Twalilileni Abalola mu “Nshita ya ku Mpela”
“Cenjeleni, loleni . . . pantu tamwaishiba ilyo inshita ikesabako.”—MARKO 13:33.
1. Ni shani fintu tulingile ukwankulako ilyo ifya kuponako fya kucincimusha filesokoloka muli iyi “nshita ya ku mpela”?
ILYO ifya kuponako fya kucincimusha filesokoloka muli iyi “nshita ya ku mpela,” ni shani fintu Abena Kristu balingile ukwankulako? (Daniele 12:4) Tabashala mu kutwishika. Yesu Kristu asosele ubusesemo bwa cishibilo cabamo ifingi ubo ubwafikilishiwa muli uno mwanda wa myaka walenga 20. Asobele imbali ishingi isho ishaishibisha ici ciputulwa ca nshita ukutula 1914 nge caibela. Pa kuba uwabeleshanya no busesemo bwa kwa Daniele ukukuma ku “nshita ya ku mpela,” Yesu atwalilile no busesemo bwakwe bukalamba pa kucincisha abasambi bakwe ‘ukutwalilila abalola.’—Luka 21:36, NW.
2. Mulandu nshi kuliko ukukabila kukalamba ku kuba abalola lwa ku mupashi?
2 Mulandu nshi uwa kubela abalola? Pantu iyi ili ni nshita yacilishapo busanso mu lyashi lya kale ilya buntunse. Ku Bena Kristu ukunakila ku kushipula kwa ku mupashi pali iyi nshita kuti caba kayofi. Nga ca kuti twaba aba kukanayangwako nelyo twasuminisha imitima yesu ukufinininwa na masakamika ya bumi, tukaba mu busanso. Pali Luka 21:34, 35, Yesu Kristu atusokele ukuti: “Muyangwe, epali imitima yenu yalemenenwa ku buliili no kukolwakolwa na masakamika ya bwikashi buno, no bushiku bulya bwaisa pali imwe no kupumikisha kwati citeyo; pantu cikesa pali bonse abaikala pano nse ponse.”
3, 4. (a) Cinshi Yesu apilibwile pa kusoso kuti ubushiku bwa kwa Lesa ubwa bukali bukesa mu kupumikisha pa bantu “kwati citeyo”? (b) Apantu Lesa tateye citeyo, mulandu nshi bulya bushiku bukakumpwila abantu mu kukanaenekela mu cinkumbawile?
3 Cali ni mu kuba no mulandu usuma ukuti Yesu asosele ukuti ubushiku bwa kwa Yehova ‘bukesa pali ifwe no kupumikisha kwati citeyo.’ Iciteyo ilingi line cipangashiwa no lukose, kabili cilabomfiwa ku kwikata ifyuni ne finama. Iciteyo calikwata namunsanki, kabili uuli onse uwapitamo alafyutula namunsanki. Iciteyo lyene cilafyenenkesha, kabili icinakabupalu cilekatwa. Ici conse cilacitika mu kupumikisha nga nshi. Mu musango umo wine, Yesu asosele ukuti, abashibomba lwa ku mupashi bakapapushiwa kabili bakakumpulwa mu “bushiku bwa kububuka” ubwa kwa Lesa.—Amapinda 11:4.
4 Bushe Yehova Lesa e wimikila abantu iciteyo? Iyo, talepembelela ukwikata abantu ababulo kwibukila pa kubonaula. Lelo bulya bushiku bukakungula abantu mu cinkumbawile pantu tabafwaya ukupeela ukulangulukapo kwa kubalilapo ku Bufumu bwa kwa Lesa. Baye nshila yabo mu fikonkelelo fya bumi, ukusuulako ubupilibulo bwa fya kucitikako fyabashinguluka. Ici, nangu cibe fyo, taciteulula ukutantika kwa kwa Lesa. Alikwata inshita yakwe iyapampamikwa ku kupwisha imilandu. Kabili, mu nkumbu, tasha umutundu wa muntu uumbulu ku bupingushi bwakwe ubuleisa.—Marko 13:10.
