Belesheni Icitetekelo Icashimpwa pa Cine
“Ukwabulo kutetekela te kuti kube ukutemuna, pantu uupalamina kuli Lesa ali no kutetekelo kuti e ko ali, no kuti aba kalambula wa bamufwayafwaya.”—ABAHEBERE 11:6.
1, 2. Ni shani fintu icitetekelo ca kwa Adamu cabikilwe ku bwesho, kabili mu kuba na ca kufumamo nshi?
ICITETEKELO cifwaya ifingi ukucila pa kusumina ukuti Lesa e ko aba. Umuntu wa kubalilapo, Adamu, takwete ukutwishika pa lwa kubapo kwa kwa Yehova Lesa. Lesa aumfwene na Adamu, mu kupalako kwacilapo ukupitila mu Mwana Wakwe, Cebo. (Yohane 1:1-3; Abena Kolose 1:15-17) Nalyo line, Adamu alufishe icilolelo ca bumi bwa ciyayaya pantu afililwe ukumfwila Yehova no kubelesha icitetekelo muli wene.
2 Insansa sha nshita ya ku ntanshi isha kwa Adamu shamoneke ukubikwa mu busanso lintu umukashi wakwe, Efa, akeene ukumfwila Yehova. Pantu, itontonkanyo line ilya kulufya wene lyabikile icitetekelo ca muntu wa kubalilapo ku bwesho! Bushe Lesa aali no kupikulula iyi mpika mu nshila ya kuti yashininkisha insansa shatwalilila isha kwa Adamu no busuma? Pa kuilunda kuli Efa muli bumpulamafunde, Adamu alangile ukuti mu kumonekesha tatontonkenye ifyo. Aeseshe ukupikulula impika mu nshila yakwe, ukucila ukufwayafwaya mu mukoosha ukutungulula kwa bulesa. Ukufilwa ukubelesha icitetekelo muli Yehova, Adamu aletele imfwa pa mwine wine no bufyashi bwakwe bonse.—Abena Roma 5:12.
Icitetekelo Cinshi?
3. Ni shani fintu ubulondoloshi bwa Baibolo ubwa citetekelo bwapusana ukufuma kuli ubo ubwapeelwa na dikishonari imo?
3 Dikishonari imo ilondolola icitetekelo pamo nga “icisumino cashangila mu cintu cimo icishikwete ubushinino.” Ukutalukako nga nshi ukufuma ku kwafwilisha iyo mfundo, nangu cibe fyo, Baibolo ilandikisha icapusanininako fye. Icitetekelo cashimpwa pa fishinka, pa fya cine cine, pa cine. Amalembo yatila: “Icitetekelo e shintililo lya fintu tulecetekela, ni nte ya [fya cine cine, NW] ifishimonwa.” (AbaHebere 11:1) Umuntu uwakwate citetekelo alikwata ica kwikasha ca kuti icili conse icalaiwa na Lesa caba fye nge cafikilishiwa. Ubushinino bwa kwebekesha bwalibo bwakosa nga nshi ubwa fya cine cine bushamonwa ica kuti icitetekelo casoswa ukulingana no bo bushininkisho.
4. Ni shani fintu icitabo cimo ica kuloshako cafwilisha ubulondoloshi bwa mu Baibolo ubwa citetekelo?
4 Muli New World Translation, umusango wa nsoselo uwa verbu ya ciHebere ʼa·manʹ inshita shimo upilibulwa “belesha icitetekelo.” Ukulingana na Theological Wordbook of the Old Testament, “mu kucindama kwa bupilibulo bwa ntulo mwaba imfundo ya kushininkisha . . . mu kucilana na matontonkanyo ya muno nshiku aya citetekelo pamo nge cintu cimo icingacitikako, ica cine mu kusubila, lelo te ca cishinka.” Icitabo cimo cine citila: “ʼĀmēn yafuma kumbi ‘mu cine cine’ yasendwa ukwingila mu Cipingo Cipya mwi shiwi amēn ilili lishiwi lya ciNgeleshi ilya ‘amen.’ Yesu abomfeshe ili shiwi libili libili (Mt 5:18, 26, na fimbipo.) ku kulandikisha icishinka ca mulandu.” Ishiwi ilyapilibulwa “icitetekelo” mu Malembo ya Bwina Kristu aya ciGreek na kabili lipilibula icisumino mu cintu cimo icashimpwa mu kushangila pa cishinka nelyo icine.
