Inshila fye Yeka iya ku Mweo wa Muyayaya

“Nine nshila ne cine no mweo.”—YOHANE 14:6.

1, 2. Ni kuli cinshi Yesu alingenye inshila ya ku mweo wa muyayaya, kabili ici cilangililo calola mwi?

MU LYASHI lyakwe ilya pa Lupili ilyalumbuka, Yesu alinganya inshila ya ku mweo wa muyayaya ku nshila ya kwingilila pa mpongolo. Moneni ukuti Yesu akomailepo ukuti iyi nshila ya ku mweo tayaanguka. Atile: “Ingileni pa mpongolo ya kamfyemfye: pa kuti impongolo yasalala, kabili inshila yapabuka iitwala ku boni, kabili bengi abengilako. Lelo inshila iitwala ku mweo [wa muyayaya] ya kamfyemfye kabili yalifyenenkana, kabili banono abaisanga.”—Mateo 7:13, 14.

² Bushe namumfwikisha ubupilibulo bwa ici cilangililo? Bushe tacilesokolola ukuti kwaba fye inshila imo mpo iitwala ku mweo no kuti cilafwayo kuti twabombesha pa kuisanga e lyo no kukanatalansuka muli yo nshila ya ku mweo? Cinshi lyene caba e nshila fye yeka iya ku mweo wa muyayaya?

Umulimo wa kwa Yesu Kristu

3, 4. (a) Ni shani fintu Baibolo ilangisha umulimo wa kwa Yesu uwacindama mwi pusukilo lyesu? (b) Ni lilali Lesa asokolwele pa muku wa kubalilapo ukuti abantunse kuti bakwata umweo wa muyayaya?

³ Cintu caumfwika ukuti Yesu alikwata umulimo ukalamba ukukuma kuli yo nshila, nga fintu umutumwa wakwe Petro abilishe ati: “Ipusukilo talili muli umbi nakalya, nangu lishina limbi [kano ilya kwa Yesu] takuli mwi samba lya muulu ilyapeelwa mu bantu, umo tuli no kupusukila.” (Imilimo 4:12) Umutumwa Paulo mu kupalako abilishe ati: “Ica bupe ca kwa Lesa mweo wa muyayaya muli Yesu Kristu Shikulwifwe.” (Abena Roma 6:23) Yesu umwine asokolwele ukuti inshila fye yeka iya ku mweo wa muyayaya kupitila muli wene, pantu abilishe ati: “Nine nshila ne cine no mweo.”—Yohane 14:6.

⁴ E co, calikatama ukwishiba umulimo wa kwa Yesu pa kulenga ukuti umweo wa muyayaya ubeko. Kanshi, natulolekeshe sana pa mulimo wakwe. Bushe mwalishiba lintu Yehova Lesa aishibishe pa muku wa kubalilapo ukuti abantu kuti bakwata umweo wa muyayaya? Ni lilya line fye Adamu abembwike. Lekeni nomba tubebete ifyo ukupayanya kwa kwa Yesu Kristu pamo ngo Mupusushi wa bantunse kwasobelwe pa kubalilapo.

Ubufyashi Bwalaiwe

 5. Kuti twaishiba shani insoka yabeleleke Efa?

⁵ Yehova Lesa aishibishe uyu Mupusushi walaiwe mu lulimi lwa mampalanya. Acitile fyo lintu apingwile “insoka” iyalandile na Efa no kumutunka ukukanaumfwila Lesa pa kulya ku cisabo cabindwa. (Ukutendeka 3:1-5) Kwena, ilya nsoka tayali ya cine cine. Cali cibumbwa ca mupashi ica maka icaishibikwa muli Baibolo nga “icisoka cikote iciitwa Kaseebanya kabili Satana.” (Ukusokolola 12:9) Satana abomfeshe ici cikulika ca fye nge ca kulandilamo ku kubeleleka Efa. E co pa kupingula Satana, Lesa atile kuli wene: “Ndebika no bulwani pa kati ka iwe no mwanakashi, kabili pa kati ka bufyashi bobe no bufyashi bwakwe: bwene [ubufyashi bwa mwanakashi] bwakulakulasa ku mutwe, nobe wakulabulasa ku citende.”—Ukutendeka 3:15.

