Ukusala Ifingamulenga Ukuba ne Nsansa

ILINGI line fwe bantu tulasosa atuti: “Anjishiba nga nshacitile ifi!” Bonse tatufwaya ukucita ifintu ifya kuti twaisaumfwa ububi ku ntanshi, sana sana nga ca kuti ifyo tulecita fikumine imikalile yesu. Nomba kuti twasala shani ifingatulenga ukuba ne nsansa?

Ica kubalilapo fye, kufwile ukuba amafunde ya cine cine ayo tulingile ukukonka. Bushe ayo mafunde e ko yaba? Abengi batila takwaba. Bamo abalefwailisha ilyashi ku United States of America, basangile ukuti abasambi abengi aba pa koleji baishiba ukutila takwaba icintu ico bengatila e calungama nelyo icalubana, kabili babafunda no kuti icibi ne cisuma caba fye ku “fyo we mwine waishiba nelyo ifyo intambi sha ku mwenu shaba.”

Bushe ca cine ukuti umuntu umwine e ufwile ukuisalila amafunde ya mibele isuma nelyo ukuti afwile ukukonka fye ifyo abengi batontonkanya? Iyo mukwai. Abantu nga baleicitila fye ifyo balefwaya, mu calo kuti mwaba fye icimfulumfulu. Nani engatemwa ukwikala mu calo umushaba amafunde, umushaba ifilye fya milandu kabili umushaba na bakapokola? Na kabili, te lyonse twingacetekela ifyo fwe bene tuletontonkanya. Limbi kuti twacita fimo ifyo twingamona ukuti fisuma lelo ku ntanshi twasanga ukuti twalilubile. Cine cine, ificitika ukufuma fye na kale, fyalilanga ukuti ifyo Baibolo yalanda fya cine ilyo itila: “Te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.” (Yeremia 10:23) Nomba cinshi cingatwafwa ukupingula pa fyacindama ifyo tulefwaya ukucita mu bumi?

Ulya kateka umulumendo twacilandapo mu cipande ca kubalilapo, aile kuli Yesu ukuti amupandeko amano. Nge fyo twacumfwa, pa kwasuka ulya muntu, Yesu alandile ifyaba mu Mafunde ya kwa Lesa. Yesu alishibe ukutila Yehova Lesa e waishiba ifintu fyonse, e wakwatisha amano kabili e waishiba bwino sana ifingawamina ifibumbwa fyakwe. E calengele Yesu ukulanda ukutila: “Ifyo nsambilisha te fyandi iyo, lelo fya wantumine.” (Yohane 7:16) Ca cine, Icebo ca kwa Lesa e cingatutungulula no kutwafwa ukupingula bwino pa fyo tulefwaya ukucita. Natulande pa fishinte fya mafunde fimo fimo ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa, ifya kuti nga twafikonka kuti fyalenga twaba ne nsansa.

Ukucitila Bambi Ifyo Tulefwaya Batucitile

Mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili ilyaishibikwa sana, Yesu alandile icishinka cacindama icingatwafwa ukulaumfwana bwino na bantu banensu. Atile: “E ico, fyonse ifyo mufwaya abantu bacite kuli imwe, e fyo na imwe mucite kuli bene.”—Mateo 7:12.

Aya mashiwi ya kwa Yesu bamo balayalandila mumbi abati: “Mwicita kuli bambi ifyo mushingafwaya ukuti bacite kuli imwe.” Pa kuti tumone ubupusano bwaba pa fyo Yesu alandile ne fi abantu balanda, natulande pa cilangililo ca kwa Yesu ica mwina Samaria musuma. UmuYuda umo balimupumine icibi no kumusha aleshikila mu mbali ya musebo. Shimapepo no mwina Lebi balimumwene lelo bapitile fye no kuya. Nga kukonka filya abantu balanda pa mashiwi ya kwa Yesu, kuti camoneka kwati apo shimapepo no mwina Lebi tabacitile ifyabipa na fimbi kuli ulya muntu, ninshi tapali nangu cimo ico balufyenye. Nomba umwina Samaria ena aliminine no kumwafwa. Alimukakile ifilonda no kumutwala ku ng’anda ya beni. Acitiile ulya muntu ifyo engatemwa bambi ukumucitila. E wacitile filya Yesu alandile, wena tapitilile fye, lelo aliminine no kwafwa ulya muntu.—Luka 10:30-37.

Fingi ifyo twingacita pa kulanga ukutila tulakonka ili ifunde, kabili ififumamo filawama. Tutile ulupwa lumo lwakuukila mupepi no ko mwikalila. Bushe te kuti ciwame mwabalilapo ukuyako mu kubamona? Kuti mwabafwako no kwishiba incende nangu ukwasuka amepusho bengepusha nelyo ukubacitilako fimbi fye. Nga mwabalilapo ukuba abasuma ku bena mupalamano benu abeshile, kuti calenga mwatampa ukumfwana bwino na bena. Na kabili mukomfwa bwino ukwishiba ukuti mwalicitile icisekesha Lesa. Bushe te kuti ciwame ukucita ica musango uyu?

