Icipandwa 5

Kupepa Kwa Bani Lesa Apokelela?

 1. Cinshi cintu umwanakashi umwina Samaria alefwaya ukwishiba pa lwa kupepa?

BUSHE walitala awipushapo auti, ‘Kupepa kwa bani uko Lesa apokelela?’ Napamo umwanakashi umo alitontonkenye pa lwa ca musango yo lintu alelanda na Yesu Kristu mupepi no lupili lwa Gerisimu mu Samaria. Uyu mwanakashi alungatike amashiwi yakwe pa bupusano pa kati ka kupepa kwa bena Samaria no kwa baYuda, no kutila: “Bashifwe bapepele mu lupili ulu, lelo imwe mutila ni mu Yerusalemu e mo abantu bali no kupepa.” (Yohane 4:20) Bushe Yesu aebele ulya mwanakashi umwina Samaria ukuti Lesa alapokelela ukupepa konse? Nelyo bushe atile kwaliba ifintu fimo ifya kulungatika ififwaikwa pa kutemuna Lesa?

 2. Pa kwasuka umwanakashi umwina Samaria, cinshi cintu Yesu asosele?

² Icasuko ca kupapusha ica kwa Yesu cali ca kuti: “Inshita ileisa ilyo tamwakapepele Tata nangu ni mu lupili ulu nangu ni mu Yerusalemu.” (Yohane 4:21) Pa nshita ntali abena Samaria baletiina Yehova kabili balepepela tulesa tumbi mu lupili lwa Gerisimu. (2 Ishamfumu 17:33) Nomba Yesu Kristu atile atemwa cilya cifulo nelyo Yerusalemu tafyali no kuba ifyakatama mu kupepa kwa cine.

UKUPEPELA MU MUPASHI NA MU CINE

 3. (a) Mulandu nshi abena Samaria bashaishibile Lesa mu cine cine? (b) Ni mu nshila nshi abaYuda ba busumino na bantu bambi baali no kwisaishibilamo Lesa?

³ Mu kutwalilila Yesu aebele ulya mwanakashi umwina Samaria ati: “Imwe mupepe co mushaishiba; ifwe tupepe co twaishiba; pa kuti ipusukilo lyaishila mu baYuda.” (Yohane 4:22) Imfundo sha mipepele isho abena Samaria bakwete shali sha bufi kabili basumine ukuti amabuuku ya kubalilapo yasano fye aya mu Baibolo e yapuutwamo—kabili aya nayo ni yalya fye ayo abene bapitulwikemo ayaleitwa Pentateuch wa bena Samaria. Muli ifyo, tabaishibe Lesa mu cine cine. Lelo, ukwishiba Amalembo kwaseekeshiwe ku baYuda. (Abena Roma 3:1, 2) Amalembo yalepeela abaYuda ba busumino na bantu bambi abalefwaya ukukutikako cintu baalekabila pa kuti bengeshiba Lesa.

 4. Ukulingana na Yesu, cinshi abaYuda capamo na bena Samaria bakabiile ukucita pa kuti ukupepa kwabo kwingapokelelwa na Lesa?

⁴ Na kuba, Yesu alondolwele ukuti abaYuda capamo na bena Samaria baali no kuteulula ukupepa kwabo pa kuti bengatemuna Lesa. Atile: “Inshita ileisa, na nomba e ko ili, ilyo bakapepa bene bene bakapepela Tata mu Mupashi na mu cine; pantu na Tata afwaya aba musango uyu babe aba kumupepa. Lesa Mupashi, na ’bamupepa bali no kumupepela mu Mupashi na mu cine.” (Yohane 4:23, 24) Tukabila ukupepela Lesa “mu Mupashi,” ukutuninkishiwa ne mitima yaisulamo icitetekelo no kutemwa. Kuti twapepela Lesa “mu cine” ukupitila mu kusambilila Icebo cakwe, Baibolo, no kupitila mu kumupepa ukulingana ne cine cakwe icasokololwa. Bushe ulafulukisha ukucite fyo?

 5. (a) Bushe “ukupepa” cipilibula nshi? (b) Cinshi tulingile ukucita nga tulefwaya Lesa ukupokelela ukupepa kwesu?

