Endeni mu Katiina ka Kuli Yehova
‘Ilyo [ulukuta] lwalekuulwa no kwenda mu katiina kuli [Yehova, “NW”] na mu kwafwiwa ku Mupashi wa mushilo, lwalasanduluka.’—IMILIMO 9:31.
1, 2. (a) Cinshi cacitike lintu icilonganino ca Bwina Kristu caingile mu ciputulwa ca nshita ya mutende? (b) Nangu cingati Yehova alasuminisha ukupakasa, cinshi cimbi cintu acita?
UMUSAMBI alolenkene no bwesho bwapulamo. Bushe aali no kusungilila bumpomfu kuli Lesa? Ee, mu cine cine! Aendele mu katiina ka kuli Lesa, mu kuba no kupuutamo mwenso kuli Kalenga wakwe, kabili aali no kufwa nge nte ya busumino iya kwa Yehova.
2 Ulya kasunga wa bumpomfu uutiina Lesa aali ni Stefani, “umuntu uwaisulamo icitetekelo no Mupashi wa mushilo.” (Imilimo 6:5) Ukwipaiwa kwakwe kwaluminishe itamba lya kupakasa, lelo pa numa ya ico icilonganino ukupulinkana Yudea yonse, Galili, na Samaria caingile mu ciputulwa ca nshita ica mutende kabili cakuulililwe lwa ku mupashi. Ukulundako, ilyo “[lwaendele] mu katiina kuli [Yehova, NW] na mu kwafwiwa ku Mupashi wa mushilo, lwalasanduluka.” (Imilimo 9:31) Pamo nge Nte sha kwa Yehova ilelo, kuti twaba abashininkisha ukuti Lesa akatupaala nampo nga twakumanya umutende nelyo ukupakaswa, nga fintu calangwa mu Imilimo ifipandwa 6 ukupulinkana ukufika ku 12. E co natwende mu katiina ka kucindikisha aka kuli Lesa lintu twapakaswa nelyo ukubomfya akashita akali konse aka kupepemukako ukufuma ku kupakaswa ku kuwamishiwa kwa ku mupashi no mulimo wacilapo kucincila kuli wene.—Amalango 32:11, 12; 33:27.
Aba Busumino Ukufika ku Mpela
3. Ni mpika nshi yacimfiwe mu Yerusalemu, kabili shani?
3 Nelyo fye nga ca kuti impika shaima mu nshita sha mutende, ukuteyanya kusuma kuti kwaafwa ukushipikulula. (6:1-7) AbaYuda balelanda iciGreek mu Yerusalemu bailishenye ukuti bamukamfwilwa babo balecililwa mu kupyunga kwa fya kulya ukwa bushiku no bushiku ukusenamina abasumina ba ciYuda abalelanda iciHebere. Iyi mpika yalipikulwilwe lintu abatumwa basontele abaume cinelubali ukusakamana “umulimo uyu.” Umo uwa bene aali ni Stefani.
4. Ni shani fintu Stefani ayankwileko ku kupeelwe milandu ya bufi?
4 Nangu cibe fyo, Stefani uutiina Lesa mu kwangufyanya alolenkene no bwesho. (6:8-15) Abaume bamo baliimine abapaashenye na Stefani. Bamo baali be “sunagoge iliitwa ilya [Bandubulwa, NW],” nakalimo abaYuda abaiketwe na bena Roma kabili pa numa ukulubulwa nelyo abasangu ba ciYuda abo pa kashita kamo babele abasha. Pa kukanaba na maka ya kwansha amano no mupashi umo Stefani alandile, abalwani bakwe bamutwele ku Cilye Casumbuka. Kulya inte sha bufi shatile: ‘Twaumfwile uyu muntu alesosa ukuti Yesu akonaule tempele no kwalule ntambi isho Mose atushilile.’ Nalyo line, nelyo fye bakakaanya bakwe baali na maka ya kumono kuti Stefani tali ncitatubi lelo alikwete icinso ca mutalalila ica kwa malaika, inkombe ya kwa Lesa uwashininkisha ulwa kutungilila kwakwe. Fintu capusene ukufuma ku finso fyabo, ifyaafya ku bubi pantu baipeele abene kuli Satana!
