Mulepashanya Icitetekelo Cabo

“Aletontonkanyapo mu Mutima Wakwe”

MARIA ali pa mpunda kabili aselele panono panono ninshi aletenda no kutenda. Aikele pali iyi mpunda ama-awala ayengi. Yosefe e watangile muli iyi nshila yalola ku Betelehemu ukushailepela kabili ena ale-enda fye pa nshi. Maria na kabili aumfwile akanya kasela mwi fumo lyakwe.

Pali iyi nshita Maria ali mupepi no kupaapa; Baibolo itila ifumo lyakwe ninshi “nalikula.” (Luka 2:5) Monse umo balepita mu mabala, bashibulimi bamo bafwile balepapa umulandu umwanakashi uwali ne fumo ilikalamba filya aimiine ubulendo. Cinshi calengele ukuti Maria eme ukufuma mu musumba wa Nasarete umo aleikala?

Ili lyashi lyatendeke imyeshi imo ku numa lintu uyu mwanakashi umuYuda bamupeele umulimo waibela uo bashatala abapeela umuntu umbi. Aali no kufyala umwana uwali no kuba Mesia, Umwana wa kwa Lesa! (Luka 1:35) Ilyo inshita ya kupaapa yalepalama, balingile ukwima ubulendo. Ilyo bali pa lwendo, Maria alipitile mu fintu ifingi ifya-eseshe icitetekelo cakwe. Natumone icalengele ukuti atwalilile ukuba ne citetekelo cakosa.

Ulwendo lwa Kuya ku Betelehemu

Te Maria fye na Yosefe bali pa lwendo. Kaisare Augusti afumishe ifunde lya kuti umuntu onse afwile ukulembwa, kanshi abantu baleya ku matauni bafyalilwe pa kuti bengayabalemba. Bushe Yosefe acitile shani? Tubelenga ukuti: “Awe Yosefe na o afumine ku Galili, mu musumba wa Nasarete, no kuya ku Yudea, ku musumba wa kwa Davidi, uo beta ati Betelehemu, pantu ali wa mu ng’anda ya kwa Davidi kabili atuntwike muli ulu lwine lupwa.”—Luka 2:1-4.

Tayali mankumanya fye pa kuti Kaisare afumye ili funde pali iyi nshita. Ukusesema kwalilembelwe imyaka iingi ku numa, ukusobela ukuti Mesia ali no kufyalilwa mu Betelehemu. Nomba nga mwaenda amakilomita 11 ukufuma ku Nasarete kwaliko itauni ilyo baleita ati Betelehemu. Nomba ukusesema kwalilungatike ukuti mu “Betelehemu Efrata,” emo Mesia ali no kufyalilwa. (Mika 5:2) Nga kubomfya umusebo bapanga muno nshiku, ukufuma ku Nasarete ukufika ku mushi unono uwa Betelehemu, uwabela ku kapinda ka kulyo, paba amakilomita 150 kabili uyu musebo wapita mu mpili. Kuli iyi Betelehemu eko Yosefe aleya pantu e wali umushi wa fikolwe fya lupwa lwa Mfumu Davidi, muli ulu lwine lupwa e mo na Yosefe na nabwinga wakwe batuntwike

Bushe Maria alisumine ilyo Yosefe amwebele ukuti baye? Pantu kwena ulu lwendo lwali no kumukosela. Iyi nshita e lyo ulusuba lwalepwa kabili amainsa yali mupepi no kwisa, kanshi limo kwaleba ne mfula iinono. Kabili Betelehemu yabelele apasansama amamita 760, kanshi pa kuyako, kutumbika umulundu kabili lwendo lwa nshiku ishingi. Nomba na filya Maria ali pa bukulu, bali no kupoosa inshiku ishingi pantu bali no kulatushatusha mu nshila. Ifumo nga lyakula sana, umwanakashi afwile alafwaisha ukuba pa ng’anda no kuba na balupwa ne fibusa abengamwafwa ifumo nga lyabuka. Tatwingatwishika ukuti uyu mwanakashi alishipile pa kuti asumine ukuba pa lwendo.

