Bushe Kuti Mwayasuka Ici Cipusho?
Ni lilali aba mano baile ku kumona Yesu?
Mu Mbila Nsuma Mateo alembele, Baibolo itila “aba mano ukufuma ku kabanga” baile ku kumona Yesu, bamutwalila no bupe. (Mateo 2:1-12; The Bible in Current Cibemba) Baibolo tayatweba impendwa ya ba mano atemwa “abapendula intanda” abaile ku kumona Yesu, kabili takwaba ne filangilila ukutila bali batatu nga filya abengi balanda, e lyo kabili Baibolo tayalumbula na mashina yabo.
Baibolo iyo beta ati New International Version Study Bible yalanda pa mashiwi yaba pali Mateo 2:11 aiti: “Filya abantu balanda ati aba mano baile ku kumona Yesu ubushiku afyelwe mwi tanga lya ng’ombe, bulya bwine bushiku na bakacema baile ku kumumona, te fyo cali. Bailemwena Yesu ku ‘ng’anda’ ninshi palipita ne myeshi iingi ukutula apo afyalilwe no kukula ninshi ‘alikulako panono.’” Ne cilangilila ifi ni co ilyo Herode alefwaya ukwipaya Yesu, apeele icipope ca kuti abana bonse abaume mu Betelehemu na mu fitungu fyonse ifyalimo, abali ne myaka ibili ukwisa pa nshi bepaiwe. Icalengele asale uyu mushinku ni co alipendele imyaka Yesu akwete “ukulingana ne nshita afwailishe bwino bwino ku bapendula intanda.”—Mateo 2:16.
Nga ca kutila aba mano baile kuli Yesu ubushiku afyelwe no kutwala golde ne fya bupe fimbi ifya mutengo, ubupe Maria apeele pa numa ya nshiku 40 ilyo atwele Yesu kwi tempele mu Yerusalemu, nga tabwali fyuni fye fibili. (Luka 2:22-24) Ifunde lyatile abapiina abashingakwanisha ukupeela umwana wa mpaanga, e balingile ukupeela ifyuni fibili kuli Lesa. (Ubwina Lebi 12:6-8) Lelo abafyashi ba kwa Yesu bafwile babomfeshe bulya bupe bwa mutengo ilyo baileikala mu Egupti no mwana.—Mateo 2:13-15.
Mulandu nshi papitile inshiku shine pa kuti Yesu afike ku nshiishi ya kwa Lasaro?
Cimoneka kwati Yesu e fyo afwaile cibe. Mulandu nshi twasosele fyo? Moneni amashiwi yaba muli Yohane icipandwa 11.
Ilyo cibusa wa kwa Yesu, Lasaro, uwaleikala mu Betani alwalishe, bankashi yakwe batumine aba kuyaeba Yesu. (Ifikomo 1 ukufika ku 3) Pali ilya nshita, uko Yesu ali kwali kwa kwenda fye napamo inshiku shibili pa kufika ku Betani. (Yohane 10:40) Cimoneka ukuti Lasaro afwile pali iyi yine nshita Yesu apokelele amashiwi ya kuti nalwalisha. Cinshi Yesu acitile? “Aikele inshiku shibili uko ali,” e lyo aisaya ku Betani. (Ifikomo 6, na 7) Apo aikele inshiku shibili uko ali e lyo kabili aenda inshiku shibili ukuya ku Betani, ailefika ku nshishi, ninshi napapite nshiku shine apo Lasaro afwilile.—Icikomo 17.
Pali iyi nshita, Yesu ninshi alibuushapo kale abantu babili abafwile. Umo amubuushishe lilya line fye afwile, e lyo umbi na o pali bulya bwine bushiku afwile lelo ena cimoneka kwati palipitileko inshita. (Luka 7:11-17; 8:49-55) Bamo baletwishika nampo nga Yesu kuti abuusha umuntu uwa kuti apo afwila palipita ne nshiku shine, alitendeka no kubola. (Icikomo 39) Cimo ico mwingatemwa ukwishiba ca kutila, icitabo cimo icilanda pa fyaba mu Baibolo citila, abaYuda bamo basumine ukutila “umuntu te kuti abuuke nga papita inshiku shine apo afwilile; iyi nshita ninshi umubili nautendeka ukubola, kabili no mweo uo baleti ulashinguluka apali icitumbi pa nshiku shitatu, ninshi waliya.”
Yalifikile inshita ya kuti abalemona kwati Lasaro te kuti abuuke, baimwene amaka ya kwa Yesu aya kubuusha abafwa. Yesu aiminine mupepi ne nshiishi iyaisuka no kupunda ukuti: “We Lasaro, fumina kuno nse!” Na Lasaro, “uwafwile alifumine ku nse.” (Ifikomo 43, 44) Twasuubila ukuti abafwa bakabuuka, te filya abengi balanda ukutila umuntu nga afwa, umweo wakwe ulashala.—Esekiele 18:4; Yohane 11:25.