5. Ni shani fintu ishiwi lya ciGreek ilyapilibulwa “fintu tulecetekela” pa AbaHebere 11:1 lyabomfiwe mu fyalembwa fya pa kale ifya makwebo, kabili bucindami nshi ici cakwata ku Bena Kristu?
5 Ishiwi lya ciGreek (hy·poʹsta·sis) ilyapilibulwa “fintu tulecetekela” pa AbaHebere 11:1 lyabomfiwe mu cinkumbawile mu fyalembwa fya makwebo ifya pa macinda ya pa kale ku kupeela imfundo ya cintu cimo iciikasha icikwatwa ca nshita ya ku ntanshi. Abasambilila Moulton na Milligan batubulula ukupilibula ukuti: “Icitetekelo ni title deed [icalembwa ca kupeelo muntu insambu sha cifulo] iya fintu filesubilwa.” (Vocabulary of the Greek Testament) Ukwabulo kutwishika, nga ca kuti umuntu alikwata title deed ya cifulo, kuti akwate ‘fintu alecetekela’ ukuti kasuba kamo isubilo lyakwe ilya kucikwata likafikilishiwa.
6. Bucindami nshi ubwe shiwi lya ciGreek ilyapilibulwa “inte ya fintu” pa AbaHebere 11:1?
6 Pa AbaHebere 11:1, ishiwi lya ciGreek ilyapilibulwe “nte ya fintu” (eʹleg·khos) lipeela imfundo ya kupeela ubushininkisho ku kulangilila icintu cimo, ukucilisha icintu cimo icapusanako ku cilemoneka ukuba e mulandu. Ubushininkisho bwa cine cine nelyo ubwakosa bulenga icapitile ukwabulo kumfwika ku numa ukumfwika, muli iyo nshila ukusuusha icamoneke fye ukuba e mulandu. E co ponse pabili mu Malembo ya ciHebere na ya ciGreek, icitetekelo mu cishinka te “cisumino cashangila mu cintu cimo icishikwete ubushinino.” Mu kupusanako, icitetekelo cashimpwa pa cine.
Ukushimpwa pa Cine ca Kutendekelako
7. Ni shani fintu Paulo na Davidi balondolola abo abakaana ukubako kwa kwa Lesa?
7 Umutumwa Paulo alondolwele icine ca kutendekelako lintu alembele ukuti “ukufuma ku kulengwa kwa pano isonde ifishimoneka [fya kwa Kabumba]—amaka yakwe ya pe na buLesa bwakwe pamo— fyamonekesha, bafiilukila ku fibumbwa. E ico [bakakaanya ba cine] babulwe ca kuleseshamo.” (Abena Roma 1:20) Ee, “Imyulu ilelondololo bukata bwa kwa Lesa,” na “pano isonde paisulapo ifibumbwa [fyakwe].” (Ilumbo 19:1; 104:24) Lelo ni shani nga ca kuti umuntu tali uwaitemenwa ukulanguluka ubushininkisho? Kemba wa malumbo Davidi atile: “Umubifi mu kutakalala kwa cinso cakwe [“uwa cilumba nga fintu aba,” The New English Bible] [tasapika, NW]; takuli Lesa; e matontonkanyo yakwe yonse.” (Ilumbo 10:4; 14:1) Ku cipimo cimo, icitetekelo cashimpwa pa cine cakatama ica kuti Lesa e ko aba.
8. Abo babelesha icitetekelo baba na maka ya kukwata kwebekesha nshi no kwiluka?
8 Yehova tabako fye; na kabili alibo wacetekelwa, kabili kuti twashintilila pa malayo yakwe. Alisosa ukuti: “Cine cine ifyo napangile, e fyo cikaba, cine cine ifyo napandile amano, e fyo cikeminina.” (Esaya 14:24; 46:9, 10) Aya tayali mashiwi yabulamo ubupilibulo. Kwalibako ubushinino bwalengama ubwa kuti imyanda ya masesemo yalembwa mu Cebo ca kwa Lesa yalifikilishiwa. Mu kuba no ku kubuutusha, abo abalebelesha icitetekelo na kabili bali na maka ya kwiluka ukufikilishiwa kulecitika ukwa masesemo ayengi na yambi aya Baibolo. (Abena Efese 1:18) Ku ca kumwenako, balemona ukufikilishiwa kwa “cishibilo” ca kubapo kwa kwa Yesu, ukusanshako no kushimikila kwasumbanishiwa ukwa Bufumu bwaimikwa, pamo pene no kutanunuka kwasobelwe ukwa kupepa kwa cine. (Mateo 24:3-14; Esaya 2:2-4; 60:8, 22) Balishiba ukuti mu kwangufyanya inko shikabilikisha “umutende no mutelelwe!” no kuti mu kwipipa pa numa ya ico Lesa “akonaula abaleonaule calo.” (1 Abena Tesalonika 5:3, NW; Ukusokolola 11:18) Mwandi lipaalo ukukwate citetekelo cashimpwa pa cine ca mu busesemo!
