Ukulingana na Baibolo

Ni Shani Abena Kristu Balingile Ukumona Iminsa?

BAKATOLIKA bene bene balasuminisha ifyalandile Papa John Paul II, uyo nomba line, ukulingana na New York Times, “alandile ukuti icalici limona ukukanasefya Iminsa nge sambi.” Bushe Iminsa cinshi? Bushe icalici na Baibolo filasuminishanya pali uyu mulandu?

Mu citabo ca Things Catholics Are Asked About, umupatili wa ciKatolika Martin J. Scott alondolola Iminsa pamo nge fi: “Iminsa lilambo ilyabulo mulopa ilya Mubili no Mulopa wa kwa Kristu. Calvary yali e lambo lya mulopa ilya kwa Kristu. Iminsa yalipalana sana ne lambo lya pa musalaba. Uyu te mulumbe, te mampalanya, atemwa ukukukumya.” Kabili alundapo ati: “Iminsa itunga ukuleta Mwana Lesa pa fipailo fyesu, no kumupeela nge lambo kuli Lesa Tata.”

Bushe Iminsa ya mu Malembo?

BaKatolika bene bene basumino kuti Iminsa cisambilisho ca mu Malembo. Batila amashiwi ya kwa Yesu pa kusefya ukwitwa Umulalilo wa Kulekelesha e bushinino bakwata. Pa kupeela abatumwa bakwe umukate no mwangashi, Yesu alandile pa mukate ati: “Uyu, mubili wandi.” Pa lwa mwangashi, atile: “Ulu, mulopa wandi.” (Mateo 26:26-28)a BaKatolika basumino kuti pa kulanda aya mashiwi, Yesu icine cine alisangwile umukate no mwangashi ukuba umubili wakwe no mulopa. Lelo, icitabo ca New Catholic Encyclopedia (ica mu 1967) cisoko kuti: “Tatulingile ukushintilila sana pa myumfwikile ya mashiwi ayatila ‘Uyu, mubili wandi’ nelyo ‘Ulu, mulopa wandi.’ . . . Pantu amashiwi pamo nga ‘ukuseepa ni mpela ya calo’ (Mateo 13:39) nelyo ‘Nine mwangashi wine wine’ (Yohane 15:1) [verbu wa “ukuba”] apilibula fye ukulangilila nelyo ukwimininako.” E ico, nangu fye ici citabo ca bulashi citila cilasumina ukuti amashiwi ya pali Mateo 26:26-28 tayashinino kuti pa Mulalilo wa Kulekelesha umukate no mwangashi fyalisangwike icine cine ukuba umubili no mulopa wa kwa Yesu.

Bamo kuti baibukisha ukuti Yesu alandilepo ukuti: “Nine mukate uumi, uwaika ku muulu. . . . Uulyo munofu wandi, uunwa no mulopa wandi, akwato bumi bwa pe.” (Yohane 6:51, 54) Bamo abamwene kwati Yesu alelanda pa kulya umubili wakwe no kunwa umulopa wakwe balitulumwike. (Yohane 6:60) Lelo kuti twaipusha atuti, Bushe Yesu alisangwile umunofu wakwe ukuba umukate pali iyo nshita? Iyo! Alelanda fye mu mampalanya. Aipashenye ku mukate pa mulandu wa kuti ali no kupeela ubumi ku bantunse ukupitila mwi lambo lyakwe.Yohane 6:35, 40 alangilila bwino ukuti ukulya no kunwa kwaleimininako ukutetekela Yesu Kristu.

Apantu Iminsa yaba kusefya kukalamba ukwe Calici lya Katolika, umuntu kuti aenekela Amalembo ukutungilila yene. Lelo tayatungilila yene. Icitabo ca The Catholic Encyclopedia (ica mu 1913) calondolwele umulandu cabela ifyo, citila: “Icifundisho cesu maka maka cafumine . . . ku cishilano ica kale icibilisha ubucindami bwa kulomba [ukupaapaatila] Ilambo lya Minsa.” Ca cine, Iminsa ya baKatolika yafuma ku cishilano, te mu Baibolo.

