleupa no kuupwa, ukufika pa bushiku Noa aingile mu cibwato, kabili tabaishibe lyasukile ilyeshi lyaisa no kusenda bonse; e fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu.”—Mateo 24:37-39.

11. Ni nshila nshi Noa akonkelele te mulandu no lukaakala lwaliko mu nshiku shakwe?

¹¹ Noa no lupwa lwakwe baikele mu calo cabamo ulukaakala, kwati fintu na ifwe tuleikala. “Abana baume ba kwa Lesa” aba bumalaika ababule cumfwila balifwele imibili ya buntu no kuupa abakashi umo bafyele abaNefili baishibikilwe ku bubifi—ifyooposhi ifyo mu kushininkisha ifyalengele ifintu ukucililako ukuba ifya lukaakala. (Ukutendeka 6:1, 2, 4; 1 Petro 3:19, 20) Nangu cibe fyo, “Noa aleenda na Lesa” mu busumino. “Ali muntu mulungami, uwa mpomfu mu nkulo yakwe”—inkulo ibifi iya mu nshiku shakwe. (Ukutendeka 6:9-11) Mu kuba no kushintilila kwabamo ipepo pali Lesa, na ifwe kuti twacita cimo cine muli cino calo ca lukaakala kabili icibifi ilyo tulepembelela ubushiku bwa kwa Yehova.

12. (a) Mulimo nshi Noa abombele, pa mbali ya kukuula icibwato? (b) Ni shani fintu abantu bayankwileko ku kubila kwa kwa Noa, kabili caishileba shani kuli bene?

¹² Noa alilumbuka ukuti aali kakuula wa cibwato ica kubakilamo ubumi bwakwe ukupula muli Mulamba. Na kabili aali “kabila wa bulungami,” lelo aba mu nkulo yakwe “tabaishibe” ulwa bukombe bwakwe ubwapeelwe na Lesa. Balelya no kunwa, baleupa no kuupwa, balefyalana, no kutwalilila ukucita ifintu fya lyonse mu bumi ukufikila Ilyeshi lyabasendele bonse. (2 Petro 2:5; Ukutendeka 6:14) Tabalefwaya ukuumfwa pa lwa milandile yatambalala ne myendele, nga fintu fye ne nkulo ibifi iya lelo ishifwaya ukuumfwa fintu Inte sha kwa Yehova basosa pa lwa “kulapila kuli Lesa,” ukutetekela Kristu, ukulungama, no “kupingula ukuleisa.” (Imilimo 20:20, 21; 24:24, 25) Takwaba ifyalembwa filanga impendwa ya bantu bali pe sonde lintu Noa alebilisha ubukombe bwa kwa Lesa. Lelo ico twashininkisha ca kuti, impendwa ya ba pe sonde yalicefiwe apakalamba mu 2370 B.C.E.! Mulamba alisendele ababifi, ukutengela fye abaipekanishishe ulya mulimo wa kwa Lesa—e kuti Noa na bambi 7 aba mu lupwa lwakwe.—Ukutendeka 7:19-23; 2 Petro 3:5, 6.

13. Ni mu cipope nshi ica bupingushi Noa atetekele apakalamba, kabili abombele shani mu kumfwana ne ci?

¹³ Lesa tasokeele Noa libela ilyo kucili imyaka yafulilako pa lwa bushiku bwa Lyeshi na kashita. Nangu cibe fyo, lintu Noa ali ne myaka 480, Yehova apangile icipope ca kuti: “Umupashi wandi te kuti wikalilile mu bantu mu kuluba kwabo; bena bantunse fye; inshiku shabo shikabe myaka umwanda umo na makumi yabili [120].” (Ukutendeka 6:3) Noa atetekele apakalamba ici cipope ca kupingula ica bulesa. Ilyo afikile pa mushinku wa myaka 500, “afyele Shemu, Hamu, na Yafete,” kabili umwata wa ilya nshita utubulula ukuti imyaka 50 ukufika kuli 60 ilingile yalipitile pa kuti abana bakwe bope. Lintu Noa aebelwe ukukuula icibwato ica kubakilamo ubumi ukupula mu Lyeshi, balya bana na bakashi babo mu kushininkisha balimwaafwile muli ulya mulimo. Cilemoneka kwati ukukuula kwa cibwato kwaendele pamo no mulimo wa kwa Noa nga “kabila wa bulungami,” ukumulenga ukuba uwapamfiwa pa myaka 40 ukufika kuli 50 iyasheleko pa ntanshi ya Lyeshi. (Ukutendeka 5:32; 6:13-22) Pali ilya myaka yonse, wene no lupwa lwakwe babombele mu citetekelo. Na ifwe natulangishe citetekelo ilyo tulebila imbila nsuma no kupembelela ubushiku bwa kwa Yehova.—AbaHebere 11:7.