 6, 7. (a) Nani umwanakashi uwafyele “ubufyashi”? (b) Ubufyashi bwalaiwe nani, kabili cinshi akacita?

⁶ Bushe uyu “mwanakashi” uwaba umulwani wa kwa Satana nelyo untu apata, nani? Pamo nga fintu “icisoka cikote” caisaishibikwa mu Ukusokolola icipandwa 12, no yu mwanakashi Satana apata na o aishibishiwa mulya mwine. Moneni mu cikomo 1 ukuti cashimikwa ukuti uyu mwanakashi “akupene akasuba, no mweshi mwi samba lya makasa yakwe, na pa mutwe wakwe icilongwe ca ntanda ikumi na shibili [12].” Uyu mwanakashi emininako ukuteyanya kwa kwa Lesa ukwa ku muulu ukwa bamalaika ba busumino, e lyo “umwana mwaume” uo afyala emininako Ubufumu bwa kwa Lesa, ukutekwa na Yesu Kristu.—Ukusokolola 12:1-5.

⁷ Nani kanshi uwaba e “bufyashi” bwa mwanakashi, ubwalumbulwa pa Ukutendeka 3:15, ubukalasa Satana “ku mutwe,” na muli fyo ukumufwantile mfwila? Aba ni uyo Lesa atumine ukufuma ku muulu ukwisafyalwa mu cipesha amano muli nacisungu, no yu aali ni Yesu. (Mateo 1:18-23; Yohane 6:38) Icipandwa 12 ica Ukusokolola cisoso kuti pamo nge Mfumu yabuushiwa iya ku muulu, ubu Bufyashi, uuli ni Yesu Kristu, akaba pa ntanshi mu kucimfya Satana kabili akapanga “ubufumu bwa kwa Lesa wesu, no lupaka lwa kwa Kristu wakwe,” nga fintu Ukusokolola 12:10 kusosa.

 8. (a) Cintu nshi icipya Lesa apayenye mu kumfwana ne mifwaile yakwe iya pa kutendeka? (b) Ni bani bapanga ubuteko bwa kwa Lesa ubupya?

⁸ Kanshi ubu Bufumu mu maboko ya kwa Yesu Kristu e cintu icipya ico Lesa apayenye ukulosha ku mifwaile yakwe iya pa kutendeka umo abantu bengaipakishisha ubumi bwa muyayaya pano isonde. Pa numa ya kupondoka kwa kwa Satana, ilyo line fye Yehova ateyenyeko ukufubalisha fyonse ifibi ififuma mu bubifi ukupitila muli ubu buteko bupya ubwa Bufumu. Lintu Yesu ali pano isonde asokolwele ukuti tali na kuba eka mu kuteka ubu buteko. (Luka 22:28-30) Bambi baali no kusalwa ukufuma pa bantunse, kabili bali no kuilunda kuli wene ukuteka nankwe mu muulu, muli fyo bali no kwisaba ulubali lwa bubili ulwa bufyashi bwa mwanakashi. (Abena Galatia 3:16, 29) Muli Baibolo impendwa ya aba bakateka banankwe na Yesu, bonse bene abafuma pa bantunse ababembu pe sonde casoswo kuti yaba 144,000.—Ukusokolola 14:1-3.

 9. (a) Mulandu nshi calekabilwa ukuti Yesu ese pe sonde ngo muntunse? (b) Ni shani fintu Yesu afubalishe imilimo ya kwa Kaseebanya?