Lelo Luka alembele ukuti, Yosefe aile “mu kulembwa pamo na Maria.” Alembele no kuti Maria balimuupile kuli Yosefe “ukulingana ne fyo bapangene.” (Luka 2:4, 5) Filya Maria nomba ali mukashi wa kwa Yosefe, taleicitila fye ifyo alefwaya. Alishibe ukuti umulume wakwe e wali no kulamutungulula mu fya mapepo, alecita filya fine Lesa aeba abakashi ukuba bakafwa pa kulasuminisha ifyo Yosefe alepingula.a Pa kuti acimfye ubu bwesho bwa icitetekelo cakwe, Maria aleumfwila umulume wakwe.

Cinshi na cimbi napamo calengele Maria ukumfwila? Bushe alishibe ukusesema kwasobele ukuti mu Betelehemu e mwali no kufyalilwa Mesia? Baibolo tayalandapo. Lelo kwena nalimo alishibe, pantu bashimapepo balishibe e lyo na bantu fye bambi nabo bene balishibe. (Mateo 2:1-7; Yohane 7:40-42) Maria alishibe bwino Amalembo. (Luka 1:46-55) Nampo Maria asumine ukuya pa mulandu ne cumfwila ku mulume, nelyo nga ni pa mulandu wa kumfwila ifunde lya buteko nangu ni pa mulandu wa kusesema kwa kwa Yehova nelyo nga ni pa mulandu wa fyonse fye ifi, Maria muntu uo twingapashanya. Yehova alitemwa abaume na banakashi abaicefya kabili abacumfwila. Muno nshiku, umo abantu abengi bashifwaya ukunakila bambi, Maria ca kumwenako icisuma kuli bonse aba cishinka.

Ukufyalwa kwa kwa Kristu

Maria afwile alishishe ne cefu ilyo amwene umusumba wa Betelehemu akatalamukila. Ilyo Yosefe na Maria balepita mu mpili na mu mabala ya miolife ninshi yali ne fisabo fya kulekelesha, bafwile baleibukisha ilyashi lya kale pali uyu mushi. Nga filya fine kasesema Mika alandile, uyu mushi wali uunono sana nangu ca kuti baleupendela pa misumba ya mu Yudea, lelo umu mwine e mwafyalilwe Boasi, Naomi e lyo na Davidi imyaka ukucila 1,000 iyapitilepo.

Ilyo Maria na Yosefe bafikile mu mushi, basangile cinkupiti wa bantu. Bamo balifikilepo bwangu mu kulembesha ukucila Maria na Yosefe, kanshi takwali umuputule umo baali no kwikala.b Apo tapali mwa kwikala, bailelaala mwi cinka lya nama. Kuti twaelenganya ifyo Yosefe aumfwile ububi ukumona umukashi wakwe alecula mu nshila ashabala aculapo, kabili ubu bucushi bwaile bulekulilako. Ilyo bali umu mwine mwi cinka, ifumo lya kwa Maria lyalibuukile.

Abanakashi bonse kuti baishiba bwino bwino ubwafya Maria akwete. Imyaka 4,000 ilyo ici cishilacitika, Yehova alandile ukuti abanakashi bakalacula pa kupaapa pa mulandu no lubembu twapyana. (Ukutendeka 3:16) Takwaba icili conse icilangilila ukuti Maria ena taculile pa kupaapa. Mwi buuku Luka alembele, talondolola ifyo Maria aculile pa kupaapa, alembele fye ukuti: “Afyele umwana umwaume, ibeli.” (Luka 2:7) Ca cine, uyu mwana afyelwe ali “libeli” pa bana nalimo 7 abo Maria afyele. (Marko 6:3) Lelo uyu mwana ena ali-ibelele. Tali fye libeli kuli Maria, lelo aali “e beli pa fibumbwa fyonse” ifya kwa Yehova, aali Mwana wa kwa Lesa umo fye mpo!—Abena Kolose 1:15.