Icisabo ca Mupashi wa Mushilo
9. Kwampana nshi kwabako pa kati ka citetekelo no mupashi wa mushilo?
9 Icine apashimpwa icitetekelo cisangwa muli Baibolo, icapangwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. (2 Samwele 23:2; Sekaria 7:12; Marko 12:36) Mu kubamo kupelulula, lyene, icitetekelo te kuti cibeko ukwabula ukubomba kwa mupashi wa mushilo. Uyo e mulandu Paulo alembele ukuti: “Ifisabo fya mupashi [fisanshamo] . . . [icitetekelo, NW].” (Abena Galatia 5:22) Lelo abengi balakaana icine ca bulesa, ukukowesha ubumi bwabo ku lunkumbwa lwa mubili ne mimwene ifilenga umupashi wa kwa Lesa ubulanda. Muli ifyo, ‘icitetekelo te cikwatwa ca bantu bonse,’ pantu tabakwata icitendekelo apa kucilundulwila.—2 Abena Tesalonika 3:2; Abena Galatia 5:16-21; Abena Efese 4:30.
10. Ni shani fintu ababomfi bamo aba mu kubangilila aba kwa Yehova balangile ukuti babeleshe icitetekelo?
10 Ukufuma pa kati ka ntuntuko sha kwa Adamu, nangu cibe fyo, abantu bamo umo umo balibelesha icitetekelo. AbaHebere icipandwa 11 balumbula Abele, Enoke, Noa, Abrahamu, Sara, Isaki, Yakobo, Yosefe, Mose, Rahabu, Gideone, Baraki, Samsone, Yefta, Davidi, na Samwele, capamo na babomfi abengi abashalumbulwa amashina aba kwa Yehova, abo “[abashimikwe] bwino ku citetekelo cabo.” Mona icacitilwe “ku citetekelo.” Ni ku citetekelo e ko Abele “atuuliile kuli Lesa ilambo” kabili Noa “apekaniishe icibwato.” Ku citetekelo Abrahamu “aumfwilile ilyo aitilwe ku kuya ku calo ico ali no kupokelela ica kukwata.” Kabili ku citetekelo, Mose “ashilile Egupti.”—AbaHebere 11:4, 7, 8, 27, 29, 39.
11. Cinshi cintu Imilimo 5:32 ilangilila ukulosha ku bantu abomfwila Lesa?
11 Ukwabulo kutwishika, abo bonse ababomfi ba kwa Yehova bacitile ifingi ukucila ukusumina fye mu kubako kwa kwa Lesa. Pa kubelesha icitetekelo, bacetekele muli wene pamo nga Umo uuli “kalambula wa bamufwayafwaya.” (AbaHebere 11:6) Bacitile cintu umupashi wa kwa Lesa watungulwile bene ukucita, ukubombela pa kwishiba kwalungikwa ukwa cine ukwaliko lilya, nangu cingati kwali ukwapelebela. Fintu bali abapusana ukufuma kuli Adamu! Tabombele mu citetekelo icashimpwa pa cine nelyo mu kumfwana no kutungulula kwa mupashi wa mushilo. Lesa apeela umupashi wakwe kuli abo fye beka abamufwila.—Imilimo 5:32.
12. (a) Ni muli cinshi Abele akwete citetekelo, kabili ni shani fintu alangile ici? (b) Te mulandu ne citetekelo cabo, cinshi inte sha pa ntanshi ya Bwina Kristu isha kwa Yehova shishapokelele?