5. Fishinka nshi Stefani apangile ilintu alecitilo bunte?
5 Pa kwipushiwa kuli Shimapepo Mukalamba Kayafa, Stefani apeele ubunte bwabulo mwenso. (7:1-53) Ukupitulukamo kwakwe ukwa lyashi lya kale ilya kwa Israele kwalangile ukuti Lesa afwaile ukubika pa mbali Amalango no mulimo we tempele lintu Mesia aishile. Stefani amwene ukuti Mose, kalubula untu umuYuda onse atungile ukucindika, alikeenwe ku bena Israele, pamo fye nga fintu nelyo fye ni nomba tabapokelele Umo uwaleleta ukulubuka kwacilapo bukulu. Pa kusoso kuti Lesa tekala mu mayanda yakuulwa ku minwe, Stefani alangile ukuti itempele ne micitile ya liko iya kupepa fyali no kufumapo. Lelo apantu bakapingula bakwe tabatiinine Lesa nelyo ukufwaya ukwishiba ukufwaya Kwakwe, Stefani atile: ‘Mwe batalama ku mikoshi, imwe mukaanya pe Umupashi wa mushilo. Ni kasesema nshi uo bashinwe tabamupakese? Baipeye na babiliile kabela ulwa kwisa kwa Mulungami, uo imwe nomba mwabako bashikamfutu kabili intalamisoka.’
6. (a) Pa ntanshi ya mfwa yakwe, cakukumanya nshi ica kukoshe citetekelo Stefani akwete? (b) Mulandu nshi Stefani aali na maka ya kusosa mu kulungika ukuti: “Mwe Shikulu Yesu, sekeleleni umupashi wandi”?
6 Ubulondoloshi bwa kwa Stefani ubwabulo mwenso bwatungulwile ku kwipaiwa kwakwe. (7:54-60) Bakapingula balikalifiwe pali uku kusansalikwa kwa kukwata kwabo umulandu mu mfwa ya kwa Yesu. Lelo fintu icitetekelo ca kwa Stefani cakoshiwe lintu ‘atontele amenso mu mulu no kumono bukata bwa kwa Lesa na Yesu naiminina ku kulyo Kwakwe’! Stefani aali nomba na maka ya kulolenkana na balwani bakwe mu kuba no kucetekela kwa kuti aali nacita ukufwaya kwa kwa Lesa. Nangu cingati Inte sha kwa Yehova tabakwata fimonwa, kuti twakwata umutalalila wapalako uwapeelwa na Lesa lintu twapakaswa. Pa numa ya kufumya Stefani ku nse ya Yersalemu, abalwani bakwe batendeke ukumupoola amabwe, kabili acitile uku kushina: “Mwe Shikulu Yesu, sekeleleni umupashi wandi.” Ici cali bwino pantu Lesa apeele Yesu ubulashi bwa kwimya bambi ku bumi. (Yohane 5:26; 6:40; 11:25, 26) Pa kufukama, Stefani abilikishe ukuti: “Mwe [Yehova, NW], pali ici mwibapeela mulandu.” Lyene aponene mu tulo mu mfwa ngo wa kufwile cisumino, nge fyo abengi nga nshi abakonshi ba kwa Yesu bacita ukutula lilya, nelyo fye mu nshita sha muno nshiku.
