“Muli Banandi”

“Muli banandi nga mulecita ifyo mweba.”—YOH. 15:14.

1, 2. (a) Bushe abanankwe Yesu bali ne nkulilo nshi ishalekanalenaka? (b) Mulandu nshi ukuba cibusa wa kwa Yesu kwacindamina?

ABAUME abekele na Yesu mu muputule wa pa muulu, baba ne nkulilo shalekanalekana. Petro na Andrea ni pali bumunyina, kabili baali ni bakepaya we sabi. Mateo kale alesonkesha imisonko, kabili iyi ncito abaYuda bali-ipatile sana. Bamo pamo nga Yakobo na Yohane, bafwile baishibe Yesu ukufuma ku bwaice bwakwe. E lyo bambi pamo nga Natanaele, bafwile baishibene na Yesu pa myaka inono fye. (Yoh. 1:43-50) Na lyo line bonse abali na Yesu pali ubu bushiku bwa kusefya Ica Kucilila mu Yerusalemu balishininwe ukuti Yesu aali Mwana wa kwa Lesa wa Mweo kabili aali e Mesia uo amalembo yatile akesa. (Yoh. 6:68, 69) Bafwile balyumfwile bwino sana ilyo Yesu abebele ukuti: “Nakulamwita ati abanandi, pantu fyonse ifyo naumfwa kuli Tata nalimwishibisha.”—Yoh. 15:15.

² Ifyo Yesu aebele abasambi bakwe aba cishinka e fyo engeba na Bena Kristu bonse abasubwa pali lelo, e lyo na banabo abetwa ati “impaanga shimbi.” (Yoh. 10:16) Te mulandu ne nkulilo yesu, kuti twaba ifibusa fya kwa Yesu. Ukuba cibusa wa kwa Yesu e cacindama sana pantu ico kuti calenga na Yehova aba cibusa wesu. Na kuba te kuti tube ifibusa fya kwa Yehova, kano twabala twaba ifibusa fya kwa Kristu. (Belengeni Yohane 14: 6, 21.) Nomba cinshi tufwile ukucita pa kuba na bucibusa bushipwa na Yesu? Ilyo tushilalanda pali uyu mulandu wacindama, natulande pa filanga ukuti Yesu ali ni cibusa musuma uwa bantu no kumona ifyo twingasambililako ku fyo abasambi bakwe balecita no kusosa pa mulandu wa ubu bucibusa.

Yesu ni Cibusa Musuma Uwalinga Ukupashanya

 3. Finshi Yesu aishibikilweko?

³ Imfumu ya mano, Solomone yalembele ukuti: “Ifibusa fya mukankaala fingi.” (Amapi. 14:20) Ifi e ficitika kuli fwe bantu abashapwililika, tufwaya ukuba ifibusa fya bantu abengatupeelako fimo, te balya abengakabila fimo kuli ifwe. Yesu te fyo ali. Talelolesha pa cuma umuntu akwete nelyo pa fyo acindeme mu bwikashi. Ca cine, Yesu alitemenwe umulumendo wa fyuma uwali intungulushi, kabili alimwitile ukuti abe umusambi wakwe. Lelo Yesu aebele uyu mulumendo ukuti ashitishe ifyo akwete no kupeela icuma ku bapiina. (Marko 10:17-22; Luka 18:18, 23) Abantu baishibe ukuti Yesu ali cibusa wa bantu yaweyawe na basuulilwe, te cibusa wa bakankaala na bashimucindikwa.—Mat. 11:19.

 4. Cinshi twingalandila ukuti abanankwe Yesu balelufyanya limo?

⁴ Kwena, ifibusa fya kwa Yesu fyalelufyanya. Petro bushiku bumo tamwene ifintu ukulingana ne fyo Lesa alemona. (Mat. 16:21-23) Ilyo Yakobo na Yohane baipwishe Yesu ukuti akabapeele ififulo fyacindama mu Bufumu, calimoneke ukuti balefwaisha ubucindami. Ifyo bacitile fyalikalifye abatumwa bambi, kabili ici calengele abatumwa batwalilile ukupaashanya pa wali umukalamba. Lelo Yesu alyeseshe ukulungika aba banankwe mu kutekanya kabili tabafuliilwe.—Mat. 20:20-28.

5, 6. (a) Mulandu nshi bucibusa bwa kwa Yesu na batumwa bakwe abengi bushapwilile? (b) Mulandu nshi Yesu apwishishe bucibusa bwakwe na Yuda?

