‘Umusha wa Cishinka’ ne Bumba Litungulula Lyakwe
“Nga kanshi ni ani umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, uo shikulu wakwe [akamusonta, “NW”] pa ba mu ŋanda yakwe, ku kubapeela ifya kulya mu nshita iyene?”—MATEO 24:45.
1. Mulandu nshi Yehova aali uwaitemenwa ukupeelako ubulashi, kabili ni kuli ani maka maka kuntu acite fyo?
YEHOVA ni Lesa wa muyano. Na kabili ni Ntulo ya bulashi bonse ubwa mwi funde. Pa kuba uwacetekela muli bucishinka bwa fibumbwa fyakwe ifya busumino, Yehova alibo waitemenwa ukupeelako bulashi. Umo untu apeelako ubulashi bwacilishapo Mwana wakwe, Yesu Kristu. Mu cine cine, Lesa “alengele fyonse filambile pa nshi ya makasa yakwe, no kumulengo kubo mutwe wa pa mulu wa fyonse mu lukuta.”—Abena Efese 1:22.
2. Cinshi Paulo eta icilonganino ca Bwina Kristu, kabili ni kuli bani uko Kristu apeelako ubulashi?
2 Umutumwa Paulo eta icilonganino ca Bwina Kristu “iŋanda ya kwa Lesa” kabili asoso kuti Umwana wa busumino uwa kwa Yehova, Yesu Kristu, alaashikwe pali iyi ŋanda. (1 Timote 3:15; AbaHebere 3:6) Mu kukonkapo, Kristu apeelako ubulashi ku filundwa fya ŋanda ya kwa Lesa. Kuti twamona ici ukufuma ku mashiwi ya kwa Yesu ayalembwa pali Mateo 24:45-47. Atile: “Nga kanshi ni ani umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, uo shikulu wakwe [akamusonta, NW] pa ba mu ŋanda yakwe, ku kubapeela ifya kulya mu nshita iyene? Alishuka umusha ulya, uo shikulu wakwe pa kwisa akamusanga alecite fi! Ndemwebe cine cine, nati, [akamusonta, NW] pali fyonse ifyo akwata.”
Maneja Wa Mu Ŋanda Uwa Mu Mwanda wa Myaka wa Kubalilapo
3. Ni bani bapanga “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka,” kabili ni numbwilo nshi yabomfiwa kuli bene nga bantu umo umo?
3 Ukufuma ku kusambilila kwesu ukwabamo kusakamana ukwa Malembo, twalishibo kuti ifilundwa fyasubwa no mupashi ifya ŋanda ya kwa Lesa pa nshita iili yonse iyapeelwa pamo nge bumba bapanga “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka,” “umulashi,” nelyo “maneja wa mu ŋanda.” Ngo muntu umo umo, ifilundwa fya ŋanda ya kwa Yehova betwa “aba mu ŋanda” nelyo “ibumba lya bakapyunga.”—Mateo 24:45; Luka 12:42; Reference Bible, futunoti.
4. Mu kwipipa pa ntanshi ya mfwa yakwe, cipusho nshi Yesu aimishe, kabili ni kuli ani aipashenye?
4 Imyeshi imo pa ntanshi ya mfwa yakwe, Yesu aimishe ici cipusho, icalembwa pali Luka 12:42 ukuti: “Nga kanshi ni ani umulashi wa pa ŋanda, uwa cishinka kabili uwacenjela, uo Shikulu wakwe [akamusonta pe bumba lyakwe ilya bakapyunga, NW] ku kubapa umulingo wa filyo mu nshita iiyene?” Lyene, inshiku shinono pa ntanshi talafwa, Yesu ailingenye umwine ku muntu uwailelebela kumbi, uwaitile abasha bakwe no kubashile fyuma.—Mateo 25:14.
5. (a) Ni lilali lintu Yesu apeele bambi umulimo wa kusakamana ifyuma fyakwe? (b) Mulimo nshi uwatanununwa untu Kristu apeele kuli abo abaali no kuba ulubali lwa kwa maneja wakwe uwa mu ŋanda uwabamo abengi?