Ukupakasa Kwaananya Imbila Nsuma
7. Cinshi cafumine mu kupakaswa?
7 Imfwa ya kwa Stefani mu cine cine yafuminemo ukwananishiwa kwa mbila nsuma. (8:1-4) Ukupakasa kwasalangenye abasambi bonse ukufumyako fye abatumwa ukupulinkana Yudea na Samaria. Sauli, uwasuminishe ukwipaiwa kwa kwa Stefani, aonawile icilonganino kwati cinama, ukwingilila iŋanda imo na imo ku kukululula abakonshi ba kwa Yesu ukubatwala ku kufungwa. Lelo ilyo abasambi basalanganishiwe batwalilile ukushimikila, amapange ya kwa Satana ku kulesha bakabilisha ba Bufumu abatiina Lesa pa kubapakasa yalicilikilwe. Ilelo, nalyo line, ukupakasa ilingi line kwalyananya imbila nsuma nelyo ukwita ukusakamana ku mulimo wa kushimikilo Bufumu.
8. (a) Cinshi cacitike pamo nge ca kufumamo ca kushimikila kwacitilwe mu Samaria? (b) Ni shani fintu Petro abomfeshe ulufungulo lwa cibili ulo Yesu asekeshe kuli wene?
8 Kabila wa mbila nsuma Filipi aile ku Samaria “alabila Kristu.” (8:5-25) Ubuseko bukalamba bwalyanene muli ulya musumba ilyo imbila nsuma yabilishiwe, imipashi yakowela yalitamfiwe, kabili abantu baliposhiwe. Abatumwa mu Yerusalemu batumine Petro na Yohane ku Samaria, kabili lintu bapepele no kubika iminwe yabo pali abo ababatishiwe, abasambi bapya bapokelele umupashi wa mushilo. Umupya uwabatishiwe uwali kale uwa manga Simone aeseshe ukushita aya maka, lelo Petro atile: ‘Indalama shobe shiye pamo nobe mu bonaushi. Umutima obe taulungeme ku cinso ca kwa Lesa.’ Lintu aebelwe ukulapila no kupapata Yehova ukumulekelela, alombele abatumwa ukumupepelako. Ici cilingile ukusesha bonse abatiina Yehova ilelo ukupepela ukwaafwa kwa bulesa mu kulinda umutima. (Amapinda 4:23) (Ukufuma kuli ici ca kuponako kwaishile ishiwi “simony,” “ukushita nelyo ukushitisha kwa bucilolo bwa mu calici nelyo ubulashi bwa mu calici.”) Petro na Yohane babilishe imbila nsuma mu mishi iingi iya Samaria. Muli ifyo, Petro abomfeshe ulufungulo lwalenga bubili luntu Yesu amupeele ku kwisula umwinshi wa kwishiba ne shuko lya mu nshita ku kwingila mu Bufumu bwa ku mulu.—Mateo 16:19.
9. Ni nani aali umwina Etiopia uo Filipi acitileko ubunte, kabili mulandu nshi ulya muntu aali na maka ya kubatishiwa?
9 Malaika wa kwa Lesa lyene apeele Filipi umulimo upya. (8:26-40) Mwi celeta pa lwendo ukufuma ku Yerusalemu ukuya ku Gasa mwaninine “mutungwi,” mushika wa kubake cuma ca kwa Kandake namfumu wa ku Etiopia. Taali ni mutungwi wa ku mubili, uwabindilwe ukufuma ku cilonganino ca ciYuda, lelo aile ku Yerusalemu ku kupepa ngo musangu wasembululwa. (Amalango 23:1) Filipi asangile mutungwi alebelenga ukufuma mwi buku lya kwa Esaya. Pa ku mwita mwi celeta, Filipi alanshenye ubusesemo bwa kwa Esaya kabili “amushimikile Yesu.” (Esaya 53:7, 8) Mu kwangufyanya umwina Etiopia abilikishe ukuti: “Mona, amenshi! Cinshi cilendesha ukubatishiwa?” Tapali icamuleseshe, apantu aishibe pa lwa kwa Lesa kabili nomba alikwete icitetekelo muli Kristu. E co Filipi abatishe umwina Etiopia, uwaile lyene inshila yakwe alesekelela. Bushe icili conse cilakucilikila ukufuma ku kubatishiwa?