5, 6. (a) Pa mulandu wa bupingushi buleisa, kupayanya nshi kwabamo kutemwa Kabumba acitila ifibumbwa fya buntunse, lelo mu kuba na ca kufumamo nshi ica cinkumbawile? (b) Cinshi calalangulukwapo ku kutwaafwa ukutwalilila abalola?
5 Uku kusokela libela kuli kupayanya kwabamo kutemwa pa lubali lwa kwa Kabumba mukalamba, uuli uwasekelela mu busuma bwa fibumbwa fya buntunse pali cino cipuna ca makasa yakwe ica cimpashanya. (Esaya 66:1) Alateesa abekashi ba cifulo uko amakasa yakwe yalandilwako ukubikwa. E co ukupitila mu nkombe shakwe isha pe sonde ne ntumi, alabasoka ulwa fya kuponako fili ku ntanshi yabo. (2 Abena Korinti 5:20) Nalyo line, ukwabulo kusakamana ukusoka konse ukwapeelwa, filya fya kuponako fikafikila ulupwa lwa buntunse mu kukanaenekelwa kwati banyantile mu citeyo. Mulandu nshi? Pantu abantu abengi bali mu tulo lwa ku mupashi. (1 Abena Tesalonika 5:6) Ni mpendwa fye inono mu kulinganishiwako e bomfwila ukusoka kabili e bakapusunsuka ukwingila mu calo cipya ica kwa Lesa.—Mateo 7:13 14.
6 Ni shani, lyene, fintu twingatwalilila abalola muli iyi nshita ya ku mpela pa kupendelwa pa kati ka abo abakapusuka? Yehova alapayanya ukwaafwa kukabilwa. Natumone ifintu cinelubali ifyo twingacita.
Lwisha Ukupumbula
7. Kusoka nshi ukulosha ku kupumbula Yesu apeele?
7 Ica kubalilapo, tufwile ukulwisha ukupumbula. Pali Mateo 24:42, 44, Yesu atile: “E ico loleni, pa kuti tamwaishibo bushiku Shikulwinwe akesamo. E ico na imwe mube abaiteyanya; pa kuti Umwana wa muntu akesa mu kashita mushikashile.” Ululimi Yesu abomfeshe pano lulangilila ukuti pali iyi nshita yakakala, kuti kwabako ukupumbula ukwingi, kabili ukupumbula kuti kwatungulula ku bonaushi. Mu kasuba ka kwa Noa ifintu ifingi fyafimbilikishe abantu. Pamo nge ca kufumamo, abantu bapumbulwa “tabaishibe” ulwa calecitika, kabili Ilyeshi lyabapyangile bonse. Mu kulinganako, Yesu asokele ukuti: “E fyo kukaba no kwisa kwa Mwana wa muntu.”—Mateo 24:37-39.
8, 9. (a) Ni shani fintu ifikonkelelo fya lyonse ifya bumi fingatupumbula mu nshila ya busanso? (b) Kusoka nshi Paulo na Yesu batupeele?
8 Sunga mu muntontonkanya, na kabili, ukuti mu kusoka kwakwe pali Luka 21:34, 35, Yesu alelanda pa mbali sha lyonse isha bumi, pamo nga ukulya, ukunwa, na masakamika ya kusange mikalile. Fintu fyaseeka ku bantu bonse, ukusanshako na basambi ba kwa Shikulu Yesu. (Linganyeniko Marko 6:31.) Ifi fintu te kuti pambi fibemo ukucena mu fine fyeka, lelo nga ca kuti fyasuminishiwa, kuti fyatupumbula, ukutufimbilikisha, kabili muli ifyo ukusonga ukushipula kwa ku mupashi ukwabamo busanso muli ifwe.