5 Ni lilali lintu Yesu apeele bambi umulimo wa kusakamana ifyuma fyakwe? Ici cacitike pa numa ya kubuuka kwakwe. Mu mashiwi yakwe ayaishibikwa ayasangwa pali Mateo 28:19, 20, Kristu intanshi apeele abo abaali no kuba ulubali lwa kwa maneja wakwe uwa mu ŋanda uwabamo abengi umulimo watanununwa ku kusambilisha no kupanga abasambi. Pa kucitilo bunte ngo muntu umo umo “ukufika ku mpela ya pano nse,” bakapyunga bali no kutanununa ibala lya bumishonari ilyo Yesu aali natendeka ukulima mu kati ka butumikishi bwakwe ubwa pe sonde. (Imilimo 1:8) Ici cabimbilemo ukubomba kwabo nge “nkombe ishabela Kristu.” Pamo nga “balashi ba ca nkama cashila ica kwa Lesa,” baali no kupanga abasambi kabili baali no kupeele ca kulya ca ku mupashi kuli bene.—2 Abena Korinti 5:20, NW; 1 Abena Korinti 4:1, 2, NW.
Ibumba Litungulula ilya mu Ŋanda
6. Cinshi ibumba lya mulashi wa mu mwanda wa myaka wa kubalilapo apuutilwemo muli bulesa ukupayanya?
6 Pamo nge bumba, Abena Kristu basubwa no mupashi baali no kuba umulashi wa kwa shikulu, nelyo maneja wa mu ŋanda, ukupeelwa umulimo wa kupeela ica kulya ca ku mupashi icalingana ne nshita ku filundwa cimo cimo ifya ŋanda ya kwa Lesa. Pa kati ka myaka 41 C.E. na 98 C.E., ifilundwa fye bumba lya mulashi ilya mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo fyapuutilwemo muli bulesa ukulemba ubulondoloshi bwa lyashi lya kale 5, amakalata 21, ne buku lya Ukusokolola ku kumwenamo kwa bamunyinabo. Uku kulembwa kwapuutwamo kwabamo ica kulya ca ku mupashi icawama ku ba mu ŋanda, uko e kuti, abasubwa ngo muntu umo umo aba ŋanda ya kwa Lesa.
7. Ni ku mifwaile nshi Kristu asalile impendwa inono iya baume ukufuma mwi bumba lya musha?
7 Ilintu Abena Kristu bonse abasubwa pamo nge bumba bapanga iŋanda ya kwa Lesa, kuliko ubushininkisho bukalamba ubwa kuti Kristu asalile impendwa inono iya baume ukufuma mwi bumba lya musha ku kubomba nge bumba litungulula ilimoneka. Ilyashi lya kale ilya mu kubangilila ilya cilonganino lilango kuti abatumwa 12, ukusanshako Matia, baali citendekelo ce bumba litungulula ilya mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo. Imilimo 1:20-26 itupayanishisha icilangililo ca ici. Mu kulundana no kupyanikwa kwa kwa Yuda Iskariote, ukuloshako kwalicitwa kuli “bucilolo bwakwe” na kuli “bukapyunga ubu bwa batumwa.”
8. Cinshi ifishingamo fye bumba litungulula ilya mu mwanda wa myaka wa kubalilapo fyasanshishemo?
8 Bucilolo bwa musango uyo bwasanshishemo icishingamo ca batumwa ukusonta abaume balinga ku fifulo fya mulimo no kuteyanya ubutumikishi. Lelo capilibwile ifingi. Cabimbilemo na kabili ukusambilisha no kulondolola ifishinka mu kuumfwika ifya cifundisho. Ukufikilisha icilayo ca kwa Yesu icalembwa pali Yohane 16:13, “umupashi wa cine” wali no kutungulula icilonganino ca Bwina Kristu mu kulundulukilako mu cine conse. Ukufuma fye pa kutampa, abo abapokelele icebo no kuba Abena Kristu babatishiwa, abasubwa balitwalilile ukulaipeelesha abene beka ku “kusambilisha kwa batumwa.” Na kuba, umulandu untu abaume cinelubali abatashiwe basontelwe pa mulimo wakabilwa uwa kwananya ica kulya ca ku mubili wali wa kuti “abe kumi na babili” kuti batwalilila ukuba abalubuka ku ‘kuipeelesha abene mu kupepa, na mu kupyunga kwa cebo.’—Imilimo 2:42; 6:1-6.
