Imimwene ya Baibolo

Cipilibula Nshi ‘Ukukanaba aba Pano Isonde’?

MU MWANDA wa myaka uwalenga ine C.E., amakana ya Bena Kristu baitunga bashile ifikwatwa fyabo, balupwa, ne mikalile yabo no kuyaikala beka mu fiswebebe fya Egupti. Baishileishibikwa nga ba anchorite, ukufuma kwi shiwi lya ciGriki a·na·kho·reʹo, ilipilibula ukuti “naipaatulako.” Kalemba wa lyashi lya kale umo abalondolola nga baitalwishe ku nkulo yabo. Aba ba anchorite, batontonkenye ukuti pa kuipaatula ku bwikashi bwa bantunse, baaleumfwila icifwaikwa ca Bwina Kristu ica kuti “tamuli ba pano isonde.”—Yohane 15:19.

Baibolo ikonkomesha Abena Kristu ukuibaka ‘ababula akabi ku fya pano isonde.’ (Yakobo 1:27) Amalembo yatusoka mu kumfwika ukuti: “Mwe banakashi bacende, bushe tamwaishibo kuti ukuba na bucibusa ne calo bulwani kuli Lesa? E ico uyo afwayo kuba bucibusa ne calo aicito mulwani kuli Lesa.” (Yakobo 4:4) Nangu cibe fyo, bushe ici cipilibula ukuti Abena Kristu bafwile ukusanguka abatukami, ukuipaatulako kuli bambi mu mano ya cine cine? Bushe bafwile ukutaluka ku bo bashipepa na bo?

Abena Kristu Tabaapata Ukwangalila Pamo

Imfundo ya kukanaba aba pano isonde yalilandwapo mu malyashi ya Baibolo ayengi ayalondolola umulandu Abena Kristu bafwile ukutalukila ku bwikashi bwa bantunse ubwanunuka kuli Lesa. (Linganyeniko 2 Abena Korinti 6:14-17; Abena Efese 4:18; 2 Petro 2:20.) E ico, Abena Kristu ba cine mano mano balakaana imibele, imilandile, ne ncitilo ifipinkana ne nshila shalungama isha kwa Yehova, pamo nga ukusupila kwafunuka uko icalo cisupila, ifyuma, ukulumbuka, no kutemwisho kwangala. (1 Yohane 2:15-17) Na kabili balataluka ku calo pa kukanaipoosa mu milandu ya nkondo ne ya fikansa fya calo.

Yesu Kristu atile abasambi bakwe tabali “ba pano isonde.” Lelo na kabili apepele kuli Lesa ukuti: “Nshilelomba ukuti mubafumye pano isonde, lelo ukuti mubabake ku mubifi.” (Yohane 17:14-16) Mu kumfwika, Yesu taalefwaya ukuti abasambi bapate ukwangalila pamo, no kukanafwaya ukubishanya na bashili Bena Kristu mu nshila iili yonse. Na kuba, ukuipaatula ku bantu kuti kwacilikila Umwina Kristu ku kufikilisha umulimo wakwe uwa kushimikila no kusambilisha “pa bantu na mu ng’anda ne ng’anda.”—Imilimo 20:20; Mateo 5:16; 1 Abena Korinti 5:9, 10.

Ukufunda kwa kuibaka uwabula kabi ku fya pano isonde takupeela Abena Kristu insambu ishili shonse isha kuimona nga bacilile pali bambi. Abatiina Yehova bapata “amatutumuko.” (Amapinda 8:13) Abena Galatia 6:3 basoso kuti “ngo muntu aitungo kube cintu, apo tali cintu, aibepo mwine.” Abayumfwa ukuti balicila bambi balaikopeka abene pantu ‘bonse balibembuka, kabili balipelebela ku bukata bwa kwa Lesa.’—Abena Roma 3:23.