⁹ Kwena, ilyo bulya Bufumu bushilatendeko kuteka, calekabilwa ukuti Yesu Kristu, uwaba e lubali lwa kubalilapo ulwa bulya bufyashi, amoneke pe sonde. Mulandu nshi? Pantu asontelwe na Yehova Lesa “ukuti asopolole [nelyo, ukufubalisha] imilimo ya kwa Kaseebanya.” (1 Yohane 3:8) Imilimo ya kwa Kaseebanya yasanshishemo ukutunka Adamu ukubembuka, icalengele ubufyashi bwa kwa Adamu fye bonse ukusenukilwa ku lubembu ne mfwa. (Abena Roma 5:12) Yesu asopolwele uyu mulimo wa kwa Kaseebanya ukupitila mu kupeela umweo Wakwe nge cilubula. Muli fyo Yesu apayenye ishintililo apo abantunse bali no kulubuka ukufuma ku kusenukilwa ku lubembu ne mfwa kabili aiswile inshila ya ku mweo wa muyayaya.—Mateo 20:28; Abena Roma 3:24; Abena Efese 1:7.

Ifyo Icilubula Cabomba

10. Yesu na Adamu bapalene shani?

¹⁰ Apantu ubumi bwa kwa Yesu bwakuushiiwe ukufuma ku muulu ukwisa mwi fumo lya muntunse, afyelwe umuntunse wapwililika, uushakantaikwa ku lubembu lwa kwa Adamu. Alikwete amaka ya kwikala umuyayaya pano isonde. Mu nshila yapalako, Adamu apangilwe umuntunse uwapwililika uwali ne subilo lya kuipakisha umweo wa muyayaya pano isonde. Umutumwa Paulo aletontonkanyapo pali uku kupalana kwa aba babili lintu alembele ukuti: “Umuntunse wa ntanshi, Adamu, aishilebo mutima wa mweo, Adamu wa kupelelekesha [Yesu Kristu] aishilebo Mupashi uupeelo mweo; lelo ica ntanshi te ca bumupashi. Umuntu wa ntanshi wa pano nse, wa mushili; Umuntu uwalenga babili wa mu muulu.”—1 Abena Korinti 15:45, 47.

11. (a) Finshi Adamu na Yesu baletele pa bantunse? (b) Tufwile ukumona shani ilambo lya kwa Yesu?

¹¹ Ukulingana kwa aba babili—abantu bapwililika babili fye abatala ababako pe sonde—kwalikomailwapo mu kubilisha kwa Baibolo ukwa kuti Yesu “aipeele icilubula [calinganako, NW] pa mulandu wa bonse.” (1 Timote 2:6) Ni kuli ani Yesu alingene? Ni kuli Adamu lintu aali acili uwapwililika! Ukubembuka kwa kwa Adamu wa ntanshi kwalengele ukuti abantunse bonse basenukilwe ku mfwa. Ilambo lya kwa “Adamu wa kupelelekesha” lipayanya ishintililo lya kulubulwa ku lubembu ne mfwa, pa kuti twingekala umuyayaya! Mwandi lyalyumo mutengo ilambo lya kwa Yesu! Umutumwa Petro atile: “Tamwalubwililwe ku fyonaika, silfere atemwa golde.” Petro alondolwele ukuti, lelo “ni ku mulopa uwafinisha wa kwa Kristu, ngo wa mwana wa mpaanga uwabula akalema kabili uwabula akabi.”—1 Petro 1:18, 19.

12. Ni shani fintu Baibolo ilondolola ukufubalishiwa kwa kusenukilwa kwesu ku mfwa?

¹² Baibolo ilondolola bwino bwino ifyo ukusenukilwa ku mfwa ukwa lupwa lwa buntunse kukafubalishiwa. Itila: “Ukupuuluka kwa umo [ukwa kwa Adamu] kwaletele ukusekwa ku bantu bonse, e fyo ne ca bulungami ca umo [bumpomfu bwa kwa Yesu, ubwaishilefika na ku mfwa yakwe] e caleto kulungamikwa no mweo ku bantu bonse. Pantu ifyo bucintomfwa bwa muntu umo [Adamu] bwalengele aba cinabwingi babe ababembu, e fyo ne cumfwila ca umo [Yesu] cikalenga aba cinabwingi ukuba abalungama.”—Abena Roma 5:18, 19.

