Bushe Ukankulako ku Kutemwa kwa kwa Yesu?
“Ukutemwa kwa kwa Kristu e ko twaobelwa.”—2 ABENA KORINTI 5:14.
1. Ni shani fintu ukutemwa kwa kwa Yesu kwingalondololwa?
MU CINE CINE, ifyo kwaba ukwawamisha ukutemwa kwa kwa Yesu! Lintu twalanguluka ifyo aculile icishingalondololwa ilyo apayenye icilubula, ukupitila muli ico ceka fye twinganonka ubumi bwa muyayaya, mu kushininkisha imitima yesu ilaseshiwa mu kutasha wene! Yehova Lesa na Yesu umwine babuulile ukuitendekelako. Balitutemenwe intanshi, ilintu twali tucili ababembu. (Abena Roma 5:6-8; 1 Yohane 4:9-11) Ukwishibo “kutemwa kwa kwa Kristu,” e fyalembele umutumwa Paulo, “ukwapesha amano.” (Abena Efese 3:19) Mu cine cine, ukutemwa kwa kwa Yesu kwafika apatali ukucila pa kwishiba konse ukwa masomo ya ku mutwe. Kuya bushilya bwa cili conse icabala acimonwa nelyo ukubeleshiwa ku bantunse.
2. Cinshi cishingalesha Yesu ku kututemwa?
2 Ukulembela Abena Kristu mu Roma, Paulo aipwishe ukuti: “Ni ani akatupaatululako ku kutemwa kwa kwa Kristu? Bushe bucushi, napamo kushikitika, napamo kupakaswa, napamo cipowe, napamo bwamba, napamo kupooswa ku bulwani, napamo lupanga?” Tapali nangu cimo ica fintu fya musango yo ifingalesha Yesu ukufuma ku kututemwa. “[Ndi uwashininwa, NW],” e fintu Paulo atwalilila, “ndeti, nangu ni mfwa, nangu mweo, nangu ni bamalaika nangu ni bamulopwe, nangu fintu ifyabapo nangu fintu ifikesabako, nangu fya maka, nangu kusansama nangu kushika, nangu icibumbwa cimbi, te kuti cibe na maka ya kutupaatululako ku kutemwa kwa kwa Lesa ukwa muli Kristu Yesu Shikulwifwe.”—Abena Roma 8:35-39.
3. Cinshi fye ceka cingalenga Yesu na Wishi ukutusuula?
3 Ukutemwa kwa kwa Yehova Lesa na Yesu kuli iwe kwaba ukwakosa nge fyo. Kwabako fye icintu cimo icingabalesha ukuleka ukukutemwa, kabili ico kusuula kobe ukwa ku mufulo ukwa kutemwa kwabo pa kukaana ukucita cintu baipusha. Kasesema wa kwa Lesa inshita imo alondolwele ku mfumu ya Yudea ukuti: “Yehova ali kuli imwe ilyo imwe muli kuli wene; nga mwamufwaya, kuti asangwa kuli imwe; lelo, nga mwamusuula kuti asuula na imwe.” (2 Imilandu 15:2) Nani uwa ifwe uwingabala afwaya ukwalukako ukufuma ku fibusa fyawama ifya musango yo, ifya cililishi pamo nga Yehova Lesa no Mwana wakwe, Yesu Kristu?
Ukwankulako Kwalinga ku Kutemwa kwa kwa Yesu
4, 5. (a) Ni shani fintu ukutemwa kwa kwa Yesu ukwa kuli ifwe kulingile ukwambukila ukwampana kwesu na bantunse banensu? (b) Nani umbi tulingile ukuseshiwa ukutemwa pa mulandu wa kutemwa kwa kwa Yesu kuli ifwe?
4 Ni shani fintu pa lobe wambukilwa ku kutemwa kwa kwa Yesu ukwabule mipaka ukwa kuli iwe? Ni shani fintu ulingile ukuba? Cisuma, Yesu alondolwele ifyo ukulangisha kwa kutemwa kwakwe kwingambukila ukwampana kwesu na bantunse banensu. Pa numa ya kubombela abatumwa bakwe mu kuicefya pa kusamba amakasa yabo, Yesu atile: “Imupeele ica kumulanga, ukuti na imwe mucite ifyo fine namucitila.” Alundilepo ukuti: “Ifunde lipya ndemupeela, lya kuti muletemwana: ifyo namutemenwe, na imwe mutemwane.” (Yohane 13:15, 34) Abasambi bakwe balisambilile, kabili baliseshiwe ku kwesha ukucita nge fyo acitile. “Muli ici e mo twaishibilo kutemwa,” e fyalembele umutumwa Yohane, “ica kuti Wene atutuuliile umweo wakwe; kabili ifwe tufwile ukutuulila aba bwananyina imyeo yesu.”—1 Yohane 3:16.