9. Ni shani fintu ibumba litungulula ilya mu kubangilila lyacefiwe ukufika ku filundwa 11, lelo mulandu nshi mu kumoneka impendwa tayabwekeshiwepo mu kwangufyanya kuli 12?
9 Cimoneka ukuti pa kubalilapo ibumba litungulula lyapangilwe fye na batumwa ba kwa Yesu. Lelo bushe lyali no kutwalilila ifyo fine? Mupepi no mwaka wa 44 C.E., umutumwa Yakobo, munyina wa kwa Yohane, aliipaiwe kuli Herode Agripa I. (Imilimo 12:1, 2) Mu kumoneka takwaliko ukubombesha ukwacitilwe ku kumupyanikapo ngo mutumwa, nga fintu cacitilwe mu mulandu wa kwa Yuda. Mulandu nshi te ifyo? Ukwabulo kutwishika cali pa mulandu wa kuti Yakobo afwile uwa busumino, uwa kubalilapo pa batumwa 12 ukufwa. Pa lubali lumbi, Yuda aali umusangu umubifi kabili aali no kupyanikwapo pa kubwesesha impendwa kuli 12 iya mabwe ya citendekelo aya kwa Israele wa ku mupashi.—Abena Efese 2:20; Ukusokolola 21:14.
10. Ni lilali kabili ni shani fintu ibumba litungulula ilya mu mwanda wa myaka wa kubalilapo lyatanunwinwe, kabili ni shani fintu Kristu abomfeshe lyene ku kutungulula iŋanda ya kwa Lesa?
10 Ifilundwa fya kutendekelako ifye bumba litungulula ilya mu mwanda wa myaka wa kubalilapo fyali batumwa, abaume abaendele pamo na Yesu kabili abaali inte sha mfwa yakwe no kubuuka. (Imilimo 1:21, 22) Lelo iyi mibele yali no kwaluka. Ilyo imyaka yapitilepo, abaume bambi aba Bwina Kristu banonkele umulingo wa mushinku wa ku mupashi kabili basontelwe nga baeluda mu cilonganino ca mu Yerusalemu. Ukufika mu mwaka wa 49 C.E. mu kulekelesha kwa uko, ibumba litungulula lyalitanunwinwe ku kusanshako te batumwa beka abashalapo lelo na kabilli ne mpendwa ya bakalamba bamo mu Yerusalemu. (Imilimo 15:2) E co imipangilwe ye bumba litungulula tayapampamikwe mu kukosa, lelo Lesa ukwabulo kutwishika atungulwile ifintu ica kuti lyalyalwike ku kulinga imibele ya bantu bakwe. Kristu, Umutwe wacincila uwa cilonganino, abomfeshe ili bumba litungulula ilyakushiwa ku kupwisha umulandu wa cifundisho uwacindama uwa kusembululwa kwa Bena Kristu bashali ba ciYuda no kunakila kwi Funde lya kwa Mose. Ibumba litungulula lyalembele kalata ukulondolola ukupingulapo kwa liko kabili lyapeele ifipope fya kubaka.—Imilimo 15:23-29.
Inshita ya Kulubulula kuli Maneja wa mu Ŋanda
11. Bushe ubutungulushi bwashangila ubwaimikwe ne bumba litungulula bwatashiwe kuli bamunyina, kabili cinshi cilango kuti Yehova apaalile uku kutantika?
11 Ngo muntu umo umo kabili nge filonganino, Abena Kristu ba mu kubangilila batashishe ubu butungulushi bwakosa ubwapeelwe ne bumba litungulula. Pa numa lintu icilonganino mu Antioke ya ku Suria cabelengele kalata ukufuma kwi bumba litungulula, basekelele pa kukoselesha. Ilyo ifilonganino fimbi fyapokelele ifyebo no kubaka ifipope, “fyatwalilile ukukoshiwa mu citetekelo no kusanduluka mu mpendwa ubushiku no bushiku.” (Imilimo 16:5, NW) Mu kumonekesha, Lesa apaalile uku kutantika.—Imilimo 15:30, 31.
12, 13. Fya kuponako nshi fintu Yesu asobele mu milumbe yakwe iya mondo na matalanti?