14. Cinshi Yehova mu kupita kwa nshita aebele Noa, kabili mulandu nshi?

¹⁴ Ilyo icibwato caleya cilepwa, Noa napamo atontonkenye ifyo Ilyeshi lyali mupepi, nangu ca kuti taishibe mu kulungatika ilyo lyali no kwisa. Mu kupita kwa nshita Yehova alimwebele ati: “Kucili inshiku cinelubali [7], e lyo ine nkaloseshe mfula pe sonde inshiku amakumi yane [40] akasuba no bushiku.” (Ukutendeka 7:4) Ico capeele Noa no lupwa lwakwe inshita ya kulonga ubwina nama bonse mu cibwato no kwingila abene ilyo Ilyeshi lishilatendeka. Tatukabila ukwishiba ubushiku nelyo kashita ilyo ubonaushi bwa ino micitile bukatampa; te ifwe twashingamikwa no kupusuka kwa nama, kabili abantunse abaleenekelwa ukupusuka kale kale baleingila mu cibwato ca mampalanya, paradise wa ku mupashi uwa bantu ba kwa Lesa.

“Loleni”

15. (a) Ni shani fintu mwingalondolola amashiwi ya kwa Yesu ayasangwa pali Mateo 24:40-44 mu mashiwi yenu? (b) Ukukanaishiba inshita ya kulungatika iyo Yesu akesa mu kuputunkanya icilandushi ca kwa Lesa kutwambukila shani?

¹⁵ Ukukuma ku kubapo kwakwe, Yesu alondolwele ati: “Lyene abantu babili bakaba [balebomba] mu cilime, umo akasendwa na umo akashiwa; abanakashi babili bakaba mu kupela [ubunga] ku mpelo, umo akasendwa na umo akashiwa. E ico loleni, pa kuti tamwaishibo bushiku Shikulwinwe akesamo. Lelo ishibisheni ici, umwine wa ŋanda eshibo bulinde bwa bushiku ubo umupupu aleisamo nga alilolelele, nga talekele iŋanda yakwe itulwe. E ico na imwe mube abaiteyanya; pa kuti Umwana wa muntu akesa mu kashita mushikashile.” (Mateo 24:40-44; Luka 17:34, 35) Ukukanaishiba inshita ya kulungatika ilyo Yesu akesa mu kuputunkanya icilandushi ca kwa Lesa kutulenga ukuba abalola kabili kutupeela ishuko cila bushiku ilya kushininkisha ukuti te bukaitemwe ubutukunta ukubombela Yehova.

16. Cinshi cikacitika ku ‘bakashiwa’ na ku ‘bakasendwa’?

¹⁶ ‘Abakashiwa’ ku konawilwa kumo na babifi bakasanshamo abo pa nshita imo ababuutushiwe lelo abafimbilikishiwa mu nshila ya bumi iya bukaitemwe. Shi natukabe pali abo ‘abakasendwa,’ abo abaipeelesha kuli Yehova mu kukumanina kabili abatasha mu cine cine pa kupayanya kwakwe ukwa ku mupashi ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) Ukufika fye na ku mpela, lekeni tubombele Lesa no “kutemwa ukutula mu mutima uwasanguluka na kuli kampingu musuma na mu citetekelo icabula bumyalumyalu.”—1 Timote 1:5.

Imibele ya Mushilo Ilafwaikwa

17. (a) Cinshi casobelwe pali 2 Petro 3:10? (b) Mibele nshi imo iyo 2 Petro 3:11 akoseleshe?