5 Nalyo line, kuti twapusa imifwaile ya bumi bwa kwa Yesu no butumikishi nga ca kuti twaseshiwe ku ca kumwenako cakwe ica kutemwa fye no kubombela amabuseko ya bantunse banensu. Bushe ukutemwa kwa kwa Yesu ukwa kuli ifwe takulingile ukutulenga ukumutemwa mu kukonkapo kabili ukucilisha ukutemwa Wishi, uwamusambilishe conse ico aishiba? Bushe ukankulako ku kutemwa kwa kwa Kristu no kubombela Wishi nge fyo acitile?—Abena Efese 5:1, 2; 1 Petro 1:8, 9.
6. Ni shani fintu umutumwa Paulo ayambukilwe ku kutemwa kwa kwa Yesu ukwa kuli wene?
6 Languluka umulandu wa kwa Sauli, uyo pa numa aishibikwe nga Paulo. Pa nshita imo apakese Yesu, “aletusaila amapange yakali ne misoka ku basambi.” (Imilimo 9:1-5; Mateo 25:37-40) Lintu Paulo mu kushininkisha aishibe Yesu, aali uwa kutasha apakalamba pa kupokelela ukweleelwa ica kuti taitemenwe fye ukucula pa mulandu wa kwa Yesu lelo aali uwaipekanya ukufwila wene. “Nintanikilwa pamo na Kristu,” e fyo alembele. “Te ine ndi no mweo . . . no mweo ndi na o nomba mu mubili ndi na o mu kutetekelo Mwana wa kwa Lesa, uwantemenwe no kuipeela pa mulandu wa ine.”—Abena Galatia 2:20.
7. Cinshi cintu ukutemwa kwa kwa Yesu kulingile ukobela ifwe ukuti tucite?
7 Mwandi maka ya kobelwa mu bumi bwesu yalingile ukuba e kutemwa uko Yesu atukwatila! “Ukutemwa kwa kwa Kristu e ko twaobelwa,” e fintu Paulo alembele ku bena Korinti, ‘ukwikala te kuli fwe bene fweka, lelo ukwikalila uwatufwilile no kubuuka pa mulandu wesu.’ (2 Abena Korinti 5:14, 15) Mu cine cine, ukutasha kuli Yesu pa kupeela ubumi bwakwe pa mulandu wesu kulingile ukutusesha ukucita icili conse ico aipusha. Ni muli iyi nshila mweka fye e muntu twingashinina ukuti mu cine cine twalimutemwa. “Nga mwantemwa kuti mwabaka amafunde yandi,” e fyasosele Yesu. “Uukwete amafunde yandi no kuyabaka, wene ninshi e wantemwa.”—Yohane 14:15, 21; linganyeniko 1 Yohane 2:3-5.
8. Ni shani fintu ukutemwa kwa kwa Yesu kwaambukila ubumi bwa bancitatubi bengi?
8 Pa kuba nabasambilila amafunde ya kwa Yesu, aba bulalelale, abacende, abalaalana na ba bwamba bumo bwine, abapuupu, abakolwo bwalwa, ne fipondo mu Korinti wa pa kale baankwileko ku kutemwa kwa kwa Yesu pa kuleka ifyo fibelesho. Paulo alembele ulwa bene ukuti: “Mwalisambilwe, . . . mwalungamikilwe kwi shina lya kwa Shikulu Yesu Kristu.” (1 Abena Korinti 6:9-11) Mu kupalako, ukutemwa kwa kwa Yesu kwaobela abengi ilelo ku kupanga ukwaluka kwawamisha mu bumi bwabo. “Ukucimfya kwa cine ukwa buKristu kwamwenwe mu kulenga abantu basuma aba abo abatungile ukusumina ififundisho fya buko,” e fyalembele kalemba wa lyashi lya kale John Lord. “Twalikwata ubunte ku bumi bwabo ubwabula umulandu, ku mibele yabo iyabulo museebanya, ku bwana calo bwabo ubusuma, no bulumba bwabo ubwa Bwina Kristu.” Mwandi bupusano ifisambilisho fya kwa Yesu fyacita!