9 E ico, twilekelesha icintu ca bucindami bwakulisha—ukunonka ukusuminisha kwa bulesa. Ukucila ukobelwa mu fintu fya musango uyo ifya lyonse ifya bumi, lekeni tufibomfye ukufika ku cipimo capelela icakabilwa ku kutukosha. (Abena Filipi 3:8) Tafilingile ukufimbilikisha amabuseko ya Bufumu. Nga fintu Abena Roma 14:17 asosa, “ubufumu bwa kwa Lesa te kulya no kunwa, lelo bulungami no mutende no kusekelela mu mupashi wa mushilo.” Ibukisha amashiwi ya kwa Yesu lintu atile: “Mubale mufwaye ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe, ne fi fyonse fikalundwako kuli imwe.” (Mateo 6:33) Ukulundako, pali Luka 9:62, Yesu abilishe ukuti: “Takuli uwikata kuli plao, kabili alelolesha ku numa, uwawamino bufumu bwa kwa Lesa.”
10. Busanso nshi bwabako nga ca kuti tatutontele amenso yesu ku ntanshi ku buyo?
10 Lintu twatendeka ukulima na plao, ukulandila mu mampalanya, tufwile ukutwalilila mu mutande waololoka. Umwaume wa plao uulolesha ku numa takapange umukolwa waololoka. Ali uwapumbulwa kabili kuti mu kwanguka apusaulwa nelyo ukwiminikwa ne cipindami cimo. Twipala muka Lote, uwacebukile ku numa kabili tabalile apusuka. Tulekabila ukutonta amenso yesu ku ntanshi ku buyo. Pa kucite co tufwile ukulwisha ukupumbula.—Ukutendeka 19:17, 26; Luka 17:32.
Pepeni mu Mukoosha Onse
11. Cinshi Yesu akomailepo pa numa ya kutusoka ulwa busanso bwa kupumbulwa?
11 Nangu cibe fyo, kuliko ifingi ifyo twingacita pa kutwalilila abalola. Icintu ca cibili icacindama cili: Pepeni mu mukoosha onse. Pa numa ya kutusoka ukukanapumbulwa ku fikonkelelo fya lyonse ifya bumi, Yesu apeele uku kufunda: “Loleni mu nshita yonse, mube abapaapaata ukuti mukose ku kupusuka kuli ifi fyonse ifikesapona, no kwiminina ku menso ya Mwana wa muntu.”—Luka 21:36.
12. Musango nshi uwe pepo ukabilwa, kabili mu kuba na ca kufumamo nshi?
12 Muli ifyo, tufwile ukuba abapaapaata mu kutwalilila ukulosha ku busanso bwa mibele yesu no kukabila kwesu ku kuba abaibukila. E co natuye kuli Lesa mwi pepo mu kuba no kupaapaata kwa mukoosha. Paulo asosa pa Abena Roma 12:12 ati: “Ku kupepa mube aba mukoosha.” Kabili pa Abena Efese 6:18, tubelenga ukuti: “Mupepele mu mupashi inshita shonse, mu mipepele yonse ne mipaapaatile; mulolele ici cine mu kushangila konse.” Ici tacili fye mulandu wa kupepa kwati cintu ca mankumanya uushikwete ica kufumamo cikalamba. Ukubako kwesu kwine kuli mu busanso. E ico tulekabila ukwipukisha mu mukoosha ku kwaafwa kwa bulesa. (Linganyeniko AbaHebere 5:7.) Muli iyo nshila tukaisungilila fwe bene pa lubali lwa kwa Yehova. Takuli icili conse icikaba ica kunonsha kwacilapo mu kutwaafwa ukupwishishisha ici ukucila ukuti ‘inshita yonse tube abapaapaata.’ Yehova lyene akatusunga mu mibele ya kwibukila kwaswangana. Fintu cili icacindama, lyene, ukutwalilila mwi pepo!
Kakatila mu Kupalamisha ku Kuteyanya kwa kwa Lesa no Mulimo wa Kuko
13. Kubishanya kwa musango nshi kuli ukwakabilwa pa kutwalilila uwalola?
13 Tulefwaya ukufyuka ifi fintu fyonse ifikesa pa calo. Tulefwaya ukwiminina pa ntanshi ya Mwana wa muntu, ukukwata ukusuminisha kwakwe. Pa kufika pali ubu buyo kuliko icintu calenga butatu ico twingacita: Kakatila ukwabula ukuputukako ku kuteyanya kwa teokratiki ukwa kwa Yehova. Tulekabila ukubishanya ukwabulo kushako na kulya kuteyanya no kwakana mu mibombele ya kuko. Muli iyi nshila tukaishibisha fwe bene mu kukanaluba nga Bena Kristu abali abalola.
