“Inshita ya kutalala, ne nshita ya kusosa”

MIKU inga walilishikapo auti, “Kanshi nga nshacisosa filya”? Nalyo line, kuti pambi ulebukisha utushita tumo lintu wafililwe ukulanda mu kushipa. Ilyo waibukisha, kuti pambi watontonkanye fyo, ‘Kanshi nga nalisoselepo cimo.’

Baibolo itila kwaliba “inshita ya kutalala, ne nshita ya kusosa.” (Lukala Milandu 3:7) Pano, kanshi, e paba ubwafya—ukwishiba inshita ya kusosa ne nshita ya kutalala. Icifyalilwa cesu icishapwililika libili libili citupatikisha ukucite fintu no kusosa fyene pa nshita shishalinga. (Abena Roma 7:19) Ni shani fintu twingalama ululimi lwesu ulwayafya ukuteeka?—Yakobo 3:2.

Inshila sha Kulaminamo Ululimi

Ku kutwaafwa ukwishiba inshita ya kusosa ne nshita ya kutalala, tatulekabila umutande walepa uwa kutulangilila imibele yapusanapusana. Ukucila, tulekabila ukutungululwa ne mibele iyo yaba lubali lwakakana no buntu bwa Bwina Kristu. Mibele nshi yo ine?

Yesu Kristu alondolwele ukuti ukutemwa e mibele yapulamo iikunta abasambi bakwe. Asosele ati: “Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.” (Yohane 13:35) Ilyo twacilamo ukulangisha uko kutemwa kwa bwananyina, e lintu tuli no kulama bwino ululimi lwesu.

Imibele ibili iyaampana na yo ine kuti yayafwa apakalamba. Imo yaba kuicefya. Kutulenga ‘ukutunga abanensu ukuba abacila ifwe bene.’ (Abena Filipi 2:3) Imbi yaba kufuuka, ukutulenga ‘ukushipikisha.’ (2 Timote 2:24, 25) Yesu Kristu aba ca kumwenapo capwililika ica fintu iyi mibele ilingile ukubomfiwa.

Apantu calicilapo ukwafya ukulama ululimi lwesu lintu twatitikishiwa, lekeni tulanguluke pa lwa bushiku ilyo imfwa ya kwa Yesu tailafika—inshita intu ‘asakamikwe.’ (Mateo 26:37, 38) Te ca kupapa ukuti Yesu ayumfwile muli iyi nshila, apantu inshita ya ciyayaya iya mutundu wa muntu yashintilile pa kutwalilila kwakwe ukuba uwa busumino kuli Lesa.—Abena Roma 5:19-21.

Iyi mu kushininkisha yali ni nshita ya kwa Yesu iya kulanda na Wishi wa ku muulu. Muli fyo aile ku kupepa, ukweba abasambi bakwe batatu ukutwalilila ukulola. Pa numa ya kashita alibwelele no kusanga nabalaalo tulo. Apo pene atile kuli Petro: “E fyo caba, mwafilwo kulola pamo na ine ora umo!” Uku kwebaula kwabamo ukutemwa kwasanshishemo amashiwi ayalangishe ukuti alebalangulukilako pa mulandu wa mabunake yabo. Atile: “Umutima wena naukosa, lelo umubili naunaka.” Umuku na umbi, Yesu na kabili alishile no kusanga abasambi nabalaalo tulo. Alandile na bene mu cikuuku kabili “alibashile no kuyapepa umuku wa citatu.”—Mateo 26:36-44.

Lintu Yesu asangile abasambi nabalaalo tulo umuku wa citatu, tali uwakamuka lelo atile: “Bushe mucili mu tulo no kutusha? Moneni, naipalame nshita, kabili Umwana wa muntu nafutukilwa mu minwe ya babembu.” (Mateo 26:45) Muntu fye uwa mutima waisulamo ukutemwa, uwa mibele yafuuka mu cine cine kabili iyaicefya, e wingabomfya ululimi mu nshila ya musango yo pa nshita yakakala nga ilya.—Mateo 11:29; Yohane 13:1.

Tapalepele sana mu kukonkapo, Yesu aliketwe no kulubulushiwa. Pano tulesambililapo ukuti inshita shimo cisuma ukutalala, nelyo fye ni lintu tuli mu butumikishi bwesu ubwa Bwina Kristu. Bashimapepo bakalamba abapampamine pa kukonenkesha Yesu, tabalefwaya nangu panono ukusambilila icine. E co muli iyi mibele yakaba, Yesu atalele fye.—Linganyako Mateo 7:6.