⁵ Yesu akomailepo ukuti Lesa afwaya ukupepa kwa cine. Ici cilelangilila ukuti kanshi kwaliba ukupepa kumo ukushapokelelwa na Yehova. Ukupepa Lesa cipilibula ukumucindikisha no kumubombela umulimo washila. Nga ca kuti walefwaya ukulapeela imfumu ya maka umucinshi, mu kupalishako kuti waba uwaswatuka mu kuibombela no kucita apo wingapesha mu kutemuna yene. Mu kushininkisha lyene, tulafwaya ukutemuna Lesa. Ukucila fye ukusosa ati, ‘Uku kwine mpepa kwaliba fye bwino,’ tulekabila kanshi ukushininkisha ukuti ukupepa kwesu kwafika pa fifwaya Lesa.

UKUCITA ICIFWAYA TATA

 6, 7. Mulandu nshi Yesu ashipokelela bamo abaitunga ukuba abasambi bakwe?

⁶ Natubelenge Mateo 7:21-23 no kumona nga twingasonta mu kulungatika icintu cakatama icipima nampo nga ukupepa konse kwalipokelelwa na Lesa. Yesu atile: “Te onse uutila kuli ine, Shikulu, Shikulu, akengila mu bufumu bwa mu muulu iyo; kano uucite cifwaya Tata wa mu muulu. Abengi muli bulya bushiku bakatila kuli ine, Mwe Shikulu, mwe Shikulu, bushe tatwasesemene mwi shina lyenu? bushe tatwafumiishe ifiwa [ifibumbwa fya mupashi ifibifi] mwi shina lyenu? bushe tatwacitile ifya maka ifingi mwi shina lyenu? Kabili e lyo nkasosa kuli bene, nkatila, Nshamwishiba nakalya; fumeni apa, mwe bacita amampuulu.”

⁷ Ukusumino kuti Yesu Kristu ni Shikulu calikatama mu kupepa kwa cine. Lelo twamono kuti paali no kubulila cimo mu kupepa kwa bengi abaitunga ukuti basambi ba kwa Yesu. Asosele ukuti bamo baali no kucita “ifya maka,” pamo ngo kuitunga ukundapa ukupitila mu fipesha amano. Nangu cibe fyo, baali no kufilwa ukucita cintu Yesu atile e cakatama. Tabaali na ‘kulacite cifwaya Wishi.’ Nga ca kuti tulefwaya ukutemuna Lesa, tufwile ukwishiba icifwaya Tata lyene no kucite co cine.

UKWISHIBA KWALUNGIKWA KWABA BUCINGO

 8. Nga tuli no kucita icifwaya Lesa, cinshi cifwaikwa, kabili mimwene nshi iyalubana iyo tufwile ukusengauka?

⁸ Ukucite cifwaya Lesa kukabila ukuti tukwate ukwishiba kwalungikwa pa lwa bonse babili Yehova Lesa na Yesu Kristu. Ukwishiba kwa musango yo kutwala ku bumi bwa muyayaya. Mu kushininkisha kanshi, ifwe bonse tukafwaya ukukatamika uyu mulandu wa kunonka ukwishiba kwalungikwa ukufuma mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo. Bamo batila tapali umulandu wa kusakamikilwa cikulu fye tuli abafumaluka kabili abapimpa mu kupepa kwesu. Bambi na bo batunga ukuti, ‘Nga waishiba fye ifinono, tabakakupinde ifingi.’ Lelo, Baibolo itukoselesha ukukulilako mu kwishiba Lesa ne mifwaile yakwe.—Abena Efese 4:13; Abena Filipi 1:9; Abena Kolose 1:9.

 9. Ni mu nshila nshi umo ukwishiba kwalungikwa kutucingilila, kabili mulandu nshi tukabila ukucingilila kwa musango yo?

⁹ Ukwishiba kwa musango yo kulacingilila ukukowesha ukupepa kwesu. Umutumwa Paulo alandile pa lwa cibumbwa cimo ica ku mupashi icibepekesha ukuba “malaika wa lubuuto.” (2 Abena Korinti 11:14) Pa kuifungushanya muli iyo nshila, ici cibumbwa ca ku mupashi icaba ni Satana, cesha ukutulufya pa kuti tulecite fintu ifyapusanako ne cifwaya Lesa. Ifibumbwa fimbi ifya mupashi ifibombela pamo na Satana na fyo fine filakowesha ukupepa kwa bantu, pantu Paulo atile: “Ifyo Abena fyalo bepaya amalambo, bepaile fiwa, kabili Lesa iyo.” (1 Abena Korinti 10:20) Mu kupalishako, abengi balitontonkanye fyo baalepepela mu nshila yalungama, nangu ca kuti tabaalecite icalefwaya Lesa. Baalelufiwa no kutwalwa mu kupepa kwa bufi. Tuli no kusambilila ifyafulilako pa lwa kwa Satana ne fibanda fyakwe ku ntanshi, lelo aba balwani ba kwa Lesa mu kushininkisha balikowesha ukupepa kwa mutundu wa muntu.