14, 15. (a) Ukuba ababimbwa mu mulimo nshi kukatwaafwa ukutwalilila abalola? (b) Ni nani apima lintu umulimo wa kushimikila wapwishishiwa, kabili ni shani fintu tulingile ukuyumfwa pa lwa wene? (c) Pa numa ya bucushi bukalamba, cinshi tukeluka lintu twalolesha ku numa pa kushimikilwa kwa Bufumu ukwacitilwe?
14 Icalundana mu kupalamisha cili cintu calenga bune icingatwaafwa ukutwalilila abalola. Tufwile ukuba pa kati ka abo abalesoka abantu ulwa mpela ileisa iya iyi micitile ya fintu. Impela yakumanina iya iyi micitile ikote iya fintu tayakacitikeko ukufikila “imbila nsuma iyi ya bufumu” ibe naishimikilwa ukufika ku cipimo cintu Lesa Wa maka yonse afwaya. (Mateo 24:14) Inte sha kwa Yehova te bali no kupima lintu umulimo wa kushimikila wapwishishiwa. Yehova ashile sho nsambu ku mwine wine. (Marko 13:32, 33) Ifwe, nangu ni fyo, tuli abapampamina ukubomba na maka ukufika pantu twingapesha pa butali bwa nshita cili icakabilwa mu kushimikila pa lwa kamfulumende yawamisha intu umutundu wa muntu wingabala aukwata, Ubufumu bwa kwa Lesa. Ukubalamuka kwa “bucushi bukalamba” kukesa ilintu tucili ababimbwamo muli uyu mulimo. (Mateo 24:21) Mu kati ka nshita yonse iya ku ntanshi, abapusuka bakaba na maka ya kulolesha ku numa no kushininkisha mu nsansa ukuti Yesu Kristu taali kasesema wa bufi. (Ukusokolola 19:11) Umulimo wa kushimikila ukaba naupwishishiwa ukufika ku cipimo cakulisha nga nshi ukucila pa caenekelwe na abo abaleakana muli wene.
15 Mu kulinganako, pa nshita yakakala lintu uyu mulimo ukaba naupwishishiwa ku kwikushiwa kwa kwa Lesa kwine, abengi bakalaakana muli wene ukucila pa ciputulwa ca nshita icili conse ica ku numa. Fintu tukaba aba kutasha pa kuti twakwete ukwakanako muli uyu mulimo wakulisha! Umutumwa Petro atwebekesha ukuti Yehova “[tafwaya] umuntu ukonaika, lelo onse ukulola ku kulapila.” (2 Petro 3:9) Mu kukonkapo, amaka yabomba aya kwa Lesa Wa maka yonse yalebomba ilelo apakalamba nga nshi ukucila na kale lyonse, kabili Inte sha kwa Yehova balafwaisha ukutwalilila muli iyi mibombele iluminishiwa no mupashi. E co kakatila ku kuteyanya kwa kwa Yehova, kabili ba uwapamfiwa mu butumikishi bwa kuko ubwa ku cintubwingi. Ici cikaba ca kwaafwa mu kutwalilila kobe uwalola.
Cita Ukuibebeta
16. Mulandu nshi tulingile ukucitila ukuibebeta kwa mibele yesu iya ku mupashi iya ndakai?
16 Kuliko icintu calenga busano ico twingacita pa kutwalilila abalola. Ngo muntu umo umo, tulingile ukucita ukuibebeta kwa mibele yesu iya ndakai. Ici cili icalingisha nomba ukucila na kale lyonse. Tulekabila ukushininkisha ni pa lubali lwa kwa ani twiminine mu kushangila. Pa Abena Galatia 6:4, Paulo atile: “Umuntu onse alinge umulimo wakwe wine.” Cita ukuibebeta mu kumfwana na mashiwi ya kwa Paulo pali 1 Abena Tesalonika 5:6-8 ayatila: “Twilaala nga bantu bambi, lelo tulole kabili tutekanye; pantu abalaala balaalo bushiku, kabili abakolwa bakolwo bushiku. Lelo ifwe pa kuba aba kasuba, tutekanye, tube abafwale ca kucinge cifuba ca kutetekela kabili ica kutemwa; ne ca kucetekele pusukilo e ca kucingo mutwe.”