12 Ukupusanako na wishi, Adamu, Abele wa bukapepa alikwete citetekelo. Mu kumonekesha ukufuma ku bafyashi bakwe, asambilile ulwa busesemo bwa kubalilapo ubwabalile abusoswa ukuti: “[Ine Yehova] ndebika no bulwani pa kati ka iwe no mwanakashi, kabili pa kati ka bufyashi bobe no bufyashi bwakwe: bwene bwakulakulasa ku mutwe, nobe wakulabulasa ku citende.” (Ukutendeka 3:15) Lesa muli ifyo alaile ukonaula ububifi no kubweseshamo ubulungami. Ifyo ici cilayo cali no kufikilishiwa, Abele taishibe. Lelo icitetekelo cakwe ukuti Lesa ni Kalambula wa abo bonse abafwayafwaya Wene cali icakosa mu kukumanina ukumukunta ku kutuule lambo. Mu kupalako ali natontonkanyapo nga nshi pa busesemo kabili asumine ukuti ukusumyo mulopa kwali no kubo kwakabilwa pa kufikilisha icilayo no kusumbwila umutundu wa muntu ku kupwililika. E ico, ilambo lya nama ilya kwa Abele lyali ilyalingisha. Te mulandu ne citetekelo cabo, nangu cibe fyo, Abele ne nte shimbi isha kwa Yehova isha pa ntanshi ya Bwina Kristu “tabapokelele icalailwe.”—AbaHebere 11:39.
Ukuwaminishe Citetekelo
13. (a) Cinshi cintu Abrahamu na Davidi basambilile pa lwa kufikilishiwa kwa cilayo? (b) Mulandu nshi cingasoselwa ukuti ‘icine, ni muli Yesu Kristu caishile’?
13 Mu nshita mu nshita ukupulinkana imyanda ya myaka, Lesa alisokolwele icine calundwako pa lwa fintu icilayo ukulosha ku ‘lubuto lwa mwanakashi’ cali no kufikilishiwa. Abrahamu aebelwe ukuti: “Mu bufyashi bobe e mo shikaifwailo kupaalwa inko shonse isha pano isonde.” (Ukutendeka 22:18) Pa numa, Imfumu Davidi aebelwe ukuti Ulubuto lwalaiwe lwali no kwisa ukupitila mu mutande wakwe uwa cifumu. Mu 29 C.E., lulya Lubuto lwalimoneke pamo nga Yesu Kristu. (Ilumbo 89:3, 4; Mateo 1:1; 3:16, 17) Mu kucilana na Adamu wabulwe citetekelo, “Adamu wa kupelelekesha,” Yesu Kristu, aali ca kumwenako cisuma mu kulangisha icitetekelo. (1 Abena Korinti 15:45) Aikele ubumi bwa mulimo waipeelesha kuli Yehova kabili afikilishe amasesemo ayengi ayalesobela Mesia. Yesu muli ifyo alengele icine pa lwa Lubuto lwalaiwe ukucilapo kulengama no kubika ifintu fyacitilwe cinshingwa kwi Funde lya kwa Mose mu bwikalo bwa cine cine. (Abena Kolose 2:16, 17) E ico kuti casoswa ukuti ‘icine, ni muli Yesu Kristu e mo caishile.’—Yohane 1:17.
14. Ni shani fintu Paulo alangile Abena Galatia ukuti icitetekelo cali nacikwata imbali shipya?
14 Nomba pa kuti icine caishile ukupitila muli Yesu Kristu, kwaliko icitendekelo catanununwa apakushimpa icitetekelo mu “cilayo.” Icitetekelo calengelwe ukube cacilapo kushangila, cakwete imbali shimbi, nga fintu cili. Muli kuno kuloshako Paulo aebele Abena Kristu banankwe abasubwa ukuti: “Ilembo lyaisalila pamo bonse ukuti bena lubembu, ku kuleka icilayo ca mu kutetekela kuli Yesu Kristu cipeelwe ku batetekela. Awe ilyo icitetekelo ici cali tacilafika, twalelindikwa abena Malango, abaisalilwa ku citetekelo icali no kwisasokololwa. E ico Amalango yali kafundisha wesu ukufika na kuli Kristu, ukuti tulungamikilwe ku kutetekela. Lelo apo icitetekelo caisa, tatuli abena kafundisha kabili iyo. Pantu muli Kristu Yesu muli bana ba kwa Lesa bonse, mu kutetekela.”—Abena Galatia 3:22-26.
15. Ni mu nshila nshi yeka icitetekelo cali no kuwamishiwa?
15 Abena Israele baali nababelesha icitetekelo mu kubomba kwa kwa Lesa na bene ukupitila mu cipingo ce Funde. Lelo nomba ici citetekelo cakabile ukukushiwako. Shani? Ukupitila mu kubelesha icitetekelo muli Yesu wasontwa no mupashi untu Ifunde lyapekanishiwe ukubatungululako. Ni muli iyo nshila yeka icitetekelo ca pa ntanshi ya Bwina Kristu cali na maka ya kuwamishiwa. Fintu cali icakatama kuli balya Abena Kristu ba mu kubangilila ‘ukutonta amenso kuli Yesu, kelenganya kabili kawaminisha wa citetekelo cabo’! (AbaHebere 12:2) Mu cine cine, Abena Kristu bonse balakabila ukucite fyo.