Kapakasa Apilibulwa
10, 11. Cinshi cacitike kuli Sauli wa ku Tarsi pa lwendo lwa kuya ku Damaseke kabili mu kwipipa pa numa ya ico?
10 Mu kati ka iyo nshita, Sauli afwaile ukulenga abakonshi ba kwa Yesu ukukaana icitetekelo cabo pe samba lya cintiinya ca kubikwa mu cifungo nelyo imfwa. (9:1-18a) Shimapepo mukalamba (mu kupalako Kayafa) amupeele amakalata ya kutwala ku masunagoge mu Damaseke ukumupeela amaka ya kuleta ku Yerusalemu nabakakwa abaume na banakashi aba “Nshila,” nelyo umusango wa bumi ubwashimpwa pa ca kumwenako ca kwa Kristu. Mupepi na pa kati ka kasuba mupepi na Damaseke, ulubuuto lwalibyatile ukufuma ku mu mulu kabili ishiwi lyaipwishe ukuti: “Sauli, cinshi undamatila?” Abo abaali na Sauli balyumfwile “ishiwi” lelo tabaumfwikishe icasoselwe. (Linganyeniko Imilimo 22:6, 9.) Kulya kusokoloka kwa lubali ukwa kwa Yesu wakatamikwa kwali ukwakumanina ukupofwisha Sauli. Lesa abomfeshe umusambi Anania ku kulenga amone na kabili.
11 Pa numa ya lubatisho lwakwe, uwali kale kapakasa abele ica kutontapo kupakasa. (9:18b-25) AbaYuda mu Damaseke bafwaile ukwipaya Sauli. Ubushiku, nangu cibe fyo, abasambi bamwishishe ukupula mu cipunda mwi linga, mu kupalako mu cipe calukwa icapangwa ne myando nelyo imisambo yalukwa. (2 Abena Korinti 11:32, 33) Icipunda kuti pambi cali ni nsolokoto ya ŋanda ya musambi iyapangilwe mwi linga. Tayali ni ncitilo ya bukuwe ukufyufyuntuka abalwani no kutwalilila ukushimikila.
12. (a) Cinshi cacitike kuli Sauli mu Yerusalemu? (b) Ni shani fintu icilonganino cabombele?
12 Mu Yerusalemu, Barnaba aafwile abasambi ukupokelela Sauli ngo wasumina munankwe. (9:26-31) Kulya Sauli mu kubulwo mwenso apaashenye na baYuda balelande ciGreek, abo abafwaile na bo bene ukumwipaya. Pa kwishiba ici, bamunyina bamutwele ku Kaisarea no kumutuma ku Tarsi, ku mushi ku mwabo mu Kilikia. Icilonganino ukupulinkana Yudea, Galili, na Samaria lyene ‘cali no mutende, cilekuulwa’ lwa ku mupashi. Ilyo ‘caendele mu katiina ka kuli [Yehova, NW] na mu kwafwiwa ku Mupashi wa mushilo, calesanduluka.’ We ca kumwenako cisuma ici cili ku filonganino fyonse ilelo nga fili no kupokelela ipaalo lya kwa Yehova!
Abena Fyalo Baba Abasumina!
13. Fipesha mano nshi Lesa aafwile Petro ukucita mu Luda na Yopa?
13 Petro na o wine aali uwapamfiwa. (9:32-43) Mu Luda (nomba Lod) mu Nika ya Sharone, aliposeshe Enea uwa bulebe. Uku kundapa kwalengele abengi ukwalukila kuli Shikulu. Mu Yopa, umusambi watemwikwa Tabita (Dorka) alilwele no kufwa. Lintu Petro afikile, bamukamfwilwa baleloosha bamulangile imingila intu Dorka apangile no kuti e yo pambi balefwala. Abweseshe Dorka ku bumi, kabili lintu imbila ya ici yaanene, abengi babele abasumina. Petro aikele mu Yopa na Simone kanuka, uo iŋanda yakwe yali mu mbali ya bemba. Bakanuka baabikile impapa sha nama muli bemba no kubikako laimu ilyo tabalafumyako amasako. Imikupo shaalwilwe impapa shanakanaka pa kunuka ne fyasongoloka ukufuma ku fimenwa fimo fimo.