Isubilo Lyawamisha

13. Mulandu nshi abantu bayumfwile fyo pa lwa kwikala umuyayaya?

¹³ Uku kupayanya kwa kwa Lesa kulingile ukutuletele nsansa icine cine! Bushe tamucankwa ukuti twalipeelwa Umupusushi? Mu kufwailisha ukwacitilwe inshita imo ne nyunshipepala mu musumba umo ukalamba uwa muli baAmerika, abantu baipushiwe ati, “Bushe mwalitemwa isubilo lya kwikala umuyayaya?” Kuti pambi mwapapa ukwishibo kuti pa bayaswikeko, amaperesenti 67.4 batile “iyo.” Mulandu nshi bakaanine ukuti tabengafwaya ukwikala umuyayaya? Tatuletwishika ukuti ni co imikalile pano isonde yaisulamo amafya ayengi. Umo atile: “Te kuti ntemwe ukutontonkanya pa fyo nkalamoneka nga nafika pa myaka 200.”

14. Mulandu nshi ukwikala umuyayaya kukabela cimwemwe ceka ceka?

¹⁴ Lelo, Baibolo tailelanda ulwa kwikala umuyayaya mu calo umo abantu balwala, ukukota, no tuyofi tumbi. Te fyo iyo, pantu Yesu pamo nga Kateka wa Bufumu bwa kwa Lesa akafubalisha amafya yonse aya musango yo ayaletwa na Satana. Ukulingana na Baibolo, Ubufumu bwa kwa Lesa “bukashonaula no kupesha aya mabufumu yonse” ayatitikisha aya muno calo. (Daniele 2:44) Pali iyo nshita, “ukufwaya” kwa kwa Lesa “[kukacitwa] pano nse nga mu muulu” mu kwasuka ipepo Yesu asambilishe abakonshi bakwe. (Mateo 6:9, 10) Mu calo cipya ica kwa Lesa, pa numa ububi bonse bube nabufumishiwa pano isonde, ubunonshi bwa cilubula ca kwa Yesu bukabomfiwa. Bonse abakafikapo bakabweshiwa ku butuntulu bwapwililika!

15, 16. Mibele nshi ikaba mu calo cipya ica kwa Lesa?

¹⁵ Amashiwi ya mu Baibolo ayakonkapo yakabomba ku bakaba mu calo cipya ica kwa Lesa, aya kuti: “E lyo umubili wakwe walelemo kucilo wa mwaice, abwelela ku nshiku sha bulumendo bwakwe.” (Yobo 33:25) Ubulayo bwa mu Baibolo na bumbi bukafishiwapo ubutila: “Yakashibulwa amenso ya mpofu, na matwi ya bankomamatwi yakakomonwa; e lyo uwalemana amolu akacilauka nge nsebula, no lulimi lwa kwa cibulu lukaula.”—Esaya 35:5, 6.

¹⁶ Tontonkanyeni: Te mulandu no mushinku wesu nampo nga tukaba ne myaka 80, 800, nangu fye ukucilapo, imibili yesu ikatwalilila iyalelema icine cine. Cikaba nga fintu Baibolo yalaya ukuti: “Umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala.” Pali ilya nshita ubulayo bwakonkapo na bo bukafishiwapo ubutila: “[Lesa] akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.”—Esaya 33:24; Ukusokolola 21:3, 4.

17. Fintu nshi twingenekela abantu ukucita mu calo cipya ica kwa Lesa?

¹⁷ Muli cilya calo cipya, tukaba na maka ya kubomfya bongobongo wesu uwa kusungusha mu nshila Kabumba wesu afwailemo lintu amwelengenye no kumupa amaka yashapeleela aya kusambilila. Taleni elenganyeni ifya kusungusha fintu twingapwishishisha! Nangu bantunse abashapwililika, ku fyaba mu butala bwe sonde balipangako ifintu fimo fintu tumona mpanga yonse—amafoni ya kwenda na yo, ifisoselo, inkoloko, bakompyuta, indeke, na fimbi ifingi. Tapali nangu cimo pali ifi icapangwa ne fintu ifyafuma ku cifulo cimbi cimbi ica mwi ulu. Mu kuba no mweo wa muyayaya, amaka ya kwelenganya ifya kupanga muli Paradise wa pe sonde uuleisa tayakapelele!—Esaya 65:21-25.