‘Mwipontela Umuntu Nangu Umo’

Mu kasuba ka kwa Yesu kwaliko abantu abasuulile bonse abashali ulubali lwa mabumba yabo aya mipepele yapaatulwa. Pali aba paali na baFarise. Balishibishe Amalango ya kwa Mose pamo pene na mafunde yacepesha aya cishilano ca buYuda. (Mateo 15:1, 2; 23:2) Balikwete icilumba pantu mu kusakamanishisha baalekonka ukusefya kwa mipepele ukwingi. Ico abaFarise baaleimwena nga bacila pali bambi mulandu fye wa kusoma uko basomene ne cifulo bakwete mu fya mipepele. Balangishe bumushilo bwabo ne mibele ya misuula pa kusoso kuti: “Ibumba ili ilishaishiba Amalango lyalitiipwa.”—Yohane 7:49.

AbaFarise bakwete fye ne nsoselo ya kucefya abashaali baFarise. Kale ishiwi lya ciHebere ilya ʽam ha·ʼaʹrets lyalebomfiwa mu nshila isuma ku kulondolola abekashi ba mu mushi abali bonse. Lelo mu kupita kwa nshita intungulushi sha matutumuko isha mipepele ya ciYuda, shaalwile ubupilibulo bwe shiwi ʽam ha·ʼaʹrets ukuba ubwa museebanya. Amabumba yambi, ukusanshako na Abena Kristu baitunga, balibomfya inumbwilo pamo nga “abatuutu” na “abasenshi” mu nshila ya musaalula ku kulondolola abapepa kumbi.

Lelo, ni shani fintu, Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo bamwene abashapokelele ubuKristu? Abasambi ba kwa Yesu bakonkomeshiwe ukusunga abashatetekela “mu bufuuke” na mu “katiina.” (2 Timote 2:25; 1 Petro 3:15) Umutumwa Paulo aali ca kumwenako muli ulu lubali. Aali uutununukwa, te wa matutumuko. Mu cifulo ca kuininikisha pali bambi, aali uwaicefya kabili uwa kukuulilila. (1 Abena Korinti 9:22, 23) Muli kalata wakwe uwapuutwamo kuli Tito, Paulo akonkomesha ‘ukukanapontelo muntu nangu umo, ukuba ababulo lubuli, aba mutembo ku bantu bonse.’— Tito 3:2.

Muli Baibolo, ishiwi “abashatetekela” limo limo lilabomfiwa ku kulondolola abashili Bena Kristu. Nangu cibe fyo, takwabako ubushininkisho bwa kuti ishiwi “uushatetekela” lyalebomfiwa nge shina. Mu kushininkisha, talyalebomfiwa ku kuceefya nelyo ku kusaalula abashili Bena Kristu, apo ici kuti capusana ne fishinte fya Baibolo. (Amapinda 24:9) Inte sha kwa Yehova ilelo balasengauka ukuba aba cilulo nelyo aba matutumuko ku bashatetekela. Bacimona ukube calubana ukwinika balupwa nelyo abena mupalamano abashili Nte amashina ya musaalula. Bomfwila ukufunda kwa Baibolo ukutila: “Umubomfi wa kwa Shikulu . . . afwile ukuba uwa congwe kuli bonse.”—2 Timote 2:24.

‘Bombeni Icisuma Kuli Bonse’

Calibe cacindama ukwishibo busanso bwaba mu kubishanya ne calo mu kupalamisha, maka maka na bashicindika ifipimo fya bulesa. (Linganyeniko 1 Abena Korinti 15:33.) Lelo, lintu Baibolo itufunda ‘ukubomba icisuma kuli bonse,’ ishiwi “bonse” lisanshamo abashikonka ifisumino fya buKristu. (Abena Galatia 6:10) Mu kushininkisha, mu mibele imo imo Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo baaleliila pamo na bashatetekela. (1 Abena Korinti 10:27) E co, ilelo Abena Kristu basunga abashatetekela mu kushikatala, ukubamona nga bantu banabo.—Mateo 22:39.

Kuti cabe calubana ukutunga ukuti umuntu aliilekelesha nelyo ni cisenene pa mulandu fye wa kuti taishiba icine ca mu Baibolo. Imibele na bantu fyalipusanapusana. E co, Umwina Kristu pa lwakwe afwile ukuipingwila umwa kupelela mu kubishanya kwakwe na bashatetekela. Nangu ni fyo, tacingabe cakabilwa nelyo ica mu malembo ku Mwina Kristu ukuitalusha ku bantu lwa ku mubili nga fintu abatukami bacitile nelyo ukuimona ngo wacilapo pali bambi nge fyacitile abaFarise.