12 Lelo natuloleshe pa lubali lumbi ulwa uyu mulandu wakatama. Mu cilangililo cakwe ica mondo, Yesu aipashenye umwine ku muntu umukankaala uwaile ku calo ca kutali ku kuimwena ubufumu kabili lyene ukubwela. (Luka 19:11, 12) Pamo nge ca kufumamo ca kubuuka kwakwe mu 33 C.E., Yesu Kristu alisansabikwe ku kwa kulyo kwa kwa Lesa, uko aali no kwikala ukufikila abalwani bakwe baali no kubikwa nge cipuna ca makasa yakwe.—Imilimo 2:33-35.
13 Mu cilangililo calinganako, umulumbe wa matalanti, Yesu alondolwele ukuti pa numa ya nshita ntali, shikulu aishile ku kulubulwisha abasha bakwe. Ku basha abashininkishe ukuba aba busumino, shikulu atile: “Wabo wa cishinka pa tunono, [nkamusonta, NW] pa fingi. Ingila mu kusekelela kwa kwa sokulu.” Lelo ukulosha ku musha wabulo busumino, abilishe ukuti: “Ne co akwata cikapokwa kuli wene. Kabili pooseni icinangwa ca musha ku mfifi ya ku nse.”—Mateo 25:21-23, 29, 30.
14. Cinshi Yesu aenekele ku basha bakwe abasubwa no mupashi?
14 Pa numa ya nshita ntali—mupepi ne myanda ya myaka 19—Kristu apeelwe amaka ya cifumu mu 1914, pa mpela ya “nshita shasontwa isha nko.” (Luka 21:24, NW) Mu kwipipa pa numa, wene ‘aishile no kulubulwisha’ abasha bakwe, Abena Kristu basubwa no mupashi. (Mateo 25:19) Cinshi cintu Yesu aenekele kuli bene ngo muntu umo umo kabili nge bumba? Umulimo wa mulashi walitwalilile nga fintu wali ukutula mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo. Kristu aali naseekesha amatalanti ku bantu umo umo—“kuli onse umwabelele amaka yakwe yene.” E ico, Yesu aenekele ifya kufumamo fyalinganako. (Mateo 25:15) Icibomba pano lifunde lya pali 1 Abena Korinti 4:2, ililondolola ukuti: “Icafwaikwa [mu balashi, NW] ca kuti umuntu abe uwa cishinka.” Ukubika amatalanti ku kubomba capilibwile ukubomba mu busumino nge nkombe sha kwa Lesa, ukupanga abasambi no kusalanganya icine ca ku mupashi kuli bene.—2 Abena Korinti 5:20, NW.
“Umusha” ne Bumba Litungulula Lyakwe ilyo Inshita ya Mpela Yapaleme
15. (a) Cinshi Kristu aenekele kuli maneja wa mu ŋanda uwabamo abengi? (b) Cinshi cilangilila ukuti Kristu aenekele ibumba lya musha ukulacite ci pa ntanshi talafika ku kupempule ŋanda yakwe?
15 Yesu aenekele Abena Kristu basubwa nge bumba ukulabomba ngo mulashi wa busumino, ukupeela ibumba lyakwe ilya bakapyunga “umulingo wa filyo mu nshita iiyene.” (Luka 12:42) Ukulingana na Luka 12:43, Kristu atile: “Alishuka umusha ulya, shikulu wakwe pa kwisa amusanga alecite fyo.” Ici cilangililo kuti pa nshita imo pa ntanshi Kristu talafika ku kulubulwisha abasha bakwe abasubwa no mupashi, balingile balesalanganya ica kulya ca ku mupashi ku filundwa fya cilonganino ca bwina Kristu, iŋanda ya kwa Lesa. Ni bani abo Kristu asangile balecite fyo lintu abwelele na maka ya cifumu mu 1914 no kutwalilila ukupempule ŋanda ya kwa Lesa mu 1918?—Malaki 3:1-4; Luka 19:12; 1 Petro 4:17.
16. Lintu Kristu afikile ku kupempule ŋanda ya kwa Lesa mu 1918, mulandu nshi tasangile amacalici ya Kristendomu yalepayanya ica kulya ca ku mupashi mu nshita yalinga?