Nangu cibe fyo, Yesu tatwalilile fye ukutalala, lintu shimapepo mukalamba aipwishe mu bulashi ati: “Ndeti lapa Lesa uuli no mweo, ukuti utwebe nga ni we Kristu Mwana Lesa.” (Mateo 26:63) Apantu Yesu aebelwe ukulapa, yali ni nshita yakwe iya kusosa. Muli fyo ayaswike ati: “Wasosa! Ndemwebe cine cine, nati, ku ntanshi mukamona Umwana wa muntu naikala ku kwa kulyo kwa maka, no kwisa pa makumbi ya mu muulu.”—Mateo 26:64.

Muli bulya bushiku bwacindamisha, Yesu alilamine ululimi lwakwe mu kupwililika. Kuli wene, ukutemwa, ukunakilila, no kuicefya fyali lubali lushingalekana no buntu bwakwe. Ni shani fintu twingabomfya iyi mibele ku kulama ululimi lwesu lintu tutitikishiwe?

Ukulama Ululimi Lintu Twakalipa

Lintu twakalipa e lintu tushilama ululimi lwesu. Ku ca kumwenako, Paulo na Barnaba inshita imo balipusenepo mu mimwene. “Barnaba afwaile ukusenda Yohane, uwitwa Marko, aye nabo. Lelo Paulo atile taciyene ukusenda uwaalwike kuli bene mu Pamfulia, no kukanaya na bo ku mulimo. E ico kwaponene akafiisha mutima, e pa kulekana.”—Imilimo 15:37-39.

Chileshe,a uyo pa myaka yafulilako abomba mu fifulo fya makuule, ashimika ukuti: “Kwali umuntu umo uko twalekuula untu naishibe bwino kabili nalimucindike. Lelo calemoneke fyo lyonse alesangapo icilubene pa cili conse nabomba. Nalebipilwa no kukalifiwa lelo nalefwila fye mu kati. Ubushiku bumo nalilolenkene nankwe lintu alengulwile umulimo untu napwishishe fye ukubombapo.

“Nalifumishe fyonse ifyali ku mukoshi. Apantu nalikalipe cibi, nshapooseleko na mano ku fintu abo abalipo baaletumona. Ubo bushiku bonse, nshalefwaya ukulanda nankwe nangu fye ukumumona. Nomba ninjiluka ukuti nshabombelepo bwino pali ubo bwafya. Nga calicililepo ukuwama nga natalele fye no kulanda nankwe ilyo ubukali bwatontoloka.”

Ku ca buseko, ukutemwa kwa Bwina Kristu kwalengele aba babili ukuwikishanya. Chileshe alondolola ukuti: “Ilyo twalanshenye ukwabula ukulamba, twalishileumfwikishanya, kabili nomba twaliba na bucibusa bwakosa.”

Nga fintu Chileshe asambilile, nga ca kuti twakalipa, inshita shimo cisuma ukutalala fye. “Uwatekanyo mutima muntu wa mucetekanya,” e fisosa Amapinda 17:27. Umucetekanya no kutemwa kwa bumunyina fikatwaafwa ukuishinshibalika no kukanasosa icintu ca kucena. Nga ca kuti twakalifiwa, natulande kuli uyo muntu eka mu mupashi watekanya kabili uwa kuicefya, ku kwesha ukubakilila umutende. Ni shani nga ca kuti kale kale twalibubuka mu bukali? Lyene ukutemwa kukatwaafwa ukupetama kabili mu kuicefya ukufwaya kuwamyapo. Iyi ni nshita ya kusosa, ukulumbulula ukubipilwa no kundapa ukukalifiwa ukuli konse ukulipo ukupitila mu kulanshanya kwafumaluka.—Mateo 5:23, 24.