Apa epo nomba ibuuku lya kwa Luka lyalundapo na fimbi, litila: “Amupombele mu nsalu no kumulaalika mu ca kuliilamo ifitekwa.” (Luka 2:7) Abapanga amafilimu pa kufyalwa kwa kwa Yesu na balenga ifikope balakukumya ifyacitike ilyo afyelwe. Nomba natulande pa fintu fya cine ifyacitike. Luka atile umwana bamubikile mu ca kuliilamo ifitekwa. Kanshi ulu lupwa lwali mwi cinka, ilyaishibikwa nangu fye ni lelo line ukuti tamuba busaka nangu mwela usuma. Bafyashi nshi bengasala ukuti umwana wabo afyalilwe mwi cinka nga ca kuti kuli ififulo fimbi uko bengaya? Abafyashi abengi bafwaya ifintu ukuwamina abana babo. Nga ni Maria na Yosefe bafwile balefwaisha ukusakamana uyu mwana pantu ali Mwana wa kwa Lesa!

Nangu ifintu tafyali nge fyo balefwaya, tabalelunguluka; bacitile fye apapelele amaka yabo. Maria alisungile bwino umwana, amupombele mu nsalu no kumulaalika bwino mu ca kuliilamo ifitekwa, ukushininkisha ukuti apo aleele napakaba bwino kabili nacingililwa. Ukusakamana Maria asakamene pali iyi nshita takwamulengele ukuti afilwe ukusakamana bwino umwana. Maria na Yosefe balishibe ukuti ukusambilisha uyu mwana pa fya kwa Lesa e cacindamishe ico balingile ukucita. (Amalango 6:6-8) Na bafyashi abasuma lelo e fyo baba, bafwaisha ukusambilisha abana babo pa fya kwa Lesa nangu cingati abantu abengi pali lelo tabaposako amano ku kupepa Lesa.

Bakoseleshiwa Ilyo Batandalilwa

Kwali icintu cimo icacitike mu kupumikisha ico bashale-enekela. Bakacema baingile mwi cinka lubilo lubilo, ukufwaya ukumona ulu lupwa, lelo uo balefwaisha ukumona mwana. Aba baume balitemenwe icine cine, balemoneka fye aba nsansa. Bafumine mu mpanga yali mu mbali ya lupili uko baleikala ne nama shabo.c Kabili batendeke ukweba aba bafyashi abapeshiwe amano icipapwa icacitike. Ilyo bali mu mpanga ubushiku, malaika alimoneke mu kupumikisha. Ubukata bwa kwa Yehova bwabutwishe ponse apo bali kabili malaika abebele ukuti Kristu nelyo Mesia nafyalwa mu Betelehemu. Bali no kumusanga nalaala mu ca kuliilamo ifitekwa nabamupomba na mu nsalu. Nomba icikalamba icacitike ca kuti kwamoneke bamalaika abaleimba no kutootela Yehova pa bukata bwakwe!

E mulandu wine aba bakacema baicefya bailile mu Betelehemu ulubilo! Bafwile balitemenwe nga nshi ukumona akanya nakalaala nge fyo malaika abebele. Tabalekelepo fye pali ili lyashi lisuma baumfwile. “Bashimike ifyo malaika abebele . . . Na bonse abaumfwileko aya mashiwi balipapile pa fintu ifyo bakacema babashimikile.” (Luka 2:17, 18) Lelo bashimapepo bena balisuulile bakacema. Nomba Yehova ena alemona aba bakacema baicefya ukuti balicindeme. Nga Maria ena, aumfwile shani ilyo aba bakacema babatandalile?

Nangu ca kuti Maria takwete amaka pa mulandu wa kuti e lyo apaapile fye, alikutikishe fyonse ifyo bakacema balandile. Kabili alicitile icintu na cimbi: “Maria ena alisungile aya mashiwi yonse, kabili aletontonkanyapo mu mutima wakwe umo ifi fyalolele.” (Luka 2:19) Uyu mwanakashi cine cine aletontonkanya sana. Alishibe ukuti amashiwi ya kwa malaika yalicindeme sana. Lesa wakwe Yehova, alefwaya Maria eshibe no kwiluka ukuti umwana afyele alicindeme kabili ali ni ulya wine walaiwe. Kanshi tapelele fye pa kukutika. Alesungila ifyebo mu mutima wakwe pa kuti alefitontonkanyapo lyonse, mu myeshi nelyo fye imyaka iyali no kukonkapo. Kanshi ici e cikalamba calengele ukuti Maria akwate icitetekelo mu bumi bwakwe bonse.