⁵ Icalengele bucibusa bwa kwa Yesu na banankwe ukutwalilila, te kutila alelekapo fye nga balufyanya nelyo talemona ifilubo fyabo. Lelo, ni co alebika sana amano ku fisuma ifyo balecita. Ku ca kumwenako, Petro, Yakobo, na Yohane inshita imo balileele ilyo Yesu ali no bulanda mu nshita ya kuti bamutungilile. Te kuti tupape ukuti Yesu taumfwile bwino pa fyo bacitile. Na lyo line, alyumfwikishe icalengele balaale pantu atile: “Umutima wena ulefwaisha, lelo umubili naunaka.”—Mat. 26:41.

⁶ Lelo Yesu alipwishishe bucibusa bwakwe na Yuda Iskariote. Nangu ca kutila Yuda alebepekesha ukuba cibusa wa kwa Yesu, Yesu alimwene ukuti uyu muntu uwali kale cibusa wakwe, alilekele umutima wakwe wakowela. Apo Yuda aishileba cibusa ne calo, aipangile umulwani wa kwa Lesa. (Yako. 4:4) E ico, ilyo Yesu ale-eba abasambi bakwe 11 abacishinka ukuti e bali ifibusa fyakwe ifya cine, ninshi natamfya kale Yuda.—Yoh. 13:21-35.

7, 8. Bushe Yesu alangile shani ukuti alitemenwe ifibusa fyakwe?

⁷ Yesu talebika sana amano ku filubo fya banankwe aba cishinka kabili alebacitila ifisuma. Ku ca kumwenako, alepepa kuli Wishi ukuti alebacingilila ilyo bali na mesho. (Belengeni Yohane 17:11.) Yesu alebalangulukilako mu fyo balekabila. (Marko 6: 30-32) Kabili alefwaya ukumfwa no kwishiba ifyo baletontonkanya ne fyo balemona ifintu, talefwaya ukulabeba fye ifyo ena aletontonkanya pa fintu.—Mat. 16:13-16; 17:24-26.

⁸ Yesu alecitila abanankwe ifintu ifisuma kabili alibafwilile. Ca cine, alishibe ukuti alingile ukupeela ubumi bwakwe ubwalekabilwa ukulingana ne funde pa kuti Wishi alekelele abantu imembu. (Mat. 26:27, 28; Heb. 9: 22, 28) Lelo icalengele Yesu apeele ubumi bwakwe, kutemwa. Atile: “Takuli uwaba no kutemwa ukwacila pali uku, ukwa kuti umuntu atuulile abanankwe umweo wakwe.”—Yoh. 15:13.

Bushe Abasambi Bacitilepo Cinshi Pali Bucibusa Bwabo na Yesu?

9, 10. Bushe bukapekape bwa kwa Yesu bwalelenga abantu ukucita shani?

⁹ Yesu alebomfya sana inshita yakwe, ne fikwatwa ku kwafwa abantu kabili alebalanga ukutemwa. Ici calengele abantu ukumutemwa no kulamwafwilisha ukubomfya ifintu fyabo. (Luka 8:1-3) Ifyacitikile Yesu umwine fyalengele alande amashiwi ya kuti: “Mulepeela, na imwe abantu bakulamupeela. E lyo bakamupeela muli tumba wenu icipimo icisuma, icashindailwa, ico basunkanya bwino bwino kabili icaisula. Pantu ku cipimo ico mupiminako bambi, e ko na imwe bakamupimina.”—Luka 6:38.

¹⁰ Lelo kwena, kwali bamo abalefwaya ukuba ifibusa fya kwa Yesu pa mulandu fye wa kufwaya ukuti abacitilepo fimo. Ifi fibusa fya bufi fyalifutwike Yesu ilyo fyafililwe ukumfwikisha fimo ifyo alandile. Mu nshita ya kuti bacetekele Yesu, balisuulile ifyo alandile no kumukaana. Lelo abatumwa bakwe bena bali abacishinka. Ilingi line kwaleba ifyalecitika ifyali no kulenga cayafya ukuba ifibusa fya kwa Kristu, lelo baletwalilila ukumutungilila ilyo ifintu fyali bwino na lintu kwali amafya. (Belengeni Yohane 6:26, 56, 60, 66-68.) Pa bushiku alekelesheko ukuba umuntunse, Yesu atashishe ifibusa fyakwe ilyo abebele ukuti: “Ni mwe mwe batwalilila na ine mu fya kunjesha.”—Luka 22:28.

11, 12. Bushe Yesu alangile shani abasambi bakwe ukuti bucibusa bwakwe na bena tabwapwile, kabili babombele shani?

¹¹ Ilyo Yesu atashishe abasambi bakwe pali bucishinka bwabo, tapakokwele abasambi bakwe bamo bene balimushiile. Pali iyi nshita inono, balifililwe ukutemwa Kristu pa mulandu wa kutiina abantu. Na pali uyu wine muku, Yesu alibeelela. Pa numa ya mfwa yakwe no kubuushiwa, aile kuli bena no kubalanga ukuti bucibusa bwakwe na bena tabwapwile. E lyo kabili, alibapeele no mulimo washila uwa kulenga “aba nko shonse” ukuba inte shakwe ukufika “na ku mpela ya pano isonde.” (Mat. 28:19; Imil. 1:8) Bushe abasambi babombele shani?