17. Lintu tulecita ukuibebeta, fipusho nshi tulingile ukuipusha fwe bene?
17 Ni shani pa lwa ifwe? Lintu twaibebeta fwe bene fweka mu lubuuto lwa Malembo, bushe tulamona ukuti tuletwalilila abalola, ukukwata nge ca kucingo mutwe ica kucetekele pusukilo? Bushe mu kushininkisha tuli bantu abaipaatulako fwe bene ukufuma ku micitile ikote iya fintu kabili tatupokelela na kabili imfundo sha iko? Bushe mu cine cine twalikwata umupashi wa calo cipya ica kwa Lesa? Bushe tuli abaibukila mu kukumanina ukukuma uko iyi micitile ya fintu ilelola? Nga ni fyo, ubushiku bwa kwa Yehova tabwakatukumpule kwati tuli bapupu.—1 Abena Tesalonika 5:4.
18. Fipusho nshi ifyalundwako pambi twingakabila ukuipusha fwe bene, kabili mu kuba na ca kufumamo nshi?
18 Ni shani, nangu ni fyo, nga ca kuti ukuibebeta kwesu kwasokolola ukuti tuleibikilishako ukwimika inshila ya bumi iyawama, iya busambashi, iya bwanalale, iya kucibondola? Ni shani nga ca kuti twasanga ukuti amenso yesu aya ku mupashi yali ayafinininwa no kushipula no tulo? Bushe tuli mu mibele ya filoto, ukusupila ifya kwelenganya fimo ifya ku calo? Nga ni fyo, lyene natushibuke!—1 Abena Korinti 15:34.
Etetula pa Masesemo Yafikilishiwa
19. Masesemo nshi yamo ayo twamona uko yalefikilishiwa?
19 Nomba twafika ku cintu calenga mutanda icikatwaafwa ukutwalilila abalola: Etetula pa masesemo ayengi ayafikilishiwa muli iyi nshita ya ku mpela. Natupita kale kale mu mwaka walenga 77 ukutula pantu inshita shasontwa isha nko shapwilile mu 1914. Ilyo twalolesha ku numa pa myaka 75, kuti twamona ifyo ubusesemo bumo pa numa ya bunankwe bwafikilishiwa—ukubweshiwa kwa kupepa kwa cine; ukulubulwa kwa bashalapo basubwa, capamo na banabo, ukwingila muli paradise wa ku mupashi; ukushimikilwa kwa mbila nsuma iya Bufumu pa cipimo ca mu cibulungwa conse; ukumoneka kwe bumba likalamba. (Esaya 2:2, 3; icipandwa 35; Sekaria 8:23; Mateo 24:14; Ukusokolola 7:9) Kwalibako ukukushiwa kwe shina likalamba ilya kwa Yehova na bumulopwe bwa mu kubumbwa konse, pamo pene no kwingilishiwako kwa munono ukuba ikana no wacepa ukuba uluko ulwakosa, mu kuba na Yehova ukucilengo kukalakasha mu nshita ya ciko. (Esaya 60:22; Esekiele 38:23) Kabili ifimonwa fya mutumwa Yohane mu bulondoloshi bwalembwa ubwa Ukusokolola filepalamina nomba akalume ka fiko.
20. Kushininwa nshi Inte sha kwa Yehova bakanako, kabili cinshi cintu mu cishinka bashininkisha ukuba?
20 E ico, ukucila na kale lyonse, Inte sha kwa Yehova bali abashininwa mu kushangila ulwa kulungikwa kwa kumfwikisha kwabo ukwa bupilibulo bwa milandu ya calo ukutula 1914. Pa kukwata ukushininwa kwa musango uyo, balishininkisha ukuba ifibombelo mu maboko ya kwa Lesa Wapulamo. E balashikwa ukupeela ubukombe bwa bulesa pali iyi nshita yakakala. (Abena Roma 10:15, 18) Ee, amashiwi ya kwa Yehova ku nshita ya ku mpela yaliba aya cine. (Esaya 55:11) Ici, mu kukonkapo, cilingile ukutubimbula ku kutwalilila ukufikila twamona ukufikilishiwa kwa kupelako ukwa malayo ya kwa Lesa yonse ukupitila muli Yesu Kristu.