Ifyo Tucita pa Mulandu wa Kutemwa Bambi

Yesu alilandile pa cintu na cimbi icingamwafwa ukusala bwino ifya kucita. Ilyo bamwipwishe ukuti lifunde nshi ilikalamba mu Mafunde ya kwa Mose, Yesu atile: “‘Uletemwa Yehova Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, no kutontonkanya kobe konse.’ Ili e funde likalamba kabili e lya ntanshi. Ilya cibili, ilyapala lyene ni ili, ‘Uletemwo munobe nga we mwine.’ Pali aya mafunde yabili e pashintilila Amafunde yonse, na Bakasesema.”—Mateo 22:36-40.

Ilyo kwashele inshita inono ukuti bamwipaye, Yesu apeele abasambi bakwe “ifunde lipya,” ilya kuti baletemwana. (Yohane 13:34) Cinshi asoseele ukuti lyali lifunde lipya? Pantu na kuba, bushe pa kubala talandile ukuti ifunde lya kutemwa umubiyo lyali pa mafunde yabili ayakalamba apo Amafunde yonse yashintilila? Mu Mafunde ya kwa Mose, Lesa aebele abena Israele ukuti: “Uletemwo mubiyo nga we mwine.” (Ubwina Lebi 19:18) Yesu nomba aebele abasambi bakwe ukucita na fimbi ukucila pa kutemwa fye umuntu umbi. Pali ilya ine nshita, Yesu aebele abasambi bakwe ukuti aali fye mupepi no kubafwila. Lyena atile: “Ili e funde lyandi, ukuti muletemwana ifyo na ine namutemwa. Takuli uwaba no kutemwa ukwacila pali uku, ukwa kuti umuntu atuulile ababiye umweo wakwe.” (Yohane 15:12, 13) Kanshi ili funde lyali lipya pantu lyena lyaleti tufwile ukucita ifingawamina bambi ukucila ukucita fye ifingatuwamina.

Fingi twingacita pa kulanga ukuti twalitemwa bambi no mutima onse, tatucita fye ifingatuwamina lelo tulacita ifingawamina bambi. Tutile mwikala mu ng’anda iyapalamana sana na mayanda yambi, nomba mulelisha icilimba kabili imwe muleumfwa fye bwino ifyo cilelila lelo abena mupalamano benu baleumfwa ukuti iciunda nacicilamo kabili cilebakalifya. Nangu ca kutila imwe muleumfwa bwino ifyo icilimba cilelila, bushe te kuti mucefyeko iciunda pa kuti mwipumfyanya abena mupalamano benu? E kutila bushe kuti mwacita ifingawamina abena mupalamano benu ukucila ukucita fye ifingamuwamina?

Tontonkanyeni na pa cacitike ku Canada. Bushiku bumo Inte sha kwa Yehova balitandalile umukoloci umo ninshi nakutalala sana kabili kwalepona ne mfula yabuuta. Ilyo balelanshanya, ulya mukoloci atile alafilwa ukufumya amenshi makaasa pa ng’anda yakwe pa mulandu wa kuti alalwala ubulwele bwa ku mutima. Ilyo papitile napamo iawala limo, aumfwile icongo ca mafosholo pa nse, kwali abalefumya amenshi makaasa pa ng’anda yakwe. Balya baNte babili balibwelele ku kufumya amenshi makaasa mu nshila yaya pa mwinshi e lyo na pa mwinshi pene. Ulya mukoloci alembele kalata ku maofeshi ya Nte sha kwa Yehova mu Canada kabili atile: “Lelo e lyo nacimona ukuti Abena Kristu balacita ifilanga ukuti balitemwa abantu banabo. Nangu ca kuti ntontonkanya fye ukuti ifintu muno calo tafyawama, ifyacicitika lelo fyacilenga namona ukuti kanshi kwaliba bamo abacita ifisuma. Na kabili nincindika sana imipepele yenu nga filya fine namucindika ukufuma fye na kale.” Kanshi nga muleafwilisha bambi, nangu ni mu tuntu utunono fye, kuti baumfwa bwino sana. Ala nga mwasalapo ukulacitila bambi ifisuma, mukaba ne nsansa nga nshi!

Ifyo Mwingasalapo Ukucita pa Mulandu wa Kutemwa Lesa

Na cimbi ico tufwile ukutontonkanyapo ilyo tulesala ifya kucita ni cilya Yesu alandile ukuti e funde likalamba pali yonse, atile tufwile ukutemwa Lesa. Yesu alandile aya mashiwi ku baYuda, abafyalilwe mu luko ulwaipeele kale kuli Yehova. Nangu cali fyo, umwina Israele umo umo ali no kuisalila ukubombela Lesa no mweo wakwe onse no kumutemwa no mutima onse.—Amalango 30:15, 16.