Bushe mukapashanya ifyo Maria ali? Yehova alibika ifyebo ifingi ifyacindama nga nshi mu Cebo cakwe. Lelo ifi fyebo kuti fyatwafwa fye nga ca kuti twafiposako sana amano. Kuti twalanga ukuti twalifiposako amano nga ca kuti tulebelenga Baibolo lyonse. Te kulaibelenga fye kwati libuuku yaweyawe, lelo nge Cebo cafuma kuli Lesa. (2 Timote 3:16) E lyo kabili, tufwile ukuba nga Maria, ukulasunga ifyebo mu mutima no kulafitontonkanyapo. Nga ca kuti tuletontonkanyapo sana pa fyebo tubelenga muli Baibolo, no kulatontonkanya pa fyo twingabomfya ifyo Yehova atufunda, ninshi tulecita ififwaikwa pa kuti icitetekelo cesu cikose.

Ifyebo na Fimbi Ifyo Tulingile Ukusunga

Nge fyo Ifunde lya kwa Mose lyalandile, ilyo umwana ukumenye inshiku 8, Maria na Yosefe balimusembulwile, no kumwinika ati Yesu filya fine babebele. (Luka 1:31) Kabili ilyo Yesu akumenye ishiku 40, bamufumishe mu Betelehemu no kumutwala kwi tempele mu Yerusalemu, apali fye amakilomita ayalinga kabili bailepeela ubupe bwa kusangulula ubo Ifunde lyasuminishe ku bali abapiina sana. Bapeele fye ifipeele fibili nelyo inkunda shibili. Nga ca kuti Maria na Yosefe baleumfwa insoni ukupeela ubupe ubwacepele pa mpaanga isho nalimo abafyashi banabo balepeela, bafwile balabileko fye ku nsoni bakwete. Icikalamba ca kuti, balikoseleshiwe ilyo baali pe tempele.—Luka 2:21-24.

Kwali shikulubantu umo umukote, Simeone uwaishile kuli bena no kweba Maria amashiwi na yambi ayo asungile mu mutima. Simeone bamulaile ukuti takafwe mpaka akamone Mesia, kabili umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova wamulangile ukuti Yesu, e Kalubula walaiwe. Simeone na kabili aebele Maria ukuti akaba na macushi ku ntanshi ayo ali no kushipikisha. Amwebele ukuti akomfwa kwati lupanga ulutali bakapusha mu mubili wakwe. (Luka 2:25-35) Na ya yene mashiwi ya kutiinya bamwebele yafwile yalimwafwile ukushipikisha ilyo inshita ya bwesho yaishile imyaka ukucila 30 pa numa. Ilyo Simeone apwile ukulanda na Maria, kwaishile kasesema umwanakashi uwe shina lya Anna, uwamwene Yesu, kabili atendeke ukulashimika kuli bonse abalefwaisha ukulubuka mu Yerusalemu.—Luka 2:36-38.

Maria na Yosefe balicitile bwino sana pa kutwala umwana wabo kwi tempele lya kwa Yehova mu Yerusalemu! Apa epo umwana wabo atendekeele ukulasangwa pe tempele lya kwa Yehova lyonse. Ilyo bali pe tempele, balebombela Lesa apapelele amaka yabo kabili balikoseleshiwe no kwebwa ifyo balingile ukulakonka. Ilyo Maria afumine pe tempele, icitetekelo cakwe cifwile calikoseleko kabili mu mutima wakwe mwaiswile fye ifyebo fya kwa Lesa ifyo ali no kulatontonkanyapo no kushimikilako bambi.

Cisuma sana ukumona abafyashi lelo balepashanya Maria na Yosefe. Inte sha kwa Yehova abakwata abana, balasenda abana babo mu kulongana kwa Bena Kristu. Abafyashi ba musango yo balabombesha kabili balakoselesha Abena Kristu banabo. Kabili ukulongana kulabakosha, ukubasansamusha kabili kulenga bakwata ifyebo ifingi kabili ifisuma ifyo bengebako abantu bambi. Tulemukoselesha ukuti mukalonganeko na bo. Nga mwacite fyo, icitetekelo cenu cikakosa nga filya fine ica kwa Maria cali.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 25]

Simeone alipaalilwe pa kumona Kalubula walaiwe