¹² Abasambi balibombeshe mu mulimo wa kubila ubukombe bwa Bufumu. Umupashi wa kwa Yehova uwa mushilo walibafwile ukusalanganya isambilisho mu Yerusalemu monse. (Imil. 5:27-29) Na lintu balebatiinya ukuti balabepailapo pa kulenga abantu ukuba abasambi, balitwalilile ukukonka ifyo Yesu abebele. Ilyo papitile imyaka iinono fye ukutula apo Yesu abebele ukulenga abantu ukuba abasambi, umutumwa Paulo alembele ukuti imbila nsuma yalibililwe “ku cibumbwa conse ica mwi samba lya muulu.” (Kol. 1:23) Cine cine calimoneke ukuti balya basambi balicindike bucibusa bwabo na Yesu!

13. Bushe ifyo Yesu alesambilisha fyalengele abasambi bakwe ukuba shani?

¹³ Abasangwike abasambi na bo bene balekonka ifyo Yesu asambilishe. Ici calengele abengi ukwalula imibele yabo ne myendele. Abasambi bamo abapya kale balelaala na baume banabo nelyo abanakashi banabo, bali bacende, bacakolwa nelyo abapuupu. (1 Kor. 6:9-11) Bamo bali na kapatulula ku bantu ba mushobo umbi. (Imil. 10:25-28) Na lyo line, bonse balikonkele ifyo Yesu asambilishe. Balifuulile ubuntu bwabo ubwa kale no kufwala ubuntu bupya. (Efes. 4:20-24) Balishibe ifyo “Kristu atontonkanya” ne fyo alecita kabili balishibe ne fya kumupashanya.—1 Kor. 2:16.

Bucibusa Bwesu na Kristu Pali Lelo

14. Finshi Yesu alaile ukucita ku ‘ku mpela ya calo’?

¹⁴ Abena Kristu ba kubalilapo abengi balimwishibe sana Yesu e lyo bambi balimumwenepo ilyo abuushiwe. Ifwe kwena tatwakwatapo ishuko lya kumumona. Nomba kuti twaba shani ifibusa fya kwa Kristu? Cimo icingalenga twaba ifibusa fyakwe, kumfwila ifyo umusha wa cishinka kabili uwashilimuka atweba. Na baba mwi bumba lya musha, ni bamunyina Yesu abasubwa no mupashi abacili pe sonde. Yesu alaile ukuti ‘ku mpela ya calo’ akasonta uyu musha ukuba “kangalila pa fyuma fyakwe fyonse.” (Mat. 24: 3, 45-47) Pali lelo, abengi abafwaya ukuba ifibusa fya kwa Kristu tababa mwi bumba lya musha wa cishinka. Bushe ukukonka ubutungulushi bufuma ku musha wa cishinka kulenga bucibusa bwabo na Kristu ukuba shani?

15. Cinshi cilanga nampo nga umuntu akaba mwi bumba lya mpaanga nelyo ilya mbushi?

¹⁵ Belengeni Mateo 25:31-40. Yesu atile abali no kuba mwi bumba lya musha wa cishinka, ni bamunyina bakwe. Mu cilangililo ca kupaatukanya impaanga ne mbushi, Yesu alilandile bwino bwino ukuti amona ifyo tucita kuli aba bamunyina kwati tuleficita kuli ena. Na kuba atile, ifyo umuntu acita nangu ni ‘kuli umo pali aba bamunyina abacepesha,’ e fikalanga nampo nga akaba mwi bumba lya mpaanga nelyo ilya mbushi. Kanshi inshila iikalamba iyo abakekala pe sonde balangilamo ukuti balafwaya ukuba ifibusa fya kwa Kristu, kutungilila umusha wa cishinka.

16, 17. Kuti twalanga shani ukuti tuli fibusa fya bamunyina Kristu?

¹⁶ Nga mulafwaya ukwikala pano isonde mu Bufumu bwa kwa Lesa, kuti mwalanga shani bucibusa bwenu kuli bamunyina Kristu? Natulande pa fintu fitatu fye ifyo mufwile ukucita. Intanshi, mufwile ukulabomba umulimo wa kushimikila no mweo onse. Kristu aebele abasambi bakwe ukulashimikila imbila nsuma icalo conse. (Mat. 24:14) Lelo abashalapo pali bamunyina Kristu abacili pano isonde, te kuti cibangukile ukubomba uyu mulimo nga ca kutila impaanga shimbi tabalebafwako. Ababa mwi bumba lya mpaanga shimbi nga baleshimikila, ninshi baleafwa bamunyina Kristu ukubomba umulimo Lesa abapeela. Umusha wa cishinka kabili uwashilimuka pamo na Kristu balatasha sana pa fyo impaanga shimbi shicita pa kulanga ubu bucibusa.