Lintu Ukutalala Kushiba E Kupikulula

Ubukali nelyo ukukalifiwa kuti kwatulenga ukuleka ukusoshanya no muntu utukalifye. Ici te ca kwaafwa kantu. “Mu mwaka wa kubalilapo uwa cupo cesu, kwaleba utushita lintu nshalefwaya ukulanda no mulume wandi pa nshiku ishingi,” e fyo Maria asumina.b “Ilingi line, tacaleba pa mulandu wa bwafya ubukalamba, lelo, pa mulandu fye wa tuntu tunono utwalenkalifya uto nalesungila mu kati. Natwalilile ukulatontonkanya pali ifi fya kukalifya fyonse ukufikila fyasangwike ifipindami fyaba nge mpili. Lyene inshita yalifikile ilyo nafililwe ukushipikisha, kabili nalekele fye ukusosha umulume wandi ukufikila ubukali bwapwa.”

Maria alundako ukuti: “Ilembo limo ilya mu Baibolo—ilitila ‘mwileka kasuba kawe mucili no bukali’—lyalingafwile ukuteulula ukutontonkanya kwandi. Ine no mulume wandi twalibombeshe ku kuwamyako ukulanshanya pa kuti amafya yelatuulama. Tacayanguka, lelo pa numa ya myaka 10 mu cupo, ndi uwa nsansa na pa kusoso kuti ishi nshita sha kukanasoshanya pa mulandu wa bukali shalicepelako nga nshi. Nangu cibe fyo, mfwile ukusumino kuti ncili ndabombelapo ku kulama ici cibelesho.”—Abena Efese 4:26.

Nga fintu Maria asangile, lintu kwabako ubulwani pa bantu babili, ukukanasoshanya te kupikulula. Muli yo mibele, icikonko kuti caimako, kabili bucibusa kuti bwaonaulwa. Yesu atile tulingile ‘ukuumfwana bwangu.’ (Mateo 5:25) “Icebo icasoswa apayene” kuti catwaafwa ‘ukukonkelela umutende.’—Amapinda 25:11; 1 Petro 3:11.

Na kabili tulakabila ukusosa lintu tulekabila ukwaafwa. Nga ca kuti tulecushiwa pa mulandu wa bwafya bwa ku mupashi, kuti pambi twashimunuka ukutwika bambi icisendo. Lelo nga ca kuti twatalala, ubwafya kuti bwabipilako. Baeluda basontwa aba Bwina Kristu balatusakamana, kabili nga twabasuminisha, ukwabulo kutwishika baliswatuka ku kutwaafwa. Iyi e nshita tulingile ukusosa.—Yakobo 5:13-16.

Pali fyonse, tulingile ukulanda na Yehova lyonse ukupitila mwi pepo lya pa nshi ya mutima, nge fyacitile Yesu. Mu cine cine, lekeni ‘tupongolwele ifya mu mitima yesu’ kuli Shifwe wa ku muulu.—Ilumbo 62:8; linganyako AbaHebere 5:7.

“Inshita ya Kusosa” pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa

Ubutumikishi bwa Bwina Kristu bwaba kutumwa kwa bulesa uko kuli no kupwishishiwa ilyo impela tailaisa. Ukucila na pali kale lyonse, kanshi cili icakatama ku babomfi ba kwa Yehova ukubilisha imbila nsuma ya Bufumu. (Marko 13:10) Ukupala abatumwa, Abena Kristu ba cine te kuti ‘baleko kulande fyo baamona no kuumfwa.’—Imilimo 4:20.

Kwena, te bonse bafwaya ukumfwa imbila nsuma. Na kuba, lintu aletuma abasambi bakwe ukuyashimikila, Yesu abebele ati ‘mufwaye abayana.’ Apantu Yehova tapatikisha uuli onse ukumupepa, tatutwalilila mu bumankonso ukulanda ku muntu uyo uwakaninina fye ndai ubukombe bwa Bufumu. (Mateo 10:11-14) Lelo twalicankwa ukulalanda pa lwa bumfumu bwa kwa Yehova kuli abo “[abakongamina, NW] ku kuya mu mweo wa muyayaya.”—Imilimo 13:48; Ilumbo 145:10-13.

Ukutemwa, ukunakilila, no kuicefya fyaba mibele iyo ingatwaafwa ukulama ukukongama kwesu ukushapwililika ukwa kulanda mu kususwa nelyo ukutalala fye mu bukali. Ilyo tulekusha iyi mibele, tukaba abaipangasha bwino ukwishiba pa kati ka nshita yalinga iya kusosa ne ishalinga.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 23]

Amafya kuti yapikululwa ukupitila mu kulanshanya bwino