Te mulandu na fintu icishilano cingaba icafumaluka, lelo nga tacumfwana na Baibolo tacingapokelelwa na Lesa. Yesu ashimawile intungulushi sha mapepo isha mu nshiku shakwe ati: “Namusangule cebo ca kwa Lesa ica fye ku cishilano cenu.” (Mateo 15:6) Apantu Yesu alikatamike Icebo ca kwa Lesa, natubebete icisambilisho pa lwa Minsa ukulingana na Malembo ya Mushilo.

Miku Inga Kristu Apeelwe nge Lambo?

BaKatolika basambilisho kuti lyonse lintu balesefya Iminsa, Yesu alapeelwa nge lambo, nangu cingati batunga ukuti tafwa icine cine no kuti ilambo te lya mulopa. Bushe e fintu Baibolo isambilisha? Moneni pa AbaHebere 10:12, 14 apatila: “[Yesu] apeele ilambo limo fye ilya pa masambi, e pa kuya ikalilila pe, ku kwa kulyo kwa kwa Lesa. Pantu kwi lambo limo fye, alengele bonse abo alewamya ukupwililika pe na pe.”

Nangu cibe fyo, Katolika umwine mwine kuti apaasha ati: ‘Bushe Yesu talingile ukulaipeela umwine libili libili pantu bonse tulapanga amasambi imiku iingi?’ Icasuko ca mu Baibolo icisangwa pa AbaHebere 9:25, 26 citila: “[Kristu] talingile ukulaipeela umwine libili libili. . . . Alimoneka limo fye, pa mpela ya nshiku, ku kufumye sambi kwi lambo lyakwe.” Moneni ukuti: Kristu “talingile ukulaipeela umwine libili libili.” Pa Abena Roma 5:19, umutumwa Paulo alondolola umulandu cabela ifyo ati: “Ubutalami bwa muntu umo [Adamu] bwalengele abengi babe aba masambi, e fyo no bupete bwa muntu umo [Yesu] bukalenga abengi ukuba abatambalala.” Bucintomfwa bumo ubwa kwa Adamu bwalengele ifwe bonse tulefwa; icilubula cimo ica kwa Yesu calengele ukuti ifwe bonse fwe batetekela ilambo lyakwe ukwelelwa imembu shesu pali nomba no kuipakisha umweo wa muyayaya ku ntanshi.

Bupusano nshi bwabapo nampo nga Yesu apeelwe nge lambo umuku fye umo atemwa alapeelwa nge lambo libili libili? Icikalamba kutasha umutengo we lambo lya kwa Yesu. Ico e ca bupe icacila pali fyonse, icaumo mutengo, kabili icapwililika nga nshi, icishakabwekeshiwepo kabili.

Cine cine ilambo lya kwa Yesu lyawaminwa ukwibukisha. Lelo palibo bupusano pa kwibukisha icintu no kucibwekeshapo. Ku ca kumwenako, abaupana abalesefya ubushiku bwa bwinga bwabo kuti baibukisha ubushiku baupene, ukwabulo kubwekeshapo fyonse ifyacitike pa bwinga. Cila mwaka, Inte sha kwa Yehova shilasefya imfwa ya kwa Yesu, shicite fyo nga fintu Yesu akambishe ‘ku kumwibukisha,’ te mu kumupeela nge lambo. (Luka 22:19) Kabili, mu mwaka onse aba Abena Kristu balatukuta ku kulundulula isenge na Yehova Lesa ukupitila muli Yesu Kristu pa kulenga imikalile yabo, imicitile yabo, ne fisumino fyabo ukumfwana na Malembo ya Mushilo.

Ilingi line, ukucite fyo kupilibula ukwalula imitontonkanishishe yabo. Lelo Inte shilasekelela pa kwishibo kuti shikapaalwa nga shatungilila Icebo ca kwa Lesa muli bucishinka ukucila ukutungilila ifishilano fya bantunse. Kabili nga shatetekela umulopa we lambo lya kwa Yesu, uwasumine umuku fye umo mupepi ne myaka 2,000 iyapitapo, ukashisangulula ku lubembu lonse.—1 Yohane 1:8, 9.

Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi nelyo nga mwingafwaya umuntu umo ukwisamutungulula isambililo lya Baibolo ilya pa fye mu mwenu, shi lembeleni ku Watchtower, Box 33459, Lusaka 10101, nelyo ku keyala kalinga pe bula 5.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 31]

Iminsa ya St Giles (ulubali lumo)

[Abatusuminishe]

Erich Lessing/Art Resource, NY