16 Ilyo iciputulwa ca nshita calepa ica kulolela kwa kwa Yesu ku kuboko kwa kulyo kwa kwa Yehova caishile ku mpela, panono panono cabele icamonekesha uwalepeela ukupayanya kwa ca kulya ca ku mupashi ku ba mu ŋanda ya kwa Kristu nelyo fye ni mu nshita ya pa ntanshi ya 1914. Bushe uletontonkanya cali macalici ya Kristendomu? Mu cishinka iyo, pantu yali ayabimbwamo mu kushika mu mapolitiki. Yaali fibombelo fyaitemenwa ifya kutanununa kwa buteko bwa bumwisa kabili yali nayesha ukuifumyapo ayene ku kushininkisha bumwine calo bwabo, muli ifyo ukukoselesha ukupupa buluko. Ici mu kwangufyanya caletele umulandu wa mulopa uwafina pali yene, uko e kuti, lintu yaafwilishe mu kucincila amakamfulumende ya bupolitiki ayabimbilwe mu nkondo ya calo iya kubalilapo. Lwa ku mupashi, icitetekelo ca yako calinashiwe ku mibele ya Muno Nshiku. Ubwafya bwa ku mupashi bwaletelweko pa mulandu wa kuti bashibutotelo ba yako abengi babele ifinakabupalu fyayanguka ku kulengulula kukalamba no kusanguka. Takwali ukupembesulwa ku mupashi ukwali no kwenekelwa ukufuma kuli bashibutotelo ba Kristendomu!
17. Mulandu nshi Kristu akaanine Abena Kristu bamo abasubwa, kabili mu kuba na ca kufumamo nshi kuli bene?
17 Mu musango umo wine, takwaliko ica kulya ca ku mupashi ica kupembesula icaleisa ukufuma kuli abo Abena Kristu basubwa abaali abacilapo kwangwako ne pusukilo lya pa lwabo ukucila ukubika mu kubomba italanti lya kwa Shikulu. Basangwike ‘abanaŋani,’ abashalinga ukusakamana ifyuma fya kwa Shikulu. E ico, bapooselwe “ku mfifi ya ku nse,” uko amacalici ya Kristendomu yaba na nomba.—Mateo 25:24-30.
18. Ni bani abo Shikulu asangile balepayanishisha ibumba lyakwe ilya bakapyunga ica kulya ca ku mupashi mu nshita iiyene, kabili cinshi cishininkisha ici?
18 Pa kufika ku kupempula abasha bakwe mu 1918, lyene, ni bani abo Shikulu, Yesu Kristu, asangile balepeela kwi bumba lyakwe ilya bakapyunga umulingo wa kupayanya kwa filyo mu nshita iiyene? Cisuma, ukufika lilya, ni bani bapeele bakafwaya ba cine aba bufumacumi ukumfwikisha kwalungikwa ukwe lambo lya cilubula, ishina lya bulesa, ukukanamoneka kwa kubako kwa kwa Kristu, no bucindami bwa 1914? Ni bani abasansalike ubufi bwa Bulesa Butatu, bumunshifwa bwa mweo wa buntunse, no mulilo wa helo? Kabili ni bani basokele ulwa masanso ya kusanguka no kupupe mipashi? Ifishinka filango kuti lyali libumba lya Bena Kristu basubwa ababishenye na bakasabankanya ba magazini ya Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence, iitwa nomba Ulupungu lwa kwa Kalinda Ulusabankanya Ubufumu bwa kwa Yehova.
19. Ni shani fintu ibumba lya musha wa cishinka lyaisokolwele iline lyeka pa ntanshi ya 1918, ni mu nshila nshi lyaananishishemo ukupayanya kwa ca kulya ca ku mupashi, kabili ukutula lilali?
19 Mu yafumine iya November 1, 1944, The Watchtower yalondolwele ukuti: “Mu 1878, imyaka amakumi yane pa ntanshi ya kwisa kwa kwa Shikulu kwi tempele mu 1918, kwaliko ibumba lya Bena Kristu abafumacumi abashishiwa ilyaputwikeko ukufuma ku mateyanyo ya hairaki ya bashitutotelo kabili abafwaile ukubelesha ubuKristu . . . Umwaka wakonkelepo, ukuulumbula, mu July, 1879, pa kuti icine cintu Lesa ukupitila muli Kristu apayenye nge ‘ca kulya mu nshita yalinga’ cingananishiwa lyonse ku ŋanda yakwe yonse iya bana bashishiwa, uyu magazini, The Watchtower, yalitendeke ukusabankanishiwa.”