14. (a) Ni nani aali Korneli? (b) Cinshi cali ica cine pa lwa mapepo ya kwa Korneli?
14 Pali ilya nshita (36 C.E.), kwaliko ukulunduluka kwamoneka kumo. (10:1-8) Mu Kaisarea mwalimo Umwina fyalo kapepa Korneli, mushika wa pa fita umwanda uwa ciRoma uwakwete abaume pe samba lyakwe mupepi no mwanda. Aali umukalamba wa “mpuka iitwa iina Italia,” mu kumoneka iyapangilwe na bapya ukufuma pa kati ka bana calo ba ciRoma na bandubulwa mu Italy. Nangu cingati Korneli atiinine Lesa, taali umusangushi wa ciYuda. Mu cimonwa, malaika amwebele ukuti amapepo yakwe ‘yaninine yabe cibukisho ku cinso ca kwa Lesa.’ Nelyo fye cingati Korneli taipeele lilya kuli Yehova, apokelele icasuko kwi pepo lyakwe. Lelo nga fintu malaika akambishe, alaishe Petro.
15. Cinshi cacitike ilintu Petro alepepa pa mutenge wa ŋanda ya kwa Simone?
15 Mu kati ka iyo nshita, Petro alikwete cimonwa ilintu alepepa pa mutenge wa ŋanda ya kwa Simone. (10:9-23) Mu tulo tukalamba, amwene icipe capale cisalu cikalamba cileika ukufuma mu mulu icaisulamo inama sha molu yane ishakowela, ifikulika, ne fyuni. Pa kukambishiwa ukwipaya no kulya, Petro atile tabala alya icili conse icinangwa. “Ifyo Lesa asangulwile, iwe witila finangwa,” e fyo aebelwe. Icimonwa capelengenye Petro, lelo akonkele ukutungulula kwa mupashi. Muli ifyo, wene na bamunyina ba ciYuda mutanda bashindike ntumi sha kwa Korneli.—Imilimo 11:12.
16, 17. (a) Cinshi cintu Petro aebele Korneli na abo abalongene pa ŋanda yakwe? (b) Cinshi cacitike ilintu Petro acili alelanda?
16 Nomba Abena fyalo ba kubalilapo bali mupepi no kuumfwe mbila nsuma. (10:24-43) Lintu Petro na babishanya nankwe bafikile mu Kaisarea, Korneli, abantu bakwe, na babile bakwe balelolela. Korneli awile pa makasa ya kwa Petro, lelo umutumwa mu kuicefya akeene ukupepwa kwa musango uyo. Alandile ulwa fintu Yehova asubile Yesu no mupashi wa mushilo na maka pamo nga Mesia no kulondolola ukuti uuli onse uulebika icitetekelo muli wene alakwato kulekelelwe membu.
17 Yehova nomba alibombelepo. (10:44-48) Ilintu Petro acili alelanda, Lesa abikile umupashi wa mushilo pali abo Abena fyalo basumine. Lilya line fye, bafyelwe ku mupashi wa kwa Lesa kabili bapuutilwemo ukulanda indimi isheni no kumucindika. E ico, mu kulingisha balibatishiwe mwi shina lya kwa Yesu Kristu. E co cali ukuti Petro abomfeshe ulufungulo lwalenga butatu ku kwisula ku Bena fyalo batiina Lesa umwinshi wa kwishiba ne shuko lya mu nshita ilya kwingila mu Bufumu bwa mu mulu.—Mateo 16:19.
18. Ni shani fintu bamunyina ba ciYuda baankwileko lintu Petro alondolwele ukuti Abena fyalo ‘babatishiwe ku Mupashi wa mushilo’?