16. Ni shani fintu umupashi wa mushilo waishile mu nshila yasumbana, kabili mulandu nshi?
16 Mu cilolwa ca kwishiba kwaingilishiwako ukwa cine ca bulesa ne citetekelo cawamishiwa icafuminemo, bushe umupashi wa mushilo wali na o wine no kwisa mu nshila yasumbana? Ee. Pa Pentekoste 33 C.E., umupashi wa kwa Lesa, ubukota bwalaiwe ubo Yesu alandilepo, wapongolwelwe pa basambi bakwe. (Yohane 14:26; Imilimo 2:1-4) Umupashi wa mushilo walebomba lyene pali bene mu nshila ipya umupwilapo pamo nga bamunyina basubwa aba kwa Kristu. Icitetekelo cabo, icisabo ca mupashi wa mushilo, calikoshiwe. Ici cabapangeshe ku mulimo wakulisha uwa kupanga abasambi uwali ku ntanshi.—Mateo 28:19, 20.
17. (a) Ni shani fintu icine caisa kabili ni shani fintu icitetekelo cawamishiwa ukutula 1914? (b) Bushininkisho nshi twakwata ubwa mupashi wa mushilo ukuba mu kubomba ukutula 1919?
17 Icitetekelo cafikile lintu Yesu aitambike umwine pamo nge Mfumu Yenekelwa ukucila pa myaka 1,900 iyapitapo. Lelo nomba pa kuti ali ni Mfumu ya mu mulu iileteka, icitendekelo cesu ica citetekelo—icine casokololwa— calikula apakalamba nga nshi, muli ifyo ukuwaminisha icitetekelo cesu. Mu musango umo wine, ukubomba kwa mupashi wa mushilo kwalisumbana. Kwaliko ubushininkisho bwalengama ubwa ici mu 1919, lintu umupashi wa mushilo wakoseshe cipya cipya ababomfi baipeela aba kwa Lesa ukufuma ku mibele ya mupepi no kukanabomba. (Esekiele 37:1-14; Ukusokolola 11:7-12) Icitendekelo lyene calimikwe ica paradise wa ku mupashi, uyo mu makumi ya myaka yakonkapo aba uwacilapo kumonekesha kabili uwacilapo bukata umwaka no mwaka. Bushe kuti kwabako ubushinino ubuli bonse ubwakulilako ubwa mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa mu kubomba?
Mulandu Nshi Ukubebetela Icitetekelo Cesu?
18. Ni shani fintu inengu sha cina Israele shapuseneko kuli umo no munankwe ukukuma ku citetekelo?
18 Mu kwipipa pa numa lintu abena Israele balubwilwe ukufuma mu busha mu Egupti, abaume 12 balituminwe ku kulengula icalo ca Kanaani. Nangu cibe fyo, ikumi aba bene babulilwe icitetekelo, ukutwishika amaka ya kwa Yehova aya kufikilisha icilayo cakwe ukupeela Israele cilya calo. Bakuntilwe ku kumona, ku fintu fya ku mubili. Muli 12, ni Yoshua na Kalebu epela e balangile ukuti baendele ku citetekelo, te ku kumona. (Linganyeniko 2 Abena Korinti 5:7.) Pa mulandu wa kubelesha icitetekelo, beka fye pa kati ka balya baume e bapusunswike ukwingila mu Calo Calaiwe.—Impendwa 13:1-33; 14:35-38.
19. Ni shani fintu icitendekelo apa kukuulila icitetekelo cili icashikilako ilelo ukucila kale lyonse, kabili nalyo line cinshi tulingile ukucita?
19 Ilelo, twiminine pa mipaka ya calo cipya ica kwa Lesa ica bulungami. Nga ca kuti tuli no kwingilamo, icitetekelo cili icakatama. Mu nsansa, icitendekelo ca cine apakushimpa ico citetekelo tacatala acishikilako nga fintu cili. Natukwata Icebo conse ica kwa Lesa, ica kumwenako ca kwa Yesu Kristu na bakonshi bakwe abasubwa, ukwafwilisha kwa mamilioni ya bamunyina ne nkashi aba ku mupashi, no kutungilila kwa mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa mu cipimo icishabala acibako. Nalyo line, tucita bwino ukubebeta icitetekelo cesu no kubuule ntampulo sha kucikosha ilintu tuli na maka ya kucite fyo.