9. Cinshi cabimbwamo mu kukutika kuli Yesu?
9 Mu kushininkisha, takwaba isambililo lingacitwa ku muntu ilelo ilyaba ilyacilapo ukucindama ukucila pali ilyo ilya bumi no butumikishi bwa kwa Yesu Kristu. “Ukutonta amenso kuli Yesu,” e fyakonkomeshe umutumwa Paulo. “Mu cituntulu, langulukeni mu kupalamisha [ulya] umo.” (NW) (AbaHebere 12:2, 3) Mu kati ka kwaluka kwa kwa Yesu, Lesa umwine akambishe ukulosha ku Mwana wakwe ukuti: “Muumfweni.” (Mateo 17:5) Cilingile ukukomailwapo, nangu ni fyo, ukuti ukukutika kuli Yesu kusanshamo ifingi ukucila pa kumfwa fye cintu alanda. Cipilibula ukumfwila amakambisho yakwe, ee, ukumupashanya pa kucita cintu acitile mu nshila intu abombelemo cene. Tulankulako ku kutemwa kwa kwa Yesu pa kumupokelela nge cipasho cesu, pa kukonka mu nkasa shakwe mu kupalamisha.
Cintu Yesu Afwaya Ifwe Ukucita
10. Ni bani Yesu akanshishe kabili ku mifwaile nshi?
10 Ukutumwa kwa kwa Yesu ukufuma kuli Lesa kwali kwa kushimikila pa lwa Bufumu bwa kwa Wishi, kabili akanshishe abakonshi bakwe ukucita umulimo umo wine. “Natuleya kumbi” e fyo aebele abasambi bakwe aba ntanshi, “njebila no ko kwine; pantu e co mfumiine.” (Marko 1:38; Luka 4:43) Mu kukonkapo, pa numa ya kukansha mu kukumanina abatumwa bakwe 12, Yesu abakambishe ukuti: “Na po muleya, mulebila, amuti, Nabupalama ubufumu bwa mu mulu.” (Mateo 10:7) Imyeshi imo mu kukonkapo, pa numa ya kukansha na bambi 70, abatumine mu kuba no kukambisha kwa kuti: “Mutile kuli bene, Ubufumu bwa kwa Lesa nabupalama kuli imwe.” (Luka 10:9) Mu kulengama, Yesu afwaile abakonshi bakwe ukuba bakashimikila kabili bakasambilisha.
11. (a) Ni mu nshila nshi abasambi ba kwa Yesu bengacita imilimo yacilapo ukucila iyo acitile? (b) Cinshi cacitike ku basambi pa numa Yesu aipaiwe?
11 Yesu atwalilile ukukansha abasambi bakwe kuli uyu mulimo. Mu kati ka cungulo bushiku ca kupelako pa ntanshi ya mfwa yakwe, abakoseleshe mu kuba na mashiwi ya kuti: “Uuntetekela, imilimo iyo ine ncita na o akacita, kabili akacite milimo iyacilapo pali iyi.” (Yohane 14:12) Imilimo ya bakonshi bakwe yali no kuba iyacilapo pa yakwe pa mulandu wa kuti mu butumikishi bwabo baali no kufika pa bantu abengi pa ncende yakulilako kabili pa ciputulwa ca nshita icalepelako. Nalyo line, pa numa Yesu aipaiwe, abasambi bakwe bali abashibomba pa mulandu wa mwenso. Balibeleme kabili tabatwalilile umulimo uyo abakanshishe ukucita. Bamo babwelele fye na ku bukwebo bwabo ubwe sabi. Nangu cibe fyo, mu nshila ishingalabwa, aebekeshe pali aba cinelubali ico abafwaile, capamo na bakonshi bakwe bonse, ukucita.
12. (a) Cipesha amano nshi cintu Yesu acitile pali Bemba wa Galili? (b) Cinshi, mu kumonekesha, cintu Yesu apilibwile lintu aipwishe Petro nampo nga Alimutemenwe “ukucisha aba”?