18. Mulandu nshi ubumi bushakaletendushisha mu calo cipya ica kwa Lesa?

¹⁸ Kabili ubumi tabwakabe ubwa kutendusha. Nangu fye ni lelo tulafuluka ukulya, nangu ca kuti twalilya imiku iishingapendwa. Ilyo tukapwililika, tukacilapo no kuipakisha ifilyo fyawamisha ifya muli Paradise wa pe sonde. (Esaya 25:6) Kabili kukabako icimwemwe ca ciyayaya ica kulasakamana inama shishaifulila no kulaipakisha ukuwa kwa kasuba ukwa kucincimusha, impili, imimana, ne mikonko. Cine cine, ubumi twabwakaletendusha mu calo cipya ica kwa Lesa!—Ilumbo 145:16.

Ukukumanisha Ifyo Lesa Afwaya

19. Mulandu nshi cabelamo amano ukucetekelo kuti kwaliba ififwaikwa pa kupokelela ubupe bwa kwa Lesa ubwa mweo?

¹⁹ Bushe kuti mwaenekela ukupokelela ica bupe ca lulumbi ica kwa Lesa ica mweo wa muyayaya mu Paradise ukwabulo kuti mucitepo nangu cimo? Bushe tacilimo amano ukupelulula ukuti Lesa kuti afwaya twacitapo cimo? Ee, ca mano. Lesa kanshi tatupoosela fye ici ca bupe iyo. Alacitambika kuli ifwe, lelo ifwe tufwile ukutinamina no kucibuula. Cifwaya ukubombesha. Kuti pambi mwaipusha ubwipusho bumo bwine kateka wacaice uwa cuma aipwishe Yesu ati: “Bushe ncite icisuma nshi ukuti mbe no mweo wa muyayaya?” Nelyo kuti mwaipushisha mu nshila kalinda wa cifungo Umwina Filipi aipwishe umutumwa Paulo ati: “Bushe mfwile ukucita shani ukuti mpusuke?”—Mateo 19:16; Imilimo 16:30.

20. Cintu nshi cikalamba icifwaikwa pa kukwata umweo wa muyayaya?

²⁰ Pa bushiku ilyo talafwa, Yesu alumbwilepo icifwaikwa icikalamba lintu asosele pa kupepa kuli Wishi wa ku muulu ati: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” (Yohane 17:3) Bushe ukwishiba Yehova, uwalengele ukuti kube umweo wa muyayaya, no kwishiba uwatufwilile, Yesu Kristu, te cintu calinga? Lelo fingi fifwaikwa, te kwishiba fye.

21. Kuti twalanga shani ukuti tuletetekela?

²¹ Baibolo na kabili itila: “Uutetekelo Mwana aba no mweo wa muyayaya.” Lyene ilundapo ukuti: “Uushumfwa Mwana takamone umweo, lelo icipyu ca kwa Lesa caikala pali wene.” (Yohane 3:36) Kuti mwalanga ukuti mwalitetekelo Mwana ukupitila mu kwalula ubuntu bwenu no kubulenga ukumfwana no kufwaya kwa kwa Lesa. Mufwile ukukaana ifibi fyonse ifyo pambi mwalecita no kubombelapo ukucita iciteemuna Lesa. Mufwile ukucita ico umutumwa Petro akambishe ati: “Lapileni, kabili pilibukileni ku kupashilwe membu shenu, ukuti kukese inshita sha kupuupuutula ukufuma ku cinso ca kwa Shikulu.”—Imilimo 3:19.