18 Pa numa, mu Yerusalemu, abena kusembululwa babikeene fikansa na Petro. (11:1-18) Lintu alondolwele fintu Abena fyalo ‘babatishiwe ku Mupashi wa mushilo,’ bamunyina ba ciYuda balitalele no kucindika Lesa, ukusoso kuti: “Kanshi na ku Bena fyalo Lesa napeelo kulapila ukulola ku mweo.” Na ifwe bene tulingile ukuba aba kupokelela lintu ukufwaya kwa bulesa kwalengo kuumfwika kuli ifwe.
Icilonganino ca Bena Fyalo Caimikwa
19. Ni shani fintu abasambi baishile ku kwitwa Abena Kristu?
19 Icilonganino ca kubalilapo ica Bena fyalo nomba calipangilwe. (11:19-26) Lintu abasambi basalanganishiwe ku bucushi ubwaimine pali Stefani, bamo baile ku Antioke, Suria, ukwaishibikilwe ku kupepa kwakowela no kubola kwa mibele isuma. Ilyo balelanda imbila nsuma ku bantu balelanda iciGreek kulya, “ukuboko kwa kwa [Yehova, NW] kwali na bo,” kabili abengi babele abasumina. Barnaba na Sauli basambilishe kulya pa mwaka umo, kabili “ni mu Antioke e mo abasambi [ku kutungulula kwa bulesa, NW] babalilepo ukwitwa Abena Kristu.” Yehova ukwabulo kutwishika akambishe ukuti betwe ifyo, apantu ishiwi lya ciGreek khre·ma·tiʹzo lipilibula “ukwitwa ku kutungulula kwa bulesa,” kabili lilabomfiwa lyonse mu Malembo mu kulundana ne cafuma kuli Lesa.
20. Cinshi cintu Agabu asobele, kabili ni shani fintu icilonganino ca mu Antioke caankwileko?
20 Bakasesema batiina Lesa na bo bene baishile ku Antioke ukufuma ku Yerusalemu. (11:27-30) Umo aali ni Agabu, uwalangilile “mu Mupashi ukuti icipowe cikalamba cilesungamina ukwisa pa fyalo fyonse.” Bulya busesemo bwalifikilishiwe mu kati ka kuteka kwa kwa kateka wa ciRoma Klaudi (41-54 C.E.), kabili kalemba wa lyashi lya kale Josephus alosha kuli ici “cipowe cikalamba.” (Jewish Antiquities, XX, 51 [ii, 5]; XX, 101 [v, 2]) Pa kuseshiwa no kutemwa, icilonganino ca ku Antioke catumine umusangulo kuli bamunyina baali mu kukabila mu Yudea.—Yohane 13:35.
Ukupakasa Kwa Fye
21. Ni ncitilo nshi Herode Agripa I abuulile ku kulwisha Petro, lelo mu kuba na ca kufumamo nshi?
21 Iciputulwa ca nshita ica mutende capwile lintu Herode Agripa I atendeke ukupakasa abatiina Yehova mu Yerusalemu. (12:1-11) Herode aipeye Yakobo ku lupanga, nakalimo ukumuputulo mutwe ngo mutumwa wa kubalilapo ukufwile cisumino. Ukumono kuti ici catemwine abaYuda, Herode abikile Petro mu cifungo. Umutumwa mu kumoneka akakilwe minyololo uku no ku, ilintu bambi babili balindile icifungo cakwe. Herode apangile ukumuputunkanya pa numa ya ca Kucilila ne nshiku sha mikate ishatutumuka (Nisani 14-21), lelo amapepo ya cilonganino mu kumwimininako yalyaswikwe mu nshita yalinga fye, pamo fye nga fintu ayesu ilingi line yaba. Ici cacitike lintu malaika wa kwa Lesa mu cipesha amano alubwile umutumwa.