12 Yesu afwele umubili wa buntunse no kumonekela pali Bemba wa Galili. Abatumwa cinelubali bali mu bwato lelo balifililwe ukwikate isabi ubushiku bonse. Yesu abilikishe ukufuma pa lulamba lwa bemba ukuti: “Teyeni isumbu lubali ku kulyo kwa bwato, mwalasanga.” Lintu isumbu mu cipesha amano lyaiswilemo isabi ukufika ku cipimo ca kulepuka, abo abali mu bwato bailwike ukuti aali ni Yesu uwali ku lulamba, kabili balyangufyenye ukuya uko alelolela. Pa numa ya kubapeela umwikulo, Yesu, mu kupalishako ukulolesha pe sabi lyaiketwe ilingi, aipwishe Petro ukuti: “Simone, mwana Yona, bushe walintemwa ukucisha aba?” (Yohane 21:1-15) Yesu ukwabulo kutwishika apilibwile ukuti, Bushe walikakililwako apakalamba ku bukwebo bwe sabi ukucila ku mulimo wa kushimikila uo nakupekanishisha ukucita?
13. Ni shani fintu Yesu mu maka aebekeshe abakonshi bakwe inshila intu balingile ukwankula ku kutemwa kwakwe?
13 Petro alyankwileko ukuti: “Ee Shikulu, imwe mwaliishiba ukuti nalimutemwa.” Yesu ayaswike ukuti: “Cemo twana twa mpaanga twandi.” Umuku walenga ibili Yesu aipwishe ukuti “Simone, mwana Yona, bushe walintemwa?” Na kabili Petro ayankwileko, ukwabulo kutwishika mu kushininwa kwakosa ukuti: “Ee Shikulu, imwe mwaliishibo kuti nalimutemwa.” Na kabili Yesu akambishe ukuti: “Ceme mpaanga shandi.” Umuku walenga itatu Yesu aipwishe ukuti: “Simone, mwana Yona, bushe walintemwa?” Ukufika pali nomba Petro aiketwe ubulanda. Inshiku shinono fye pa ntanshi ya ico, akeene ukwishiba Yesu imiku itatu, e co kuti pambi alepapa nampo nga Yesu aletwishika bucishinka bwakwe. E ico, pa muku walenga itatu, Petro ayankulako, nakalimo mu mashiwi ya kupaapaata ukuti: “Mwe Shikulu, imwe mwaishiba fyonse; imwe mwaliishibo kuti nalimutemwa.” Yesu ayaswike fye ukuti: “Lishe mpaanga shandi.” (Yohane 21:15-17) Bushe kuti kwabako ukutwishika ku co Yesu alefwaya Petro na ba kubishanya nankwe ukucita? Ifyo mu maka aebekeshe pali bene—capamo na pa bali bonse abaali no kuba abasambi bakwe ilelo—ukuti nga balimutemwa, bali no kwakana mu mulimo wa kupanga abasambi!
14. Pa tushita tumbi, ni shani fintu Yesu alangile abasambi bakwe inshila balingile ukwankwilamo ku kutemwa kwakwe?
14 Inshiku shinono pa numa ya uko kulanshanya kwa pa lulamba lwa bemba, Yesu amoneke pa lupili mu Galili no kukambisha ibungano lya nsansa ilya bakonshi abali mupepi na 500 ukuti: “E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, . . . mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.” (Mateo 28:19, 20; 1 Abena Korinti 15:6) Tontonkanya pa lwa cene! Abaume, abanakashi, na bana bonse bapokelele uku kutumwa kumo kwine. Nalyo line pa numa, ilyo fye talanina ukuya ku mulu, Yesu aebele abasambi bakwe ukuti: “Mukabe nte shandi . . . ukufika ku mpela ya pano nse.” (Imilimo 1:8) Pa numa ya uku kukonkomesha konse, te ca kupapa Petro, imyaka pa numa, asosele ukuti: “[Yesu] atukonkomeshe ukubila ku Bantu, no kushimikisha.”—Imilimo 10:42.
15. Ni pa lwa cinshi kushingabela ukutwishika?
15 Te kuti kubeko ukutwishika ukukuma ku nshila tulingile ukwankula ku kutemwa kwa kwa Yesu. Nge fyo aebele abatumwa bakwe ukuti: “Nga mwabaka amafunde yandi, mwakulaikala mu kutemwa kwandi . . . Ni mwe banandi, nga mwacite fyo imweba.” (Yohane 15:10-14) Icipusho cili ca kuti, Bushe ukalanga ukutasha ku kutemwa kwa kwa Yesu pa kumfwila ifunde lyakwe ku kwakana mu mulimo wa kupanga abasambi? Ca cine, ici te kuti pambi cikwangukile pa milandu yalekanalekana. Lelo tacali icayanguka nelyo fye ni kuli Yesu. Languluka ukuteuluka ukwabimbilwemo kuli wene.