10. Cinshi wingacita nga ca kuti umuntu umo ku mufulo abikile sumu mu cishima umufuma amenshi unwa, kabili cinshi cintu ukwishiba kwalungikwa pa lwa Cebo ca kwa Lesa kutupangasha ukucita?

¹⁰ Nga ca kuti waishibe fyo umuntu umo nabika sumu mu cishima umufuma amenshi unwa, bushe kuti watwalilila ukunwamo? Mu kushininkisha kuti wabombesha mu kwangufyanya ukufwaya akamfukumfuku ka menshi yabulwamo ubusanso, ayasanguluka. Ukukwata ukwishiba kwalungikwa pa lwa Cebo ca kwa Lesa kukatupangasha ukwishiba imipepele ya cine no kukaana ifiko ifyo filenga ukupepa ukukanapokelelwa na Lesa.

UKUSAMBILISHA AMAFUNDE YA BANTU NGE FISAMBILISHO

11. Cinshi calubene no kupepa kwa baYuda abengi?

¹¹ Lintu Yesu aali pe sonde, abaYuda abengi tabalebomba umwabela ukwishiba Lesa ukwalungikwa. Muli ifyo ishuko lya kwiminina abasanguluka pa ntanshi ya kwa Yehova lyalibapusumwike. Paulo alembele pa lwa bene ati: “Ndi nte, nati, ukupimpa kwa kuli Lesa balikwata; lelo te kupimpa umwabelo kwishiba.” (Abena Roma 10:2) Baipingwilile inshila balefwaya ukupepelamo Lesa mu cifulo ca kukutika ku cintu alesosa.

12. Cinshi cakoweshe ukupepa kwa bena Israele, kabili cinshi cafuminemo?

¹² Mu kutendekelako abena Israele bakwete imipepele yasanguluka iyapeelwe na Lesa, lelo yalishilekoweshiwa ku fisambilisho fya bantu na mano ya buntunse. (Yeremia 8:8, 9; Malaki 2:8, 9; Luka 11:52) Nangu ca kuti intungulushi sha mipepele ya ciYuda ishaishibikwe nga baFarise shatontonkenye ukuti ukupepa kwa shiko kwalipokelelwe na Lesa, Yesu ashebele ukuti: “Awe Esaya asesemene bwino ulwa imwe, mwe ba bumbimunda, ifyo calembwa, aciti, Aba bantu bancindikila ku milomo, lelo imitima yabo yataluka kuli ine; ukushinshimuna banshinshimuna kwa fye, amasambilisho basambilisha mafunde ya bantu.”—Marko 7:6, 7.

13. Ni shani fintu pambi twingapala abaFarise?

¹³ Bushe na ifwe napamo kuti twacita icacitile abaFarise? Kuti cacitika nga ca kuti twalekonkelela ifishilano fya mipepele ifyo twapyana fye mu cifulo ca kubebeta cintu Lesa alanda pa lwa kupepa. Pa kusoka ulwa ubu busanso bwa cine cine, Paulo alembele ukuti: “Umupashi wasosa no kushikimika, ukuti mu nshita ishikakonkapo bamo bakafutukako ku citetekelo pa kwangwe mipashi ya kulufya, ne fisambilisho fya fiwa.” (1 Timote 4:1) E co tacakumanina ukutunga fye ukuti ukupepa kwesu kulatemuna Lesa. Ukupala umwanakashi umwina Samaria uwakumenye Yesu, kuti pambi twapyana fye imipepele yesu ukufuma ku bafyashi besu. Lelo tulekabila ukushininkisha ukuti tulecita ifintu ifyo Lesa abekelwamo.

IBAKE KU KUFULWISHA LESA

14, 15. Nangu ca kuti twalishibapo fimo pa lwa cifwaya Lesa, mulandu nshi tulekabila ukuba abacenjela?

¹⁴ Nga tatucenjele, kuti twacite cintu cimo ico Lesa ashifwaya. Ku ca kumwenako, umutumwa Yohane awile ku makasa ya kwa malaika “ku kumupepa.” Lelo malaika asokele ukuti: “Awe, ico te co! Ndi musha mubiyo, kabili umunabo wa bamunonko abakwato bunte bwa kwa Yesu. Pepa Lesa.” (Ukusokolola 19:10) Bushe wamona ukukabila kwa kushininkisha ukuti ukupepa kobe takukoweshiwe ku musango uuli onse uwa kupepo tulubi?—1 Abena Korinti 10:14.