20. (a) Ni shani fintu Ibumba Litungulula ilya mu kasuba ka lelo lyamoneke? (b) Cinshi ifilundwa fye Bumba Litungulula fyalecita, kabili pe samba lya kutungulula kwa kwa ani?
20 Pa kupayanya ifyebo fya kulunduluka kwe Bumba Litungulula ilya mu kasuba ka lelo, ulwafumine Ulupungu lwa kwa Kalinda, ulwa May 15, 1972 lwalondolwele ukuti: “Pa numa ya myaka isano [mu 1884] Zion’s Watch Tower Tract Society yalilembeshiwe no kubomfiwa nge ‘cibombelo’ ku kupeela ica kulya ca ku mupashi ku makana aya bantu bafumaluka abalefwaya ukwishiba Lesa no kumfwikishe Cebo cakwe . . . Abena Kristu baipeela, ababatishiwa, abasubwa babele ababishanya na ulya Sosaite pa cishinte mu Pennsylvania. Nampo nga bali mwi Bumba lya Bangalila nelyo iyo, baipeele abene beka ku mulimo waibela uwe bumba lya ‘musha wa cishinka kabili uwashilimuka.’ Baafwilishe mu kuliisha no kutungulula kwe bumba lya musha, kabili muli fyo ibumba litungulula lyacitile ukumoneka kwa liko. Ici cali mu cishinka pe samba lya kutungulula kwa maka yabomba aya kwa Yehova ayashimoneka nelyo umupashi wa mushilo. Na kabili, pe samba lya kutungulula kwa Mutwe wa cilonganino ca Bwina Kristu, Yesu Kristu.”
21. (a) Ni bani Kristu asangile baleananya ica kulya ca ku mupashi, kabili ni shani fintu abalambwile? (b) Cinshi calelolela umusha wa cishinka ne Bumba Litungulula lyakwe?
21 Mu 1918, lintu Yesu Kristu apempwile abo abaleitunga ukuba abasha bakwe, asangile ibumba lya pa kati ka nko ilya Bena Kristu balesabankanya icine ca Baibolo ica kubomfya ponse pabili mu kati ka cilonganino na ku nse mu mulimo wa kushimikila. Mu 1919 mu cine cine caishilebako kwati fye fintu Kristu asobele ukuti: “Alishuka umusha ulya, uo shikulu wakwe pa kwisa akamusanga alecite fi! Ndemwebe cine cine, nati, [akamusonta, NW] pali fyonse ifyo akwata.” (Mateo 24:46, 47) Aba Abena Kristu ba cine baingile mu kusekelela kwa kwa kwa Shikulu wabo. Pa kuba nabailanga abene beka aba “cishinka pa tunono,” basontelwe na Shikulu wabo ukuba “pa fingi.” (Mateo 25:21) Umusha wa cishinka ne Bumba Litungulula lyakwe baali mu cifulo calinga, abaipekanya ku mulimo watanununwa. Fintu tulingile ukuba aba buseko pa kuti ici cali fyo, pantu Abena Kristu ba cishinka balemwenamo mu kufumba ukufuma ku mulimo wa kuipeelesha uwa musha wa cishinka ne Bumba Litungulula lyakwe!
Ifishinka Fikalamba ifya Kwibukisha
◻ Ni ani ali Umutwe wa ŋanda ya kwa Lesa, kabili ni kuli bani uyu Umo apeelako bulashi?
◻ Mulimo nshi uwa bengi Kristu apeele kwi bumba lya musha?
◻ Libumba nshi ilyabamo abengi ilyaliko mu kati na nkati ke bumba lya musha, kabili yali milimo nshi iyaibela iya liko?
◻ Lintu Kristu afikile ku kupempule ŋanda ya kwa Lesa, ni ani uwalepayanya ica kulya ca ku mupashi ku filundwa fya iko?
◻ Ni shani fintu Ibumba Litungulula ilya mu kasuba ka lelo lyamoneke?
[Icikope pe bula 10]
“Umusha” wa mu mwanda wa myaka wa kubalilapo akwete ibumba litungulula ilyapangilwe na batumwa na baeluda ba cilonganino ca Yerusalemu