20. Fipusho nshi cingabe calingisha ukuipusha fwe bene?
20 ‘Owe, nalisumina ici e cine,’ e fintu pambi wingasosa. Lelo cakosa shani icitetekelo cobe? Ipushe we mwine ukuti: ‘Bushe Ubufumu bwa mu mulu ubwa kwa Yehova bwaliba ubwa cine cine kuli ine pamo nga fintu kamfulumende ya buntunse yaba? Bushe nalishiba kabili ndafwilisha mu kukumanina ukuteyanya kwa kwa Yehova ukumoneka ne Bumba Litungulula ilya kuko? Mu kuba na menso ya citetekelo, bushe kuti namona ifyo inko nomba shilekolokwelwa mu cifulo ca kupelako ku Armagedone? Bushe icitetekelo candi cilalingana mu kusenamina na cilya ice ‘kumbi lya nte likulu’ ilyalumbulwa mu AbaHebere icipandwa 11?’—AbaHebere 12:1; Ukusokolola 16:14-16.
21. Ni shani fintu icitetekelo cikunta abo abacikwata, kabili ni shani fintu bapaalwa? (Sanshenimo ukulandapo ukufuma mu mukululo pe bula 13.)
21 Abo abakwate citetekelo cashimpwa pa cine balakuntilwa ku ncitilo. Ukupala ilambo lyapokelelwe ilyatuulilwe na Abele, amalambo yabo aya kulumba yali aya kutemuna kuli Lesa. (AbaHebere 13:15, 16) Ukupala Noa, kashimikila wa bulungami uwaumfwilile Lesa, balasupila inshila ya bulungami pamo nga bakashimikila ba Bufumu. (AbaHebere 11:7; 2 Petro 2:5) Ukupala Abrahamu, abo abakwate citetekelo cashimpwa pa cine balomfwila Yehova te mulandu no kubipilwa kabili nelyo fye ni pe samba lya mibele yabeshamo amesho. (AbaHebere 11:17-19) Ukupala ababomfi ba busumino aba kwa Yehova aba nshita sha pa kale, abo abakwata icitetekelo ilelo balapaalwa mu kufumba kabili balasakamanwa na Shibo wa ku mulu uwakwato kutemwa.—Mateo 6:25-34; 1 Timote 6:6-10.
22. Ni shani fintu icitetekelo cingakoshiwa?
22 Nga ca kuti uli mubomfi wa kwa Yehova lelo usango kuti icitetekelo cobe cili icanaka mu nshila imo, cinshi wingacita? Kosha icitetekelo cobe ukupitila mu kusambilila mu mukoosha Icebo ca kwa Lesa no kuleka akanwa kobe kafukauke amenshi ya cine ayaisusho mutima obe. (Amapinda 18:4) Nga ca kuti icitetekelo cobe tacikoshiwa lyonse, kuti pambi cabe canaka, icishibomba, nelyo fye icafwa. (1 Timote 1:19; Yakobo 2:20, 26) Bo wapampamina ukuti ici tacakabale acicitika ku citetekelo cobe. Lomba ukwaafwa kwa kwa Yehova, ukupepo kuti: “Njafweni ku kukanatetekela kwandi.”—Marko 9:24.
Cinshi Cili Ifyasuko Fyobe?
◻ Icitetekelo cinshi?
◻ Mulandu nshi icitetekelo te kuti cibeko ukwabula icine no mupashi wa mushilo?
◻ Ni shani fintu Yesu Kristu abele Kawaminisha wa citetekelo cesu?
◻ Mulandu nshi tulingile ukubebeta ifyo icitetekelo cesu cili icakosa?
[Akabokoshi pe bula 13]
ABO ABAKWATE CITETEKELO . . .
◻ Balalanda pa lwa kwa Yehova.—2 Abena Korinti 4:13.
◻ Babomba imilimo ukupala iyo iya kwa Yesu.—Yohane 14:12.
◻ Ni ntulo sha kukoselesha kuli bambi.—Abena Roma 1:8, 11, 12.
◻ Balacimfye calo.—1 Yohane 5:5.
◻ Tabakwata umulandu wa kukwatilo mwenso.—Esaya 28:16.
◻ Baliba mu mutande wa kupokelela ubumi bwa muyayaya.—Yohane 3:16.