Na imwe bene, ifyo musala ukucita kuti fyalanga ukutila mwalitemwa Lesa nelyo iyo. Ici cishinka, pantu ilyo mwaya muleishiba ukuti nga mulekonka ifyaba mu Baibolo fikamwafwa mu mikalile yenu, na imwe mulingile kusala ifya kucita. Bushe kuti mwatemwa ukulasambilila Baibolo ukuti mukabe umusambi wa kwa Yesu? Nga mwasalapo ukucite fyo mukaba ne nsansa pantu Yesu atile: “Ba nsansa abaibukila ukuti balakabila ifya ku mupashi.”—Mateo 5:3.

Tatwaishiba nga ca kutila ulya kateka umulumendo alyumfwile ububi pa co acitile. Lelo twalishiba ifyo umutumwa Petro aumfwile pa numa ya kuba umusambi wa kwa Yesu Kristu imyaka iingi. Nakalimo mu 64 C.E., ilyo ali mupepi no kufwa, Petro akoseleshe abasumina banankwe ukuti: “Ibikilisheniko ukuti [Lesa] akasuke akamusange ababula akabi kabili ababula akalema kabili mu mutende.” (2 Petro 1:14; 3:14) Ukwabula no kutwishika umutumwa Petro taumfwile ububi pa fyo asalile ukucita ninshi palipita ne myaka 30, kabili alikoseleshe na bambi ukutwalilila ukucita filya fine basalile.

Nga tulefwaya ukukonka ifyo Petro afundile, tulingile ukusumina ukulabomba imilimo iyo umusambi wa kwa Yesu afwile ukubomba no kulakonka amafunde ya kwa Lesa. (Luka 9:23; 1 Yohane 5:3) Ico kuti caumfwika kwati calyafya, lelo Yesu alitukoseleshe ukuti: “Iseni kuli ine imwe bonse mwe balecucutika kabili abafininwa, na ine ndemupuupuutula. Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pantu nalifuuka kabili nalipetama umutima, e lyo mwalasanga ukupuupuutulwa ku myeo yenu. Pantu ikoli lyandi lyalipepuka ne cipe candi calyanguka.”—Mateo 11:28-30.

Tontonkanyeni pa fyo Arthur acitile. Ilyo ali ne myaka 10, Arthur atendeke ukusambilila ukulisha icilimba icapala banjo ico beta ati violin, kabili alefwaya ukuti akatampe ukubomba umulimo wa kulisha violin. Ilyo alekumanya imyaka 14, ninshi alitendeka no kulisha violin mu fikuulwa fikalamba umo balishisha inyimbo. Na lyo line, tali ne nsansa. Bawishi lyonse fye balefwaya ukwishiba ico babela pano calo kabili baleita bashimapepo abalekanalekana pa ng’anda ku kubepusha fimo; lelo ifyo balebeba tafyalebafika pa mutima. Nga bali pamo ulupwa lonse, balelanshanyapo pa kufwaya ukwishiba nga cine cine Lesa e ko aba no mulandu asuminishisha ifyabipa ukulacitika. Lyena bawishi ba kwa Arthur balanshenye ne Nte sha kwa Yehova pa fya mu Baibolo. Ifyo baumfwile fyalibafikile pa mutima kabili icacitike ca kuti bonse pa ng’anda batendeke ukusambilila Baibolo.

Mu kuya kwa nshita, Arthur asambilile muli Baibolo umulandu Lesa asuminishisha ifyabipa ukulacitika, kabili alishibe bwino bwino ne co twabela pano calo. Arthur pamo na ba pa ng’anda bambi batatu basalilepo ukulasambilila Baibolo, kabili na nomba tamona ukutila alilufyenye ukusalapo ukusambilila Baibolo. Arthur ali-ipeele kuli Yehova. Atile: “Nalitemwa sana ukuti Yehova alilenga naishiba icine no kuti alimpususha ku kucimfyanya kwa babomba incito ya kulisha ifilimba. Abantu kuti bacita icabipa icili conse pa kuti fye bacile abanabo.”

Arthur na nomba alalisha icilimba ca violin ilyo ali pamo ne fibusa fyakwe, lelo ukulisha violin te co abikako sana amano mu mikalile yakwe. Abika sana amano ku kubombela Lesa. Ino nshita abombela pa maofeshi ya Nte sha kwa Yehova mu calo ekala. Na imwe kuti mwacita nga filya fyacitile Arthur kabili ificita na bantu abengi nga nshi. Ukupusanako na filya fyacitile kateka umulumendo, imwe kuti mwasalapo ukucita icingamuletela sana insansa, ne co cintu, kusumina ukuba umusambi wa kwa Yesu.

[Icikope pe bula 6]

Nga mulecitila bambi ifisuma, bakomfwa bwino sana

[Icikope pe bula 7]

Bushe mukasalapo ukusambilila Baibolo no kuba umusambi wa kwa Yesu?