Konka Ica Kumwenako ca kwa Yesu
16. Ca kumwenako nshi cawamisha Yesu apayenye?
16 Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka aipakishe icifulo casumbukisha ica bukata bwa mu mulu ubwacilishapo pa bwa bamalaika bonse. Aali uwacindama mu cituntulu! Nalyo line mu kuitemenwa aisangwile uwa fye, afyelwe nge cilundwa ca lupwa ulupiina, kabili akulile uwashingulukwa na bantunse balwala, abafwa. Acitile ici pa mulandu wesu, nge fyo umutumwa Paulo alondolwele ukuti: “Mwaishibo kusenamina kwa kwa Shikulwifwe Yesu Kristu, ukuti nelyo aali uwacindama aisangwile umubusu pa mulandu wenu, ukuti imwe mu bubusu bwakwe e mo mucindamine.” (2 Abena Korinti 8:9; Abena Filipi 2:5-8) Mwandi ca kumwenako! Mwandi cilangililo ca kutemwa! Takwaba nangu umo uwapeela ifingi nelyo ukucula apakalamba pa mulandu wa bambi. Kabili takwaba uwacilenga ukucitikako kuli bambi ukuipakisha ubucindami bwakulilako, ee, ubumi bwa muyayaya mu kupwililika!
17. Ni nshila nshi yabikwa pa ntanshi yesu, kabili cinshi cikabe ca kufumamo mu kuikonka?
17 Kuti twakonka ica kumwenako ca kwa Yesu no kuba aba kunonsha kuli bambi mu nshila imo ine. Mu kubwekeshabwekeshapo, Yesu acincishe abantu ukuba abakonshi bakwe. (Marko 2:14; Luka 9:59; 18:22) Na kuba, Petro alembele ukuti: “Ni ci cine mwaitiilweko; pa kuti na Kristu aculiile imwe no kumushile ca kumwenako, ukuti mukonke mu makasa yakwe [mu kupalamisha, NW].” (1 Petro 2:21) Bushe ukankulako ku kutemwa kwa kwa Kristu ukufika ku cipimo ca kucula pa kuti wingabombela Wishi nge fyo acitile? Ifyo ingaba iya kunonsha inshila ya musango yo kuli bambi! Mu cine cine, pa kukonka ica kumwenako ca kwa Yesu, pa kubomfya mu kukumanina ifisambilisho apokelele ukufuma kuli Wishi, “ukaipususha we mwine na balekuumfwa.”—1 Timote 4:16.
18. (a) Ca kumwenako nshi Yesu aimike ukulosha ku mibele yakwe ukulola ku bantu? (b) Ni shani fintu abantu baankwileko ku buntu bwa kwa Yesu?
18 Pa kwaafwa abantu apakalamba, tufwile na kabili ukuyumfwa pa lwa bene nge fyo Yesu acitile. Ubusesemo ukulosha kuli wene bwatile: “Ilililo bulanda umulanda no mubusu, ne myeo ya babusu ilapususha.” (Ilumbo 72:13) Abakonshi bakwe kuti baishiba ukuti Yesu ‘alitemenwe’ abo alandileko no kuti mu cine cine afwaile ukubaafwa. (Marko 1:40-42; 10:21) “Pa kumona amabumba,” e fyo Baibolo isosa, “abekatilwe inkumbu; pa kuti bali abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.” (Mateo 9:36) Nelyo fye babembu babipisha bakuntilwe ku kutemwa kwakwe kabili bakulilwe kuli wene. Kwi shiwi lyakwe, imibele, no musango wa kusambilisha, balyangukilwe. Nge ca kufumamo, nelyo fye basangushi basuulwa na bacilende balimukonkelele.—Mateo 9:9-13; Luka 7:36-38; 19:1-10.