Ipusukilo Nalipalamisha Ukucila Lintu Twatendeke Ukutetekela
21. Ca kwaafwa nshi calenga cinelubali twakwata ku kutwalilila abalola lwa ku mupashi?
21 Mu kupelako, ica kwaafwa calenga cinelubali ku kutwalilila kwesu abalola: Sunga lyonse mu muntontonkanya ukuti ipusukilo lyesu nalipalamisha ukucila lintu twatendeke ukutetekela. Icacilapo kucindama, ukwebelwa kwa bumulopwe bwa mu kubumbwa konse ubwa kwa Yehova no kushishiwa kwe shina lyakwe fili fyapalamisha nga nshi. E co ukukabila kwa kutwalilila abalola kuli ukwapamfya ukucila na kale lyonse. Umutumwa Paulo alemba ukuti: “Mwaishibe nshita ino ukuti e nshita ya kushibuka mu tulo; pantu ipusukilo nalipalama ukucila ilyo twatendeke ukutetekela. Ubushiku nabulunduluka, na kasuba kapalama.”—Abena Roma 13:11, 12.
22. Ni shani fintu ukupalamina kwe pusukilo lyesu kulingile ukutwambukila?
22 Mu kuba ne pusukilo lyesu ukupalamishe fyo, tufwile ukutwalilila abalola! Tatufwile ukusuminisha amabuseko ya pa lwesu nelyo aya ku calo ayali yonse ukushibansha ukutesekesha kwesu ukwa cintu Yehova alecitila abantu bakwe mu kati ka iyi nshita ya ku mpela. (Daniele 12:3) Tulekabila ukulanga umukoosha wakulilako ukucila kale lyonse pa kuti tatupumbwilwe ukufuma ku nshila intu Icebo ca kwa Lesa mu kulengama citwimikila. (Mateo 13:22) Ubushininkisho bulanga mu kulengama ukuti ici calo cili mu nshiku sha kulekelesha isha ciko. Mu kwangufyanya cikapyangwa ukufuma mu kubako kuli pe na pe ku kushile cifulo icalo cipya ica bulungami.—2 Petro 3:13.
23. Ni mu nshila nshi Yehova akatwafwilamo, kabili mu kuba na ca kufumamo nshi icapaalwa?
23 Lekeni, lyene, mu nshila shonse tutwalilile abalola. Ukucila na kale lyonse, ishiba uko tuli mu kupita kwa nshita. Ibukisha, Yehova takabale alaala utulo muli uyu mulandu. Ukucila, akatwafwilisha lyonse mu kutwalilila abalola muli iyi nshita ya ku mpela. Ubushiku nabulunduluka. Akasuba kalepalamina. E co twalilileni abalola! Mu kwangufyanya tukakumanya ubushiku bwacilishapo kuyemba pa nshiku shonse, ilyo Ubufumu bwa buMesia bwafikilisha imifwaile ya kwa Yehova ukulola kwi sonde!—Ukusokolola 21:4, 5.
Cinshi Cili Amasuko Yobe?
◻ Cinshi cintu Yesu apilibwile lintu asosele ukuti ubushiku bwa kwa Lesa ubwa bukali bukesa pa bantu “kwati citeyo”?
◻ Mulandu nshi tufwile ukulwishisha ukupumbula, kabili ni shani twingacite fyo?
◻ Musango nshi uwe pepo ukabilwa pa kutwalilila uwalola?
◻ Musango nshi uwa kubishanya uli uwakatama?
◻ Mulandu nshi ukucitila ukuibebeta kwa mibele yesu iya ku mupashi?
◻ Lubali nshi ubusesemo bubomba mu kutwalilila kwesu abalola?