¹⁷ Umutumwa Petro alembele ukuti: “Ubushiku bwa kwa Shikulu bukesa ngo mupupu; muli ubo imyulu ikapita waa, ne fya mu muulu fikasunguluka ku cikabilila, ne calo ne milimo iyabamo ikapya.” (2 Petro 3:10) Imyulu ya mampalanya ne calo tafyakapusuke icikabilila ca kupya kwa cifukushi ca kwa Lesa. E co Petro alundako ati: “E ico apo ifi fyonse fili no kusunguluke fi, imwe mufwile ukuba abenda mu mibele ya mushilo kabili iya bukapepa!” (2 Petro 3:11) Pali iyi mibele paba ukusangwa lyonse ku kulongana kwa Bwina Kristu, ukucitila bambi ifisuma, no kubombako apakalamba mu kubila imbila nsuma.—Mateo 24:14; AbaHebere 10:24, 25; 13:16.

18. Nga ca kuti twatendeka ukutemwa icalo, cinshi tulingile ukucita?

¹⁸ “Imibele ya mushilo kabili iya bukapepa” ifwaya ukuti ‘tuibake ababula akabi ku fya pano isonde.’ (Yakobo 1:27) Lelo ni shani nga ca kuti twatendeka ukutemwa ici calo? Napamo tulebelelekwa ukuba mu cifulo ca busanso pa cinso ca kwa Lesa ukupitila mu kufwaya ifya kusekesha fyakowela nelyo ukukutika ku nyimbo ishisumbula umupashi ushili wa bukapepa uwa ici calo. (2 Abena Korinti 6:14-18) Nga ni fyo, lekeni tulombe ukwaafwa kwa kwa Lesa mwi pepo pa kuti twikeela pamo ne calo lelo tukeminine abasuminishiwa pa menso ya Mwana wa muntu. (Luka 21:34-36; 1 Yohane 2:15-17) Nga ca kuti twaliipeela kuli Lesa, mu kushininkisha tukafwaya ukubombesha sana ku kukuulilila no kusungilila ukwampana kwesu ukwa bucibusa na wene na muli fyo ukuipekanishisha ubushiku bwa kwa Yehova ubukulu kabili ubwa kutiinya.

19. Mulandu nshi cinkukwe wa bakabilisha ba Bufumu alingile ukwenekela ukupusunsuka ukusondwelela kwa ino micitile ya fintu iibifi?

¹⁹ Noa uwali ni kapepa no lupwa lwakwe balipulile muli lilya Lyeshi lyaonawile icalo ca pa kale. Abantu batambalala balipuswike impela ya micitile ya fintu iya ciYuda mu 70 C.E. Ku ca kumwenako, umutumwa Yohane aali acili alebomba umulimo wa kwa Lesa mupepi na 96 ukufika ku 98 C.E., lintu alembele ibuuku lya Ukusokolola, ubulondoloshi bwakwe ubwe Landwe, na bakalata batatu abapuutwamo. Pa makana ya bantu abapokelele icisumino ca cine pa Pentekoste wa mu 33 C.E., cimoneka kwati abengi balipuswike impela ya micitile ya ciYuda. (Imilimo 1:15; 2:41, 47; 4:4) Ilelo cinkukwe wa bakabilisha ba Bufumu kuti asubila ukupusunsuka ukusondwelela kwa micitile ya fintu iibifi iya ndakai.

20. Mulandu nshi tulingile ukubela ‘bakabila ba bulungami’ abapimpa?

²⁰ Mu kuba no kubakililwa ukwingila mu calo cipya mupepi fye apa, lekeni tube ‘bakabila ba bulungami’ abapimpa. Mwandi caba lishuko ukubombela Lesa muli shino nshiku sha kulekelesha! Kabili fintu caba buseko ukutungulula abantu ku “cibwato” ca muno nshiku, icaba ni paradise wa ku mupashi untu abantu ba kwa Lesa baipakisha! Shi amamilioni ya babamo nomba nabatwalilile ukuba aba busumino, abalola lwa ku mupashi, kabili abaipekanishisha ubushiku bwa kwa Yehova ubukulu. Lelo cinshi cikaafwa ifwe bonse ukutwalilila abalola?

[Futunoti]

Kuti Mwayasuka Shani?

Kwenekela nshi bamo bakwatapo ukukuma ku bushiku bwa kwa Yehova no kubapo kwa kwa Kristu?

Mulandu nshi twingasosele fyo Noa no lupwa lwakwe baliipekanishishe Ilyeshi?

Cinshi cikacitika ku ‘balola’ na ku bashilola?

Mulandu nshi imibele ya mushilo ifwaikilwa, maka maka ilyo tulepalamina ku bushiku bwa kwa Yehova ubukulu?