¹⁷ Ica bubili ico impaanga shimbi shingacita pa kwafwa bamunyina Kristu, kulasangula indalama sha kutungilila umulimo wa kushimikila. Yesu akoseleshe abasambi bakwe ukuipangila ifibusa “ku fyuma fishalungama.” (Luka 16:9) Tatuletila pa kuba ifibusa fya kwa Yesu nelyo Yehova kano twalipila. Lelo nga tulebomfya ifyuma fyesu ku kutungilila Ubufumu bwa kwa Yehova no mulimo icilonganino cibomba pano calo, tulalanga ukuti Yesu ni cibusa wesu no kuti twalimutemwa “mu milimo na mu cine,” te mu mashiwi fye iyo. (1 Yoh. 3:16-18) Tulapeela icuma cesu nga ca kutila tulebomba umulimo wa kushimikila, na lintu twasangula indalama sha kubomfya ku makuule na ku kuwamya ififulo tulonganinapo, e lyo na lintu twasangula indalama sha kutungilila umulimo wa kushimikila. Nampo nga indalama twasangula shinono nelyo shingi, Yehova na Yesu balatasha sana pa bupe tupeela ne nsansa.—2 Kor. 9:7.

18. Mulandu nshi tufwile ukukonkela amashiwi yafuma mu Baibolo ayo baeluda batweba?

¹⁸ Inshila ya butatu iyo bonse tulangilamo ukuti tuli fibusa fya kwa Kristu, kumfwila baeluda. Aba baume basontwa no mupashi wa mushilo ukulingana no butungulushi bwa kwa Kristu. (Efes. 5:23) Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Umfwileni abalemutungulula no kubanakila.” (Heb. 13:17) Limo kuti cayafya ukukonka amashiwi yafuma mu Baibolo ayo baeluda batweba. Tufwile tulamona ifilubo na bo bapanga, kabili ifi kuti fyalenga twalafilwa ukumfwila ifyo baletweba. Na lyo line, Kristu Umutwe wa cilonganino alomfwa bwino ukubomfya aba baume abashapwililika. E ico ifyo tucita nga batweba fimo, filalanga nga tuli fibusa fya kwa Kristu nelyo iyo. Nga tatulebika amano ku filubo fya baeluda kabili nga tulekonka ubutungulushi bwabo, tulanga ukuti twalitemwa Kristu.

Uko Twingasanga Ifibusa Fisuma

19, 20. Ni bani twingasanga mu cilonganino, kabili cinshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁹ Yesu alitwalilila ukutusakamana te kupitila fye muli bakacema bakwata ukutemwa lelo na pa kutupeela banyinefwe, bamunyinefwe na bankashi abo tusanga mu cilonganino mwine. (Belengeni Marko 10:29, 30.) Bushe balupwa lwenu bacitile shani ilyo mwatendeke fye ukulongana na bantu ba kwa Yehova? Nga balimukoseleshe ukupalama kuli Lesa na Kristu ninshi cawama. Lelo Yesu atusokele ukuti limo ababa ‘abalwani ba muntu ba mu ng’anda yakwe’ bene. (Mat. 10:36) Ala tulomfwa bwino ukwishiba ukutila mu cilonganino, kuti twasangamo abengalambatila kuli ifwe ukucila na munyinefwe uo twafyalwa nankwe!—Amapi. 18:24.

²⁰ Nga fintu amashiwi Paulo alandile ku mpela ya kalata alembeele icilonganino ca ku Roma yalangilila, alipangile ifibusa ifingi. (Rom. 16:8-16) Umutumwa Yohane na o pa mpela ya kalata yakwe atile: “Umposesheko bacibusa bonse umo umo.” (3 Yoh. 14) Ukwabula no kutwishika, na o wine alikwete ifibusa ifingi pa nshita ntali. Kuti twapashanya shani ica kumwenako ca kwa Yesu na basambi bakwe aba kubalilapo mu kupanga ifibusa mu cilonganino no kufisungilila? Icipande cikonkelepo cikasuka ici cipusho.

Kuti Mwayasuka Shani?

• Bushe ca kumwenako nshi Yesu atulanga pa fya kuba cibusa musuma?

• Bushe abasambi bacitilepo cinshi pali bucibusa bwabo na Yesu?

• Kuti twalanga shani ukuti tuli fibusa fya kwa Kristu?

[Icikope pe bula 14]

Yesu alebika amano ku fyo abanankwe baletontonkanya na ku fyo balemona ifintu

[Ifikope pe bula 16]

Kuti twalanga shani ukuti tulafwaya ukuba ifibusa fya kwa Kristu?