19. Ni shani fintu Paulo apashenye Yesu, kabili cinshi cikaba ica kufumamo lintu twacita cimo cine?
19 Abasambi ba kwa Yesu aba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo baambwile ica kumwenako cakwe icabamo ukutemwa. Paulo alembele kuli bamo abo atumikileko ukuti: “Twali abafuuka mu kati ka imwe, ngo uonsha uulelela abana bakwe bene . . . Umo shibo acitila abana bakwe bene, e mo twacitile umuntu onse wa muli imwe, ukukonkomesha imwe no kumukoselesha.” (1 Abena Tesalonika 2:7-11) Bushe ulomfwa ukwangwako kwine kwine kumo kwine kuli abo ababa mu cifulo cobe ica kubombelamo uko abafyashi bakutemwa bayumfwa ku bana babo abatemwikwa? Ukulangisha ukwangwako kwa musango yo kwi shiwi lyobe, ukulumbulula kwa cinso, ne ncitilo shobe kukalenga ubukombe bwa Bufumu ukuba ubwa kucebusha ku bapaale mpaanga.
20, 21. Fya kumwenako nshi fimo ifya muno nshiku ifya bantu abakonkele ica kumwenako ca kutemwa kwa kwa Yesu?
20 Kasuba kamo akatalala mu Spain, Inte shibili bakumenye umwanakashi uwa cikalamba pa fya kusemenako uo iŋanda yakwe yatalalishe pa mulandu wa kuti inkuni shalipwile. Alepembelela umwana wakwe umwaume ukubwela ku ncito no kwisapandula ishafulilako. Inte balipandwile inkuni, kabili bamushilile na bamagazini bamo aba kubelenga. Lintu umwana wakwe umwaume abwelele, alyebekeshiwe ku kwangwako kwabamo ukutemwa ukwa Nte kuli nyina ica kuti abelengele bamagazini, atendeke ukusambilila Baibolo, alibatishiwe, kabili mu kwangufyanya aingile mu butumikishi bwa bupainiya.
21 Mu Australia umwaume no mukashi wakwe balondolwele ku batandashi Inte ukuti tabakwete indalama isha kuliishishamo ulupwa lwabo. Inte abaupana balile no kuyashita ifya kulya, ukusanshako na switi ya bana. Abafyashi balililile, ukusoso kuti bali abapelelwa ica kuti bafwaile ukuipaya. Bonse batendeke ukusambilila Baibolo, kabili umukashi nomba line alibatishiwe. Umwanakashi mu United States uwakwete impatila ya kulwisha Inte sha kwa Yehova acitile lipoti pa numa ya kukumanya umo ukuti: “Mu cine cine nshileibukisha ico twalandilepo, lelo ico ndeibukisha ni fintu aali uwa cikuku kuli ine, kabili ifyo aali uwa cileela no waicefya. Mu cine cine nayumfwile uwakulilwa kuli wene ngo muntu. Ndateesa bucibusa bwakwe ukufika ku bwa lelo.”
22. Pa numa ya kubebeta ubumi bwa kwa Yesu, kusondwelela nshi kwesu ukulosha kuli wene?
22 Lintu twaankulako ku kutemwa kwa kwa Yesu pa kucita umulimo untu acitile mu nshila intu abombelemo, mwandi mapaalo ya kupapusha twingaipakisha! Ukukula kwa kwa Yesu kwaba ukwamonekesha kabili ukwacilishapo bukulu. Tulaseshiwa ukubwekeshapo amashiwi ya kwa kateka umwina Roma Ponti Pilato aya kuti: “Moneni umuntu!” Ee, mu cituntulu, “Umuntu,” umuntu wakulisha uwabalile abako uwa mweo.—Yohane 19:5.
Kuti Waasuka Shani?
◻ Kwakula shani ukutemwa kwa kwa Yesu?
◻ Ni ani untu ukutemwa kwa kwa Yesu kulingile ukutulenga ukutemwa, kabili cinshi cintu ukutemwa kwakwe kulingile ukobela ifwe ukucita?
◻ Mulimo nshi untu Yesu alefwaya ifwe ukucita?
◻ Ni shani fintu Yesu abele uwacindama, kabili mulandu nshi abelele umupiina?
◻ Ni shani fintu tulingile ukupashanya Yesu mu nshila intu atumikilemo ku bantu?
[Icikope pe bula 15]
Yesu aimike icipasho ca kulangisha ukutemwa
[Icikope pe bula 17]
Yesu alangilile mu maka ifyo abasambi bakwe balingile ukulangisho kutemwa kuli wene