¹⁵ Lintu Abena Kristu bamo batendeke imyata ya mipepele iyo iishaletemuna Lesa, Paulo aipwishe ati: “Mulepilibukila shani kabili ku mipashi ya kapona iyanaka, iibusu? Bushe mulefwayo kutekwako ubusha kabili? Mubangule nshiku ne myeshi ne nshita ne myaka. Natiina, kuumfwa nacucutike busha kuli imwe.” (Abena Galatia 4:8-11) Balya bantu balishileishiba Lesa lelo pa numa balitenene pantu baleakana mu myata ya mipepele no kusefya inshiku baalemona nge shashila ifyo fishaletemuna Yehova. Nga fintu Paulo asosele, tulekabila “ukwishibe fintu ifitemuna Shikulu.”—Abena Efese 5:10.

16. Ni shani fintu Yohane 17:16 na 1 Petro 4:3 yatwaafwa ukupingula nampo nga amaholide ne myata filatemuna Lesa?

¹⁶ Tulekabila ukushininkisho kuti twasengauka amaholide ya fya mipepele ne myata imbi iyo iitoba ifishinte fya kwa Lesa. (1 Abena Tesalonika 5:21) Ku ca kumwenako, Yesu aloseshe ku bakonshi bakwe ati: “Tabali ba pano isonde, ifyo na ine nshili wa pano isonde.” (Yohane 17:16) Bushe imipepele yobe ilaibimba mu kusefya na maholide ifyo fitoba icishinte ca kukanaibimba mu milandu ya calo? Nelyo bushe abo mupepa na bo inshita shimo shimo balaakanamo mu myata ne mitebeto iisanshamo imyendele iyo yalingana ne yalondolwele umutumwa Petro? Alembele ati: “Inshita iyapitapo yakumana ku kucitilamo ukufwaya kwa Bena fyalo. Mwali abenda mu bulalelale, ulunkumbwa, ukunwensho mwangashi, ukuwowota, ukukolwakolwa, ukupepo tulubi kuntu kwabindwa.”—1 Petro 4:3.

17. Mulandu nshi tulingile ukusengaukila icili conse icilangisha umupashi wa calo?

¹⁷ Umutumwa Yohane akomaile pa kukabila kwa kusengauka ifibelesho ifili fyonse ifyo filangisha umupashi wabulwa bukapepa uwa muli lino isonde. Yohane alembele ukuti: “Mwitemwa pano isonde, nangu fya pano isonde; ngo muntu atemwa pano isonde, ukutemwa Shifwe tamwaba muli wene. Pantu conse ca pano isonde, lunkumbwa lwa mubili, no lwinso lwa menso, na ’mataki ya miikalile ino, tacafuma kuli Shifwe, lelo ca pano isonde. Kabili pano isonde paleya, no lunkumbwa lwa pako; lelo uucito kufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:15-17) Bushe wamona ukuti abo ‘abacito kufwaya kwa kwa Lesa’ bakekalililo muyayaya? Ee, nga ca kuti twacito kufwaya kwa kwa Lesa no kusengauka imilimo iyo iilangisha umupashi wa pano isonde, kuti twakwate subilo lya bumi bwa muyayaya!

SUNGILILA IFIPIMO FYASUMBUKA IFYA KWA LESA

18. Mimwene nshi yalubana abena Korinti bamo bakwete pa lwa myendele, kabili cinshi tulingile ukusambililako kuli ici?

¹⁸ Lesa afwaya abo abasungilila ifipimo fyakwe ifya mibele ifyasumbuka ukuba e bakumupepa. Bamo mu Korinti wa pa kale mu kuluba batontonkenye fyo Lesa kuti atekelesha imibele ya bucisenene. Kuti twamona ifyo balubile ilyo twabelenga 1 Abena Korinti 6:9, 10. Nga ca kuti tulefwaya Lesa alepokelela ukupepa kwesu, tufwile ukumutemuna mu cintu tusosa ne co tucita. Bushe imipepele yobe ilekwaafwa ukucite co?—Mateo 15:8; 23:1-3.