22. Cinshi cacitike lintu Petro aile ku ŋanda ya kwa nyina wa kwa Marko, Maria?
22 Petro mu kwangufyanya aali pa ŋanda ya kwa Maria (nyina wa kwa Yohane Marko), mu kumoneka icifulo ca kukumaninapo kwa Bwina Kristu. (12:12-19) Mu mfiifi, kanakashi Roda aishibe ishiwi lya kwa Petro lelo amushile pa cipata cakomwa. Pa kubalilapo abasambi kuti pambi batontonkenye fyo Lesa atumine inkombe ya bumalaika iyaleimininako Petro kabili ukulande shiwi ilyapale lyakwe. Lintu baingishe Petro, nangu cibe fyo, abebele ukucita lipoti ukulubuka kwakwe kuli Yakobo na bamunyina (nakalimo baeluda). Lyene alifuminepo no kuya mu bumfisolo ukwabulo kusokolola uko aleya pa kusengauka ukubabika mu busanso nelyo umwine wine nga ca kuti kwabako ukulubulwishiwa. Ukufwayafwaya Petro ukwa kwa Herode kwali ukwabulamo ifisabo, kabili abalinshi balikandilwe, mu kupalako nelyo fye ukuputunkanishiwa.
23. Ni shani fintu ukuteka kwa kwa Herode Agripa I kwapwile, kabili cinshi twingasambilila ukufuma kuli ici?
23 Mu 44 C.E. ukuteka kwa kwa Herode Agripa I kwapwile mu kupumikisha mu Kaisarea lintu aali ne myaka ya bukulu 54. (12:20-25) Aali mu mimonekele ya kulwisha abena Foinike aba ku Turi na Sidone, abapeele umubomfi wakwe Blasti amafisakanwa pa kutantika ukulubulula apo baali na maka ya kulombo mutende. Pa “bushiku ubwalingilwe” (na kabili umutebeto wa kucindika Klaudi Kaisare), Herode afwele ifya kufwala fya bufumu, aikele pa cipuna ca kupingwilapo, no kutendeka ukulanda ku bantu. Mu kwankulako ibumba lyabilikishe ukuti: “Lishiwi lya mulungu, te lya muntunse.” Apo pene, malaika wa kwa Yehova alimuumine “pa kuti tapeele mucinshi kuli Lesa.” Herode “[aliiliwe] ku mititi, aleka no mweo.” Shi ici ca kumwenako ca kusoka cituseshe ku kutwalilila ukwenda mu katiina ka kuli Yehova, ukusengauka icilumba no kumupeela umucinshi pa cintu tucita nga bantu bakwe.
24. Cinshi cintu icipande ca nshita ya ku ntanshi cikalanga ukulosha ku kutanunuka?
24 Te mulandu no kupakaswa kuli Herode, “icebo ca kwa [Yehova, NW] calakula no kusanduluka.” Na kuba, nga fintu icipande ca nshita ya ku ntanshi cikalanga, abasambi baali no kwenekela ukutanunuka kwalundwako. Mulandu nshi? Pantu “[baendele] mu katiina kuli [Yehova, NW].”
Ni Shani Fintu Wingankulako?
◻ Ni shani fintu Stefani alangile ukuti atiinine Yehova, pamo nga fintu abengi ababomfi ba kwa Lesa bacita ukutula lilya?
◻ Kusonga nshi imfwa ya kwa Stefani yakwete pa mibombele ya kushimikilo Bufumu, kabili bushe ici calikwata icalinganako ica mu kasuba ka lelo?
◻ Ni shani fintu kapakasa Sauli wa ku Tarsi abele uutiina Yehova?
◻ Ni bani baali abasumina Abena fyalo aba kubalilapo?
◻ Ni shani fintu Imilimo icipandwa 12 ilanga ukuti ukupakasa takulesha abatiina Yehova?
[Icikope pe bula 16, 17]
Ulubuuto lwalibyatile ukufuma mu mulu kabili ishiwi lyaipwishe ukuti: “Sauli, Sauli, cinshi undamatila?”