22. Fintu nshi fyasanshiwa mu kukonka amakasa ya kwa Yesu?

²² Te kwesha ukulaba ukuti kuti twaipakisha umweo wa muyayaya ukupitila fye mu kutetekela Yesu. (Yohane 6:40; 14:6) Tulangishe fyo tulatetekela Yesu ukupitila mu ‘kukonka mu makasa yakwe.’ (1 Petro 2:21) Cinshi casanshiwamo muli fyo? Lintu alepepa kuli Lesa, Yesu atile: “Moneni, naisa . . . ku kucito kufwaya kwenu, mwe Lesa.” (AbaHebere 10:7) Calicindama ukupashanya Yesu mu kusumina ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa no kupeela ubumi bwesu kuli Yehova. Pa numa ya ico mufwile ukulangisha ukuipeela kwenu ukupitila mu lubatisho lwa mu menshi; na Yesu na o aliipeele ukuti abatishiwe. (Luka 3:21, 22) Ukucite fyo fintu cintu ca mano icine cine. Umutumwa Paulo atile “ukutemwa kwa kwa Kristu e ko twaobelwa.” (2 Abena Korinti 5:14, 15) Mu nshila nshi? Ukutemwa kwalengele Yesu ukutupeela umweo wakwe. Bushe ico tacilingile ukutulenga ukobelwa ukupitila mu kumutetekela? Cifwile ukutulenga ukobelwa ukukonka ica kumwenapo cakwe ica kutemwa ica kuipeela mu kwaafwa bambi. Kristu aleikalilo kucita ukufwaya kwa kwa Lesa; e fyo na ifwe tufwile ukucita, ukukanaikalila fwe bene.

23. (a) Ni kuli cinshi abapokelela umweo bafwile ukulundwa? (b) Cinshi cifwaikwa ku baba mu cilonganino ca Bwina Kristu?

²³ Tacipeleela fye apo pene. Baibolo itila lintu 3,000 babatishiwe pa Pentekoste 33 C.E., ‘balilundilweko.’ Ukulundwa kuli cinshi? Luka alondololo kuti “Balecincila mu kusambilisha kwa batumwa na mwi senge.” (Imilimo 2:41, 42) Balekumana ku kusambilila Baibolo no kubishanya na muli fyo balundilweko, nelyo baishileba mu cilonganino ca Bwina Kristu. Abena Kristu ba kubalilapo balesangwa mu kulongana lyonse ku kusambilishiwa lwa ku mupashi. (AbaHebere 10:25) Inte sha kwa Yehova ilelo shilalongana lyonse, kabili kuti shatemwa ukumukoselesha ukusangwa na sho kuli uku kulongana.

24. “Umweo wine wine” cinshi, kabili ukabako shani?

²⁴ Abantu ukufika ku mamilioni baleenda muli iyi nshila ya kamfyemfye. Cifwaya ukubombesha kwine kwine pa kukanatalansuka pali iyi nshila! (Mateo 7:13, 14) Paulo alangilile ci mu kupaapaata kwa kukafyo mutima ukwa kuti: “Pilikito kupilikita kusuma kwa citetekelo, ikata ku mweo wa muyayaya uo waitilwemo.” Cilakabilwa ukulwisha ubu bulwi pa kuti “[twikate] ku mweo uwabo mweo wine wine.” (1 Timote 6:12, 19) Uyo mweo te uno, uwaisulamo ukukalipwa no kucululuka ifyatuletela ulubembu lwa kwa Adamu. Lelo waba mweo mu calo cipya ica kwa Lesa, icili no kubako nomba line lintu ilambo lya cilubula ilya kwa Kristu likabomfiwa pali bonse abatemwa Yehova Lesa no Mwana wakwe pa numa buno bwikashi bwafumishiwapo. Shi ifwe bonse natusale umweo—“umweo wine wine”—umweo wa muyayaya mu calo cipya ica kwa Lesa icawamisha.

Kuti Mwayasuka Shani?

◻ Bushe insoka, umwanakashi, no bufyashi bwa pa Ukutendeka 3:15 ni bani?

◻ Ni shani fintu Yesu balingene na Adamu, kabili cinshi icilubula calengele ukubako?

◻ Cinshi mwingafulukisha icikalenga imwe ukuipakisha ukuba mu calo cipya ica kwa Lesa?

◻ Finshi fifwaikwa pa kuti tufikepo ukwikala mu calo cipya ica kwa Lesa?

[Icikope pe bula 10]

Ku banono na bakalamba, Yesu e nshila yeka iya ku mweo ushipwa

[Icikope pe bula 11]

Mu nshita Lesa asonta, abakote bakabwelela ku bwaice