19. Ni shani fintu ukupepa kwa cine kwambukila inshila tubombelamo na bambi?

¹⁹ Ifipimo fya kwa Lesa na kabili filingile ukumoneka mu fintu tubomba na bambi. Yesu Kristu atukoseleshe ukucita kuli bambi ifyo twingatemwa bena ukucita kuli ifwe, pantu ici caba lubali lwa kupepa kwa cine. (Mateo 7:12) Mona cintu na kabili alandile pa lwa kulangisha ukutemwa kwa bumunyina: “Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.” (Yohane 13:35) Abasambi ba kwa Yesu bafwile ukutemwana no kubombe cisuma kuli bakapepa banabo na bantu bambi.—Abena Galatia 6:10.

UKUPEPA UKWA MWEO ONSE

20, 21. (a) Kupepa kwa musango nshi Lesa afwaya? (b) Mulandu nshi Yehova akaanine ukupepa kwa kwa Israele mu nshiku sha kwa Malaki?

²⁰ Kuti pambi mu mutima ulefwaya Lesa alepokelela ukupepa kobe. Nga ni fyo, ufwile ukukwata imimwene ya kwa Yehova pa lwa kupepa. Umusambi Yakobo akomailepo ukuti caba mimwene ya kwa Lesa e yakatama, te mimwene yesu. Yakobo atile: “Ukupepa ukwasanguluka kabili ukushakowela ku menso ya kwa Lesa Shifwe ni uku: ukupempule nshiwa na bamukamfwilwa mu kucula kwabo, no kuibaka uwabula akabi ku fya pano isonde.” (Yakobo 1:27) Mu kuba no kufwaisha kwa kutemuna Lesa, umo na umo uwa ifwe alekabila ukubebeta ukupepa kwakwe ukushininkisha ukuti takwakoweshiwa ku fibelesho fishili fya bukapepa nelyo ukushininkisho kuti tatuleshako icintu cimo ico amona ukuti calikatama.—Yakobo 1:26.

²¹ Ukupepa ukutemuna Yehova ni uko fye ukwaba ukwasanguluka, ukwa mweo onse. (Mateo 22:37; Abena Kolose 3:23) Lintu uluko lwa bena Israele bafililwe ukupepa Lesa muli iyo nshila, atile: “Umwana mwaume acindika wishi, no musha atiina shikulu wakwe. Nomba ine nga ndi shinwe, ukuncindika nga kuli kwi? Kabili nga ine ndi shikulwinwe, ukuntiina nga kuli kwi?” Balefulwisha Lesa ukupitila mu kumupeela amalambo ya nama shapofula, ishalemana, ne shalwala, kabili alikeene ukupepa kwa musango yo. (Malaki 1:6-8) Yehova awaminwa ukupepa ukwasangulukisha kabili apokelela fye ukuipeelesha kwakumanina.—Ukufuma 20:5; Amapinda 3:9; Ukusokolola 4:11.

22. Nga ca kuti tulefwaya Lesa ukupokelela ukupepa kwesu, cinshi tuli no kusengauka, kabili cinshi tuli no kucita?

²² Cilemoneka kwati umwanakashi umwina Samaria uwalandile na Yesu alisekelele mu kupepa Lesa mu nshila yasuminishiwa na bulesa. Nga ca kuti ico e co tufulukisha, tukasengauka ifisambilisho fyonse ne fibelesho ifikowesha. (2 Abena Korinti 6:14-18) Mu cifulo ca ico, tukalapilikita pa kuti tunonke ukwishiba kwalungikwa pa lwa kwa Lesa no kulacita ukufwaya kwakwe. Tukakakatila mu kupalamisha ku fintu afwaya pa kuti ukupepa kwingapokelelwa. (1 Timote 2:3, 4) Ico cine fye e cintu Inte sha kwa Yehova baletukuta ukucita, kabili balekucincisha mu kukaba ukwakana na bo mu kupepela Lesa “mu Mupashi na mu cine.” (Yohane 4:24) Yesu atile: “Tata afwaya aba musango uyu babe aba kumupepa.” (Yohane 4:23) Tulesubila uli muntu wa musango yo. Ukupala ulya mwanakashi umwina Samaria, ukwabulo kutwishika kuti watemwa ukukwata ubumi bwa muyayaya. (Yohane 4:13-15) Lelo ulamona abantu balekota no kufwa. Icipandwa cikonkelepo cilelondolola umulandu.

MONA NGA NAWISHIBA

Nga fintu calangililwa pali Yohane 4:23, 24, kupepa nshi Lesa apokelela?

Kuti twapima shani nampo nga Lesa alatemunwa ku myata imo ne mitebeto?

Finshi fyaba ififwaikwa fimo nga tulefwaya ukupepa kwesu ukupokelelwa?

[Icikope pe bula 44]